04 Mayıs 2007 Tarihli Resmi Gazete
Sayı: 26512
[vc_row][vc_column][vc_message message_box_style=”solid-icon” style=”square” message_box_color=”success”] Yürürlükten Kaldırıldı. Yeni Yönetmelik İçin Tıklayınız [/vc_message][vc_column_text]
Devlet Bakanlığından:
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı sigorta ve reasürans şirketlerinin mevcut ve muhtemel yükümlülüklerini karşılayacak miktarda teknik karşılık ayırmalarını sağlamak ve bu karşılıkların yatırılacağı varlıklara ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, Türkiye’de kurulu sigorta ve reasürans şirketleri, yabancı sigorta ve reasürans şirketlerinin Türkiye’deki şubeleri ile emeklilik şirketlerini kapsar.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik 21/12/1959 tarihli ve 7397 sayılı Sigorta Murakabe Kanununun 25 inci maddesi ile 28/3/2001 tarihli ve 4632 sayılı Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanununun 8 inci maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) Aktüeryal zincirleme merdiven metodu: Muallak hasar ve tazminat karşılığının aktüeryal olarak hesaplanması amacıyla kullanılan yöntemi,
b) Borsa: Para ve sermaye piyasası araçlarının işlem gördüğü yurt içi ve yurt dışı borsaları,
c) Kanun: Sigorta Murakabe Kanununu,
ç) Kur Riski: Şirketlerin döviz yükümlülükleri nedeniyle döviz kurlarında meydana gelebilecek değişiklikler sonucu maruz kalabilecekleri zarar olasılığını,
d) Müsteşarlık: Hazine Müsteşarlığını,
e) Şirket: Türkiye’de kurulmuş sigorta ve reasürans şirketleri ile yabancı ülkelerde kurulmuş sigorta ve reasürans şirketlerinin Türkiye’deki şubeleri ile emeklilik şirketlerini,
f) Net: Reasürör payının düşülmesi ile ulaşılan tutarı,
g) Takasbank: İstanbul Menkul Kıymetler Borsası Takas ve Saklama Bankası Anonim Şirketini,
ğ) Topluluk: Hukuksal yönden birbirinden bağımsız olmakla birlikte; sermaye, yönetim ve denetim açısından birbiriyle ilişkili, faaliyet konuları yönünden aynı sektöre bağlı olsun veya olmasın, organizasyon ve finansman konularının bir ana ortaklık çatısı altında tek merkezden koordine edildiği ana ve bağlı ortaklıklar bütününü,
h) Yabancı para yükümlülük kur riski oranı: Şirketlerin yabancı para veya yabancı paraya endeksli varlıkları toplamının, yabancı paraya endeksli yükümlülükleri toplamına oranını
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Teknik Karşılıklar
Cari rizikolar karşılığı
MADDE 5 – (1) Şirketler; mühendislik ve yangın branşlarında verilen deprem teminatı primleri dışındaki primler ile matematik karşılık ayrılan sigorta sözleşmeleri hariç diğer sözleşmeler için cari rizikolar karşılığı ayırmak zorundadır. Yıllık yenilenen sigorta teminatı içeren bir yıldan uzun süreli sigorta sözleşmelerinin yıllık sigorta teminatına karşılık gelen primleri için de cari rizikolar karşılığı ayrılır.
(2) Ölüm, yaşama ve her ikisinin kapsandığı hem ölüm hem de yaşama ihtimallerine bağlı teminatlar ile bu teminatlara ek olarak verilen ferdi kaza, hastalık sonucu maluliyet ve tehlikeli hastalıklar teminatının verildiği sözleşmeler hayat sigortası sözleşmesi sayılır ve bunlara ait primler hayat sigortası primi olarak kabul edilir.
(3) Ferdi kaza, hastalık sonucu maluliyet ve tehlikeli hastalıklar teminatının hayat sigortası sözleşmesi ile beraber paket sözleşme olarak verildiği hallerde, bu teminatlar birlikte verildiği hayat sigortası sözleşmelerinden tamamıyla bağımsız olarak değerlendirilir.
(4) Cari rizikolar karşılığı, yürürlükte bulunan sigorta sözleşmeleri için tahakkuk etmiş primlerden üretime ilişkin komisyonlar ile hayat sigortalarında gider payları ve varsa birikime kalan kısım da düşüldükten sonra kalan tutarın gün esasına göre ertesi hesap dönemi veya hesap dönemlerine sarkan kısmından oluşur.
