Talha APAK
Öğretim Görevlisi
Yeminli Mali Müşavir
KENDİ ARACI İLE KENDİ MALINI TAŞIYAN TİCARİ İŞLETMELERİN K2 YETKİ BELGESİNİ İNDİRİMLİ ALMA SÜRESİ 25 ŞUBAT 2008 TARİHİNDE SONA ERMEKTEDİR
I.Giriş:
24 Şubat 2006 tarihli, “Karayolu Taşıma Kanunu Gereği K1-K2-K3 Yetki Belgesinin 27 Şubat 2006 Tarihine Kadar İndirimli Alınması Karmaşa ve Kargaşası” başlıklı yazım www.alomaliye.com sitesinde yayımlandığı günden bugüne kadar tarafıma gelen çok sayıda e-mail ve telefonlardan, konunun yeterince anlaşılamadığını görmekteyim. Kimlerin, K yetki belgesi (K1-K2-K3) alması gerektiği hususunu ve K2 yetki belgesinin indirimli olarak alınma süresi olan 25.02.2008 tarihinin yaklaşması nedeniyle konuyu tekrar yazma gereği duydum.
09.09.2005 tarih 25931 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan, Karayolu Taşıma Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 13’üncü maddesinin (a) bendi gereği;
“Kendi esas iştigal konusu ile ilgili olmak kaydıyla; il sınırları dahilinde yapılan eşya taşımaları ile belediye sınırları ile mücavir alanı içinde yapılan şehir içi eşya taşımalarında kullanılan ve toplam yüklü ağırlığı 3,5 tonu geçmeyen taşıtlarla yapılan taşımalar için 25/2/2008 tarihine kadar yetki belgesi alma şartı aranmaz. Bu durumda olanlar için söz konusu tarihe kadar yetki belgesi ücretinde % 87 oranında indirim uygulanır.”
Yukarıdaki düzenleme ile; gerçek ve tüzel kişi ticari işletmelerin, sadece şehir içi eşya taşımalarında kullanılan ve toplam yüklü ağırlığı 3,5 tonu geçmeyen taşıtları için alacakları K2 yetki belgesini 5.778.-YTL yerine, indirimli ücret olan 751.-YTL ödeyerek belge alma hakları 25.02.2008 tarihine kadar uzamış bulunmaktadır.
II.Konunun Yasal Dayanağı;
19.07.2003 Tarih ve 25173 Sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan (1.Değişiklik: 31.07.2004 Tarih ve 25539 Sayılı Resmi Gazete, 2. Değişiklik: 27.04.2005 Tarih ve 25798 Sayılı Resmi Gazete) 4925 Sayılı Karayolu Taşıma Kanunu ve buna bağlı çıkarılan yönetmeliklerde, yetki belgelerinin 25 Şubat 2006 tarihine kadar alınması halinde belge ücretlerinde % 87 ile % 97 oranında önemli bir indirim yapılacağı belirtilmiş ve bazı yetki belgelerinin ise (indirimli) alınması şartı 28.02.2008 tarihine kadar ertelenmiştir.
4925 Sayılı Karayolu Taşıma Kanunu’nun 3’üncü maddesinde yazılı bazı tanımlar, aşağıda sıralanmıştır.
Taşıma işleri: Taşımacılık, acentelik, taşıma işleri komisyonculuğu, nakliyat ambarı ve kargo işletmeciliğini,
Taşıma işleri işletmecisi: Taşıma işlerinde faaliyette bulunacak taşımacı, acente, taşıma işleri komisyoncusu, nakliyat ambarı ve kargo işletmecisini,
Taşıma: Yolcunun taşıta bindiği veya eşyanın taşımacıya teslim edildiği yerden varış noktasına götürülmesini,
Taşımacı: Taşımacı yetki belgesine sahip olan ve kendi nam ve hesabına taşımayı bir ücret karşılığı üstlenen gerçek veya tüzel kişiyi,
Eşya (yük): İnsandan başka taşınabilen canlı veya cansız her türlü nesneyi,
İfade eder.
Görüldüğü üzere 4925 sayılı kanunda tanımlanan taşımacılık işleri, ticari amaçlı yapılan taşımacılık olarak belirtilmiştir. Ancak, daha sonra 09 Eylül 2005 Tarih ve 25931 Sayılı Resmi Gazetede yayımlanan yönetmelik ile, taşıma işleri kavramı ve kapsamı genişletilerek K yetki belgesi, K1-K2-K3 yetki belgeleri olarak ihdas edilmiştir.
