Binek Otomobili Teslimlerinde Uygulanacak KDV
İlhami CANBOLAT
Gelir Uzmanı
[email protected]
I-GENEL OLARAK
16.02.208 tarihinde yayınlanan “Binek Otomobillerin Tesliminde KDV Uygulamaları” (*) başlıklı yazımızda; binek otomobillerinin tesliminde hangi KDV oranlarının uygulanacağı, bu otomobillerin alımlarında ödenen KDV’nin indirim konusu yapılıp yapılamayacağı, hakkında ayrıntılı bilgi verilmişti.
Ancak, Bakanlar Kurulu’nca 24.12.2007 tarihli ve 2007/13033 sayılı Kararnameye (1) ek olarak 06.04.2008 tarih ve 26839 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 2008/13426 sayılı “Mal Ve Hizmetlere Uygulanacak Katma Değer Vergisi Oranlarının Tespitine İlişkin Kararda Değişiklik Yapılmasına Dair Karar” (2) ile yeni düzenleme yapıldığından bu defa önceki yazımızla ilgili birtakım ilave açıklamalara ihtiyaç duyulmuştur.
Bilindiği gibi; Katma Değer Vergisi Kanunu’nun oranları düzenleyen 28. maddesinin verdiği yetkiye dayanılarak 30.12.2007 tarihinde yayımlanan 2007/13033 sayılı Kararname ile mal teslimleri ve hizmet ifalarına uygulanacak katma değer vergisi oranları, Kararnameye ekli I sayılı listede yer alan mal ve hizmetler için %1, ekli II sayılı listede yer alan mal ve hizmetler için %8, bu listelerde yer alanlar hariç olmak üzere vergiye tabi işlemler için %18 olarak belirlenmiştir.
Kanunun 1/1 maddesinde Türkiye’de yapılan ticarî, sınaî, ziraî faaliyet ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde yapılan teslim ve hizmetlerin KDV’ne tabi olduğu belirtildiğinden, ticari nitelik taşımayan özel kişilerin birbirlerine araç satışları KDV’nin konusuna girmediğinden vergiye de tabi olmayacaktır.
Kullanılmış binek otomobiller ile yine kullanılmış ve esas itibariyle insan taşımak üzere imal edilmiş diğer motorlu taşıtlar ise söz konusu Kararname Eki Kararın I sayılı listesinin 9. sırasında yer aldığından teslimleri %1 oranında KDV ‘ne tabi olacaktır. Bu kapsamda değerlendirilemeyecek taşıtların tesliminde ise genel oranda (%18) KDV hesaplanacaktır. Söz konusu Kararnamenin ilgili bölümü aşağıdaki şekildedir;
“9- Aşağıda tanımları yapılan motorlu taşıtlardan yalnız “kullanılmış” olanlar,
Türk Gümrük Tarife Cetvelinin 87.03 pozisyonundaki binek otomobilleri ve esas itibariyle insan taşımak üzere imal edilmiş diğer motorlu taşıtlar (87.02 pozisyonuna girenler hariç) (steyşın vagonlar ve yarış arabaları dahil). [(Yalnız binek otomobilleri, steyşın vagonlar, yarış arabaları, arazi taşıtları, jipler, vb., motorlu karavanlar, elektrik, gaz, güneş enerjili vb. motorlu taşıtlar, “8703.10.11.00.00 özellikle kar üzerinde hareket etmek için dizayn edilmiş sıkıştırma ateşlemeli içten yanmalı pistonlu motorlu olanlar (dizel veya yarı dizel) veya kıvılcım ateşlemeli içten yanmalı pistonlu motorlu taşıtlar”, “8703.10.18.00.00 diğerleri”] [Ambulanslar, mahkum taşımaya mahsus arabalar, para arabaları, cenaze arabaları, itfaiye öncü arabaları gibi özel amaçla yapılmış motorlu taşıtlar hariç.]
Yine Kararname metninde yer alan “Katma Değer Vergisi Kanununun 30/b maddesine göre binek otomobillerinin alımında yüklenilen katma değer vergisini indirim hakkı bulunan mükelleflerin, bu araçları tesliminde bu Kararın 1 inci maddesinin (a) bendinde öngörülen vergi oranı uygulanır.” hükmü uyarınca aldıkları binek otomobillerin KDV’sini indirme hakkı bulunan yani faaliyetleri kısmen veya tamamen binek otomobillerin kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi olan mükelleflerin (oto kiralama şirketleri, rent-a-car firmaları, vb) yapacakları ikinci el binek otomobil teslimleri % 18 oranında KDV’ ne tabi olacaktır.