(5) Teşvik, karlılığa bağlı komisyon ve benzeri giderler cari rizikolar karşılığının hesabından tenzil edilemez.
(6) Gün veya 1/24 esasına göre hesaplama yapılması mümkün olmayan reasürans ve retrosesyon işlemlerinde, cari rizikolar karşılığı 1/8 esasına göre ayrılabilir.
(7) Belirli bir bitiş tarihi olmayan emtea nakliyat sigortası sözleşmelerinde, istatistiki verilere göre tahmini bitiş tarihlerinin tespit edilmesi ve buna göre cari rizikolar karşılığı ayrılması gerekmektedir. Bu hesabın yapılamaması durumunda, son üç ayda tahakkuk etmiş primlerden komisyonlar düşüldükten sonra kalan tutarın % 50’si cari rizikolar karşılığı olarak ayrılır.
(8) Cari rizikolar karşılığı reasürör payı tutarının hesabında yürürlükte bulunan reasürans anlaşmalarının şartları ve komisyonları dikkate alınır.
(9) Şirketler cari rizikolar karşılığını ayırırken, yürürlükte bulunan sigorta sözleşmeleri dolayısıyla ortaya çıkabilecek hasar ve tazminatların ilgili sözleşmeler için ayrılmış cari rizikolar karşılığından fazla olma ihtimaline karşı, her hesap dönemi itibariyle, son 12 ayı kapsayacak şekilde yeterlilik testi yapmak zorundadır.
(10) Bu test yapılırken, cari rizikolar karşılığının beklenen hasar prim oranı ile çarpılması gerekmektedir. Beklenen hasar prim oranı, gerçekleşmiş hasarların (muallak hasar ve tazminatlar + ödenen hasarlar ve tazminatlar – devreden muallak hasar ve tazminatlar) kazanılmış prime (yazılan primler + devreden cari rizikolar karşılığı – cari rizikolar karşılığı) bölünmesi suretiyle bulunur. Her bir branş için beklenen hasar prim oranının % 80’in üzerinde olması halinde, % 80’i aşan oranın cari rizikolar karşılığı ile çarpılması sonucunda bulunan tutar o branşın cari rizikolar karşılığına ilave edilir.
(11) Finansal tablolarda yer alan dönem nihai cari rizikolar karşılığına, yeterlilik testi hesabı sonucunda bulunan tutarın ilavesi ile ulaşılır. Şirketler kendi tarifelerini hazırlama ve güncelleme aşamasında nihai cari rizikolar karşılığı tutarını dikkate almak zorundadır.
(12) İlgili hesap yılı içerisinde; cari hesap dönemi itibariyle finansal tablolar düzenlenirken “Devreden Cari Rizikolar Karşılığı” rakamı olarak, bir önceki hesap yılı sonunun finansal tablolarında yer alan Cari Rizikolar Karşılığı rakamı yazılmalı, dönem “Cari Rizikolar Karşılığı” olarak ise finansal tabloların düzenlendiği tarih itibariyle yürürlükte olan sigorta sözleşmelerinin gün esasına göre hesaplanarak bulunan kazanılmamış kısımları toplamı alınmalıdır.
Muallak hasar ve tazminat karşılığı
MADDE 6 – (1) Şirketler, tahakkuk etmiş ve hesaben tespit edilmiş ancak daha önceki hesap dönemlerinde veya cari hesap döneminde fiilen ödenmemiş hasar ve tazminat bedelleri veya bu bedel hesaplanamamış ise tahmini bedelleri ile gerçekleşmiş ancak rapor edilmemiş hasar ve tazminat bedelleri için muallak hasar ve tazminat karşılığı ayırmak zorundadır.