Yurtiçi eşya taşımacılığı, Karayolu Taşıma Yönetmeliğinde üç başlık altında toplanmış ve bu taşıma şekillerine göre aşağıda tanımlanan yetki belgelerinin alınması zorunluluğu getirilmiştir. Buna göre;
K Yetki belgesi: Ticari amaçla yurtiçi eşya taşımacılığı yapacak gerçek ve tüzel kişilere verilir. Taşıma şekline göre aşağıdaki türlere ayrılır.
K1 Yetki belgesi: Yurtiçi ticari eşya taşımacılığı yapacaklara verilen belgedir.
K2 Yetki belgesi: Sadece kendi esas iştigal konusu ile ilgili yurtiçi eşya taşımacılığı yapacak ve ticari maksatla taşımacılık yapmayacak firmalara verilen belgedir.
K3 Yetki belgesi : Yurtiçi ev ve büro eşyası taşımacılığı yapacaklara verilen belgedir.
09.09.2005 tarih 25931 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan, Karayolu Taşıma Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 13’üncü maddesinin a) bendi gereği;
“Kendi esas iştigal konusu ile ilgili olmak kaydıyla; il sınırları dahilinde yapılan eşya taşımaları ile belediye sınırları ile mücavir alanı içinde yapılan şehir içi eşya taşımalarında kullanılan ve toplam yüklü ağırlığı 3,5 tonu geçmeyen taşıtlarla yapılan taşımalar için 25/2/2008 tarihine kadar yetki belgesi alma şartı aranmaz. Bu durumda olanlar için söz konusu tarihe kadar yetki belgesi ücretinde % 87 oranında indirim uygulanır.”
Yukarıdaki düzenleme ile, K2 belgesi alacakların indirimli ücret ödeyerek belge alma hakları da 25.02.2008 tarihine kadar uzamış bulunmaktadır.
İlgili Bakanlık, 27.12.2007 tarihinde yayımladığı 2008 KUGM-01 Sayılı Genelgesi ile; özetle aşağıdaki açıklama sonrası belge türlerine uygulanacak belge ücretlerini de belirlemiş bulunmaktadır.
Belge ücretlerinin, her takvim yılı başından geçerli olmak üzere, o yıl için 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun mükerrer 298 inci maddesi hükmü uyarınca tespit ve ilân edilen yeniden değerleme oranında artırılarak uygulanacağı hükme bağlanmıştır. 17.11.2007 tarih ve 26703 Sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 377 sıra nolu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile 2007 yılı için yeniden değerleme oranı %7,2 olarak tespit edilmiştir.
Bu itibarla, aşağıdaki K yetki belgesi ücretleri 01.01.2008 tarihinden itibaren uygulanmak üzere 2007 yılı için belirlenen yeniden değerleme oranında artırılmıştır.
| BELGE TÜRÜ | BELGE TANIMI | 2008 YILI BELGE ÜCRETİ YTL |
| K1 | Yurtiçi Ticari Eşya Taşımacılığı | 11.556 |
| K2 | Kendi İştigali ile ilgili Yurtiçi Eşya Taşımacılığı | 5.778 |
| K3 | Yurtiçi Ticari Ev/Büro Eşyası Taşımacılığı | 5.778 |
Not:
Esas konumuz olan; ticari işletmelerin, kendi esas iştigal konusu ile ilgili olmak kaydıyla, sadece şehir içi eşya taşımalarında kullanılan ve toplam yüklü ağırlığı 3,5 tonu geçmeyen taşıtları (binek otomobil dışındaki) için 25.02.2008 tarihine kadar alacakları K2 belgesi için, yukarıda belirtilen 2008 ücret tarifesindeki 5.778 YTL yerine % 87 indirimli olarak 751.- YTL ödeyeceklerdir. Ayrıca, araç başına ise 54.-YTL taşıt kartı ücreti ödeyeceklerdir. 25.02.2008 tarihine kadar K2 belgesini ve taşıt kartlarını almayan işletmeler (taşıt sahipleri) 751.-YTL yerine 5.778.-YTL belge ücreti ve trafik denetimlerinde de 5.778.- YTL idari para cezası ve trafikten men cezası ile de karşılaşacakları bilinmelidir.
