Talha APAK
Yeminli Mali Müşavir
t.apak@apakymm.com
Ülkemizde çok yaygın olan Limited şirket; 6762 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 503 – 556’ncı maddeleri arasında düzenlenmiştir. TTK’nın 503’üncü maddesine göre; “İki veya daha fazla hakiki veya hükmi şahıs tarafından bir ticaret unvanı altında kurulup, ortaklarının mesuliyeti, koymayı taahhüt ettikleri sermaye ile mahdut ve esas sermayesi muayyen olan şirkete Limited şirket denir.” Uygulamada, çoğunlukla aile şirketi ve iki ortaklı olarak kurulan Limited şirketlerde ortaklık yapısı, hisse dağılımı ve müdürlük yapısında sıklıkla sorunlar yaşanmaktadır.
Bu çalışmamızda, Limited şirketlere ilişkin sıklıkla karşılaşılan sorunlar/sorular işlenmiş olup, Limited Şirket Ana Sözleşme ÖRNEĞİ’ de çalışma EK’ ine konulmuştur.
- Limited şirketlerde unvan olarak yazılamayacak ibareler nelerdir?
Limited ortaklığın ticaret ünvanında, ortaklığın “amaç ve konusu” ile “limited şirket” sözcükleri bulunmalıdır. Ortaklık ünvanında gerçek kişi adı yoksa, limited şirket kelimeleri “Ltd.Şti.” biçiminde de gösterilebilir.
Tüzel kişi tacirlerin ticaret ünvanları Türkiye düzeyinde korunduğundan tespit edilen ünvanın daha önce herhangi bir sicil dairesinde tescil edilmemiş olması gerekir. Ticaret ünvanlarında, Türk-Türkiye-Milli-Cumhuriyet kelimeleri Bakanlar Kurulu kararıyla konulabilir. Ticaret ünvanı Türkçe olarak tespit edilmelidir. Yabancı ortak bulunması halinde ticaret ünvanında yabancı kelime bulundurulmasına izin verilir.
Değişik sektörlerde faaliyet gösteren şirketlerin yaptığı her işi ünvanda belirtmesi gerekmez. Uzun ve anlamsız ticaret ünvanları yerine ağırlıklı olarak faaliyet gösterilen iş konusunun ünvanda yazılması gereklidir. Eğer ünvanda sanayi (üretim) varsa mutlaka neyin üretiminin yapıldığı (tekstil, gıda, otomotiv gibi) belirtilmelidir.
- Limited şirketler en az kaç kişi ile kurulur?
Limited şirket, en az iki, en çok elli kurucu ortağın varlığını gerektirir. Bu kurucular, gerçek kişi olabileceği gibi tüzel kişi de olabilirler.
- Limited şirketlerde 18 yaşından küçük kişiler ortak olabilir mi?
Limited şirketlerde 18 yaşından küçük kişiler ortak olabilirler. Ancak, bunların 18 yaşını dolduruncaya kadar kanuni temsilcileri (anne/baba) tarafından temsil edilirler.
4721 sayılı Türk Medeni Kanunun 11’ inci maddesinde; “Erginlik on sekiz yaşını doldurmasıyla başlar. ..”, 335’inci maddesinde; “Ergin olmayan çocuk, ana ve babasının velayeti altındadır. Yasal sebep olmadıkça velayet ana ve babadan alınamaz. …”, 336’ıncı maddesinde ise; “Evlilik devam ettiği sürece ana ve baba velayeti birlikte kullanırlar. …” hükmüne yer verilmiştir.
Yukarıda yer alan hükme göre 18 yaşından küçük olan çocukların vergi mükellefi veya şirket ortağı olması için yasal bir engel bulunmamakla birlikte, ergin oluncaya kadar mükellefiyetle ilgili ödevlerinin Kanuni temsilcisi olan anne veya babası tarafından yerine getirilmesi gerekmektedir.
- Limited şirketlerde kuruluşta en az sermeye miktarı ve hisse miktarı (karşılığı) ne olmalıdır?
Limited şirketin kuruluşunda en az sermayesi 5.000.-YTL olmalıdır. Bu sermaye, her ortak için 25.-YTL ve katları olacak şekilde hisse adedine bölünmelidir. Sermayenin üst sınırı konusunda bir hüküm bulunmamaktadır.
5.Limited şirket kurucular maddesinde dikkat edilmesi gereken hususlar nelerdir?
Ana sözleşmenin kurucular maddesinde ortakların uyruk ve adreslerinin belirtilmesi şarttır. Ortaklar arasında yabancı uyruklu gerçek kişi var ise ve Türkiye’de ikamet ediyor ise Emniyet Müdürlüğünden alınan ikamet teskeresinin ibrazı zorunludur.
4112 sayılı kanunla vatandaşlıktan izinle ayrılanlara verilen belgenin ibrazı halinde ikamet teskeresi şartı aranmaz.
KKTC vatandaşları Türk vatandaşlarıyla aynı statüye sahip olduklarından mevcut olan veya kurulacak olan sermaye şirketlerine kurucu ortak veya sonradan ortak olmaları halinde Türk vatandaşlarına uygulanan işlemler tatbik edilir.
- Yabancı uyruklu tüzel kişinin Türkiye’de kurulacak bir şirkete ortak olması durumunda hangi tür belgeleri ibraz etmesi gerekir?