(2) Gerçekleşmiş ancak rapor edilmemiş hasar ve tazminat bedellerinin hesaplanması sırasında hesap dönemi sonu rakamları son 12 ayı kapsayacak şekilde dikkate alınır. Bu tarihlerden önce meydana gelmiş ancak bu tarihlerden sonra ihbar edilmiş hasar ve tazminatlar, gerçekleşmiş ancak rapor edilmemiş hasar ve tazminat bedelleri olarak kabul edilir. Gerçekleşmiş ancak rapor edilmemiş hasar ve tazminat bedellerinin hesaplanması sırasında, sigorta ve reasürans şirketlerinin bu bedellerle ilgili olarak son 5 veya daha fazla yıllardaki net konservasyon üzerinden yıllık prim üretimleri ile söz konusu yıllara ait gerçekleşmiş ancak hesap dönemi sonrasında rapor edilmiş hasar ve tazminat bedellerinin ağırlıklı ortalamaları dikkate alınır. Cari hesap dönemi için gerçekleşmiş ancak rapor edilmemiş hasar ve tazminat bedeli, daha önce hesaplanmış olan ağırlıklı ortalama ile cari hesap döneminden önceki 12 aylık toplam prim üretiminin çarpılması suretiyle bulunur.
(3) Gerçekleşmiş ancak rapor edilmemiş hasar ve tazminat bedellerinin net konservasyon üzerinden ve branş bazında hesaplanması gerekmektedir. Cari hesap dönemi veya daha önceki hesap dönemlerinde ihbar edilmiş olmakla birlikte cari hesap döneminde herhangi bir sebeple bu dönem muallaklarında bulunmayan ancak bir sonraki yıl yeniden işleme alınan muallağa konu dosyalar da yine konservasyonları nispetinde ilgili branşın gerçekleşmiş ancak rapor edilmemiş hasar ve tazminat bedelleri hesaplarına dahil edilir.
(4) Muallak hasar ve tazminat karşılığının hesaplanması sırasında; hesaplanmış veya tahmin edilmiş eksper, bilirkişi, danışman, dava ve haberleşme giderleri de dahil olmak üzere hasar ve tazminat dosyalarının tekemmülü için gerekli tüm gider payları dikkate alınır.
(5) Cari hesap dönemi muallak hasar ve tazminat karşılığı tutarı, Müsteşarlıkça belirlenen aktüeryal zincirleme merdiven metodu ile bulunan tutardan küçük olamaz.
(6) Şirketler her hesap yılı sonunda branşlar itibariyle muallak hasar ve tazminat karşılığı yeterlilik tablosunu Ek-1’de yer alan formatta düzenlemek ve Müsteşarlığa göndermek zorundadır.
(7) Bu tablo, şirketlerin son beş yıl itibari ile ayırdığı muallak hasar ve tazminat karşılığının, bu karşılıkların konusu olan dosyalara ilişkin olarak tüm gider payları da dahil olmak üzere fiilen ödemiş olduğu hasar ve tazminat bedeli toplamına oranı olan muallak hasar ve tazminat karşılığı yeterlilik oranını gösterir.
(8) Her bir branş bazında ayrı ayrı hesaplanacak muallak hasar ve tazminat karşılığı yeterlilik oranının, cari hesap yılı hariç olmak üzere, son beş yıllık aritmetik ortalamasının % 95’in altında olması halinde, bu oran ile % 95 oranı arasındaki fark, cari yıl konservasyonda kalan muallak hasar ve tazminat karşılığı ile çarpılarak yeterlilik oranı fark tutarı bulunur. Yeterlilik oranı fark tutarı her bir branş için ayrı ayrı ilave edilerek cari yılda ayrılacak nihai muallak hasar ve tazminat karşılığı hesaplanır.
(9) Yeterlilik tablosu düzenlemesi sırasında ve muallak hasar ve tazminat karşılığı hesabında; tahakkuk etmiş ve hesaben tespit edilmiş, gerçekleşmiş ancak rapor edilmemiş muallak hasar ve tazminatlar ile tüm gider payları dikkate alınır.
(10) Yeni faaliyete başlanan branşlara ilişkin hesaplamalarda, bu branşa ilişkin Müsteşarlık tarafından ilan edilen sektör ortalamaları, bu ortalamaların bulunmaması durumunda ise sigorta şirketlerine ait en son veriler kullanılır.
(11) Muallak hasar ve tazminat karşılığı reasürör tutarının hesabında, yürürlükte bulunan reasürans anlaşmalarının şartları dikkate alınır.
(12) Muallak hasar ve tazminat tutarı her hesap dönemi sonu itibariyle güncellenmeli ve yeterli miktarda karşılık ayrılmamış dosyalar için ilave karşılık ayrılmalıdır.
