Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörün Uyum Programı Yönetmelik
16 Eylül 2008 Tarihli Resmi Gazete
Sayı: 26999
Maliye Bakanlığından:
BİRİNCİ KISIM
Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amaç ve kapsam
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, 11/10/2006 tarihli ve 5549 sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanunun uygulanmasına yönelik olarak; suç gelirlerinin aklanmasının ve terörün finansmanının önlenmesi amacıyla yükümlülerin uyum programı oluşturmaları ve uyum görevlisi atamalarına ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.
Dayanak
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 5549 sayılı Kanunun 5 inci maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) (Değişik:RG-26/2/2021-31407)(2)Bakanlık: Hazine ve Maliye Bakanlığını,
b) Başkanlık: Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığını,
c) Hizmet riski: Yüz yüze yapılmayan işlemler, özel bankacılık, muhabir bankacılık gibi hizmetler veya gelişen teknolojiler kullanılarak sunulacak yeni ürünler kapsamında maruz kalınabilecek riski,
ç) Kanun: 11/10/2006 tarihli ve 5549 sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanunu,
d) Müşteri riski: Müşterinin faaliyet gösterdiği iş kolunun, yoğun nakit kullanımı, yüksek değerli malların alım satımı veya uluslararası fon transferlerinin kolayca gerçekleştirilmesine imkân vermesi; müşterinin ya da müşteri adına veya hesabına hareket edenlerin, suç gelirlerinin aklanması veya terörün finansmanı amacıyla hareket etmesi sebebiyle yükümlülerin suistimal edilmesi riskini,
e) Nitelikli pay: Bir ortaklığın sermayesinin veya oy hakkının doğrudan veya dolaylı olarak yüzde on veya daha fazlasını teşkil eden paylar ile bu oranın altında olsa dahi yönetim kurullarına üye belirleme imtiyazı veren payları,
f) Risk: Yükümlülerin sundukları hizmetlerden, suç gelirlerinin aklanması veya terörün finansmanı amacıyla yararlanılması ya da yükümlülerin Kanun ve Kanun uyarınca çıkarılan yönetmelik ve tebliğlerle getirilen yükümlülüklere tam olarak uymamaları gibi nedenlerle yükümlülerin ya da yükümlü çalışanlarının maruz kalabilecekleri mali ya da itibari zarar ihtimalini,
g) Tedbirler Yönetmeliği: 9/1/2008 tarihli ve 26751 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörün Finansmanının Önlenmesine Dair Tedbirler Hakkında Yönetmeliği,
ğ) Uyum birimi: Uyum görevlisine bağlı olarak çalışan ve uyum programının yürütülmesiyle görevli çalışanlardan oluşan birimi,
h) Uyum görevlisi: Kanun ve Kanuna dayanılarak yürürlüğe konulan mevzuatla getirilen yükümlülüklere uyumu sağlamak amacıyla istihdam edilen ve gerekli yetkiyle donatılmış görevliyi,
ı) Uyum programı: Suç gelirlerinin aklanmasının ve terörün finansmanının önlenmesine yönelik olarak oluşturulacak olan ve 5 inci maddede kapsamı belirlenen tedbirler bütününü,
i) Ülke riski: Yükümlülerin; aklama ve terörün finansmanının önlenmesi konusunda yeterli düzenlemelere sahip olmayan, bu suçlarla mücadele konusunda yeterli düzeyde işbirliği yapmayan veya yetkili uluslararası kuruluşlarca riskli kabul edilen ülkelerden Bakanlıkça duyurulanların, vatandaşları, şirketleri ve mali kuruluşları ile girecekleri iş ilişkileri ve işlemleri sebebiyle maruz kalabilecekleri riski,
j) (Ek:RG-26/2/2021-31407)(2) Finansal grup: Merkezi Türkiye’de ya da yurt dışında bulunan bir ana kuruluşa bağlı veya bu kuruluşun kontrolünde bulunan Türkiye’de yerleşik finansal kuruluşlar ile bunların şube, acente, temsilci ve ticari vekil ve benzeri bağlı birimlerinden oluşan grubu,
ifade eder.
