Kıymetli Madenler Borsası Aracı Kuruluşları
21 Mayıs 2007 Tarihli Resmi Gazete
Sayı: 26528
Devlet Bakanlığından:
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç ve Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amaç ve kapsam
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, Borsada faaliyet gösterecek kıymetli madenler aracı kurumlarının kuruluşları ile Borsada üye olarak faaliyet gösterecek kıymetli madenler aracı kuruluşlarına izin verilmesi ve faaliyet şartlarına ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.
Dayanak
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik 7/8/1989 tarihli ve 89/14391 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla yürürlüğe konulan Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 sayılı Karara dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanım
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) (Ek:RG-11/9/2018-30532)(2)Bakanlık: Hazine ve Maliye Bakanlığını,
b) Borsa: (Değişik ibare:RG-11/9/2018-30532)Borsa İstanbul A.Ş.’yi,
c) Kıymetli madenler aracı kuruluşu: (Değişik ibare:RG-11/9/2018-30532) Bakanlıkça Borsada üye olarak faaliyet göstermelerine izin verilen, kendi nam ve hesabına, başkası nam ve hesabına, kendi namına başkası hesabına işlem yapan, faaliyet esasları bu Yönetmelik ile düzenlenen kıymetli madenler aracı kurumları, bankalar, yetkili müesseseler, kıymetli maden üretimi veya ticareti ile iştigal eden anonim şirketler ile yurt dışında yerleşik şirketlerin Türkiye’deki şubelerini,
ç) Kıymetli madenler aracı kurumu: Borsada faaliyet göstermek üzere (Değişik ibare:RG-11/9/2018-30532) Bakanlıkça kuruluşuna izin verilen, kendi nam ve hesabına, başkası nam ve hesabına, kendi namına başkası hesabına işlem yapan, kuruluş ve faaliyet esasları bu Yönetmelik ile düzenlenen şirketleri,
d) (Mülga:RG-11/9/2018-30532)
e) (Ek:RG-21/2/2021-31402) Bağımsız Güvence Raporu: Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu tarafından yayımlanan Güvence Denetim Standardı 3000 Tarihi Finansal Bilgilerin Bağımsız Denetimi veya Sınırlı Bağımsız Denetimi Dışındaki Diğer Güvence Denetimlerine uygun olarak gerçekleştirilen denetim sonucunda yetkili bağımsız denetim kuruluşları tarafından düzenlenen raporu,
f) (Ek:RG-21/2/2021-31402) İç kontrol sistemi: Bakanlığın uygun görüşü alınmak suretiyle Borsa tarafından yapılan düzenlemelerle asgari koşulları belirlenen kurumsal yapıyı,
g) (Ek:RG-21/2/2021-31402) İç kontrol birimi: Bakanlığın uygun görüşü alınmak suretiyle Borsa tarafından yapılan düzenlemelerle esasları belirlenen ve iç kontrol sisteminin oluşturulması, işleyişi ile raporlamasından sorumlu birimi,
ğ) (Ek:RG-21/2/2021-31402) İç kontrol ve tedarik zinciri uyum görevlisi: Bakanlığın uygun görüşü alınmak suretiyle Borsa tarafından yapılan düzenlemelerde yer alan asgari nitelikleri haiz, gerekli yetkiyle donatılmış ve kıymetli madenler aracı kuruluşu tarafından istihdam edilen görevliyi,
h) (Ek:RG-21/2/2021-31402) Tedarik Zinciri Uyum Raporu: Uluslararası kriterlere göre Bakanlığın uygun görüşü alınmak suretiyle Borsa tarafından belirlenen sorumlu kıymetli maden tedarik zincirine ilişkin usul ve esaslar çerçevesinde hazırlanan ve ilgili raporlama dönemini kapsayan işlemlerin bu usul ve esaslara uygunluğunu gösteren raporu,
ı) (Ek:RG-21/2/2021-31402) Yetkili bağımsız denetim kuruluşları: Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu tarafından KAYİK (Kamu Yararını İlgilendiren Kuruluş) olarak yetkilendirilmiş kuruluşlar arasından Bakanlığın uygun görüşü alınmak suretiyle Borsa tarafından yapılan düzenlemelerde yer alan şartları sağlayan ve bu şartları sağladığı Borsa tarafından liste halinde ilan edilen bağımsız denetim kuruluşlarını,
i)(Ek:RG-23/2/2023-32113) Tüzel kişi ortakla ilişkili kişiler: Tüzel kişi ortağın; oy haklarının yüzde on ve daha fazlasına sahip olan veya yüzde on ve daha fazla payı üzerinde intifa hakkına sahip olan veya nihai olarak kontrolünü elinde bulunduran veya dağıtılabilir kârının yarısından fazlasını alma hakkını haiz olan veya esas sözleşmesi uyarınca yönetim organında karar alabilecek çoğunluğu oluşturan sayıda üyenin seçimini sağlayabilmek hakkına sahip olan kişileri,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Kıymetli Madenler Aracı Kurumlarının Kuruluşu, Faaliyet İzni, Esas Sözleşme Değişikliği, İştirak Edinmesi ve Şube Açması(8)
Kıymetli madenler aracı kurumlarının kuruluş şartları
MADDE 4 – (1) Kıymetli madenler aracı kurumlarının;
a) Anonim şirket şeklinde kurulması,
b) (Değişik:RG-26/8/2009-27331) Ödenmiş sermayelerinin (Değişik ibare:RG-21/2/2021-31402)8 milyonTL’den az olmaması,
c) (Değişik ibare:RG-21/2/2021-31402) Paylarınıntamamının nama yazılı olması ve nakit karşılığı çıkarılması,
ç) Ticaret unvanında “kıymetli madenler” ibaresinin bulunması,
d)(Değişik ibare:RG-21/2/2021-31402)Esas sözleşmelerinin bu Yönetmelik hükümlerine uygun olması,
e) (Değişik ibare:RG-21/2/2021-31402) Türkiye’de yerleşik her bir kurucu ortak ve tüzel kişi kurucu ortaklarda yüzde on veya daha fazla ortaklık payı bulunan kişiler, tüzel kişi ortakla ilişkili kişilerile şirket genel müdürünün, yönetim kurulu üyelerinin, imza yetkisini haiz çalışanlarının ve iç kontrol ve tedarik zinciri uyum görevlilerininbu Yönetmeliğin 5 inci maddesinde sayılan şartları taşıması, (12)
f) (Ek:RG-26/8/2009-27331) (Değişik:RG-21/2/2021-31402) Şirketin sermayesinin en az yüzde ellisine sahip kurucu ortakların(Değişik ibare:RG-23/2/2023-32113) kıymetli maden üretimi veya ticareti konusunda en az beş yıl veya şirketi münferiden temsile yetkili genel müdürünün kıymetli maden üretimi veya ticareti konusunda yönetici konumunda ya da kamu kurum ve kuruluşlarında kıymetli madenlerle ilgili düzenleme, denetleme ve uygulama alanlarında en az beş yıl tecrübeye sahip olması,
şarttır.
Kıymetli madenler aracı kurumu kurucularının, yöneticilerinin ve iç kontrol ve tedarik zinciri uyum görevlilerinin nitelikleri
MADDE 5 – (Başlığı ile Birlikte Değişik:RG-21/2/2021-31402)
(1) Kıymetli madenler aracı kurumunun Türkiye’de yerleşik her bir kurucu ortak ve tüzel kişi kurucu ortaklarda yüzde on veya daha fazla ortaklık payı bulunan kişiler (Ek ibare:RG-23/2/2023-32113) , tüzel kişi ortakla ilişkili kişiler ile şirket genel müdürünün, yönetim kurulu üyelerinin, imza yetkisini haiz çalışanlarının ve iç kontrol ve tedarik zinciri uyum görevlilerinin;
a) Müflis olmaması, konkordato ilan etmiş olmaması, uzlaşma suretiyle yeniden yapılandırma başvurusunun tasdik edilmiş olmaması ya da hakkında iflasın ertelenmesi kararı verilmiş olmaması,
b) Taksirli suçlar hariç olmak üzere affa uğramış olsalar dahi süreli hapis veya cezası ne olursa olsun basit veya nitelikli zimmet, irtikâp, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas gibi yüz kızartıcı suçlar (Ek ibare:RG-23/2/2023-32113) , kamu güvenine karşı suçlarile 21/3/2007 tarihli ve 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanununda yer alan kaçakçılık suçları, (Değişik ibare:RG-23/2/2023-32113) 27/12/2020 tarihli ve 7262 sayılı Kitle İmha Silahlarının Yayılmasının Finansmanının Önlenmesine İlişkin Kanun kapsamındaki suçlar, 19/10/2005 tarihli ve 5411 sayılı Bankacılık Kanununda yer alan suçlar, ihaleye fesat karıştırma ve edimin ifasına fesat karıştırma, tefecilik, suçtan kaynaklanan mal varlığı değerlerini aklama, terörizmin finansmanı veya Devletin egemenlik alametlerine ve organlarının saygınlığına karşı suçlar, Devletin güvenliğine karşı suçlar, Anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar, milli savunmaya karşı suçlar, Devlet sırlarına karşı suçlar ve casusluk, yabancı devletlerle olan ilişkilere karşı suçlar, vergi kaçakçılığı suçlarından veya bu suçlara iştirakten hükümlü bulunmaması,
c) Başvuru tarihi itibarıyla son beş yıl içerisinde; (Değişik ibare:RG-23/2/2023-32113)30/1/2018 tarihli ve 30317 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 sayılı Karara İlişkin Tebliğ (Tebliğ No: 2018-32/45)’in4 üncü maddesine aykırı faaliyeti sebebiyle faaliyet izni veya şube faaliyet izni Bakanlıkça iptal edilmiş yetkili müesseselerde ortaklığı bulunmaması veya yönetim kurulu başkanı, yönetim kurulu üyesi, genel müdür veya iç kontrol ve tedarik zinciri uyum görevlisi görevlerinden birinde bulunmamış olması, Bakanlığa gerçeğe aykırı bilgi ve belge sunmuş olmaması ve kendisinin, yüzde on veya daha fazla pay sahibi olduğu şirketlerin pay sahibi olduğu dönemde veya daha önce temsile yetkili olarak çalıştığı iş yerlerinin temsile yetkili olduğu dönemde (Değişik ibare:RG-23/2/2023-32113) 20/2/1930 tarihli ve 1567 sayılı Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında Kanunun 3 üncü maddesinin beşinci fıkrası uyarınca idari yaptırıma uğramamış olması,
ç) Kendileri ile yüzde on veya daha fazla ortaklık payı bulunan şirketlerinin 21/7/1953 tarihli ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun kapsamında vadesi geçmiş borcunun bulunmaması,
d) Gerekli mali güce ve işin gerektirdiği dürüstlük ve yeterlilik ile itibara sahip bulunması,
e) Başvuru tarihi itibarıyla son bir yıl içerisinde; faaliyet izni 21 inci maddenin altıncı fıkrası uyarınca Bakanlıkça iptal edilmiş kıymetli madenler aracı kuruluşlarında ortaklığı bulunmaması veya yönetim kurulu başkanı, yönetim kurulu üyesi, genel müdür veya iç kontrol ve tedarik zinciri uyum görevlisi görevlerinden birinde bulunmamış olması,
zorunludur.