(13) Gerçekleşmiş ancak rapor edilmemiş hasar ve tazminat bedelleri de dahil olmak üzere, muallak hasar ve tazminatlara ilişkin tüm hesaplamalarda; rücu, sovtaj ve benzeri tutarlar tenzil edilemez.
(14) Muallak hasar ve tazminat karşılığı tutarları ile gerçekleşmiş ancak rapor edilmemiş hasar ve tazminat bedellerinin sözleşme bazında hesaplanması esas olmakla birlikte, reasürans şirketlerinin sigorta şirketlerinden sözleşme bazında bilgi alamadığı durumlarda, reasürans şirketleri sigorta şirketleri tarafından kendilerine bildirilen verileri esas alabilirler.
(15) Tazminat bedelinin çek veya senet ile ödendiği durumlarda, çek veya senet tutarı ilgili banka tarafından sigortalıya ödeninceye kadar çek veya senet tutarı muallak hasar ve tazminatlardan indirilemez.
(16) Dövize endeksli sigorta sözleşmelerine ilişkin hasar ve tazminatlar öncelikle sözleşmede yazılı olan kurdan değerlenir. Sözleşmede ödeme tarihindeki kurdan ödenmesi kararlaştırılmış ise, hasar ve tazminatlar Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının Resmî Gazete’de ilan ettiği döviz satış kurlarına göre değerlenir.
(17) Sigorta şirketinin anlaşmalı olduğu tamirhane ve servise sigorta şirketince ödeme yapılması suretiyle araçların tamir ettirilmesi durumunda, araç tamir edilerek tazminat alacaklısına karşı yükümlülük yerine getirilmiş olduğundan, bu durumdaki dosyalar sigortalıya ibraname imzalatılmasından sonra muallak hasar ve tazminat karşılıklarından çıkarılarak ödenen tazminatlar hesabına dahil edilir. Tamire ilişkin bedeller; tamirhane veya servise ödeninceye kadar, ödenen tazminatlar hesabı karşılığında bilançonun pasif tarafındaki ayrı bir hesabın altında ilgili tamirhane veya servis hesabında izlenir. Ayrıca ilgili tamirhanenin veya servisin hesaplarında borçların hangi hesaplardan kaynaklandığı da gösterilir.
(18) Sigortalıların sigorta şirketinin anlaşmalı olduğu sağlık kuruluşlarında bedeli sağlık kuruluşuna sigorta şirketince ödenmek suretiyle tedavi ettirilmesi durumunda, sigorta şirketi sigortalıya yükümlülüğünü yerine getirmiş olduğundan, tedavi giderlerinin sigorta şirketince ödenmesi beklenmeden bu durumdaki dosyalar sigortalıya ibraname imzalatılmasından sonra muallak hasar ve tazminat karşılığından çıkarılarak ödenen tazminatlar hesabına dahil edilmelidir. Tedavi bedelleri, sağlık kuruluşuna ödeninceye kadar, ödenen tazminatlar hesabı karşılığında bilançonun pasif tarafındaki ayrı bir hesabın altında ilgili sağlık kuruluşu hesabında izlenir. Ayrıca ilgili sağlık kuruluşunun hesaplarında borçların hangi hesaplardan kaynaklandığı da gösterilir.
(19) Dava aşamasında olan hasarlar için muallak hasar karşılık rakamı olarak öncelikle dava değeri esas alınır. Ancak, sigortalı tarafından talep edilen gecikme faizi, mahkeme masrafı ve avukatlık ücreti gibi masraf kalemleri haricindeki tazminatın sigorta sözleşmesi teminat limitlerini aşması durumunda, şirketler aşan kısmı muallak hasar tutarlarından indirmelidir. Dava değerine rağmen bilirkişi raporu, fatura gibi kesin kanıtlara dayanılarak tespit edilen tazminat tutarına dönem sonuna kadar işlemiş gecikme faizi, avukatlık ücreti gibi masrafları da ilave ederek muallak hasar karşılık tutarı belirlenir.
Matematik karşılıklar
MADDE 7 – (1) Hayat branşında faaliyet gösteren şirketler aktüeryal esaslara göre yeterli düzeyde matematik karşılık ayırır.