Finansal grubun mahiyeti
MADDE 3/A – (Ek:RG-26/2/2021-31407)(2)
(1) Bir ana kuruluş tarafından bir finansal kuruluşun; sermayesinin, asgari yüzde elli birine sahip olma şartı aranmaksızın, çoğunluğuna doğrudan veya dolaylı olarak sahip olunması veya bu çoğunluğa sahip olunmamakla birlikte imtiyazlı hisselerin elde bulundurulması veya diğer hissedarlarla yapılan anlaşmalara istinaden oy hakkının çoğunluğu üzerinde tasarrufta bulunulması suretiyle veya herhangi bir suretle yönetim kurulu üyelerinin karara esas çoğunluğunu atayabilme ya da görevden alma gücünün elde bulundurulması, finansal kuruluşun ana kuruluşa bağlı veya ana kuruluşun kontrolünde bulunduğunu gösterir.
(2) Birinci fıkraya göre, merkezi Türkiye’de ya da yurt dışında bulunan bir ana kuruluşa bağlı olan veya ana kuruluşun kontrolünde bulunan Türkiye’de yerleşik finansal kuruluşlar ile bunların şube, acente, temsilci ve ticari vekil ve benzeri bağlı birimleri, finansal grubu oluşturur. Ana kuruluşun finansal kuruluş olması halinde kendisi, aksi halde ana kuruluşa bağlı veya bu kuruluşun kontrolünde olan finansal kuruluşlardan biri ana finansal kuruluş olarak belirlenir.
(3) Finansal grubun ana kuruluşu ile finansal grubu oluşturan ana finansal kuruluşun ve diğer finansal kuruluşların merkezlerine ait unvan, pay sahipliği ve kontrol durumu ile iletişim bilgileri ana finansal kuruluş tarafından, finansal grubun oluşumuna ilişkin koşulların gerçekleştiği tarihten itibaren on gün içinde Başkanlığa bildirilir. Başkanlık ikinci fıkraya göre belirlenen ve Başkanlığa bildirilen ana finansal kuruluş yerine, grupta yer alan bir başka finansal kuruluşu ana finansal kuruluş olarak belirleyebilir.
(4) Finansal gruba daha sonra katılan veya gruptan çıkan finansal kuruluşlar olması halinde bu durum, değişikliğin meydana geldiği tarihten itibaren otuz gün içinde Başkanlığa bildirilir.
(5) Türkiye Varlık Fonu, Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu, Vakıflar Genel Müdürlüğü gibi finansal kuruluşlarda ortaklığı bulunan kamusal niteliği haiz kurum ve kuruluşlar, finansal grup oluşumu bakımından ana kuruluş olarak değerlendirilmez. Finansal grubun oluşumunda; yukarıda sayılan kurum ve kuruluşların bünyesindeki finansal kuruluşlar, bağlılık ve kontrol ilişkisi içinde olduğu kuruluşlar bakımından ayrı ayrı değerlendirilir.
İKİNCİ KISIM
Uyum Programı
BİRİNCİ BÖLÜM
Uyum Programı Oluşturulması
Uyum programı oluşturacak yükümlüler
MADDE 4 – (1) Tedbirler Yönetmeliğinin 4 üncü maddesinin birinci fıkrasında sayılan yükümlülerden;
a) Bankalar (Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası ile kalkınma ve yatırım bankaları hariç),
b) Sermaye piyasası aracı kurumları,
c) Sigorta ve emeklilik şirketleri,
ç) Posta ve Telgraf Teşkilatı (Değişik ibare:RG-26/2/2021-31407)(2) Anonim Şirketi (Bankacılık faaliyetiyle sınırlı olmak üzere),
d) (Ek:RG-26/2/2021-31407)(2) Kambiyo mevzuatında belirtilen A grubu yetkili müesseseler,
e) (Ek:RG-26/2/2021-31407)(2) Finansman, faktoring ve finansal kiralama şirketleri,
f) (Ek:RG-26/2/2021-31407)(2) Portföy yönetim şirketleri,
g) (Ek:RG-26/2/2021-31407)(2) Kıymetli madenler aracı kuruluşları,
ğ) (Ek:RG-26/2/2021-31407)(2) Elektronik para kuruluşları,
h) (Ek:RG-26/2/2021-31407)(2) Ödeme kuruluşları (Münhasıran fatura ödemelerine aracılık hizmeti, münhasıran ödeme emri başlatma hizmeti ve münhasıran ödeme hesabına ilişkin bilgilerin sunulması hizmetini sağlayanlar hariç),
uyum programı oluşturur.
(2) (Ek:RG-26/2/2021-31407)(2)(3) Finansal grup, grup seviyesinde bir uyum programı oluşturur. Bu durum, gruba bağlı her bir finansal kuruluşun grup seviyesinde belirlenen standart ve politikaları gözeterek ayrı bir uyum programı oluşturma yükümlülüğünü ortadan kaldırmaz.