Kıymetli madenler aracı kurumu kuruluş izni
MADDE 6 – (Başlığı ile Birlikte Değişik:RG-21/2/2021-31402)
(1) Kıymetli madenler aracı kurumlarının kuruluşuna Bakanlıkça izin verilir. Bakanlığa yapılacak kuruluş izni başvurusuna;
a) Şirket esas sözleşme taslağının,
b) Türkiye’de yerleşik her bir kurucu ortak ve tüzel kişi kurucu ortaklarda yüzde on veya daha fazla ortaklık payı bulunan (Değişik ibare:RG-23/2/2023-32113)kişiler ile tüzel kişi ortakla ilişkili kişilerin;
1) Müflis olmadıklarına, konkordato ilan etmiş olmadıklarına, uzlaşma suretiyle yeniden yapılandırma başvurularının tasdik edilmiş olmadığına ya da haklarında iflasın ertelenmesi kararı verilmediğine ilişkin yazılı beyanlarının,
2) Başvuru tarihi itibarıyla son beş yıl içerisinde; (Ek ibare:RG-23/2/2023-32113) Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karara İlişkin Tebliğ (Tebliğ No: 2018-32/45)’in 4 üncü maddesine aykırı faaliyeti sebebiyle faaliyet izni veya şube faaliyet izni Bakanlıkça iptal edilmiş yetkili müesseselerde ortaklığı bulunmadığına veya yönetim kurulu başkanı, yönetim kurulu üyesi, genel müdür veya iç kontrol ve tedarik zinciri uyum görevlisi görevlerinden birinde bulunmamış olduğuna, Bakanlığa gerçeğe aykırı bilgi ve belge sunmadıkları ile kendisinin, yüzde on veya daha fazla pay sahibi olduğu şirketlerin pay sahibi olduğu dönemde veya daha önce temsile yetkili olarak çalıştığı iş yerlerinin temsile yetkili olduğu dönemde (Değişik ibare:RG-23/2/2023-32113) 1567 sayılı Kanunun 3 üncü maddesinin beşinci fıkrası uyarınca idari yaptırıma uğramadıklarına dair yazılı beyanlarının,
3) Adli sicil kaydına ilişkin belgelerin, başvuru sahibinin tüzel kişi olması durumunda, tüzel kişi kurucuların yönetim kurulu başkanı, genel müdür ve yüzde on veya daha fazla ortaklık payı bulunan ortaklarının adli sicil kaydına ilişkin belgelerin,
4) Kendileri ile yüzde on veya daha fazla ortaklık payı bulunan şirketlerinin 6183 sayılı Kanun kapsamında vadesi geçmiş borcunun bulunmadığına dair bağlı bulunulan vergi dairesinden alınacak belgenin,
5) Gerçek kişiler için bu Yönetmeliğin Ek-1’inde, tüzel kişiler için Ek-2’sinde yer alan örneğe uygun şekilde ve noter huzurunda düzenlenip imza edilecek birer beyannamenin,
6) Başvuru tarihi itibarıyla son bir yıl içerisinde; faaliyet izni 21 inci maddenin altıncı fıkrası uyarınca Bakanlıkça iptal edilmiş kıymetli madenler aracı kuruluşlarında ortaklığı bulunmadığına veya yönetim kurulu başkanı, yönetim kurulu üyesi, genel müdür veya iç kontrol ve tedarik zinciri uyum görevlisi görevlerinden birinde bulunmamış olduğuna veya bu şirketlerin imza yetkisini haiz çalışanı olmadığına dair yazılı beyanlarının,
c) Bakanlıkça gerekli görülecek diğer bilgi ve belgelerin,
eklenmesi zorunludur.
(2) (Ek:RG-23/2/2023-32113) 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (f) bendinde yer alan tecrübe şartının şirket genel müdürü tarafından sağlanacağı taahhüt edilen kuruluş izni başvurularında 6 ncı maddenin birinci fıkrasının (b) bendinde belirtilen belgelerin atanacağı taahhüt edilen genel müdür için de sunulması zorunludur.
Kıymetli madenler aracı kurumu faaliyet izni
MADDE 7 – (1) (Değişik:RG-21/2/2021-31402) Kurucular, kuruluş izni tarihinden itibaren 90 gün içerisinde kuruluş işlemlerini tamamlayarak faaliyet izni almak üzere Bakanlığa başvuruda bulunurlar. Söz konusu süre içerisinde başvuru yapmayanların kuruluş izni iptal edilmiş sayılır. Bakanlık zorunlu hallerin tevsiki kaydıyla söz konusu süreyi en fazla 90 güne kadar uzatabilir.
(2) (Değişik:RG-21/2/2021-31402) Faaliyet izni almak üzere yapılacak başvuruya;
a) Esas sözleşmenin yayımlandığı Türkiye Ticaret Sicili Gazetesinin bir nüshası,
b) Ortaklar tarafından şirket esas sözleşmesinde taahhüt edilen asgari şirket sermayesinin nakden ve defaten ödendiğini gösterir bankadan alınacak belge,
c) Bakanlıkça kurumsal yönetime ilişkin belirlenecek veya talep edilecek diğer şartların taşındığına dair bilgi ve belgeler,
ç) İç kontrol ve tedarik zinciri uyum görevlisi atandığına ve gerekli yetkilerle donatıldığına dair yönetim kurulu kararı,
d) Şirket genel müdürü, yönetim kurulu üyeleri, imza yetkisini haiz çalışanları ile iç kontrol ve tedarik zinciri uyum görevlileri için 6 ncı maddenin birinci fıkrasının (b) bendinde belirtilen belgeler,
e) Bakanlıkça gerekli görülecek diğer belgeler,
eklenir.
(3) (Ek:RG-23/2/2023-32113)(9) 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (f) bendinde yer alan tecrübe şartının şirket genel müdürü tarafından sağlanacağı taahhüt edilen faaliyet izni başvurularında, 6 ncı maddenin ikinci fıkrası kapsamında Bakanlığa belgeleri sunulan genel müdürün atandığına ilişkin noter onaylı yönetim kurulu kararının ve Türkiye Ticaret Sicili Gazetesinin bir örneğinin sunulması zorunludur.
(4) Faaliyette bulunmaları uygun görülenlere, (Değişik ibare:RG-11/9/2018-30532) Bakanlıkça (Ek ibare:RG-21/2/2021-31402) Kıymetli Madenler Aracı Kurumu “Faaliyet İzin Belgesi” verilir. İzin belgesi, herkesin görebileceği şekilde, işyerinde asılı bulundurulur.
(5) (Değişik ibare:RG-21/2/2021-31402) Borsa Üyelik Belgesinin verilmesini müteakip 30 gün içerisinde faaliyete geçiş tarihinin bildirilmesi ve adres ve iletişim bilgilerinin (Değişik ibare:RG-11/9/2018-30532) Bakanlığa gönderilmesi zorunludur.
(6) (Değişik:RG-21/2/2021-31402) Faaliyet izninin alınmasını müteakip 60 gün içinde Borsa Üyelik Belgesi alınmak üzere Borsa Başkanlığına müracaat etmeyen veya Borsa Üyelik Belgesi alınmasını müteakip 90 gün içinde, her hal ve şartta faaliyet izni alınmasını müteakip 270 gün içinde Borsa üyelik belgesi alarak faaliyete geçmeyen veya Borsa üyelik başvurusu olumsuz sonuçlanan şirketlerin faaliyet izni Bakanlıkça iptal edilir.
Kıymetli madenler aracı kurumlarının esas sözleşme ve genel müdür değişikliği, pay devirleri, iştirak edinmesi ve şube açması (Değişik başlık:RG-23/2/2023-32113)
MADDE 8 –(1) Kıymetli madenler aracı kurumlarının (Değişik ibare:RG-21/2/2021-31402) esas sözleşmelerinin (Ek ibare:RG-23/2/2023-32113) unvan, amaç ve konu bölümlerinde değiştirilmesini gerektirecek hususların söz konusu olması halinde, (Değişik ibare:RG-23/2/2023-32113) değişiklik öncesinde (Değişik ibare:RG-11/9/2018-30532) Bakanlığın uygun görüşünün alınması ve yapılan değişikliğin yayımlandığı Ticaret Sicili Gazetesinin 30 gün içinde (Değişik ibare:RG-11/9/2018-30532) Bakanlığa gönderilmesi zorunludur.
(2) (Değişik:RG-21/2/2021-31402) Kıymetli madenler aracı kurumlarının pay devirleri Bakanlığın iznine tabidir. Pay devirlerinde payları devralacak kişiler ile payları devralacak tüzel kişilerde yüzde on veya daha fazla ortaklık payı bulunan kişilerin kurucu ortaklarda aranılan şartları haiz olması ve bu durumun 6 ncı maddenin birinci fıkrasının (b) bendinde belirtilen belgelerle tevsik edilmesi zorunludur.
(3) (Değişik:RG-23/2/2023-32113) Kıymetli madenler aracı kurumlarının esas sözleşmelerinde birinci fıkrada belirtilen uygun görüş alınmaksızın değişiklik yapılması halinde kıymetli madenler aracı kurumları hakkında 1567 sayılı Kanun uyarınca yasal işlem başlatılır ve kıymetli madenler aracı kurumlarına söz konusu aykırılığın giderilmesini teminen 60 güne kadar süre verilir. Verilen süre içerisinde gerekli düzeltmenin yapılmaması durumunda ilgili şirketin faaliyet izni Bakanlıkça iptal edilir.
(4) (Ek:RG-23/2/2023-32113)(10) 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (f) bendinde yer alan tecrübe şartının şirket genel müdürü tarafından sağlandığı kıymetli madenler aracı kurumlarında, genel müdür değişiklikleri Bakanlığın iznine tabidir. İzin için Bakanlığa yapılacak başvuruda yeni atanacak genel müdürün söz konusu tecrübe şartını ve 5 inci maddede belirtilen şartları taşıdığı 6 ncı maddenin birinci fıkrasının (b) bendinde belirtilen belgeler ve Bakanlıkça belirlenecek diğer belgeler ile tevsik edilir.
(5) (Ek:RG-23/2/2023-32113)(10) 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (f) bendinde yer alan tecrübe şartının şirket genel müdürü tarafından sağlandığı kıymetli madenler aracı kurumlarında genel müdür değişikliği öncesinde söz konusu tecrübe şartının şirketin sermayesinin en az yüzde ellisine sahip ortaklar tarafından sağlanabilir hale gelmiş olması ve bu durumun Bakanlığa tevsik edilmesi durumunda genel müdür değişikliği izninde yeni atanacak genel müdürün söz konusu tecrübeye sahip olması şartı aranmaz.
(6) (Ek:RG-23/2/2023-32113)(10) 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (f) bendinde yer alan tecrübe şartının şirketin sermayesinin en az yüzde ellisine sahip ortaklar tarafından sağlandığı kıymetli madenler aracı kurumlarında pay devri sonucunda bu şartın sağlanamayacak olması halinde, pay devri öncesinde Bakanlığa yapılacak izin başvurusunda söz konusu tecrübe şartını ve 5 inci maddede belirtilen şartları taşıyan bir genel müdürün atandığının 6 ncı maddenin birinci fıkrasının (b) bendinde belirtilen belgeler ve Bakanlıkça belirlenecek diğer belgeler ile Bakanlığa tevsik edilmesi zorunludur.
(7) (Ek:RG-23/2/2023-32113)(10) 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (f) bendinde yer alan tecrübe şartının şirket genel müdürü tarafından sağlandığı kıymetli madenler aracı kurumlarında, genel müdürlük görevine aralıksız 60 günden veya bir takvim yılı içinde 3 aydan uzun süre vekâlet edilemez. Vekâlet edeceklerin 5 inci maddede belirtilen şartları taşıdığını gösteren belgelerin vekil tayin edildikleri tarihten itibaren 5 iş günü içerisinde Bakanlığa sunulması zorunludur. Bakanlık ilave bilgi ve belge istemeye yetkilidir.