Türk konsolosluğundan veya Lahey Devletler Özel Hukuku Konferansı çerçevesinde hazırlanan Yabancı Resmi Belgelerin Tasdiki Mecburiyetinin Kaldırılması Sözleşmesi hükümlerine göre tasdik edilmiş (apostil şerhi içeren) ve şirketin kayıtlı bulunduğu sanayi ve/veya ticaret odasınca veya yetkili mahkemelerce tanzim edilmiş şirketin faaliyette olduğunu ve yetkililerini gösterir belgenin tescil sırasında sicil memurluğuna ibrazı zorunludur.
- Devlet memurları limited şirkete ortak olabilirler mi?
657 sayılı Kanun’ un 28. maddesinde yer alan ” ticaret ve sanayi müesselerinde görev alamazlar” hükmü gereği memurlar yönetim kurulu ile beraber denetim kurulanda da görev alamazlar. Buna karşın, memurların limited şirketlerde kanuni temsilci sıfatına haiz olmadan ortak olmalarına dair bir engel düzenleme mevcut değildir.
657 sayılı DMK’ nın 28. maddesiyle getirilen ticaret ve diğer kazanç getirici faaliyetlerde bulunma yasağı, Kanun’ un genel gerekçesinde belirtildiği üzere yerleşmiş içtihatlar ve çeşitli çevrelerden alınmış mütalaalarda düzenlenmiştir. Yasa bu şekilde kanunla belirtilen yasaklar dışında devlet memurlarına kendi sınıflarıyla ilgili olarak kendi tüzüklerinde yasaklar koymaya ve bunların ihlali halinde disiplin hükümlerini uygulamaya imkân vermektir. Devlet memurlarına getirilen bu yasak kötüye kullanılmak suretiyle içinde bulunduğu ticari işletmeye avantaj sağlaması önlenmek istenmektedir.
Devlet memurlarının anonim ve limited şirketlere kanuni temsilci sıfatını haiz olmaksızın ve herhangi bir görev almaksızın ortak olabilmeleri, anonim şirkete ait hisse senetlerine sahip olmaları yasak kapsamında değerlendirilmemelidir. Memurların yasak kapsamında değerlendirilecek şekilde anılan şirketlere ortak olmaları veya görev almaları halinde, disiplin soruşturması açısından ceza uygulaması, 657 sayılı DMK’ nın 125. maddesine göre olacaktır
Basbakanlık Devlet Personel Baskanlığının aşağıdaki görüşüde bu yöndedir.
“Bu itibarla, yukarıda yer verilen hükümler çerçevesinde, şirket anasözleşmesinde şirketi idare ve temsil edecek olanların belirtilmiş olması ve ayrıca yönetim ve denetiminde görev almamanız kaydıyla limited şirket ortağı olabileceğiniz mütalaa edilmektedir”
- Tüzel kişiler limited şirketlere ortak olabilirler mi?
Tüzel kişiler amaç ve konusunun elverdiği ölçüde limited şirketlere ortak olmasında kanunen bir sakınca yoktur. Tüm ticari ortaklıklarla, kamu kuruluşları, vakıflar, kooperatifler, sendikalar, odalar, dernekler ile Bakanlar Kurulundan izin alan belediye ve diğer yerel idareler limited şirketlere ortak olabilirler. Tüzel kişi yönetim kurulunca karar verilmesi veya anonim şirketlerin ana sözleşmelerinde özel düzenleme varsa ortaklık genel kurulunun kararıyla ortak olmaları mümkündür.
- Şirketin amaç ve konusu için bir sınırlama var mıdır?
Limited şirketler tıpkı anonim şirketler gibi kanunen yasak olmayan her türlü iktisadi maksat ve konular için kurulabilir. Esas mukavelede şirketin amaç ve konusunun sınırlarının açıkça gösterilmiş olması da şarttır. Ancak kendi özel mevzuatları ile bir takım şirketlerin faaliyet alanları sınırlandırılabilir. Nitekim fuar organizasyonu yapan şirketler, yapı-denetim şirketleri, radyo-tv yayıncılığı yapan şirketler, özel güvenlik şirketleri, gümrük müşavirliği şirketleri, sigorta aracılığı yapan şirketler vs. meşgaleleri sadece kendi konuları ile sınırlıdır.
- Adres değişikliği ana sözleşme tadilini gerektirir mi?
Aynı sicil bölgesinde olmak kaydı ile merkezin bir yerden bir yere nakli için ana sözleşmede bir değişiklik yapmak zorunlu değildir. Ancak merkez farklı bir sicil bölgesine nakil ediliyor ise ana sözleşmenin ilgili maddesinin tadil edilmesi gerekir.
- Ana sözleşmenin merkez maddesinde şubeler gösterilebilir mi?
Merkez ile aynı sicil bölgesinde bulunan şubelerin ana sözleşmenin merkez maddesinde gösterilmesinde bir sakınca yoktur.
- Ayrı sicil bölgesindeki şubelerin unvanı merkezin unvanından farklı olabilir mi?
Ticaret Sicili Tüzüğünün 52. maddesi gereğince merkezi Türkiye’de bulunan ticari işletmelerin şubeleri ve unvanları şubenin bulunduğu yerin ticaret siciline tescil olunur. Her şube kendi merkezinin ticaret unvanının şube olduğunu belirterek kullanmak zorundadır. Her şubenin unvanı kendi merkezinin ticaret unvanına o merkezin şubesi olduğunu açıkça gösteren sözlerin ilavesi ile meydana gelir. Şubenin unvanına şubeyle ilgili eklerin yapılması mümkündür.