III.Uygulama Esasları
K yetki (K1,K2,K3) belgelerine ilişkin uygulama esasları, kısaca aşağıdaki gibi sıralanabilir.
- K1 yetki belgesi sahipleri, taşıt belgelerinde kayıtlı taşıtlarını hem kendisine ait eşya/yüklerin taşınmasında hem de ticari amaçla başkalarına ait eşyanın/yükün taşınmasında kullanabilirler. Bu durumda olanlar için sadece K1 yetki belgesi yeterli olup, ayrıca K2 yetki belgesi alma zorunluluğu bulunmamaktadır.
- Resmi kurum ve kuruluşların ticari nitelikte olmayan ve herhangi bir ticari gelir elde edilmeyen, sadece kendi ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla kendi taşıtlarıyla yaptıkları taşımalar ve bu amaçla kullandıkları taşıtlar için herhangi bir yetki belgesi alma zorunluluğu bulunmamaktadır.
- Kendi esas iştigal konusu ile ilgili olmak kaydıyla; il sınırları dahilinde yapılan eşya taşımaları ile belediye sınırları ile mücavir alanı içinde yapılan şehir içi eşya taşımalarında kullanılan ve toplam yüklü ağırlığı 3,5 tonu geçmeyen taşıtlarla yapılan taşımalar için 25.02.2008 tarihine kadar yetki belgesi alma şartı aranmayıp, indirimli belge alma hakları bulunmaktadır.
- Yurtiçi eşya taşımacılığı yapmak üzere K türü yetki belgesi alan/alacak olan gerçek ve tüzel kişilerin taşıt belgelerine kayıtlı/kaydedilecek taşıtları için 01.01.2009 tarihine kadar yaş şartı aranmayacaktır.
- K1 ve K3 yetki belgesi sahipleri faaliyet raporlarını 2007 faaliyet yılından başlamak üzere gönderecek, K2 yetki belgesi sahiplerinden faaliyet raporu göndermeleri istenilmeyecektir.
- K1, K2 ve K3 yetki belgesi sahipleri, yalnız kendi adlarına kayıt ve tescil edilmiş özmal ticari taşıtları taşımalarda kullanabilirler. Bu yetki belgesi sahiplerinin yetki belgelerine sözleşmeli (kiralık) taşıt ilavesi yapılmayacaktır.
- K1, K2 ve K3 yetki belgesi sahibi gerçek ve tüzel kişiler, unvan, adres, ortak (halka açık sermaye şirketlerinde hamiline yazılı hisse devirleri hariç) hisse devri, sermaye miktarı, yönetici, temsile yetkili şahıs, taşıt ve benzeri her türlü değişikliği, değişikliğin meydana geldiği tarihten itibaren altmış gün içinde yetki belgesi aldığı Odaya bildirmek zorundadırlar.
- Karayolu taşıma faaliyetlerinde bulunan gerçek kişilerin, bu faaliyetlerine belli zamanlarda ara vermeleri, ancak yönetmeliğin yayımlandığı 25.02.2004 ve daha sonraki tarihlerde tekrar faaliyete başlaması ve bu kişilerin; bir süre ara vermiş olsalar bile geçmişte ve halen faaliyette bulunduklarını ilgili sosyal güvenlik kurumları, vergi dairesi ve üyesi bulunduğu meslek teşekküllerinden en az birinden alacakları yazı ile belgelemek kaydıyla belge ücreti indirimi dahil olmak üzere uyum süreci kolaylıklarından faydalandırılması suretiyle yetki belgesi talepleri karşılanacaktır.
- Karayolu taşımacılık faaliyetlerinde bulunan gerçek ve tüzel kişilerin, bu faaliyetlerine belli zamanlarda ara vermesi veya Karayolu Taşıma Yönetmeliği’nin yayımlandığı tarihten sonra birleşerek bir araya gelip sermaye şirketi, kooperatif ve benzeri tüzel kişilikler oluşturmak suretiyle halen faaliyette bulunduklarını ilgili sosyal güvenlik kurumları, vergi dairesi ve üyesi bulunduğu meslek teşekküllerinden en az birinden alacakları yazı ile belgelemek kaydıyla belge ücreti indirimi dahil olmak üzere uyum süreci kolaylıklarından faydalandırılması suretiyle yetki belgesi talepleri karşılanacaktır.