(8) (Değişik:RG-21/2/2021-31402) Kıymetli madenler aracı kurumlarının yurt içinde ve yurt dışında şube açma veya iştirakte bulunmaları Bakanlık iznine tabidir. Bakanlıktan izin almaksızın şube açan veya iştirak edinen aracı kurumun faaliyet izni Bakanlıkça iptal edilir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Kıymetli Madenler Aracı Kuruluşları Faaliyet İzni, Yurt Dışında Yerleşik Kuruluşlar,
Borsa Üyeliği, Faaliyet Konuları, Yapamayacakları İş ve İşlemler
Kıymetli madenler aracı kuruluşlarına faaliyet izni verilmesi(13)
MADDE 9 – (1) Bankalar, yetkili müesseseler, kıymetli maden üretimi veya ticareti ile iştigal eden anonim şirketler Borsada işlem yapmak üzere bir dilekçe ile birlikte faaliyet izni almak için (Değişik ibare:RG-11/9/2018-30532) Bakanlığa başvururlar.
(2) Yetkili müesseseler ile kıymetli maden üretimi veya ticareti ile iştigal eden anonim şirketler Borsa üyesi olarak faaliyet göstermek üzere izin başvurusunda bulunmaları halinde, (Değişik ibare:RG-21/2/2021-31402) ortakları ve tüzel kişi kurucu ortaklarında yüzde on veya daha fazla ortaklık payı bulunan kişiler, tüzel kişi ortakla ilişkili kişiler ile şirket genel müdürünün, yönetim kurulu üyelerinin, imza yetkisini haiz çalışanlarının ve iç kontrol ve tedarik zinciri uyum görevlilerinin 5 inci maddede belirtilen şartları taşıdığını gösteren belgeleri tevsik ederler. (Değişik ibare:RG-11/9/2018-30532) Bakanlık ilave bilgi ve belge istemeye yetkilidir.
(3) (Değişik:RG-26/8/2009-27331) Kıymetli maden üretimi veya ticareti ile iştigal eden anonim şirketlerin Borsa üyesi olarak faaliyet gösterebilmeleri için ödenmiş sermayelerinin en az (Değişik ibare:RG-21/2/2021-31402) 8 milyon TL olması ve başvuru tarihi itibarıyla en az beş yıl süreyle kıymetli maden üretimi veya ticareti konusunda faaliyet gösteriyor olması (Ek ibare:RG-21/2/2021-31402) ve şirketin sermayesinin en az yüzde ellisine sahip mevcut ortakların veya şirketi münferiden temsile yetkili genel müdürün 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (f) bendinde yer alan tecrübe şartını sağlaması şarttır.
(4) (Değişik:RG-21/2/2021-31402) Yetkili müesseseler ile kıymetli maden üretimi veya ticareti ile iştigal eden anonim şirketlerin pay devirleri Bakanlığın iznine tabidir. Pay devirlerinde payları devralacak kişiler ile payları devralacak tüzel kişilerde yüzde on veya daha fazla ortaklık payı bulunan ortakların kurucu ortaklarda aranılan şartları haiz olması ve bu durumun 6 ncı maddenin birinci fıkrasının (b) bendinde belirtilen belgelerle tevsik edilmesi zorunludur.
(5) (Mülga:RG-21/2/2021-31402)
(6) (Ek:RG-26/8/2009-27331) Yetkili müesseselerin Borsa üyesi olarak faaliyet gösterebilmeleri için ödenmiş sermayelerinin en az (Değişik ibare:RG-21/2/2021-31402) 8 milyon TL olması ve A grubu yetkili müessese olarak faaliyet göstermesi şarttır.
(7) (Ek:RG-21/2/2021-31402) (Değişik ibare:RG-23/2/2023-32113) Başvuru yapacak firmanın, başvuru tarihi itibarıyla son bir yıl içerisinde; faaliyet izni 21 inci maddenin altıncı fıkrası uyarınca Bakanlıkça iptal edilmiş bir kıymetli madenler aracı kuruluşu, bu kuruluşun iştiraki veya bu kuruluşun yüzde on veya daha fazlasına sahip bir tüzel kişi olmaması (Ek ibare:RG-23/2/2023-32113) ve 1567 sayılı Kanunun 3 üncü maddesinin beşinci fıkrası uyarınca idari yaptırıma uğramamış olması gerekmektedir.
(8) (Ek:RG-23/2/2023-32113) Kıymetli madenler aracı kuruluşlarında görev yapan iç kontrol ve tedarik zinciri uyum görevlilerine vekalet edilmesi durumunda vekalet edecek kişilerin 5 inci maddede belirtilen şartları taşıdığını gösteren belgelerin Bakanlığa sunulması zorunludur. Bakanlık ilave bilgi ve belge istemeye yetkilidir.
(9) (Ek:RG-23/2/2023-32113) Üçüncü fıkrada yer alan tecrübe şartının şirket genel müdürü tarafından sağlandığı kıymetli maden üretimi veya ticareti ile iştigal eden anonim şirketlerde, genel müdür değişiklikleri Bakanlığın iznine tabidir. İzin için Bakanlığa yapılacak başvuruda yeni atanacak genel müdürün söz konusu tecrübe şartını ve 5 inci maddede belirtilen şartları taşıdığı 6 ncı maddenin birinci fıkrasının (b) bendinde belirtilen belgeler ve Bakanlıkça belirlenecek diğer belgeler ile Bakanlığa tevsik edilir.
(10) (Ek:RG-23/2/2023-32113) Üçüncü fıkrada yer alan tecrübe şartının genel müdür tarafından sağlandığı kıymetli maden üretimi veya ticareti ile iştigal eden anonim şirketlerde, genel müdür değişikliği öncesinde söz konusu tecrübe şartının şirketin sermayesinin en az yüzde ellisine sahip mevcut ortaklar tarafından sağlanabilir hale gelmiş olması ve bu durumun Bakanlığa tevsik edilmesi durumunda genel müdür değişikliği izninde yeni atanacak genel müdür için söz konusu tecrübeye sahip olması şartı aranmaz.
(11) (Ek:RG-23/2/2023-32113) Üçüncü fıkrada yer alan tecrübe şartının şirketin sermayesinin en az yüzde ellisine sahip mevcut ortaklar tarafından sağlandığı kıymetli maden üretimi veya ticareti ile iştigal eden anonim şirketlerde pay devri sonucunda bu şartın sağlanamayacak olması halinde, pay devri öncesinde Bakanlığa yapılacak izin başvurusunda söz konusu tecrübe şartını ve 5 inci maddede belirtilen şartları taşıyan bir genel müdürün atandığının 6 ncı maddenin birinci fıkrasının (b) bendinde belirtilen belgeler ve Bakanlıkça belirlenecek diğer belgeler ile Bakanlığa tevsik edilmesi zorunludur.
(12) (Ek:RG-23/2/2023-32113) Üçüncü fıkrada yer alan tecrübe şartının şirket genel müdürü tarafından sağlandığı kıymetli maden üretimi veya ticareti ile iştigal eden anonim şirketlerde genel müdürlük görevine aralıksız 60 günden veya bir takvim yılı içinde 3 aydan uzun süre vekâlet edilemez. Vekâlet edeceklerin 5 inci maddede belirtilen şartları taşıdığını gösteren belgelerin vekil tayin edildikleri tarihten itibaren 5 iş günü içerisinde Bakanlığa sunulması zorunludur. Bakanlık ilave bilgi ve belge istemeye yetkilidir.
Yurt dışında yerleşik kuruluşlar
MADDE 10 – (1) Yurt dışında yerleşik ve ilgili ülkenin yetkili otoritesinden kıymetli maden üretimi, ticareti veya alım satım aracılığı konusunda faaliyet izni almış olan kuruluşların Türkiye’de şube açmak suretiyle Borsa üyesi olarak faaliyet göstermeleri (Değişik ibare:RG-11/9/2018-30532) Bakanlık iznine tabidir.
Borsa üyeliği(3)
MADDE 11 – (1) (Değişik cümle:RG-21/2/2021-31402) Borsada işlem yapmak üzere, Bakanlıkça faaliyet izni verilen kıymetli madenler aracı kuruluşlarına, Borsa tarafından uygun görülmesi halinde, “Borsa Üyelik Belgesi” verilir. Faaliyet izin tarihinden itibaren 60 gün içinde Borsa Üyelik Belgesi alınmak üzere (Değişik ibare:RG-21/2/2021-31402) Borsaya müracaat edilmemesi halinde kıymetli madenler aracı kuruluşlarının faaliyet izni iptal edilmiş sayılır.
(2) (Ek:RG-21/2/2021-31402) Bakanlıkça faaliyet izni verilen Kıymetli Madenler Aracı Kuruluşlarının, Borsa Üyelik Belgesi almak üzere Borsaya müracaatı öncesinde 5 inci madde hükümleri saklı kalmak kaydıyla, Bakanlığın uygun görüşü alınmak suretiyle Borsa tarafından yapılan düzenlemeler kapsamında yeterli miktarda iç kontrol ve tedarik zinciri uyum görevlisi ataması ve/veya uyum birimi kurması ile iç kontrol sistemi oluşturması şarttır.
(3) Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (Değişik ibare:RG-23/2/2023-32113) ile Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü Borsada üye olarak işlem yapmaya yetkilidir.
(4) (Ek:RG-23/2/2023-32113) İstanbul Takas ve Saklama Bankası A.Ş. temerrüt ve teminat işlemleri ile sınırlı olarak üye olmadan Borsada faaliyet gösterebilir.
Kıymetli madenler aracı kuruluşlarının faaliyet konuları
MADDE 12 – (1) Kendi mevzuatları ile verilen yetkiler ve sınırlamalar saklı kalmak üzere kıymetli madenler aracı kuruluşları, aracılık faaliyetleri kapsamında;
a) Standartları ve saflık dereceleri (Değişik ibare:RG-11/9/2018-30532)Bakanlıkçabelirlenen kıymetli madenler üzerinden ilgili mevzuatta belirlenen esaslar çerçevesinde, kendi nam ve hesabına, başkası nam ve hesabına, kendi namına başkası hesabına aracılık amacıyla; kıymetli maden alımı ve satımı işlemleri, kıymetli maden ödünç alınması ve ödünç verilmesi işlemleri ile kıymetli madenlere dayalı sermaye piyasası araçlarına ilişkin işlemleri,
b) (Ek:RG-14/9/2011-28054) İşlenmiş veya işlenmemiş kıymetli taşların Borsa bünyesinde alım satımını,
c)(1) İşlenmiş ve işlenmemiş kıymetli madenler ile işlenmiş veya işlenmemiş kıymetli taşların ve bunlardan mamul kıymetli eşyaların ihracat ve ithalat rejimi çerçevesinde ihraç ve ithalini,
d)(1) İşlenmiş ve işlenmemiş kıymetli maden ve taşlar ile bunlardan mamul eşyaların yapımında kullanılmak üzere kıymetli maden ve taşların geçici ithalini ve işlendikten sonra mamul ve yarı-mamul kıymetli eşya ve taş olarak ihracını,
e)(1)Borsa bünyesindeki faaliyetleri ile sınırlı olmak üzere efektif alım satımını,
f) (Değişik:RG-7/3/2013-28580) Kıymetli madenler ve taşların yurt içinde alım satımını,
yapmaya yetkilidirler.
(2) (Mülga:RG-26/8/2009-27331) (Yeniden düzenleme:RG-23/2/2023-32113) Bu Yönetmelik kapsamındaki kıymetli maden üretimi veya ticareti ile iştigal eden şirketlerin, düzenlendikleri mevzuat hükümleri saklı kalmak kaydıyla, birinci fıkrada sayılan faaliyetler dışında kalan kıymetli maden üretimi veya ticaretine ilişkin faaliyetlerde bulunması Bakanlığın iznine tabidir.