- Ayrı sicil bölgesindeki şubenin kapanışı ne şekilde olur?
Bir şubenin faaliyeti sona erdiği taktirde kaydının silinmesi yönünde alınmış ortaklar kurulu kararının tescil ve ilan edilmesi gerekir.
Merkez sicil kaydının terkin edildiği hususu ilgili sicil memurluğu veya şirket yetkilisi tarafından bildirilmiş olması halinde şube kaydı re’sen silinir. Bildirim; dilekçe ve ekinde merkezin sicil kaydının kapatıldığına ait Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi aslı veya onaylı sureti ile yapılmalıdır.
- Limited şirketin ana sözleşmesinde belirlenen süre sona ermiş ise tasfiyeye girmesi gerekir mi?
Sürelerinin sona ermesine rağmen faaliyetlerini sürdürdüklerini ve tasfiye işlemlerini başlatmadıklarını mahkemece atanmış bilirkişi raporu, yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavir raporuyla tevsik etmeleri koşuluyla süre uzatımına ilişkin ana sözleşme değişikliği talepleri sicil memurluğunca sonuçlandırılır.
- Eski sermaye ödenmeden sermaye artırımı yapılabilir mi?
Esas sermaye tamamen ödenmeden sermaye artırımı yapılamaz. Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’nın 2003-3 sayılı tebliği uyarınca, mevcut sermayenin tamamının ödendiği serbest muhasebeci mali müşavir veya yeminli mali müşavir raporu ile kanıtlanmalıdır. Ancak sermaye artırımı sadece iç kaynaklardan karşılanıyor ise (hiç nakit taahhüt yok ise) eski sermayenin ödenmiş olma koşulu aranmaz .
- Öz varlığını yitiren şirket sermaye artırımı yapabilir mi?
Ticaret Kanununun 324.maddesi ile sermaye artırımı arasında yakın bir ilişki vardır. Sermayenin yitirilmesi belli bir düzeyi aşınca (üçte ikisi kaybedilmiş ise) sermaye tamamlanmadan veya kayıp oranında indirilmeden artırılamaz.
- Öz varlığını yitiren şirket sermayesini nasıl tamamlar?
Ticaret Kanununun 546.maddesine göre esas sermayenin yarısı kaybedilmiş veya şirketin borçları mevcudundan fazla tutmuş ise yahut şirketin aciz halinde bulunduğu şüphesini uyandıran emareler mevcut ise anonim şirketler hakkındaki 324.madde hükmü uygulanır. Buna göre sermayenin 2/3’ünün kaybı halinde ortaklar kurulu toplanarak;
- Kalan 1/3 sermaye ile yetinme kararı verir. (esas sermayenin 2/3 oranında azaltılma işlemini gerektirir)
- Sermayenin tamamlanmasına karar verir. Sermayenin tamamlanması 2 şekilde yapılabilir. Birincisi, sermayenin 2/3 oranında azaltılması ile aynı zamanda azaltılan miktarda esas sermaye artırılır. İkincisi pay sahiplerinin bilanço açığını ek ödeme ile kapatmalarıdır. Ancak bu yolun kullanılabilmesi için ortakların oy birliği ile karar vermesi gerekir.
- Limited şirketlerde sermaye azaltımı prosedürü ne şekildedir?
Anonim şirketlerin sermayesinin azaltılmasına ilişkin hükümler limited şirketlerde de uygulanır. Öncelikle 3 kişilik bir bilirkişi tarafından (bilirkişiler şirketin merkezinin bulunduğu yerdeki ticaret mahkemesi tarafından seçilir) esas sermayenin azaltılmasına rağmen alacaklıların haklarını tamamen karşılayacak miktarda aktiflerinin var olduğunun tespit edilmesi gerekir. Esas sözleşmenin sermaye maddesi azaltmayı yansıtacak şekilde tadil edilerek karar altına alınır.
Karar alındıktan sonra Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi’nde yapılan ilanla 3.ilandan itibaren 2 ay içinde alacaklıların alacaklarını beyan ederek ödeme veya teminat istemeleri bildirilir. Bilinen alacaklılara ayrıca çağrı mektupları gönderilir.
Esas sermayenin azaltılması kararını uygulayıp sonuçlandırabilmek için alacakların ödenmesi veya temin olunması gereklidir.
Limited şirketlerde sermaye azatlımı zarar neticesinde meydana gelen bilanço açığını kapatmak maksadıyla yapılmış olsa bile alacaklılar çağrılır ve bildirilen alacaklar tediye veya temin olunur.
Alacaklıları davete ilişkin 3.ilanın yayın tarihinden itibaren 2 ay sonra sermaye azaltımına ilişkin ana sözleşme değişikliğinin yer aldığı ortaklar kurulu kararı; davet ilanların yayınlandığı sicil gazeteleri; bilirkişi raporu-bilirkişi atama yazısı; müdürler tarafından imzalanmış alacaklıların adı soyadı ve ticaret unvanları ve alacaklarının miktarını gösteren alacaklılar listesi; muaccel alacaklıların sermaye azaltımına ilişkin muvafakatları, borçların ödenmiş olması halinde ödemeye ilişkin imzaları noter onaylı makbuzların ibraz edilmesi koşulu ile azaltımının tescili Ticaret sicili memurluğundan talep edilir.