- Yurt içi eşya taşımalarında, K1 yetki belgesi sahipleri, yalnız kendi adına kayıt ve tescil edilmiş özmal ticari taşıtları taşıt belgelerine kaydettirerek kullanabilirler. Ayrıca, K1 yetki belgesine kayıt edilecek taşıtların, motorlu araç tescil ve trafik belgelerinde ticari olarak kayıt ve tescil edilmiş olmaları zorunludur.
- K2 yetki belgesi talep eden gerçek veya tüzel kişilerden “nakliye sektöründe” faaliyette bulunma şartı değil, “ticari faaliyette” bulunma şartı aranır ve K2 yetki belgesi talep edenlerin sadece kendi iştigal konularında vergi mükellefi olmaları yeterli olacaktır. Esas iştigal konusu ile ilgili eşya taşımalarında, K2 yetki belgesi sahipleri, yalnız kendi adına kayıt ve tescil edilmiş özmal taşıtları taşıt belgelerine kaydettirerek kullanabilirler. Ayrıca, taşıtların motorlu araç tescil ve trafik belgelerinde ticari olarak kayıt ve tescil edilmiş olmaları K2 yetki belgesi için ihtiyaridir.
- Ev ve büro eşyası taşımalarında, K3 yetki belgesi sahipleri, yalnız kendi adına kayıt ve tescil edilmiş özmal ticari taşıtları taşıt belgelerine kaydettirerek kullanabilirler. Ayrıca, K3 yetki belgesine kayıt edilecek taşıtların, motorlu araç tescil ve trafik belgelerinde ticari olarak kayıt ve tescil edilmiş olmaları zorunludur.
İlgili belgelerin alınmaması halinde, idari para cezası ve trafikten men etme cezası uygulanacaktır. Yetki belgesi talep eden gerçek ve tüzel kişilerden, Ulaştırma Bakanlığı Döner Sermaye İşletme Müdürlüğüne yatırılacak yetki belgesi ve taşıt kartı/kartları ücretleri dışında, yapılan hizmet karşılığı olarak ilgili Odalarca 12.5 YTL ücret alınacaktır.
İlgili Bakanlık; Karayolu Taşıma Yönetmeliğine göre verilecek K türü (K1, K2, K3) yetki belgelerinin ve bunlara ilişkin olarak yapılacak hizmetlerin, mahallinden yürütülmesi ve talep yoğunluğunun karşılanmasını teminen, bu hizmetlerin TOBB tarafından yetkilendirilecek Ticaret Odaları / Ticaret ve Sanayi Odaları tarafından verilmesini uygun görmüştür.
K türü (K1,K2,K3) yetki belgeleri 28/11/2005 tarihinden itibaren AYDIN, İZMİT, DENİZLİ, ESKİŞEHİR, BALIKESİR, KONYA, GAZİANTEP, KAYSERİ, MUĞLA, Ticaret Odaları ile ADAPAZARI, AFYON, KÜTAHYA, NEVŞEHİR, NİĞDE, ZONGULDAK, ÇORUM, MALATYA, ORDU, TEKİRDAĞ, AKSARAY, ŞANLIURFA, RİZE, EDİRNE, ARTVİN, SİİRT, MANİSA, MERSİN, ANTAKYA, KARABÜK, AMASYA, BARTIN, BURDUR, ISPARTA, ERZİNCAN, VAN, MARDİN, BİLECİK, GİRESUN,ÇANAKKALE, ELAZIĞ ve ŞIRNAK Ticaret ve Sanayi Odalarından verilmeye başlanmıştır. Bu illerde K türü (K1,K2,K3) yetki belgesi almak isteyenlerin ilgili Odaya başvurmaları gerekmektedir.
31.12.2007 İtibariyle Türkiye Genelinde Verilen (K) Yetki Belgelerinin Dağılımı
| BELGE TÜRÜ | BELGE TANIMI | BELGE ÜCRETİ | VERİLEN BELGE SAYISI |
| K1 | Yurtiçi Ticari Eşya Taşımacılığı | 11.556 YTL | 167.534 |
| K2 | Kendi İştigali ile ilgili Yurtiçi Eşya Taşıma | 5.778 YTL | 95.685 |
| K3 | Yurtiçi Ticari Ev/Büro Eşyası Taşımacılığı | 5.778 YTL | 824 |
Not:
İşlemlerin sağlıklı yapılması için, K1,K2,K3 yetki belgelerinin alınması için gerekli belgeler ve izlenecek yol için, Ulaştırma Bakanlığı’nın www.ubak.gov.tr veya Kara Ulaştırması Genel Müdürlüğü’nün www.kugm.gov.tr adresli Web sayfalarından yararlanılabilir.