Kıymetli madenler aracı kuruluşlarının ithalat işlemleri
MADDE 12/A – (Ek:RG-21/2/2021-31402)
(1) Kıymetli madenler aracı kuruluşları gerçekleştirecekleri her bir işlenmemiş kıymetli maden ithalat işlemi için (Değişik ibare:RG-23/2/2023-32113) gümrük beyannamesinin kapanış tarihinden en az (Değişik ibare:RG-23/2/2023-32113) 1 iş günü önce Borsaya ithalatın ödeme şekli ve ithalat amacına ilişkin bildirimde bulunmak zorundadır. Bu bildirimde ithalatın aracılık işlemi kapsamında gerçekleştirilmesi durumunda aracılık edilen kişilerin ad-soyad/unvan ve Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası/vergi kimlik numarasının yer alması ile işleme ilişkin aracılık sözleşmesinin bildirime eklenmesi gerekmektedir.
(2) Kıymetli madenler aracı kuruluşları tarafından aracılık edilen işlenmemiş kıymetli maden ithal işlemlerinde Gümrük İdarelerine sunulan gümrük beyannamelerinde aracılık edilen kişilere ilişkin bilgilerin belirtilmesi zorunludur.
(3) Gümrük İdarelerine sunulan gümrük beyannamelerinde yer alan bilgilerin birinci fıkrada belirtilen bildirimle uyumlu olması ve ikinci fıkrada yer alan yükümlülüğe uygun olarak düzenlenmesi zorunludur. Aksi takdirde, ithal edilen işlenmemiş kıymetli madenler mahrece iade edilmek üzere Borsa tarafından kıymetli madenler aracı kuruluşuna teslim edilir ve bu durum Bakanlığa bildirilir.
(4) Kıymetli madenler aracı kuruluşları tarafından yapılacak ithalat “Peşin Ödeme” ve “Mal Mukabili” ödeme şekillerine göre veya bu maddede belirtilen esaslar dahilinde “bedelsiz” ödeme şekliyle gerçekleştirilebilir.
(5) Ödeme şekli “Peşin Ödeme” olan işlenmemiş kıymetli maden ithalatında her bir işlem için (Değişik ibare:RG-23/2/2023-32113) gümrük beyannamesinin kapanış tarihinden önce Borsaya ödeme belgelerinin kıymetli madenler aracı kuruluşları tarafından sunulması zorunludur.
(6) Ödeme şekli “Mal Mukabili” olan işlenmemiş kıymetli maden ithalatında her bir işlem için (Değişik ibare:RG-23/2/2023-32113) gümrük beyannamesinin kapanış tarihini müteakip 60 gün içerisinde ödemenin ihracatçıya (Ek ibare:RG-23/2/2023-32113) veya vekiline/temsilcisine yapıldığına ilişkin belgelerin kıymetli madenler aracı kuruluşları tarafından Borsaya sunulması zorunludur. Aracılık edilen ithalat işlemlerinde de söz konusu belgelerin temin edilerek Borsaya sunulması kıymetli madenler aracı kuruluşlarının sorumluluğundadır. (Ek ibare:RG-23/2/2023-32113) Bakanlık bu fıkra kapsamındaki ödemeye ilişkin belgeleri sunma yükümlülüğüne dair istisnaları belirlemeye yetkilidir.
(7) İşlenmemiş kıymetli madenlerin aşağıda belirtilen haller dışında kıymetli madenler aracı kuruluşlarınca “bedelsiz” ödeme şekliyle ithalatı mümkün değildir:
a) Dahilde İşleme Rejimi Kararı kapsamında işlenmemiş kıymetli madenlerin ithali.
b) Türkiye’de yerleşik bir tüzel kişinin sermayesine eklenmek üzere işlenmemiş kıymetli madenlerin ithali.
c) İşlenmemiş kıymetli madenlerin, bir ihracatın karşılığı olarak ilgili ihracat bedelinden mahsup edilmek üzere 4/9/2018 tarihli ve 30525 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karara İlişkin Tebliğ (Tebliğ No:2018-32/48)’de ve ilgili diğer düzenlemelerde belirtilen ihracat bedellerinin yurda getirilme süresi içinde kalınması kaydıyla ithali.
(8) Kıymetli madenler aracı kuruluşları tarafından aracılık edilen ve “bedelsiz” ödeme şekliyle ithalatı gerçekleştirilecek işlemlerde birinci fıkra uyarınca hazırlanan bildirim Borsa tarafından uygun görülmesi durumunda onaylanır. Onaylanmış bildirimin bir örneği ithalata ilişkin Gümrük Beyannamelerine eklenerek Gümrük İdarelerine ibraz edilir.
(9) Sermaye olarak “bedelsiz” ödeme şekliyle ithalatına aracılık edilen işlenmemiş kıymetli madenlere ilişkin 2/5/2018 tarihli Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Sermaye Hareketleri Genelgesinin ilgili hükümleri uyarınca işlem tesis edilir. Bu kapsamda, söz konusu kıymetli madenlerin Borsaya tesliminden sermayeye ilavesine kadar Borsa saklama kasasında bloke edilmesi zorunludur.
(10) İhracat bedeli olarak “bedelsiz” ödeme şekliyle ithalatına aracılık edilen işlenmemiş kıymetli madenlere ilişkin aşağıda yer alan esaslar uygulanır:
a) İşlenmemiş kıymetli madenin “bedelsiz” ödeme şekliyle ithalinin, mahsuben ödemesinde kullanılacak mal ihracının fiili ihraç tarihinden önce yapılması mümkün değildir.
b) İşlenmemiş kıymetli madenin “bedelsiz” ödeme şekliyle ithali ancak mahsuben ödemesinde kullanılacak malın fiili ihraç tarihinden itibaren 16/1/2020 tarihli Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası İhracat Genelgesinin 4 üncü maddesinde belirtilen süreler içerisinde gerçekleştirilebilir.
c) Kıymetli madenler aracı kuruluşları ithalatın ihracat bedelinden mahsubu için Bankalara bildirimde bulunulmasından ve sürecin takibinden sorumludur.
ç) İthalatın ödeme şeklinin gümrük beyannamesinde “bedelsiz” olarak belirtilmesi, beyannamenin 44 üncü hanesine ihracata ilişkin bedel olarak getirildiğinin ve ilgili ihracat beyannamesinin sayı ve tarihi ile ihracatçı firmanın unvanının yazılması zorunludur.
d) İthal edilen kıymetli madenlerin Borsaya teslimi sırasında ilgili ihracata ilişkin gümrük beyannamesinin/gümrük beyannamesi bilgilerinin ibraz edilmesi zorunludur.
e) Borsa tarafından söz konusu ithalatın fiili ihraç tarihinden sonra gerçekleştirilip gerçekleştirilmediği ve yaklaşık değer olarak ihracata ilişkin gümrük beyannamesinin 46 ncı hanesinde kayıtlı bedelle uyumlu olup olmadığına ilişkin kontroller, kıymetli madenler aracı kuruluşlarının beyanları ve ilgili aracılık sözleşmeleri dikkate alınarak gerçekleştirilir. Ayrıca, gümrük beyannamesinde kayıtlı aracı Bankadan söz konusu ihracata ilişkin hesabın açık olup olmadığı Borsaca teyit edilir. Kontroller ve teyit işlemi sonrasında uyumsuzluğun tespiti durumunda mahrece iade edilmek üzere işlenmemiş kıymetli madenler Borsa tarafından kıymetli madenler aracı kuruluşuna teslim edilir ve bu durum Bakanlığa bildirilir.
f) Standart dışı işlenmemiş kıymetli madenin bu amaçla ithali durumunda kıymetli madenler aracı kuruluşu tarafından söz konusu kıymetli madenin Borsaya teslimini müteakip standart işlenmemiş kıymetli madene dönüştürülmesine yönelik rafinasyonu için gerekli süreçler Borsa tarafından düzenlenen esaslar çerçevesinde (Mülga ibare:RG-23/2/2023-32113)yürütülür.
g) Kıymetli madenler aracı kuruluşu tarafından ilgili ihracat işleminin Gümrük Beyannamesi bilgilerini, yapılan ithalatın standart işlenmemiş altın türünden karşılığını ve bunun Borsanın Kıymetli Madenler ve Kıymetli Taşlar Piyasasında gerçekleşen (Değişik ibare:RG-23/2/2023-32113)gümrük beyannamesinin kapanıştarihindeki günlük ağırlıklı ortalama fiyat ile hesaplanan döviz cinsinden karşılığını içeren ve Borsa tarafından onaylanan yazılı beyanı aracılık ettiği kişilere Bankaya sunulmak üzere vermesi zorunludur. Fiili ithalat gününde hesaplamaya konu fiyat oluşmaması halinde uygulanacak fiyat Borsa tarafından belirlenir.
(11) (Ek:RG-23/2/2023-32113) Kıymetli madenler aracı kuruluşları 27/1/2005 tarihli ve 25709 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Dahilde İşleme Rejimi Kararı kapsamında kendi nam ve hesaplarına yalnızca dahilde işleme izni sahibi firma olarak işlenmemiş kıymetli maden ithal edebilir.
(12) (Ek:RG-23/2/2023-32113) Kıymetli madenler aracı kuruluşları izin sahibi oldukları dahilde işleme izinlerinin veya yan sanayici olarak kaydedildikleri dahilde işleme izinlerinin numara ve tarih bilgilerini izin konusu işlenmemiş kıymetli madenin standart veya standart dışı olduğunu da belirtecek şekilde söz konusu iznin düzenlendiği veya söz konusu izne yan sanayici olarak kaydedildikleri tarihten itibaren 3 iş günü içerisinde Borsaya yazılı olarak bildirirler.
(13) (Ek:RG-23/2/2023-32113) Kıymetli madenler aracı kuruluşları on ikinci fıkrada belirtilen dahilde işleme izinlerinin kapanma tarihlerini izin taahhüdünün kapatılmasını müteakip 5 iş günü içerisinde Borsaya yazılı olarak bildirirler.
(14) (Ek:RG-23/2/2023-32113) Kıymetli madenler aracı kurumları ile kıymetli maden üretimi veya ticareti ile iştigal eden anonim şirketler ticaret ve/veya sanayi odalarınca tasdikli kapasite raporlarını; üretimi veya dahilde işleme faaliyeti olmaması sebebiyle kapasite raporu sunamaması halinde bu duruma ilişkin yazılı beyanlarını her yıl Ocak ayı sonuna kadar Borsaya iletirler. Kapasite raporlarında yıl içerisinde değişiklik olması ya da üretime veya dâhilde işleme faaliyetine başlanması durumunda, ilgili kapasite raporunun düzenlenmesini müteakip 5 iş günü içinde Borsaya bildirimde bulunulur.
(15) (Ek:RG-23/2/2023-32113) Kıymetli madenler aracı kuruluşlarının izin sahibi oldukları veya yan sanayici olarak kaydedildikleri açık bulunan dâhilde işleme izinlerinde belirtilen miktarlar toplamı, kıymetli madenler aracı kuruluşu tarafından sunulan kapasite raporunda belirtilen kapasitenin üçte birini geçemez. Söz konusu kapasitelerin uyumlu olup olmadığı ibraz edilen belgeler üzerinden Borsa tarafından kontrol edilir.
(16) (Ek:RG-23/2/2023-32113) On ikinci, on üçüncü ve on dördüncü fıkralar kapsamında Borsaya yapılması gereken bildirimlerin yapılmadığının veya on beşinci fıkrada belirtilen kapasite toplamının kapasite raporunda yer alan kapasiteyi geçtiğinin Borsaca tespit edilmesi halinde Borsa tarafından Bakanlığa bildirimde bulunulur.