- Sermayenin nakit taahhüt edilen miktarının ödeme tarihi ertelenebilir mi?
Şirket mukavelesinde aksine hüküm bulunmadıkça ortaklar koymayı taahhüt ettikleri sermayeleri itibari değerleri nispetinde para olarak ödemeye mecburdurlar. Esas sermayenin azaltılması hali hariç olmak üzere ortakların koymayı taahhüt ettikleri sermayenin ödenmesi tecil olunamayacağı gibi ortakların bu borçlarından ibra edilmeleri de caiz değildir.
- Limited şirkette sermayenin ayın olarak konulması halinde ana sözleşmede bu husus nasıl belirtilir?
Sermayenin ayın olarak konulması halinde sözleşmede sayının neden ibaret olduğu, değerinin nasıl biçildiği ve taahhüt edilen sermayeye ne tutarda mahsup edileceği ve bunun karşılığı olarak esas sermayeden taahhüt sahibine ne miktarda esas sermaye payı verileceğinin sözleşmeye açıkça yazılması gereklidir. Ayni taahhüt şirketin kuruluşunun tescil tarihinden itibaren yerine getirilir. Sermaye olarak konulan mal ve haklar özel bir sicile kayıtlı ise kuruluşun tescil tarihinden itibaren ilgili sicilde şirket adına tescil ettirilir.
Kurulacak limited şirkete sermaye olarak konan hak/menkul ve gayrimenkul malların olması halinde bunların değerlerinin tespiti mahkemece atanmış bilirkişiler veya yeminli mali müşavirler tarafından yapılır.
Şirkete, ayni sermaye olarak gayrimenkul koyuluyor ise ilgili tapu dairesinden üzerinde takyidat olmadığına ilişkin yazı nakil vasıtası koyuluyor ise ilgili trafik şube müdürlüğünden mülkiyeti muhafaza kaydının olmadığına ilişkin yazının sicil memurluğuna ibrazı gerekir.
- Limited şirketlerde sermaye artırımına iştirak sureti ile yeni ortak alınabilir mi?
Ortaklık sözleşmesinde aksine hüküm olmadıkça her ortak sermayesi oranında esas sermayenin artırılmasına katılabilir. Artırılan esas sermaye kısmı için ortaklığa yeni ortaklar da alınabilir. Sermaye tadiline ilişkin ortaklar kurulu kararında, artırıma iştirak suretiyle ortak olarak girdiği belirtilmeli ve yeni ortak söz konusu kararı imzalamalıdır.
- Sermaye artırımının iç kaynaklardan karşılanması halinde hangi raporların ibrazı gerekir?
Sadece yeminli mali müşavir raporu ibrazı gerektiren işlemler:
- Menkul kıymetin sermaye olarak koyulması halinde
- Her türlü hak, menkul ve gayri menkul malların sermaye olarak konulması halinde
- Hisse senetleri / değer artışı fonu / iştiraklerden gelen değer artış fonu / maliyet artış fonu / iştirak hisseleri ve gayri menkul satış kârının sermaye olarak koyulması halinde.
Hem yeminli mali müşavir hem de serbest muhasebeci mali müşavir raporu ile yapılabilecek işlemler:
- Ortakların şirketten alacaklarının sermayeye ilavesi halinde
- Fevkalade ihtiyatlar ve dağıtılmayan kârın sermayeye ilavesi halinde
- Enflasyon düzeltmesi olumlu farkının sermayeye ilavesi halinde
- Sicil memurluğuna ibraz edilen mali müşavir raporlarında hangi hususlara dikkat edilmelidir?
Sermaye artırımlarının tescili sırasında memurluğa ibraz edilmesi gereken mali müşavir raporlarında eski sermayenin ödenmiş olduğu, son mizana göre öz varlığın hesaplanması ve sermayenin varlığını koruyup korumadığı hususunun tespiti gerekir.
Sermaye iç kaynaklardan karşılanmak suretiyle artırılıyorsa ibraz edilen raporlar da iç kaynakların rakamsal olarak tespiti de yapılmalıdır.
Raporlarla beraber raporu düzenleyen mali müşavirin faaliyet belgesi (asıl ve 3 aydan eski olmamak koşuluyla) de tescil tescil sırasında memurluğuna verilmelidir.
- Limited şirketlerde müdürün ortak olma zorunluluğu var mıdır?
Türk Ticaret Kanununun 541. maddesi gereğince şirket mukavelesi veya ortaklar kurulu kararıyla şirketin idare ve temsili ortak olmayan kimselere de bırakılabilir.Bu gibi kimselerin yetki ve sorumlulukları hakkında ortak olan müdürlere ait hükümler uygulanır. Ticaret Sicili Tüzüğünün 46.maddesine göre hariçten atanan müdürün ad ve soyadının yanında tabiiyetinin ve ikamet yerinin gösterilmesi lazımdır.
- Türkiye’de ikamet eden yabancı uyruklu ortak olmayan kişinin limited şirkete müdür atanması halinde sicil memurluğuna ibrazı gereken evrak nelerdir?
Yabancı kişinin Türkçe tercümeli-noter onaylı pasaport sureti, Emniyet Genel Müdürlüğünden alınan ikametgâh teskeresi ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığından alınan çalışma izin belgesinin sicil memurluğuna ibrazı gerekir.