Düzenleme yapılmadan önce bu kapsamda bulunan firmaların satışını yapacakları bütün kullanılmış binek otomobilleri %18 oranında KDV’ye tabi olmaktaydı. Ancak 06.04.2008 tarih ve 26839 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak 07.04.2008 tarihinden itibaren yürürlüğe giren 2008/13426 sayılı Kararname gereğince Katma Değer Vergisi Kanununun 30 uncu maddesinin (b) bendine göre binek otomobillerin alımında yüklenilen katma değer vergisini indirim hakkı bulunan mükelleflerin, kiralamak veya çeşitli şekillerde işletmek üzere iktisap ettikleri ve 31/12/2007 tarihi itibarıyla aktiflerinde veya envanterlerinde bulunan binek otomobillerinin iktisap tarihinden itibaren 2 yıl geçtikten sonra teslime konu olması halinde bu teslimde % 1 katma değer vergisi oranı uygulanacaktır.
Kararname metninden de anlaşılacağı üzere oto kiralama şirketleri, rent-a-car vb. firmalarının kullanılmış binek otomobilleri satışında indirimli oran uygulamasından yararlanabilmesi için söz konusu firmaların kiralamak veya çeşitli şekillerde işletmek üzere iktisap ettikleri taşıtların;
- 31/12/2007 tarihi itibarıyla firma aktifinde veya envanterinde bulunması
- İktisap tarihinden itibaren 2 yıl geçtikten sonra teslime konu edilmesi gerekmektedir.
Bu şartların birlikte bulunmaması halinde söz konusu firmaların yapacakları ikinci el binek otomobili teslimleri genel oranda (%18) KDV’ne tabi olacaktır.
Belirtmek gerekir ki; bu otomobillerden sadece kullanılmış olanların tesliminde indirimli KDV oranı uygulanacağıdır. Kullanılmamış (sıfır km) otomobil ile binek otomobili niteliğinde olmayan araçların teslimi ise genel oranda (%18 ) KDV’ne tabi olacaktır.
V- SONUÇ VE ÖZET
Binek otomobillerin teslimine ilişkin olarak yukarıda genel olarak açıklanan ve yasal dayanakları gösterilen konuları aşağıdaki şekilde özetlemek mümkündür.
Binek otomobillerin teslimlerinde uygulanacak KDV oranları;
- Özel kişilerin birbirine teslimi KDV’ ne tabi değildir.
- Kullanılmış binek otomobili teslimlerinde;
- Aldıkları binek otomobillerin KDV’sini indirme hakkı bulunan yani faaliyetleri kısmen veya tamamen binek otomobillerin kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi olan mükelleflerin (oto kiralama şirketleri, rent-a-car firmaları, vb) yapacakları ikinci el binek otomobil teslimlerinde;
- Taşıtın 31/12/2007 tarihi itibarıyla firma aktifinde veya envanterinde bulunması ve iktisap tarihinden itibaren 2 yıl geçtikten sonra teslime konu edilmesi halinde % 1,
- Taşıtın 31/12/2007 tarihinden önce firma aktifine alınması durumunda iktisap tarihinden itibaren 2 yıl içinde yapılan teslimler ve bu tarihten sonra aktife alınacak taşıtların teslimi genel oranda (%18),
- Aldıkları binek otomobillerin KDV’sini indirme hakkı bulunmayan mükelleflerin yapacakları ikinci el binek otomobil teslimleri % 1,
- Binek otomobili niteliğinde olmayan araçların teslimi genel oranda (%18 ),
- Kullanılmamış (sıfır km) otomobil teslimleri genel oranda (%18 ) KDV’ye tabidir.
İndirim Sorunu
- Faaliyetleri kısmen veya tamamen binek otomobillerin kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi olan taksi işletmeleri, oto kiralama, rent-a-car firmaları, vb mükellefler;
- Sadece bu amaçla aldıkları otomobillere ait KDV’leri indirim konusu yapılabilecekler,
- İşletme amacı dışındaki özel kullanımları için alınan otomobillere ait KDV’leri indirim konusu yapamayacaklardır.
- Bunların dışındaki işletmelere ait binek otomobillerinin alış vesikalarında gösterilen katma değer vergisinin indirim konusu yapılamayacaktır.
Gider veya maliyet olarak değerlendirme
- İşletmeler tarafından indirim konusu yapılamayan bu vergi, Gelir ve Kurumlar Vergisi Kanunları çerçevesinde işin mahiyetine göre gider veya maliyet unsuru olarak dikkate alınabilecektir.
(1) 30.12.2007 tarih 26742 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır.
(2) 06.04.2008 tarih 26839 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır
(*) 16.02.2008 tarihinde www.alomaliye.com da yayınlanmıştır.