(17) (Ek:RG-23/2/2023-32113) Bu madde kapsamında kıymetli madenler aracı kuruluşlarınca aracılık amacıyla gerçekleştirilen ithalat işlemlerinde ithalat öncesinde ve ithalat sonrasında Borsaya bildirilen parasal tutar ve miktarlar arasında uyuşmazlıklar bulunması halinde uygulanacak usul ve esaslar Bakanlığın uygun görüşü alınarak Borsa tarafından belirlenir.
Kıymetli madenler aracı kuruluşlarının yapamayacakları iş ve işlemler(4)
MADDE 13 – (1) Kıymetli madenler aracı kuruluşları;
a) Aracılık amacıyla alıp sattıkları ve ödünç alıp verdikleri(Ek ibare:RG-21/2/2021-31402)işlenmiş ve işlenmemiş kıymetli madenlere ilişkin menkul kıymet çıkaramazlar, sermaye piyasası araçları alıp satamazlar, ödünç para verme işlemlerinde bulunamazlar.
b) (Değişik ibare:RG-11/9/2018-30532)Bakanlıktanicrası için izin alınan faaliyetler ve bunlara ilişkin iş ve işlemler dışında hiç bir ticari, sınai ve zirai faaliyette bulunamazlar; faaliyetlerini yürütebilmek için gerekli olanın üstünde taşınmaz mal edinemezler.
c) 5411 sayılı Bankacılık Kanununda tanımlandığı üzere mevduat toplayamazlar.
ç) Kıymetli maden alım-satımında belli bir geliri sağlayacağı yolunda herhangi bir yazılı veya sözlü taahhütte bulunamazlar.
d) Gerçeğe uymayan, müşterilerini veya kamuoyunu yanıltıcı bilgileri içeren herhangi bir ilan ve reklam ile diğer yazılı ve sözlü açıklamalarda bulunamazlar.
e) Borsa saklama kasasında saklama hizmeti verilmesi dışında, müşterilerinden emanet ve saklama amacı ile işlenmemiş kıymetli maden kabul edemezler.
f) Herhangi bir şekilde yanlarında çalıştırdıkları kişilerin, mutad müşteri aracı kurum ilişkisi dışında imkanlarından yararlanmak suretiyle kendi nam ve hesaplarına işlem yapmalarına olanak sağlayamazlar.
g) (Değişik ibare:RG-23/2/2023-32113) Kıymetlimadenin mülkiyetinde gerçek anlamda değişme yaratmayan alım satım işlemi yapamazlar.
ğ) (Ek:RG-23/2/2023-32113) Bu Yönetmelik kapsamındaki kıymetli maden üretimi veya ticareti ile iştigal eden şirketler 12 nci maddede sayılan ve Bakanlıktan izin aldıkları kıymetli maden üretimi veya ticaretine ilişkin faaliyetler dışında faaliyette bulunamazlar.
(2) Bu Yönetmelik kapsamındaki aracılık faaliyetlerinde bulunacak bankalar, bu maddenin birinci fıkrasının (a), (b), (c) ve (e) bendleri hükümlerine tabi değildir.
(3) (Ek:RG-21/2/2021-31402) Bankaların, aracılık amacıyla alıp sattıkları ve ödünç alıp verdikleri işlenmemiş kıymetli madenlere ilişkin çıkardıkları menkul kıymetler ile alıp sattıkları sermaye piyasası araçlarında bu maddenin birinci fıkrasının (ç) bendi hükmü dikkate alınmaz.
(4) (Mülga:RG-23/2/2023-32113)
(5) Bankalar ve yetkili müesseseler dışındaki kıymetli madenler aracı kuruluşları Borsa bünyesindeki faaliyetleri dışında efektif alım satımı yapamazlar.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Defter, Kayıt ve Belge Düzeni, Bilgi Verme, Denetim ve İlkeler
Defter, kayıt ve belge düzeni
MADDE 14 – (Değişik:RG-23/2/2023-32113)
(1) Borsa üyesi kıymetli madenler aracı kurumları, yetkili müesseseler, kıymetli maden üretimi veya ticareti ile iştigal eden anonim şirketler ile yurt dışında yerleşik şirketlerin Türkiye’deki şubeleri;
a) 13/1/2011 tarihli ve 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu, 4/1/1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanunu ve Borsa düzenlemeleri ile iç kontrol sistemi çerçevesinde, işletmenin ihtiyacına uygun birinci sınıf tacirlerin tutmak zorunda oldukları defter ve kayıtları tutmak, belgeleri düzenlemek,
b) Her bir işlem itibarıyla Kıymetli Maden Alım Belgesi veya Kıymetli Maden Satım Belgesi düzenlemek,
c) Aracılık faaliyetlerine ilişkin muhasebe kayıt, belge ve işlemlerinde Borsa tarafından belirlenen düzenlemelere uymak,
ç) Faaliyet konuları ile ilgili olarak ilgili mevzuatta düzenlenmesi zorunlu olan diğer belgeleri düzenlemek ve gerekli kayıtları usulüne uygun şekilde tutmak ve düzenlenen belgeler ile tutulan kayıtları en az 5 yıl süreyle saklamak,
zorundadır.
Bilgi verme(5)
MADDE 15 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanması çerçevesinde kıymetli madenler aracı kuruluşları, (Değişik ibare:RG-23/2/2023-32113) Bakanlık veya (Ek ibare:RG-21/2/2021-31402) Borsa tarafından talep edilen her türlü bilgi ve belgeyi (Değişik ibare:RG-23/2/2023-32113) belirlenen şekil, ortam ve sürelerde göndermek zorundadırlar.
(2) (Ek:RG-21/2/2021-31402) Kıymetli madenler aracı kuruluşları, Bakanlık internet sitesinde belirtilen her türlü bilgi ve belgeyi belirtilen şekil ve sürelerde Bakanlığa göndermek zorundadır.
(3) (Ek:RG-21/2/2021-31402) Bu Yönetmelik uyarınca başvurulardan, başvurulara ilişkin belgelerden ve bildirilmesi zorunlu olan durumlardan hangilerinin Bakanlığa bilgi sistemleri aracılığıyla ve ne şekilde iletileceğine ilişkin usul ve esaslar Bakanlık internet sitesinde yayımlanır.
(4) (Ek:RG-21/2/2021-31402) Bankalar haricindeki kıymetli madenler aracı kuruluşları, ödenmiş sermayelerinde (Ek ibare:RG-23/2/2023-32113) veya unvanlarında meydana gelen değişiklikleri, değişikliğe ilişkin noter onaylı yönetim kurulu kararı ile değişikliğin tescil edildiği Türkiye Ticaret Sicili Gazetesinin bir örneği veya pay defterinin ilgili sayfalarının noter onaylı örnekleri ile birlikte değişiklik tarihinden itibaren 30 gün içerisinde Bakanlığa ve Borsaya bildirmek zorundadır.
(5) (Ek:RG-21/2/2021-31402) (Değişik:RG-23/2/2023-32113) 16 ncı maddenin ikinci ve üçüncü fıkraları uyarınca hazırlanan raporların rapor konusu dönemi takip eden yılın Haziran ayı sonuna kadar kıymetli madenler aracı kuruluşlarının internet sitesinde yayımlanması ile ayrıca Bakanlığa ve Borsaya gönderilmesi zorunludur.
(6) (Ek:RG-21/2/2021-31402) Bankalar haricindeki kıymetli madenler aracı kuruluşları unvanları, (Mülga ibare:RG-23/2/2023-32113) ortakları, tüzel kişi ortaklarında yüzde on veya daha fazla ortaklık payı bulunan kişiler, (Ek ibare:RG-23/2/2023-32113) tüzel kişi ortakla ilişkili kişiler, yönetim kurulu başkan ve üyeleri, genel müdür (Mülga ibare:RG-23/2/2023-32113), imza yetkisini haiz çalışanları ile iç kontrol ve tedarik zinciri uyum görevlileri ve serbest muhasebecileri/serbest muhasebeci mali müşavirleri/yeminli mali müşavirlerine ilişkin bilgiler ile iletişim bilgilerinde meydana gelen değişiklikleri, değişiklik tarihinden itibaren 10 gün içerisinde Bakanlığa ve Borsaya bildirmek zorundadır.
(7) Borsa;
a) Kıymetli madenler aracı kuruluşlarının işlenmemiş kıymetli maden ithaline ilişkin bilgileri,
b) Kıymetli madenler aracı kuruluşlarının Borsa bünyesindeki piyasalarda gerçekleştirdiği işlemlere ilişkin bilgileri üçer aylık ve yıllık dönemler halinde dönemi takip eden bir ay içinde (Değişik ibare:RG-11/9/2018-30532)Bakanlığa
(8) Bankalar ve yetkili müesseseler dışındaki kıymetli madenler aracı kuruluşları yıllık bilanço ve kar/zarar tablolarını ilgili olduğu yılı takip eden (Değişik ibare:RG-21/2/2021-31402) yılın en geç Nisan ayı sonuna kadar Bakanlığa ve Borsaya göndermek zorundadır.
(9) Kıymetli madenler aracı kuruluşlarının adres değişikliklerini değişiklik tarihinden itibaren (Değişik ibare:RG-21/2/2021-31402) 30 gün içerisinde (Değişik ibare:RG-11/9/2018-30532) Bakanlığa ve Borsaya bildirmeleri zorunludur.
(10) (Ek:RG-23/2/2023-32113) 8 inci maddenin dördüncü fıkrası veya 9 uncu maddenin dokuzuncu fıkrası kapsamında gerçekleştirilecek genel müdür atamalarının atamaya ilişkin noter onaylı yönetim kurulu kararı ve Türkiye Ticaret Sicili Gazetesinin bir örneği ile birlikte 10 gün içerisinde Bakanlığa bildirilmesi zorunludur.
(11) (Ek:RG-23/2/2023-32113) 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (f) bendinde veya 9 uncu maddenin üçüncü fıkrasında yer alan tecrübe şartının şirket genel müdürü tarafından sağlandığı kıymetli madenler aracı kuruluşlarında, herhangi bir nedenle görevden ayrılan genel müdürün görevden ayrılma tarihi ve nedeni ilgili kıymetli madenler aracı kuruluşu ve görevden ayrılan tarafından 5 iş günü içinde Bakanlığa bildirilir.
Gözetim ve denetim
MADDE 16 – (Değişik:RG-21/2/2021-31402)
(1) Kıymetli madenler aracı kuruluşları, Bakanlığın ve Borsanın gözetim ve denetimine tabidir. Kıymetli madenler aracı kuruluşları, Bakanlığın, Borsanın, yetkili denetim elemanlarının ve yetkili bağımsız denetim kuruluşlarının isteyecekleri her türlü bilgi, belge ve bunlara ilişkin kayıtları, faaliyet için kullanılan sistemlere erişimi sağlayacak şifrelerini, evrak ile defterlerini vermek ve inceleme için gerekli kolaylığı sağlamak zorundadır.
(2) Kıymetli madenler aracı kuruluşları; işlemlerinin, Bakanlığın uygun görüşü alınmak suretiyle Borsa tarafından belirlenen sorumlu kıymetli maden tedarik zincirine ilişkin usul ve esaslara uygunluğunu belirten Tedarik Zinciri Uyum Raporunu (Değişik ibare:RG-23/2/2023-32113) rapor konusu dönemi takip eden yılın Mart ayı sonuna kadar hazırlamak zorundadır.
(3) İkinci fıkra kapsamında hazırlanan Tedarik Zinciri Uyum Raporunun, Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu tarafından yayımlanan Güvence Denetimi Standartlarına göre yetkili bağımsız denetim kuruluşları tarafından denetlenmesi ve bu denetim sonucunda makul güvence seviyesinde güvence verilen Bağımsız Güvence Raporunun (Ek ibare:RG-23/2/2023-32113) rapor konusu dönemi takip eden yılın Haziran ayı sonuna kadar hazırlatılması zorunludur.