- Yurt dışında ikamet eden Türk vatandaşları yabancı sermaye olarak mı değerlendirilir?
17.06.2003 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanan Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanunu uyarınca yurt dışında ikamet eden Türk vatandaşları yabancı yatırımcı sayılır. Bu kişilerin yurt dışında ikamet ettiğini ilgili ülkeden aldıkları çalışma veya ikamet izni ile belgelendirmeleri gerekir.
- Limited şirketlerde ortak payını nasıl devreder?
Payın devrinin şirkete karşı geçerli olabilmesi için pay defterine kaydedilmesi; kaydın yapılabilmesi için de ortakların ağırlaştırılmış nisap ile devre muvafakat etmesi gerekir. Hisse devir sözleşmesi tarafları bağlar.
Ortakların muvafakatı bir ortaklar kurulu kararı olarak verilir. Ortakların en az dörtte üçünün payın devrine muvafakat etmeleri ve bunların da esas sermayenin en az dörtte üçüne sahip olmaları şarttır.Kanunun öngördüğü bu nisap ana sözleşme ile daha da ağırlaştırılabilir ancak hafifletilemez. Ana sözleşmeyle payın devri tamamen de yasaklanabilir.
Ortaklar devri gerekli nisapla muvafakat ettikleri taktirde devir pay defterine kaydedilir.
- Şirket ortaklarından birinin ölümü halinde nasıl bir işlem yapılmalıdır?
Mukavelede aksine şart yoksa mirasçılar ortakların muvafakatı aranmaksızın sermaye payını iktisap ederler. Ölen ortağın füruğu sermaye payını kanunen ve külli halefiyet yoluyla sahip olur ve bu iktisap pay defterine kaydedilmeksizin gerek şirket gerekse 3.şahıslara karşı hüküm ifade eder. Bu durumu veraset ilamındaki pay dağılımına uygun olarak alınmış ortaklar kurulu kararı ve ekine veraset ilamı (asıl veya noter tasdikli) ekleyerek tescil ve ilan ettirebilirler.
- Ortak sayısının bire düşmesi halinde ne yapılmalıdır?
Limited şirketlerde ortak sayısı ikiden az olamaz.Türk Ticaret Kanununun 504.maddesine göre ortakların sayısı sonradan bire inerse uygun bir süre içinde bu eksiklik tamamlanmadığı taktirde ortaklardan birinin veya şirket alacaklısının talebi üzerine mahkeme şirketin feshine karar verir.
- Ortaklıktan çıkmak isteyen ortak kendi rızası ile ortaklıktan ayrılabilir mi?
Şirket mukavelesiyle, kendi rızaları ile ortaklara şirketten çıkma hakkı tanınabileceği gibi bu hakkın kullanılması muayyen şartlara da tabi tutulabilir. Örneğin şirketten ayrılmayı arzu eden ortağın hissesini diğer bir ortak veya ortaklara devir etmeleri zorunlu kılınabilir. Mukavelede bir hüküm bulunmuyorsa her ortak haklı sebeplere dayanmak şartıyla şirketten çıkmasına müsaade edilmesini veya şirketin feshini mahkemeden talep edebilir.
- Hangi hallerde diğer ortaklar bir ortağın şirketten çıkarılmasını talep edebilir?
Aşağıdaki durumlarda ortak limited şirketten çıkarılabilir:
- ortağın iflası veya payının haczi halinde
- haklı sebeplerin varlığında ortağın limited şirketin feshini dava etmesi halinde
- haklı sebeplerden dolayı bir ortağın şirketten çıkarılmasına karar verilmesi mahkemeden istenebilir.
- ortağın sermaye koyma borcunu ödememesi halinde
Türk Ticaret Kanununun 551.maddesinin 4.fıkrasına göre bir ortağın şirketten çıkması veya çıkarılması ancak esas sermayenin azaltılması hakkındaki hükümlere riayet şartıyla muteberdir. Ancak bu durumun 3 istisnası vardır. Birincisi ayrılan ortağın payının şirketin esas sermayesinin itibari değerini geçen varlıklardan ödenmesi; ikincisi payın sermaye koyma borcunun yerine getirilmemesi hakkındaki hükümler uyarınca paraya çevrilmesi; üçüncüsü ise payın başka bir ortak tarafından devralınmamasıdır.
- Sermaye taahhüt borcunu ödemeyen ortağın ortaklıktan çıkarılması için izlenmesi gereken yol nedir?
Esas mukavele veya umumi heyet kararı ile bir müddet tayin veya vade tespit edilmiş ise, müddetin geçmesi veya vadenin gelmesi ile ortak ihtara gerek kalmaksızın mütemerrit olur. Limited şirket temerrüde düşen ortak için ya icra takibi yaparak ortaktan borcunu ister veya noter aracılığı ile 15 günden aşağı olmamak üzere, ki bu süre kısaltılamaz, tayin edilecek sürelerle sermaye koyma borcunu ödemesi ihtar olunur. İhtar bir taraflı vusuli muktazi (ulaşması gerekli) muamele vasfını taşıdığından 15’er günlük sürelerin başlangıcı ihtarın ulaşması tarihidir. İhtar da sermaye borcunun ödenmemesi halinde mütemerrit ortağın şirketten çıkarılacağı ve bakiye borcun miktarının da belirtilmesi gerekir. Yukarıda bahsi geçen ihtarlara rağmen borcunu ödemeyen ortak ortaklıktan çıkarılır. Çıkarmaya ilişkin karar Ticaret Kanununun 536.maddesinin öngördüğü karar yeter sayısı (esas sermayenin yarıdan fazlası) ile alınır. Kararın müdürler tarafından tebliği ile ortak şirketten çıkarılmış olur, ortaklık sıfatı kalkar. Sermaye borcunu ödemeyen ortağın çıkarılması sonucu bu ortağın payı limited ortaklığa ait olur. Çıkarılan ortağın payı diğer bir ortak tarafından hakiki değer üzerinden devralınmadığı taktirde şirket tarafından açık arttırma yolu ile satılabilir. Çıkarılan ortak da dahil olduğu halde bütün ortakların muvafakatıyla payın diğer bir şekilde paraya çevrilmesi caizdir.
