Kayıt dışı istihdam ve kayıt dışı istihdamla mücadele ülkemizin en önemli sorunları arasında yer almaktadır. Bu mücadele; sadece Kurumumuzun alacağı tedbir ve yapacağı denetimlerle değil, aynı zamanda Devletin tüm kurumlan arasında işbirliğini ve bu konuda gerekli hassasiyetin gösterilmesini gerektirmektedir.
Bilindiği üzere; tüm maddeleri 2008 yılı Ekim başı itibarıyla yürürlüğe giren 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunun;
8 inci maddesinin yedinci fıkrası, “Kamu idareleri ile bankalar, Kurumca sağlanacak elektronik altyapıdan yararlanmak suretiyle, Kurumca belirlenecek işlemlerde, işlem yaptığı kişilerin sigortalılık bakımından tescilli olup olmadığını kontrol etmek ve sigortasız olduğunu tespit ettiği kişileri, Kuruma bildirmekle yükümlüdürler”,
102 nci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi ise, “ Kanunun 8 inci maddesinin yedinci fıkrasında belirtilen yükümlülükleri yerine getirmeyen kamu idareleri ile bankalara, sigortalı başına aylık asgari ücretin onda biri tutarında idari para cezası uygulanır”,
hükmüne amir olup, bu hükümler ile kayıt dışı istihdamın önlenmesi çerçevesinde; 5510 sayılı Kanunla; bankalar ve kamu idarelerine işlem yaptıkları kişilerin sigortalı olup olmadıklarını kontrol etme ve sigortasız olanları Kuruma bildirilmesi yükümlüğü getirilmiş ve bu yükümlüğü yerine getirmeyen banka ve kamu idarelerine Kurumca idari para cezası uygulanması öngörülmüştür.
Kanunun bu hükmüne istinaden 28/8/2008 tarihli ve 26981 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Sosyal Sigorta işlemleri Yönetmeliğinin 13 üncü maddesinin ikinci fıkrasında; “Kanunun 8 inci maddesinin yedinci fıkrasının uygulanmasına ilişkin usul ve esasların Tebliğ ile belirleneceği” hükmüne yer verilmiş ve 28/9/2008 tarihli ve 27011 sayılı Resmi Gazete’de “5510 Sayılı Kanunun 8 inci Maddesinin Yedinci Fıkrasının Uygulanması Hakkında Tebliğ” yayımlanmıştır.
Tebliğ’de; Kurumca gerekli bilgisayar alt yapısı sağlanıncaya kadar, bankalar ve kamu idareleri ile diğer kuruluşların ilgili yönetmelikleri hükümleri de dikkate alınarak yapacakları işlemlerde, işlem yaptıkları kişilerin kimlik (T.C. kimlik numarası ile) ve mesleki bilgilerinin alınarak Kuruma bildirilmesi, takvim ayı içerisinde alınan bilgilerin, takip eden takvim ayının ilk haftasının mesai bitimine kadar bildirilmesi ve bildirilen bu bilgilerle sigortalılık kontrolünün şimdilik Kurumca yapılması öngörülmüştür.
Buna göre;
I) BANKA İŞLEMLERİ
II) KAMU İDARELERİ İŞLEMLERİ
1- Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü Gençlik ve Spor Kuruluşları Daire Başkanlığı
Anılan Daire Başkanlığınca; aile ferdine (veliler) ait “çalıştığı kurum”, “görevi” ve “gelir düzeyi” bilgilerinin bulunduğu “13 -17 Yaş Grubu Ücretsiz Gençlik Kampları Başvuru Formu”nda yer alan aile ferdi bilgileri ile “18-24 Yaş Grubu Doğa Kampı Başvuru Formu”na başvuruda bulunanlar için “mesleği” ve “işyeri unvanı ve adresi” bilgileri de alınarak, bilgisayar ortamında Hizmet Sunumu Genel Müdürlüğü Yazılım Geliştirme ve Sistem Daire Başkanlığına gönderilerek, bu bilgilere istinaden sigortalılık kontrolü yapılacak ve sigortasız olanların bilgileri, elektronik ortamda sosyal güvenlik il müdürlükleri veya sosyal güvenlik merkez müdürlüklerine gönderilecektir.
2- Gençlik ve Spor İl Müdürlükleri
Anılan İl Müdürlüklerince;
a) 7/12/2001 tarihli ve 24606 sayılı “Sporcu Lisans, Tescil, Vize ve Transfer Yönetmeliği” gereğince, “Lisans Formu”na “meslek” ve “işyeri unvanı ve adresi” bilgileri de eklenerek,
b) 8/7/2005 tarihli ve 25869 sayılı “Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü Gençlik ve Spor Kulüpleri Yönetmeliği” gereğince spor kulüplerinin tescil bilgileri ile aynı Yönetmelik hükümlerine göre oluşturulan komisyon tarafından spor kulüplerinin belli periyotlarda yapılan denetimleri esnasında kulüpte çalışanlara ait kimlik bilgileri de alınarak,
c) 15/10/1999 tarihli ve 23847 sayılı “Tüm Özel Beden Eğitimi ve Spor Tesisleri Yönetmeliği” uyarınca özel spor/masaj/izcilik kulüplerine tesis ruhsatı tescil bilgileri ile aynı Yönetmelik hükümlerine göre oluşturulan komisyon tarafından bu tesislerin belli periyotlarda yapılan denetimlerinde bu tesislerde fiilen çalışanların kimlik bilgileri de alınarak,
ç) Özel tesislerde çalışan antrenörler adına düzenlenen “Antrenör Onay Formu”na ilave edilecek “mesleği” ve işyeri adresi” bilgileri,
d) “İl Spor Merkezleri Kursiyer Tanıtma Formu”na, kursiyerin “anne adı-mesleği” ve “baba adı-mesleği” bilgilerine anne ve babanın “işyeri unvanı ve adres” bilgileri eklenerek,
manuel veya elektronik ortamda sosyal güvenlik il müdürlükleri veya sosyal güvenlik merkez müdürlüklerine gönderilecektir.
3- Milli Eğitim İl Müdürlükleri
Anılan İl Müdürlüklerince;
a) Resmi ilk ve ortaöğretimde, her yıl öğrencilerin kayıt döneminde velilerin mutlaka “meslek” ve “çalışılan işyerinin unvanı ve adres” bilgileri de alınarak,
b) 8/2/2007 tarihli ve 5580 sayılı “Özel Eğitim Kurumlan Kanunu” gereğince; “okul öncesi eğitim”, “özel eğitim okulları ile çeşitli kursları”, “uzaktan eğitim yapan kuruluşlar”, “dershaneler” “motorlu taşıt sürücüleri kursları”, “hizmet içi eğitim merkezleri”, “öğrenci etüt eğitim merkezleri” ve “özel eğitim ve rehabilitasyon merkezleri ile benzeri özel eğitim kurumları”na açılma izni