(4) Bu madde kapsamında Bakanlık ve Borsa, gerekli gördüğü hususların açıklanması için yetkili bağımsız denetim kuruluşu ve kıymetli madenler aracı kuruluşlarına sorular yöneltebilir ve denetim dosyasında yer alan çalışma kâğıtları ile diğer belgeleri talep edebilir veya yerinde denetim yapabilir.
Faaliyetler süresince uyulması gereken ilkeler
MADDE 17 – (1)Kıymetli madenler aracı kuruluşları;
a) Faaliyetlerinin yürütülmesi sırasında işin gerektirdiği mesleki dikkat ve özeni göstermeleri, kaynakları etkin bir biçimde kullanmaları ve bu doğrultuda gerekli önlemleri almaları,
b) İşlemlerini gerçekleştirirken müşterilerinin çıkarını ve piyasanın bütünlüğünü gözeterek dürüst ve şeffaf davranmaları, müşterileriyle çıkar çatışmalarını doğuracak işlemlerden kaçınmaları ve buna uygun bir organizasyon oluşturmaları, herhangi bir çıkar çatışması olduğunda, öncelikle müşterilerinin menfaatini gözetmeleri ve adil davranmaları,
c) Müşterileriyle olan ilişkilerinde müşteri ismine saklama uygulaması ve yatırımcıyı korumaya ilişkin diğer düzenlemeler ile müşteriyi ilgilendiren tüm konularda yeterli bilgilendirme ve şeffaflığı sağlamaları,
gerekir.
(2) Kıymetli madenler aracı kuruluşları iyiniyet kurallarına göre davranmak, mevzuata, Borsa düzen ve disiplinine uygun hareket etmek zorundadır.
(3) Kıymetli madenler aracı kuruluşları müşterilerinin verecekleri alım ve satım emirlerini kısmen veya tamamen kabul etmeme hakkına sahiptirler; ancak, nedenini açıklamak zorunluluğu olmaksızın bu durumu müşterilerine veya onların temsilcilerine hemen bildirmekle yükümlüdürler.
(4) Kıymetli madenler aracı kuruluşları tarife dışı komisyon (kurtaj) alamaz veya teklif edemezler.
(5) Kıymetli madenler aracı kuruluşları kıymetli madenin teslimi ve bedellerinin ödenmesi de dahil olmak üzere Borsada yaptıkları işlemlerin tümünden sorumludurlar.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Müşteri Tanıma Kuralı, Çerçeve Sözleşme İmzalama Yükümlülüğü,
Müşteri Hesap Numarası, Kurumsal Yönetim,
Aracı Kuruluşların Faaliyetinin Durdurulması ve Faaliyet(6)
İzninin İptali, Yurtdışından Temin Edilecek Belgeler ve Yetki
Müşteri tanıma kuralı
MADDE 18 – (1) Kıymetli madenler aracı kuruluşları, 5549 sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanun ve ilgili mevzuat hükümleri uyarınca hesap açmadan önce müşterilerinin kimlik bilgilerini tespit ederler.
Çerçeve sözleşme imzalama yükümlülüğü
MADDE 19 – (1)Kıymetli madenler aracı kuruluşları müşterileriyle işlem yapmaya başlamadan önce, yazılı bir sözleşme yapmak zorundadırlar. Bu sözleşme, aracı kuruluşla müşterisi arasındaki ilişkiyi genel olarak düzenleyen, başlangıçta bir kez aktedilen ve münferit işlemlerin esasını oluşturan bir çerçeve anlaşmasıdır.
Müşteri hesap numarası
MADDE 20 – (1)Aracılık çerçeve sözleşmesi yapılan her müşteriye ayrı bir hesap numarası verilir. Bir müşteriye verilmiş olan hesap numarası, alım satıma aracılık çerçeve sözleşmesinin sona erme tarihi üzerinden 10 yıl geçmedikçe bir başka müşteriye verilemez.
İnternet sitesi
MADDE 20/A – (Ek:RG-21/2/2021-31402)
(1) Bankalar haricindeki kıymetli madenler aracı kuruluşları, bir internet sitesi açmak ve bu sitenin belirli bir bölümünü bu Yönetmelik ve Yönetmelik kapsamında Bakanlıkça çıkarılacak genelge hükümlerine göre yapılması gereken ilanların yayımlanmasına tahsis etmek zorundadır.
(2) Bankalar haricindeki kıymetli madenler aracı kuruluşlarının internet sitelerinde yayımlanacak asgari içerikler Bakanlık internet sitesinde yayımlanır.
(3) Bankalar haricindeki kıymetli madenler aracı kuruluşlarının merkezlerinin ve varsa şubelerinin adres ve iletişim bilgilerinin internet sitelerinde yayımlanması ve (Değişik ibare:RG-23/2/2023-32113) bu bilgilerin güncel tutulması zorunludur.
Kurumsal yönetim ve iç sistemler
MADDE 20/B – (Ek:RG-21/2/2021-31402)
(1) Bankalar haricindeki kıymetli madenler aracı kuruluşlarının kurumsal yönetimine ilişkin yapı ve süreçler ile bunlara ilişkin esaslar Bakanlık tarafından belirlenir.
(2) Bankalar haricindeki kıymetli madenler aracı kuruluşlarının aşağıdaki şartları taşıması zorunludur:
a) Hizmetin gerektirdiği yeterli mekân ve teknik donanımın sağlanmış, iş yerinin amaca uygun olarak tefriş edilmiş olması.
b) Bakanlıkça belirlenecek unvan ve görevdeki personelin Bakanlık internet sitesinde ilan edilecek eğitimlere katılması ve söz konusu eğitimleri başarıyla tamamlaması.
c) Bakanlığın talep edeceği bilgi ve ödeme kaydedici cihaz sistemlerinin kurulması.
ç) 20/A maddesinde belirtilen şartları haiz internet sitesinin kurularak usulüne uygun şekilde ilan edilmesi.
d) (Değişik ibare:RG-23/2/2023-32113)Yönetim kurulunca bir genel müdür atanması ve genel müdürününen az 3 yıl ekonomi, finans, yetkili müessese ve/veya kıymetli maden işletmeciliği konularında deneyime sahip ve lisans düzeyinde eğitimini tamamlamış olması.
e) Etkin bir iç kontrol sistemi kurması.
f) Faaliyet konularına ve şubenin ihtiyacına uygun sağlıklı bir yönetimin, merkez ile irtibatlı ve Bakanlık ile Borsanın düzenlemelerine uygun muhasebe sistemi ile kayıt ve belge düzeninin, süratli bir iş akışı ve iletişimin kurulmuş, şube uhdesinde bulunacak varlıklara ilişkin sigorta dâhil olmak üzere gerekli güvenlik önlemlerinin alınmış bulunması.
g) 11/10/2006 tarihli ve 5549 sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanun ve ilgili mevzuat kapsamındaki yükümlülüklerin yerine getirilmesi ve dolandırıcılığın önlenmesi için şubeler tarafından kullanılacak iç kontrol yöntemlerinin oluşturulması ve şubelerin merkezi bir sistem aracılığıyla gözetiminin sağlanması.
ğ) Yönetim kurulunca yeterli sayıda iç kontrol ve tedarik zinciri uyum görevlisi atanması ve gerekli yetkilerle donatılması ile Borsa düzenlemelerinde gerekli görülmesi durumunda iç kontrol birimi kurulması.
h) Bakanlığın talep edeceği diğer kurumsal yönetim şartlarının sağlanması.
Kıymetli madenler aracı kuruluşlarının faaliyetinin durdurulması ve faaliyet izninin iptali (7)
MADDE 21 – (1) Bu Yönetmeliğin 13 üncü maddesi ile yasaklanan faaliyetlerde bulunan veya faaliyetlerine kesintisiz bir yıl süre ile ara veren kıymetli madenler aracı kuruluşlarının faaliyet izni (Değişik ibare:RG-11/9/2018-30532) Bakanlıkça iptal edilir.
(2) (Değişik:RG-21/2/2021-31402) Kıymetli madenler aracı kurumları, yetkili müesseseler ile kıymetli maden üretimi veya ticareti ile iştigal eden anonim şirketlerin kurucu, ortak, tüzel kişi kurucu ortaklarda yüzde on veya daha fazla ortaklık payı bulunan kişiler, genel müdür, yönetim kurulu üyesi, imza yetkisini haiz çalışanları ya da iç kontrol ve tedarik zinciri uyum görevlisinin 5 inci maddede belirtilen şartları kaybettiğinin tespit edilmesi durumunda söz konusu kişinin veya tüzel kişi kurucu ortağın ortaklıktan çıkarılması ya da görevden azledilmesi için 60 güne kadar süre verilir. Verilen süre içerisinde gerekli işlemlerin gerçekleştirilmemesi durumunda verilmiş olan faaliyet izni iptal edilir. Ancak, 5 inci maddenin birinci fıkrasının (ç) bendinde yer alan şartın kaybedildiğinin tespiti halinde 30 gün içerisinde söz konusu borcun ödendiğinin tevsik edilmesi durumunda ortaklıktan çıkarılma ya da görevden azledilme işlemi gerçekleştirilmez.
(3) (Değişik ibare:RG-11/9/2018-30532) Bakanlık, mevzuata aykırı işlem ve hallerin tespiti durumunda, aykırılıkların mahiyet ve önemine göre, kıymetli madenler aracı kuruluşlarının faaliyetlerini sürekli yada altı aya kadar geçici olarak durdurmaya yetkilidir.
(4) Kıymetli madenler aracı kurumlarının kuruluş izinlerinin herhangi bir nedenden dolayı iptal edilmesi halinde, verilmiş bulunan aracı kuruluş faaliyet izni de iptal olunur.
(5) (Değişik ibare:RG-11/9/2018-30532) Bakanlık tarafından, faaliyeti aynı yıl içinde ikinci kez geçici olarak durdurulan kıymetli madenler aracı kuruluşunun faaliyet izni iptal olunur.
(6) (Ek:RG-21/2/2021-31402) 16 ncı maddenin ikinci fıkrası kapsamında hazırlanması gereken Tedarik Zinciri Uyum Raporunun kıymetli madenler aracı kuruluşu tarafından hazırlanmaması veya aynı maddenin üçüncü fıkrası kapsamında hazırlanan Bağımsız Güvence Raporunun sonuç bölümünde olumsuz görüş verilmesi veya görüş vermekten kaçınılması ve/veya güvence denetimi yapılmaması durumunda ilgili şirketin faaliyet izni Bakanlıkça iptal edilir.
(7) (Ek:RG-21/2/2021-31402) 16 ncı maddenin dördüncü fıkrası kapsamında Bakanlıkça veya Borsaca yapılan incelemeler sonucunda aykırılıkların tespiti halinde aykırılıkların mahiyet ve önemine göre, Bağımsız Güvence Raporu sonucuna bakılmaksızın, Bakanlıkça faaliyet izninin iptali, Borsaca ilgili piyasalarda, pazarlarda ve platformlarda işlem yapma yetkisinin iptali dahil Bakanlık ve Borsa tarafından gerekli yaptırımlar uygulanır.
(8) (Ek:RG-21/2/2021-31402) Borsa, piyasaların ve piyasa katılımcılarının yatırımlarının korunması ya da yapacağı herhangi bir inceleme kapsamında gerekli gördüğü takdirde kıymetli madenler aracı kuruluşlarının Borsa faaliyetlerini tedbiren 1 ay süreyle geçici olarak durdurabilir. Borsa tarafından durdurma işlemini müteakip 1 iş günü içinde işlemin mahiyeti ve sebeplerini içerecek şekilde Bakanlığa bildirimde bulunulur. Söz konusu sürenin sonunda gerekli görülmesi durumunda Bakanlığın uygun görüşü alınmak suretiyle durdurma işlemleri 1 aylık süreler halinde uzatılabilir.