- Şirketin temsilinde imza şekli nasıl olmalıdır?
Türk Ticaret Kanunu 544.maddesinde belirtildiği üzere şirket namına yapılacak yazılı beyanlarda şirketin ünvanıyla beraber müdürlerin imzalarının da bulunması zorunludur. Şirket tarafından tanzim edilecek mektup evrak ve vesikalarda şirketin ünvanıyla birlikte esas sermaye miktarının gösterilmesi şarttır.
- Limited şirketlerde rekabet yasağı var mıdır?
Türk Ticaret Kanununun 547.maddesine göre müdür olan bir ortak diğer ortakların muvafakatı olmadan şirketin uğraştığı ticaret dalında ne kendi ne de başkası hesabına iş göremeyeceği gibi başka bir işletmeye mesuliyeti tahdit edilmemiş ortak, komanditer ortak veya limited şirketin azası sıfatıyla iştirak dahi edemez. Bu yasak mukaveleye konacak hüküm ile bütün ortaklara teşmil edilebilir.
- Limited şirketlerde hisse devri kararını hangi ortaklar almalıdır?
Hisse devrinin kabulüne ait ortaklar kurulu kararını mevcut (son durum) ortaklar ve payı var ise devreden (eski) ortak olmalıdır. Ortaklardan en az dörtte üçünün devre muvafakat etmesi ve bunların esas sermayenin en az dörtte üçüne sahip olması şarttır.
- Limited şirketlerde hisse devri işlemi nasıl yapılır?
Noter huzurunda yapılacak hisse devir sözleşmeleri ortaklar kurul kararına bağlandıktan sonra ticaret siciline tescil ve ilan edilerek geçerlilik kazanır.
- Limited şirketlerde hisse satışından kaynaklanan kazanç vergiye tabi midir?
Limited şirket hissesinin satışından elde edilen kazanç (değer artış kazancı) gelir vergisine tabidir. Hissenin edinme tarihinden itibaren iki yıl geçmesi vergilendirmeye engel değildir.
- Kanundan doğan devir yasağı var mıdır?
Limited şirketlerde ayın karşılığı paylar için kanuni devir yasak süresi 3 yıldır. 3 senelik müddet kuruluşun veya sermaye artırımın tescil tarihinden başlar.
- Limited şirketlerde %100’ün kararı olamadan hangi işlemler yapılamaz?
Tüm ortakların (hisselerin) kararı olmadan aşağıdaki kararlar alınamaz.
- Hisse devri yapılamaz. (iki ortaklı)
- Sermaye artırımı gerçekleştirilemez.
- Limited şirketlerde vergi ve sigorta borcuna karşılık kimler nasıl sorumludurlar?
6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun’un 35. maddesine göre, limited şirket ortakları şirketten tahsil imkanı bulunmayan amme alacaklarından sermaye hisseleri oranında doğrudan doğruya sorumludur. Limited şirket ortakları hakkında takibe geçilebilmesi için, 6183 sayılı Kanun’ un 54 ve izleyen maddelerine göre şirket hakkında yapılan takip muameleleri sonucunda amme alacağının şirketten tahsil imkanının bulunmaması gerekmektedir. Şirketin vergi borcunun, sermaye payı oranına karşılık gelen kısmı her hangi bir ortak tarafından ödenir ise, o kişinin şirket ortaklığından doğan sorumluluğu da ortadan kalkar.
Diğer yandan, 6183 sayılı Kanun’ un mükerrer 35 ve Vergi Usul Kanunu’nun 10. maddesine göre, Limited şirketin mal varlığından tahsil edilemeyen veya tahsil edilemeyeceği anlaşılan amme alacakları, kanuni temsilcilerin (müdürlerin) şahsi mal varlıklarından tahsil edilir. Buna göre şirketin vergi borcunun müdür olan her hangi bir ortağın sermaye payı oranına karşılık gelen kısmının ödenmesi, şirket müdürlüğünden doğan sorumluluğu ortadan kaldırmaz.
Sonuç olarak, aynı zamanda limite şirkette müdür olan her hangi bir ortak şirketin tüm vergi borcundan tek başına sınırsız sorumludur.
(EK-ÖRNEK)
…………………….. LİMİTED ŞİRKET
ANA SÖZLEŞMESİ
KURUCULAR
Madde 1
Aşağıda adları, soyadları, ikametgahları ve uyrukları yazılı kurucular arasında TTK hükümlerine göre bir Limited Şirket kurulmuştur.
Kurucunun Adı Soyadı İkametgah Adresi Uyruğu
- ……………………………………..
- ……………………………………..