(3) Oluşturulan uyum programı, merkezi Türkiye’de bulunan yükümlünün yurt dışındaki şube, acente, temsilci ve ticari vekilleri ile benzeri bağlı birimlerini de faaliyet gösterdikleri ülkenin mevzuatı ve yetkili otoritelerinin izin verdiği ölçüde kapsar. (Ek cümle:RG-26/2/2021-31407)(2) İlgili ülke mevzuatının uyum programı kapsamındaki tedbirlerin uygulanmasına izin vermemesi halinde durum Başkanlığa bildirilir ve ilave tedbirler alınır.
Uyum programının kapsamı
MADDE 5 – (1) Suç gelirlerinin aklanması ve terörün finansmanının önlenmesi için, Kanun ve Kanun uyarınca çıkarılan yönetmelik ve tebliğlere gerekli uyumun sağlanması amacıyla risk temelli bir yaklaşımla oluşturulacak olan uyum programı aşağıdaki tedbirleri içerir:
a) Kurum politikası ve prosedürlerinin oluşturulması,
b) Risk yönetimi faaliyetlerinin yürütülmesi,
c) İzleme ve kontrol faaliyetlerinin yürütülmesi,
ç) Uyum görevlisi atanması ve uyum birimi oluşturulması,
d) Eğitim faaliyetlerinin yürütülmesi,
e) İç denetim faaliyetlerinin yürütülmesi.
(2) Uyum programı kapsamındaki risk yönetimi ile izleme ve kontrole ilişkin faaliyetler, yönetim kurulunun gözetim, denetim ve sorumluluğunda, uyum görevlisi tarafından yerine getirilir.
(3) (Değişik:RG-26/2/2021-31407)(2) Finansal grubun uyum programı, birinci fıkrada belirtilen tedbirlerin yanı sıra müşterinin tanınmasına, hesap ve işlemlere ilişkin bilgilerin grup içinde güvenli bir şekilde paylaşımına ilişkin politika ve prosedürlerin oluşturulmasına dair tedbirleri de içerir. Gruba bağlı finansal kuruluşların uyum programları da finansal grubun uyum programı gözetilerek hazırlanır ve uygulanır.
(4) (Ek:RG-26/2/2021-31407)(2) Uyum programı kapsamında birinci ve üçüncü fıkralarda yer alan tedbirler asgari iki yılda bir gözden geçirilerek, gerekli güncellemeler yapılır.
Yönetim kurulunun yetki ve sorumluluğu
MADDE 6 – (1) Uyum programının bütününün, yükümlünün faaliyetlerinin kapsamı ve özelliklerine uygun bir biçimde, yeterli ve etkin bir şekilde yürütülmesinden, nihai olarak yönetim kurulu sorumludur. (Ek cümle:RG-26/2/2021-31407)(2) Uyum programının finansal grup seviyesinde yürütülmesinin gözetiminden ise nihai olarak ana finansal kuruluşun yönetim kurulu sorumludur.
(2) Yönetim kurulu, birinci fıkra kapsamında; uyum görevlisi (Ek ibare:RG-26/2/2021-31407)(2) ve uyum görevlisi yardımcısı atamak, uyum görevlisinin ve uyum biriminin yetki ve sorumluluklarını açık bir şekilde ve yazılı olarak belirlemek, kurum politikalarını, yıllık eğitim programlarını ve gelişmelere göre bunlarda yapılacak değişiklikleri onaylamak, uyum programı kapsamında yürütülen risk yönetimi, izleme ve kontrol ile iç denetim faaliyetlerinin sonuçlarını değerlendirmek, tespit edilen hata ve eksikliklerin zamanında giderilmesi için gerekli tedbirleri almak ve uyum programı kapsamındaki tüm faaliyetlerin etkin bir şekilde ve koordinasyon içerisinde yürütülmesini sağlamakla yetkili ve sorumludur.
(3) Yönetim kurulu, ikinci fıkra kapsamındaki yetkilerinin bir kısmını veya tamamını, (Ek ibare:RG-26/2/2021-31407)(2) Türkiye’de mukim bir veya birden fazla yönetim kurulu üyesine (açık bir şekilde ve yazılı olarak) devredebilir. Söz konusu yetki devrinin yapılması, yönetim kurulunun bu konudaki sorumluluğunu ortadan kaldırmaz.
Tamamı İçin Tıklayınız – Güncelleme 27/05/2023