(9) (Ek:RG-21/2/2021-31402) Bakanlığa yapılan başvurularda gerçeğe aykırı belge verildiğinin ya da beyanda bulunulduğunun tespiti halinde kıymetli madenler aracı kuruluşu ve gerçeğe aykırı belge veya beyan veren kişiler hakkında 1567 sayılı Kanun uyarınca yasal işlem başlatılır. Gerçeğe aykırı belge veya beyan veren kişilerin şirket ortağı olması durumunda ortaklıktan çıkarılması; genel müdür, yönetim kurulu üyesi, imza yetkisini haiz çalışan veya iç kontrol ve tedarik zinciri uyum görevlisi olması durumunda söz konusu görevden azledilmesi için 60 güne kadar süre verilir. Belirtilen süre sonunda gerekli işlemlerin gerçekleştirilmemesi durumunda verilmiş olan faaliyet izni iptal edilir.
(10) (Ek:RG-21/2/2021-31402) Kıymetli madenler aracı kurumları, yetkili müesseseler ile kıymetli maden üretimi veya ticareti ile iştigal eden anonim şirketlerin ve bunların tüzel kişi ortaklarının, ortak sıfatı taşımayan kişi ya da kişilerce fiilen sahiplenilip, sevk ve idare edildiğinin tespit edilmesi durumunda, başkaca bir uyarıya gerek olmaksızın faaliyet izni iptal edilir.
(11) (Ek:RG-21/2/2021-31402) Kıymetli madenler aracı kurumları, yetkili müesseseler ile kıymetli maden üretimi veya ticareti ile iştigal eden anonim şirketlerin, özkaynaklar toplamının, 4 üncü ve 9 uncu maddelerde öngörülen asgari ödenmiş sermaye tutarının 1/3’ünden daha az olduğunun tespit edilmesi halinde kıymetli madenler aracı kuruluşunun faaliyet izni iptal edilir. Özkaynaklar toplamının, asgari ödenmiş sermaye tutarının 1/3’ünden daha fazla olmakla birlikte asgari ödenmiş sermaye tutarından daha az olduğunun tespit edilmesi halinde özkaynaklardaki eksikliğin tamamlanmasını teminen 90 güne kadar süre verilir ve kıymetli madenler aracı kuruluşu hakkında 1567 sayılı Kanun uyarınca yasal işlem başlatılır. Bu süre içerisinde söz konusu eksikliğin tamamlanmaması durumunda kıymetli madenler aracı kuruluşunun faaliyet izni iptal edilir.
(12) (Ek:RG-21/2/2021-31402) Kıymetli madenler aracı kurumları, yetkili müesseseler ile kıymetli maden üretimi veya ticareti ile iştigal eden anonim şirketlerin faaliyet izni alınmasından sonra esas sözleşmesini bu Yönetmelik hükümlerine aykırı olarak değiştirmesi durumunda (Değişik ibare:RG-23/2/2023-32113) söz konusu işlemin düzeltilerek esas sözleşmenin değişiklik öncesindeki haline getirilmesini teminen 60 güne kadar süre verilir ve kıymetli madenler aracı kuruluşu hakkında 1567 sayılı Kanun uyarınca yasal işlem başlatılır. Bu süre içerisinde düzeltmenin yapılmasına ilişkin gerekli işlemlerin gerçekleştirilmemesi durumunda kıymetli madenler aracı kuruluşunun faaliyet izni iptal edilir.
(13) (Ek:RG-21/2/2021-31402) Kıymetli madenler aracı kurumları, yetkili müesseseler ile kıymetli maden üretimi veya ticareti ile iştigal eden anonim şirketlerin, gerçek bir kıymetli maden hareketini içermeyen işlem sonucunda sahte “Kıymetli Maden Alım Belgesi”/ “Döviz Alım Belgesi” ve “Kıymetli Maden Satım Belgesi”/ “Döviz Satım Belgesi” düzenlendiğinin tespit edilmesi durumunda, Faaliyet İzni iptal edilir.
(14) (Ek:RG-21/2/2021-31402) Bankalar haricindeki kıymetli madenler aracı kuruluşlarının Bakanlığın izni olmaksızın pay devri gerçekleştirdiklerinin tespit edilmesi durumunda söz konusu işlemin düzeltilerek ortaklık yapısının izinsiz devir öncesi haline getirilmesini teminen 60 güne kadar süre verilir ve kıymetli madenler aracı kuruluşu hakkında 1567 sayılı Kanun uyarınca yasal işlem başlatılır. Bu süre içerisinde düzeltmenin yapılmasına ilişkin gerekli işlemlerin gerçekleştirilmemesi durumunda kıymetli madenler aracı kuruluşunun faaliyet izni iptal edilir.
(15) (Ek:RG-21/2/2021-31402) 12/A maddesine aykırı işlemlerin gerçekleştirildiğinin tespiti halinde kıymetli madenler aracı kuruluşlarının (Mülga ibare:RG-23/2/2023-32113) ithalat işlemleri Bakanlığın uygun görüşü alınmak suretiyle Borsa (Ek ibare:RG-23/2/2023-32113) veya doğrudan Bakanlık tarafından 1 aydan 6 aya kadar geçici olarak, aykırılığın tekerrürü halinde ise sürekli olarak durdurulabilir.
(16) Kıymetli madenler aracı kuruluşuna ait Borsa Üyelik Belgesinin Borsa Yönetim Kurulunca iptaline karar verilmesi halinde o aracı kuruluşa verilmiş bulunan faaliyet izni de iptal olunur.
(17) Faaliyetleri geçici olarak durdurulan veya faaliyet izni iptal edilen kıymetli madenler aracı kuruluşları ilan ve reklamlarında söz konusu faaliyetlerde bulundukları izlenimini yaratacak hiçbir kelime, deyim ve işaret kullanamazlar.
(18) Faaliyet izni iptal edilen kıymetli madenler aracı kuruluşlarının faaliyetlerine devam etmeleri veya verilen süre dahilinde (Ek ibare:RG-23/2/2023-32113) Kıymetli Madenler Aracı Kurumu Faaliyet İzin Belgelerini veya Borsa Üyelik Belgelerini iade etmemeleri halinde haklarında (Değişik ibare:RG-23/2/2023-32113) 1567 sayılı Kanuna istinaden (Değişik ibare:RG-23/2/2023-32113) yasal işlem başlatılır.
(19) Faaliyetleri geçici olarak durdurulan kıymetli madenler aracı kuruluşları, bu müeyyideyi gerektiren aykırılıkların giderildiğini tevsik etmeleri halinde (Değişik ibare:RG-11/9/2018-30532) Bakanlığın uygun görüşü doğrultusunda yeniden faaliyetlerine başlayabilirler.
(20) (Ek:RG-23/2/2023-32113)(11) Kuruluş izni başvurusunda, 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (f) bendinde yer alan tecrübe şartının şirket genel müdürü tarafından sağlanacağı taahhüt edilen başvuru sahipleri tarafından yapılacak faaliyet izni başvurularında, 6 ncı maddenin ikinci fıkrası kapsamında Bakanlığa belgeleri sunulan genel müdür dışındaki bir kişinin genel müdür olarak atanması halinde değişikliğin nedenine ilişkin açıklama ile birlikte atanan genel müdürün söz konusu tecrübe şartını ve 5 inci maddede belirtilen şartları taşıdığının 6 ncı maddenin birinci fıkrasının (b) bendinde belirtilen belgeler ve Bakanlıkça belirlenecek diğer belgeler ile Bakanlığa tevsik edilmesi zorunludur. Genel müdürün söz konusu şartları sağlamadığının tespit edilmesi halinde kıymetli madenler aracı kurumunun kuruluş izni iptal edilir.
(21) (Ek:RG-23/2/2023-32113)(11) 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (f) bendinde veya 9 uncu maddenin üçüncü fıkrasında yer alan tecrübe şartının genel müdür tarafından sağlandığı kıymetli madenler aracı kuruluşlarında Bakanlığın izni olmaksızın genel müdür atandığının tespit edilmesi durumunda kıymetli madenler aracı kuruluşu hakkında 1567 sayılı Kanun uyarınca yasal işlem başlatılır. Atanan genel müdürün söz konusu tecrübe şartını veya 5 inci maddede belirtilen şartları taşımaması halinde söz konusu şartları taşıyan bir genel müdürün atanması ya da tecrübe şartının şirketin sermayesinin en az yüzde ellisine sahip mevcut ortaklar tarafından sağlanması için şirkete 60 gün süre verilir. Süre sonunda söz konusu şartları taşıyan bir genel müdürün atandığının ya da tecrübe şartının şirketin sermayesinin en az yüzde ellisine sahip mevcut ortaklar tarafından sağlandığının Bakanlığa tevsik edilmemesi durumunda şirketin faaliyet izni iptal edilir.
(22) Kıymetli madenler aracı kuruluşlarının faaliyetlerinin (Değişik ibare:RG-11/9/2018-30532) Bakanlıkça (Ek ibare:RG-23/2/2023-32113) veya Borsaca geçici olarak durdurulmasına ve yeniden faaliyetlerine başlamalarına veya faaliyet izinlerinin iptal edildiğine ilişkin kararlar, (Değişik ibare:RG-23/2/2023-32113) Borsa tarafından Kamuoyu Aydınlatma Platformu ve ülke çapında yayımlanan en az iki gazetede ilan edilir.
(23) Bu Yönetmelik hükümlerine aykırılık olduğu tespit edilen durumlarda, aykırılıkla ilgili bir (Değişik ibare:RG-23/2/2023-32113) müeyyide belirlenmemiş olması halinde ilgililer hakkında 1567 sayılı (Değişik ibare:RG-23/2/2023-32113) Kanun uyarınca yasal işlem başlatılır.
(24) (Ek:RG-21/2/2021-31402) Bu Yönetmelik uyarınca Bakanlıkça belirlenecek usul ve esaslara aykırı hareket eden kıymetli madenler aracı kuruluşları hakkında, 1567 sayılı Kanun uyarınca yasal işlem başlatılır.
Borsa üyelik belgesinin iptali
MADDE 22 – (1) (Değişik ibare:RG-11/9/2018-30532) Bakanlıkça faaliyet izni iptal edilen kıymetli madenler aracı kuruluşlarının Borsa Üyelik Belgeleri, Borsa Yönetim Kurulu tarafından iptal edilir ve bu durum Borsa tarafından (Mülga ibare:RG-23/2/2023-32113) (Değişik ibare:RG-21/2/2021-31402) Kamuyu Aydınlatma Platformunda ve ülke çapında yayımlanan en az iki gazetede ilan edilir.
(2) Kıymetli madenler aracı kuruluşlarının, kendi istekleriyle Borsa üyeliğinden çıkmak için (Değişik ibare:RG-21/2/2021-31402) Borsaya müracaat etmeleri halinde, talepleri hakkında (Değişik ibare:RG-11/9/2018-30532) Bakanlığa da (Ek ibare:RG-23/2/2023-32113) 5 iş günü içerisinde bilgi vermeleri zorunludur.
Yurtdışından temin edilecek belgeler
MADDE 23 – (1) Bu Yönetmelikte yer alan başvurularla ilgili olarak temin edilecek belgelerle ilgili hükümler yabancı uyruklu kişiler hakkında da uygulanır.