ŞİRKETİN ÜNVANI
Madde 2
Şirketin Unvanı “…………………………………….. LİMİTED ŞİRKETİ” dir.
AMAÇ VE KONU
Madde 3
Şirketin amaç ve konuları şunlardır:
………………………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………………………..
Ortaklar kurulu kararıyla, şirketin amaç ve konusu genişletilebilir, konunun genişletilmesinde Türk Ticaret Kanunu hükümleri uygulanacaktır.
ŞİRKETİN MERKEZİ
Madde 4
Şirket’in merkezi……………………………………..dır. Adresi;, ……………………………………..dir.
Adres değişikliğinde yeni adres, Ticaret Sicili’ne tescil ve Türkiye Ticaret Sicil Gazetesi’nde ilan ettirilir.Tescil ve ilan edilmiş adrese yapılan tebligat şirkete yapılmış sayılır.Tescil ve ilan edilmiş adresinden ayrılmış olmasına rağmen yeni adresine süresi içinde tescil ettirmemiş şirket için bu durum fesih sebebi sayılır. Şirket Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’ na haber vermek şartıyla yurt içinde ve yurt dışında şubeler açabilir.
ŞİRKETİN MÜDDETİ
Madde 5
Şirket’in süresi kesin kuruluşundan başlamak……………. üzere yıldır.
ŞİRKETİN SERMAYESİ
Madde 6
Şirket’in sermayesi …………-YTL (……………Yeni Türk lirası) olup, bu sermaye ….. adet paya ayrılmıştır.
Sermaye;
1- ………..paya karşılık …………………-TL.sı……………………………………..
2- ………..paya karşılık …………………-TL.sı……………………………………..
tarafından muvazaadan ari olarak ve tamamen taahhüt edilmiştir.
Nakdi sermayenin ¼’ü şirketin kuruluşunun tescil tarihinden itibaren en geç üç ay içerisinde, kalanı ise (……tarihinde/ üç yıl içinde) ödenecektir.
Bu husustaki ilanlar ana sözleşmenin ilan maddesi uyarınca yapılır.
İLAN
Madde 7
Şirkete ait ilanlar TTK 37. maddesi hükümleri saklı kalmak şartı ile şirket merkezinin bulunduğu yerde en az bir gazete ile asgari iki hafta önce yapılır.
ORTAKLARIN SORUMLULUĞU
Madde 8
Ortakların üçüncü şahıslara karşı sorumluluğu şirketteki payları kadardır.
SERMAYE ARTIRIMI
Madde 9
Şirket sermayesi, tamamen ödenmedikçe artırılamaz. Sermayenin artırılması için ortakların oybirliğiyle verecekleri kararla sözleşme değişikliğine başvurmaları gerekiyor.
Sermayenin artırılması halinde ortaklar artan kısma payları oranında iştirak edebilirler.
SERMAYENİN AZALTILMASI
Madde 10
Şirket sermayesi TTK hükümlerine göre azaltılabilir. Azaltma kararlarında TTK’ nın 517. maddesi hükümleri uygulanır.
SERMAYE DEĞİŞİKLİKLERİNDE KARAR VE BELGELER
Madde 11
Sermayenin artırılmasına veya azaltılmasına ilişkin olan karar ve belgelerin Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’nca onanması zorunludur.
PAYLARIN DEVRİ
Madde 12
Ortakların paylarını gösteren belgeler nama yazılı olacaktır.Bu paylar, ortak sayısı beşi geçmediği sürece ittifakla beşi geçtiği takdirde şirket sermayesinin dörtte üçünü temsil eden ortakların izni olmadıkça diğer ortaklara veya başkasına devredilemez ve satılamaz.
Paylara, devir, satış veya veraset yoluyla sahip olanlar, bu sözleşme hükümlerini kabul etmek zorundadırlar.
PAYLARIN ÖDENMESİ
Madde 13
Payların şirkete ödenmemiş kısmı, ortaklar kurulu kararıyla her zaman istenebilir. Ancak paylarını devretmiş olan ortak, devir tarihinden hesaplamak üzere iki yıl sonra sorumluluktan kurtulur.
Paylarını ortaklar kurulunca belirlenen süre içinde ödemeyen ortağa en az bir yıllık yeni bir süre verilir, yine ödemediği takdirde ilgisinin kesileceği bildirilir. Buna rağmen ödemeyenlerin payları ve bundan önce ödemiş olduğu sermayenin, şirkete kâr kaydolunacağı ortağa yazılı olarak bildirilir.
Ancak bu suretle payını tamamıyla ödememiş bulunan ortağın kısmen ödemiş bulunduğu miktar şirkete kâr kaydedildiği takdirde, bu ortağa ait pay miktarının tamamı diğer ortaklar arasında payları oranında bölünerek şirket sermayesi tamamlanır. Payların ödenmiş bulunan kısmının şirkete kâr kaydedilmediği takdirde ise, bu payın henüz ödenmeyen kısmi diğer ortakların payları orantısında bölünerek şirket sermayesinin tamamlanması sağlanır.
PAY SAHİPLERİ
Madde 14
Paylar şirket nazarında bölünemez.şirket her pay için bir sahip tanır. Ancak,veraset yoluyla bir paya sahip olanlar haklarını beraberce kullanırlar. Bunların temsilcisi veya vekilleri bulunmadığı hallerde şirketin işlemleri, bunlardan yalnız birisine karşı olarak hepsi hakkında geçerlidir.