(2) Bir yıldan uzun süreli hayat sigortalarına ek olarak bir yıldan uzun süreli ferdi kaza, hastalık sonucu maluliyet ve tehlikeli hastalıklar teminatının verildiği hallerde; hayat sigortaları matematik karşılık tutarı ek teminatlara ilişkin aktüeryal esaslara göre hesaplanan matematik karşılık tutarını da içerecek şekilde hesaplanır.
(3) Matematik karşılıklar yürürlükte bulunan her bir sözleşme için tarifedeki teknik esaslara göre ayrı ayrı hesaplanan aktüeryal matematik karşılıklar ve kar payı karşılıkları toplamından oluşur.
a) Aktüeryal matematik karşılıklar, şirketlerin üstlendiği riziko için alınan primleri ile sigorta ettirenler ile lehdarlara olan yükümlülüklerin peşin değerleri arasındaki farktır. Aktüeryal matematik karşılıklar, bir yıldan uzun süreli hayat sigortaları için tarifelerin onaylı teknik esaslarında belirtilen formül ve esaslara göre ayrılır. Aktüeryal matematik karşılıklar, sigortacının ileride yerine getireceği yükümlülüklerinin peşin değeri ile sigorta ettiren tarafından ileride ödenecek primlerin bugünkü değeri arasındaki farkın bulunması şeklinde (prospektif yöntem) hesaplanır. Ancak, aktüeryal matematik karşılıkların sigorta ettirenin ödediği primlerin sonuç değeri ile sigortacının üstlendiği rizikonun sonuç değeri arasındaki farkın hesaplanması şeklinde (retrospektif yöntem) veya Müsteşarlıkça kabul edilen genel kabul görmüş aktüeryal yöntemlere göre hesaplanması halinde bulunan aktüeryal matematik karşılıklar toplamı bu toplamdan az olamaz. Aktüeryal matematik karşılığın negatif olarak hesaplandığı durumlarda bu değer sıfır olarak kabul edilir. Birikim priminin de alındığı hayat sigortalarında aktüeryal matematik karşılık, primlerin birikimine kalan kısımlarının toplamından oluşur. Aktüeryal matematik karşılıklar tarifenin teknik özelliklerine göre tahakkuk veya tahsil esasına göre hesaplanabilir.
b) Kar payı karşılıkları şirketlerin kar payı vermeyi taahhüt ettikleri sözleşmeler için sigorta ettirenler ile lehdarlara olan yükümlülüklerine istinaden ayrılan karşılıkların yatırıldıkları varlıkların gelirlerinden, onaylı kar payı teknik esaslarında belirtilen kar payı dağıtım sistemine göre hesaplanan teknik faiz geliri ile sınırlı olmak kaydıyla garanti edilen kısmın da dahil olduğu miktar ile önceki yıllara ait birikmiş kar payı karşılıklarından oluşur.
Deprem hasar karşılığı
MADDE 8 – (1) Şirketler yıl sonu itibari ile yangın ve mühendislik sigorta branşlarında verdikleri deprem teminatı karşılığında yazdıkları ve kendi saklama paylarında kalan primlerin üçte birini ödenen komisyon ve diğer masraf payı olarak düştükten sonra kalan tutarın %50’sini onbeş yıl süre ile deprem hasar karşılığı olarak ayırır.
(2) Cari yılda ayrılması öngörülen deprem hasar karşılığı tutarını aşmamak kaydıyla, deprem rizikosunu karşılamak üzere akdedilen bölüşmesiz reasürans anlaşmaları primleri deprem hasar karşılığı tutarından düşülür. Ayrılan deprem hasar karşılığı brüt deprem priminin %6’sından az olamaz.
(3) Yangın ve mühendislik sigorta branşlarında yer alan deprem teminatına ait bölüşmesiz reasürans anlaşması primleri reasürans anlaşmalarında belirtilmemiş ise yangın ve mühendislik branşları deprem sigorta bedelinin yangın ve mühendislik sigorta branşları toplam sigorta bedeline bölümü sonucu ortaya çıkan oranın toplam bölüşmesiz reasürans anlaşması prim tutarı ile çarpılması suretiyle bulunur. Bu hesaplamanın yapılamaması durumunda bölüşmesiz reasürans primleri deprem hasar karşılığı tutarından düşülür.