(2) Yabancı uyruklu gerçek ve tüzel kişilerden istenilen belgelerin bu kişilerin yerleşik olduğu ülkede kayıtların tutulduğu bir merci ya da sistem olmaması nedeniyle temin edilememesi durumunda, bu durumun ilgili ülkenin yetkili mercilerinden alınacak bir belge ile (Değişik ibare:RG-11/9/2018-30532) Bakanlığa tevsik edilmesi zorunludur.
(3) Bu Yönetmelikte yer alan başvurularla ilgili olarak yurtdışından temin edilecek belgelerin ilgili ülkenin yetkili makamlarınca ve Türkiye’nin o ülkedeki konsolosluğunca veya Lahey Devletler Özel Hukuku Konferansı çerçevesinde hazırlanan Yabancı Resmi Belgelerin Tasdiki Mecburiyetinin Kaldırılması Sözleşmesi hükümlerine göre onaylanmış olması ve başvuruya belgelerin noter onaylı tercümelerinin de eklenmesi şarttır.
Yetki
MADDE 24 – (Değişik:RG-21/2/2021-31402)
(1) Bakanlık bu Yönetmeliğin tatbikatını temin etmek ve tereddütlü durumları gidermek amacıyla gerekli göreceği her türlü tedbiri almaya, mücbir sebep hallerini veya zorunlu halleri değerlendirmeye, tereddütlü hususları gidermeye, kıymetli madenler aracı kuruluşlarının uygulayacakları her türlü ücret, masraf ve komisyona ilişkin azami limitleri belirlemeye, kıymetli madenler aracı kuruluşlarınca gerçekleştirilecek işlenmemiş kıymetli maden ithalatını süre, miktar, kişi ve işlem bazında kısıtlamaya ve Yönetmelikte öngörülen haller dışında kalan özel durumları inceleyip sonuçlandırmaya yetkilidir.
ALTINCI BÖLÜM
Çeşitli ve Son Hükümler
Yürürlükten kaldırılan yönetmelik
MADDE 25 – (1) 16/10/1993 tarihli ve 21730 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kıymetli Madenler Borsası Üyelik Belgesi Verilme Esasları ile Kıymetli Madenler Borsası Aracı Kurumlarının Kuruluş ve Faaliyet Şartlarına İlişkin Yönetmelik yürürlükten kaldırılmıştır.
Usul ve müşterek hükümler
MADDE 25/A – (Ek:RG-21/2/2021-31402)
(1) Bu Yönetmeliğin uygulanmasına yönelik usul ve esasların belirlenmesi amacıyla Bakanlıkça genelgeler yayımlanır.
İntibak süresi
GEÇİCİ MADDE 1 – (1) Kıymetli madenler aracı kuruluşları durumlarını, bu Yönetmeliğin yayımı tarihinden itibaren bir yıl içerisinde, bu Yönetmelik hükümlerine uygun hale getirmek zorundadır. Mücbir sebeplerin bulunması ve Müsteşarlıkça uygun görülmesi halinde bu süre bir yıl daha uzatılabilir.
Ödenmiş sermayeye ilişkin intibak süresi
GEÇİCİ MADDE 2 – (Ek:RG-26/8/2009-27331)
(1) Kıymetli madenler aracı kuruluşlarının 26/8/2009 tarihinden itibaren bir yıl içinde ödenmiş sermayelerini 500 bin TL’ye yükseltmemeleri halinde faaliyet izinleri iptal edilir. Mücbir sebeplerin bulunması ve Müsteşarlıkça uygun görülmesi halinde bu süre bir yıl daha uzatılabilir.
(2) 26/8/2009 tarihi itibariyle Müsteşarlığa faaliyet veya kuruluş izni için yapılan başvurular hakkında bu maddenin birinci fıkrası dışında başvuru tarihinde yürürlükte bulunan Yönetmelik hükümleri uygulanır.
Geçiş hükümleri
GEÇİCİ MADDE 3 – (Ek:RG-21/2/2021-31402)
(1) Bakanlıkça faaliyet izni verilmiş ve bu maddenin yürürlük tarihi itibarıyla faaliyette bulunan kıymetli madenler aracı kuruluşları, durumlarını 1/7/2021 tarihine kadar bu Yönetmelik hükümlerine uygun hale getirmek zorundadır. 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendi ile 9 uncu maddenin üçüncü ve altıncı fıkralarında belirtilen sermaye yükümlülüklerini yerine getirmediği tespit edilen kıymetli madenler aracı kuruluşlarına, bu yükümlülüklerin yerine getirilmesini teminen en fazla 90 günlük ek süre verilir. Belirtilen süreler içerisinde yükümlülüklerini yerine getirmeyen kuruluşların faaliyet izinleri başka bir uyarıya gerek olmaksızın iptal edilir.
(2) Bu maddenin yürürlük tarihi itibarıyla Bakanlığa yapılmış olan ancak değerlendirmesi tamamlanmamış bulunan ön izin, kuruluş izni ve faaliyet izni başvuruları için bu maddenin yürürlük tarihi itibarıyla yürürlükte bulunan Yönetmelik hükümleri uygulanır.
(3) Bu Yönetmelikte yer alan 2021 yılını kapsayan Tedarik Zinciri Uyum Raporu ve Bağımsız Güvence Raporu için rapor dönemi 1/7/2021 – 31/12/2021 olarak kabul edilebilir.
Kapasite raporları, faaliyet konusu ve geçiş süreci
GEÇİCİ MADDE 4– (Ek:RG-23/2/2023-32113)
(1) Bakanlıkça faaliyet izni verilmiş ve bu maddenin yürürlük tarihi itibarıyla faaliyette bulunan kıymetli maden aracı kurumları ile kıymetli maden üretimi veya ticareti ile iştigal eden anonim şirketler 12/A maddesinin on dördüncü fıkrası kapsamında ticaret ve/veya sanayi odalarınca tasdikli 2023 yılına ait kapasite raporlarını veya yazılı beyanlarını Borsaya bu maddenin yürürlük tarihinden itibaren 30 gün içerisinde iletmek zorundadırlar.
(2) Bakanlıkça kıymetli madenler aracı kuruluşu faaliyet izni verilmiş ve bu maddenin yürürlük tarihi itibarıyla faaliyette bulunan kıymetli maden üretimi ve ticareti ile iştigal eden şirketlerin, düzenlendikleri mevzuat hükümleri saklı kalmak kaydıyla, 12 nci maddenin birinci fıkrasında sayılan faaliyetler dışında kalan kıymetli maden üretimi veya ticaretine ilişkin faaliyetleri için bu maddenin yürürlük tarihinden itibaren 3 ay içerisinde izin almak üzere Bakanlığa başvurmaları zorunludur. Belirtilen süreler içerisinde başvuruda bulunmayan veya başvurunun reddedilmesinden sonra bahse konu faaliyetlerine devam eden kuruluşların faaliyet izinleri başka bir uyarıya gerek olmaksızın iptal edilir.
(3) Bakanlıkça kıymetli madenler aracı kuruluşu faaliyet izni verilmiş ve bu maddenin yürürlük tarihi itibarıyla faaliyette bulunan kıymetli maden üretimi ve ticareti ile iştigal eden şirketlerin, düzenlendikleri mevzuat hükümleri saklı kalmak kaydıyla, kıymetli maden üretimi ve ticareti ile ilgili olmayan faaliyetlerini 3 ay içerisinde sonlandırmaları zorunludur.
Yürürlük
MADDE 26 – (1)Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 27 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerini (Değişik ibare:RG-11/9/2018-30532) Hazine ve Maliye Bakanı yürütür.
__________
(1) 14/9/2011 tarihli ve 28054 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Yönetmelik değişikliği ile 12 nci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinden sonra gelmek üzere (b) bendi eklenmiş ve diğer bentler buna göre teselsül ettirilmiştir.
(2) 11/9/2018 tarihli ve 30532 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan değişiklik ile Yönetmeliğin 3 üncü maddesinin birinci fıkrasına (a) bendi eklenmiş ve diğer bentler buna göre teselsül ettirilmiştir.
(3) 21/2/2021 tarihli ve 31402 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan değişiklikle maddeye birinci fıkradan sonra gelmek üzere ikinci fıkra eklenmiş ve mevcut fıkra buna göre teselsül ettirilmiştir.
(4) 21/2/2021 tarihli ve 31402 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan değişiklikle maddeye ikinci fıkradan sonra gelmek üzere üçüncü fıkra eklenmiş ve mevcut fıkralar buna göre teselsül ettirilmiştir.
(5) 21/2/2021 tarihli ve 31402 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan değişiklikle maddeye birinci fıkradan sonra gelmek üzere ikinci, üçüncü, dördüncü, beşinci ve altıncı fıkralar eklenmiş ve mevcut fıkralar buna göre teselsül ettirilmiştir.
(6) 21/2/2021 tarihli ve 31402 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan değişiklikle bu bölüm başlığında yer alan “Aracı Kuruluşlarının” ibaresi “Kurumsal Yönetim, Aracı Kuruluşların” şeklinde değiştirilmiştir.
(7) 21/2/2021 tarihli ve 31402 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan değişiklikle maddeye beşinci fıkradan sonra gelmek üzere fıkralar eklenmiş ve mevcut fıkralar buna göre teselsül ettirilmiştir.
(8) 23/2/2023 tarihli ve 32113 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan değişiklikle bu bölüm başlığı “Kıymetli Madenler Aracı Kurumlarının Kuruluşu, Faaliyet İzni, Anasözleşme Değişikliği, İştirak Edinmesi ve Şube Açması” iken metne işlendiği şekilde değiştirilmiştir.
(9) 23/2/2023 tarihli ve 32113 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan değişiklikle bu maddeye ikinci fıkrasından sonra gelmek üzere fıkra eklenmiş ve diğer fıkralar buna göre teselsül ettirilmiştir.
(10) 23/2/2023 tarihli ve 32113 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan değişiklikle bu maddeye üçüncü fıkrasından sonra gelmek üzere fıkralar eklenmiş ve diğer fıkra buna göre teselsül ettirilmiştir.
(11) 23/2/2023 tarihli ve 32113 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan değişiklikle bu maddeye on dokuzuncu fıkrasından sonra gelmek üzere fıkralar eklenmiş ve diğer fıkralar buna göre teselsül ettirilmiştir.
(12) 23/2/2023 tarihli ve 32113 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan değişiklikle bu bende “ortaklık payı bulunan kişiler” ibaresinden sonra gelmek üzere “, tüzel kişi ortakla ilişkili kişiler” ibaresi eklenmiştir.
(13) 23/2/2023 tarihli ve 32113 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan değişiklikle bu maddenin ikinci fıkrasına “ortaklık payı bulunan kişiler” ibaresinden sonra gelmek üzere “, tüzel kişi ortakla ilişkili kişiler” ibaresi eklenmiş, üçüncü fıkrasında yer alan “en az beş yıl kıymetli maden üretimi veya ticareti konusunda tecrübeye sahip olması” ibaresi “veya şirketi münferiden temsile yetkili genel müdürün 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (f) bendinde yer alan tecrübe şartını sağlaması” şeklinde değiştirilmiştir.
| Yönetmeliğin Yayımlandığı Resmî Gazete’nin | ||
| Tarihi | Sayısı | |
| 21/5/2007 | 26528 | |
| Yönetmelikte Değişiklik Yapan Yönetmeliklerin Yayımlandığı Resmî Gazete’nin | ||
| Tarihi | Sayısı | |
| 1 | 3/9/2008 | 26986 |
| 2 | 26/8/2009 | 27331 |
| 3 | 14/9/2011 | 28054 |
| 4 | 7/3/2013 | 28580 |
| 5 | 11/9/2018 | 30532 |
| 6 | 21/2/2021 | 31402 |
| 7 | 23/2/2023 | 32113 |