KARARLAR VE OY VERME
Madde 15
Şirket adına oy verilen kararlarda, ortaklar her pay için bir oya sahiptir. Vekaleten oy verebilmek için bu vekaleti gösteren yazılı bir izin gerekir. Oylar yazılı olarak verilebilir.
SÖZLEŞME DEĞİŞİKLİKLERİ
Madde 16
Sözleşme sermayenin üçte ikisini temsil eden ortakların kararıyla değiştirilebilir.
Ortakların mesuliyetini genişletme hakkındaki kararların, her halde ittifakla verilmesi gerekir. (Sözleşme değişikliği ile ilgili olarak ana sözleşmede daha yüksek bir nisap öngörülebilir.)
İLANLAR
Madde 17
Şirkete ait ilanlar, TTK’ nın 37. maddesi hükümleri saklı kalmak üzere, şirket merkezinin bulunduğu yerde en az bir gazete ile yedi gün önce yapılmak zorundadır.
MÜDÜRLER
Madde 18
Şirketin işleri veya işlemleri, ortaklar kurulu tarafından seçilerek bir veya birkaç müdür tarafından yönetilir. Bu müdürler ortaklar arasından veya dışarıdan seçilebilir.
MÜDÜRLERİN GÖREV SÜRELERİ
Madde 19
İlk …… yıl için ……………………………….. şirket müdürü olarak seçilmiştir. Sözleşme ile seçilen bu müdürlerin sıfat ve yetkileri,ortaklar kurulunca işten çıkarılmaları hakkında bir karar verilmedikçe veya istifa ya da sair kanuni ve sıhhi nedenlerle görevini yapmaya imkân bulamayıncaya kadar yukarıda belirtilen sürenin bitimine kadar devam eder.
Müdürler, şirketin ödenmiş ana sermayesinin yarısından fazlasını temsil eden ortakların kararıyla değiştirilebilir.
ŞİRKETİN TEMSİLİ
Madde 20
Şirketi, müdürler temsil ederler. Şirketi bağlayan imzalar, ortaklar kurulunca saptanır, tescil ve ilan olunur
MÜDÜRLERİN YETKİLERİ
Madde 21
Şirket unvanıyla birlikte imzalarıyla şirketi temsil eden müdürler, mahkemeler ve resmi daire ve özel müesseseler huzurunda dava eden, edilen ve sair herhangi bir sıfatta şirketi temsil etmek, şirket adına vekil ve hakem seçmek, kanunun verdiği bütün hak ve yetkileri kullanmak hususunda yetkilidirler.
MÜDÜRLERİN GÖREVLERİ
Madde 22
Kanun ve sözleşmeyle belirlenmiş bulunan zamanlarda olağan ve gereklilik ortaya çıkması halinde olağanüstü ortaklar kurulunu toplantıya çağırmak, toplantının yapılması için kanun ve ana sözleşme hükümlerine göre gereken ilan, tebligat ve sair işlemleri yapmak, ortaklar kurulunun kararlarını yerine getirmek, yıllık bilançonun hazırlanmasını sağlamak ve ortaklar kurulu toplantısından on beş gün önce ortakların incelemesine sunmak müdürlerin görevlerindendir.
BİLANÇOLARIN BAKANLIĞA GÖNDERİLMESİ
Madde 23
Ortak sayısı yirmiyi geçsin ya da geçmesin her yıl düzenlenecek bilanço, kâr/zarar hesaplarının tasdikli ikişer nüshası, toplantı gününden itibaren bir ay içinde Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’na gönderilecektir.
HESAP YILI
Madde 24
Şirketin hesap yılı Ocak ayının birinci günü başlar ve Aralık ayının 31.günü sona erer. Yalnız ilk hesap yılı şirketin kati süretle kurulduğu tarihten başlayarak Aralık ayının 31. günü sona erer.
KÂRIN DAĞITILMASI
Madde 25
Şirketin safi kârı, yapılmış her türlü masrafların çıkarılmasından sonra kalan miktardır. Safi kârdan önce ödenmiş sermayenin % 20’ sini buluncaya kadar % 5 umumi yedek akçe ayrılır. Kalanı, pay sahiplerine ödenmiş sermaye üzerinden payları orantısında dağıtılır. TTK’ nın 466/3. maddesi hükümleri saklıdır. Kârdan bir kısmının pay sahiplerine dağıtılması veya şirket asına işletilmesi veya memurlara, müstahdemlere ikramiye olarak verilmesi gibi kararlar, şirket sermayesinin en az % 75’ini temsil eden pay sahiplerinin kararına bağlıdır.
UMUMİ YEDEK AKÇE
Madde 26
Umumi yedek akçe, şirketin ödenmiş sermayesinin % 20’sine çıkıncaya kadar ayrılır. Bu miktarın azalması halinde, yeniden umumi yedeğin ayrılmasına devam olunur. Kanuni ve ihtiyari ihtiyat akçesiyle kanun ve bu sözleşme hükümlerine göre ayrılması gereken meblağ safi kârdan ayrılmadıkça pay sahiplerine kâr dağıtılamaz.
KANUNİ HÜKÜMLER
Madde 27
Bu sözleşmede anılmayan hususlarda Türk Ticaret Kanunu hükümleri uygulanır.
K U R U C U L A R
| ORTAK (A)İMZA | ORTAK (B)İMZA |
ORTAK (C) İMZA |