IV.Sonuç
Kanunlar, tebliğler ve yönetmelikler bazı durumlarda amacına ulaşma noktasında yeterli olamamakta ve uygulamada bazı sıkıntılara yol açmaktadırlar. Bu da; ilgili düzenlemelerin geç veya zamansız çıkarılması, amacına uygun olmaması, karmaşık olması, kamuoyunun yeterince aydınlatılamaması gibi nedenlerden kaynaklanmaktadır. Birey olarak da; mevzuata gereken ilgiyi göstermememiz, konuya yeterince nüfuz edemememiz, yükümlülüklerimizi yerine getirmeyi çoğunlukla son günlere bırakmamız gibi etkenler uygulamada meydana gelecek sıkıntıları daha da artırmaktadır.
Yazımızda da belirtildiği gibi; kendi aracı ile kendi malını taşıyacak gerçek ve tüzel kişiler ile ticari amaçla yurtiçi eşya taşımacılığı yapacak gerçek ve tüzel kişilere verilecek K yetki belgelerinin (K1, K2, K3) günün ekonomik koşullarına göre önemli sayılabilecek belge bedellerinin ödenerek alınması zorunlu hale getirilmiş bulunmaktadır.
K yetki belgelerinden K1 ve K3 yetki belgelerinin indirimli alınma süresi 25.02.2006 tarihinde sona ermiş iken, sadece K2 yetki belgesinin indirimli (% 87) olarak alınma süresi 25.02.2008 tarihine kadar uzatılmış bulunmaktadır. Gerçek ve tüzel kişi ticari işletmelerin, sadece şehir içi eşya taşımalarında kullanılan ve toplam yüklü ağırlığı 3,5 tonu geçmeyen taşıtları (binek otomobil dışındaki) için 5.778.-YTL yerine, indirimli ücret olan 751.-YTL ödeyerek K2 yetki belgesi alma hakları, 25.02.2008 tarihine kadar uzamış bulunmaktadır. Taşıt sahiplerinin ayrıca, araç başına 58.-YTL taşıt kartı ücreti ödemeleri gerekmektedir. Kendi aracı ile kendi malını il sınırları dışında taşıyacak olan taşıt sahipleri, K2 belgesini indirimsiz fiyat olan 5.778.- YTL den almak zorundadırlar.
Şehir içinde kendi aracı ile kendi malını taşıyacak olan taşıt sahiplerinin, 25.02.2008 tarihine kadar K2 belgesini ve taşıt kartlarını almamaları halinde 751.-YTL yerine 5.778.-YTL belge ücreti ve trafik denetimlerinde de 5.778.- YTL idari para cezası ve trafikten men cezası ile de karşılaşacakları bilinmelidir.
Günümüzde ticari araç sahipleri, yeterince vergi ve harç ödemektedirler. Bunlara ilave olarak getirilen K yetki belgesi ücretleri de günün ekonomik koşullarına göre çok yüksektir. Kaldı ki, bu belge ücretlerinin ödenmesinde gerçek ve tüzel kişi işletmeler arasında (küçük işletme/büyük işletme/araç sayısı) hiçbir ayırım yapılmadan herkes için aynı sabit ücretleri istemek de haksızlığa ve tartışmalara yol açmış bulunmaktadır. Örneğin; yurtiçi ticari eşya taşımacılığı yapacak ve K1 yetki belgesi almak zorunda olan bir araç sahibi 11.556.-YTL ücret ödemek zorundadır. Öte yandan, ticari maksatla taşımacılık yapmayacak ve sadece kendi esas iştigal konusu ile ilgili yurtiçi eşya taşımacılığı yapacak ve K2 yetki belgesi almak zorunda olan bir araç sahibi 5.778.-YTL (25.02.2008’den sonra indirimsiz) ücret ödemek zorundadır. Oysa ki, yurt içinde ticari eşya taşımacılığı yapan veya sadece kendi eşyasını taşıyan her araç sahibi, aynı ekonomik şartlar, piyasa ve bölge koşullarına sahip değildir.