(4) Deprem hasar karşılıklarının oluşturduğu fonların net gelirleri ve değer artışları da bu hesapta gösterilir. Söz konusu fonların yatırımı sonucu uğranılan kayıplar hiçbir surette ayrılan karşılık tutarından tenzil edilemez. Bu hesapta toplanan fonlar, gayrimenkuller hariç olmak üzere, sigorta şirketlerinin teminatlarını yatırdıkları kıymetlere yatırılır. Bu kıymetlere yapılan yatırımlardan son iki hesap döneminde pozitif gelir elde edilememesi halinde toplanan fonların tamamı Devlet tahvilleri, hazine bonoları ve Devlet tarafından ihraç edilen benzeri diğer finansal varlıklara yatırılır.
(5) Verilen deprem teminatı nedeniyle ödenen hasar ve tazminatların saklama payında kalan kısmı, varsa birinci yıl ayrılan karşılıklardan başlamak üzere ilk giren ilk çıkar yöntemine göre deprem hasar karşılıklarından düşülür. Herhangi bir tazminat ödemesi söz konusu olmadığında ayrılan karşılık ve gelirleri onbeşinci yıl sonunda özsermayeye aktarılır.
(6) Hasarın meydana gelmesi durumunda, reasüröre isabet eden miktarlar ile sözleşmede belirtilen muafiyet limitinin altında kalan miktarlar deprem hasar karşılıklarından indirilemez.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Teknik Karşılıkların Yatırılacağı Varlıklar
Teknik karşılıkları karşılayan varlıklar
MADDE 9 – (1) Şirketlerin, teknik karşılıklarını karşılayacak düzeyde varlık bulundurmaları şarttır.
(2) Teknik karşılıklara karşılık olarak gösterilebilecek varlıklar şunlardır;
a) Türk Lirası,
b) Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasınca alım satım konusu yapılan dövizler,
c) Vadeli ve vadesiz Türk Lirası mevduatı,
ç) Katılım bankaları nezdinde açılan cari hesaplar ve katılma hesapları,
d) Kredi kartı bloke hesapları,
e) Döviz tevdiat hesapları,
f) Devlet tahvili, hazine bonosu ve Devletin ihraç ettiği diğer finansal varlıklar,
g) Özel sektör tarafından ihraç edilmiş tahvil ve diğer sabit getirili finansal varlıklar,
ğ) Hisse senetleri ve diğer değişken getirili finansal varlıklar,
h) Yatırım fonu katılma belgeleri,
ı) Repo işlemleri,
i) Esas faaliyetlerden alacaklar ve teknik karşılıklarda reasürör payları,
j) Sigorta sözleşmelerine bağlı olarak veya bağlı olmadan verilen ikrazlar,
k) Gayrimenkuller,
l) Gayrimenkul hariç diğer maddi duran varlıklar,
m) Peşin ödenen vergiler ve fonlar ile ertelenmiş vergi varlıkları.
(3) Türkiye’de bulunan risklerle ilgili olarak ayrılmış bulunan teknik karşılıklara ilişkin varlıkların Türkiye’de saklanmaları esastır.
(4) Ancak, şirketler Devlet tahvili, hazine bonosu ve Devletin ihraç ettiği diğer finansal varlıklar için Sermaye Piyasası Kurulu tarafından uygun görülmek ve Takasbanka dışarıda saklanan varlıklar ve bunların değerleri konusunda gerekli bilgileri aktarmak veya erişimine olanak tanımak koşulu ile Takasbank dışında bir başka saklayıcıdan saklama hizmeti alabilir.
(5) Şirketler portföylerinde bulundurdukları varlıkların döviz, faiz ve piyasa riskleri gibi risklere karşı korunması amacıyla, Sermaye Piyasası Kurulu’nun görüşü alınarak Müsteşarlıkça belirlenen esaslar çerçevesinde; opsiyon sözleşmeleri, forward, finansal vadeli işlemler ve vadeli işlemlere dayalı opsiyon işlemlerine taraf olabilir.
(6) Yabancı ülkeler tarafından ihraç edilmiş ve yabancı ülke piyasalarında işlem gören derecelendirmeye tabi tutulmuş finansal varlıklar ile yabancı ülkelerde bulunan gayrimenkullerin teknik karşılıklara karşılık olarak gösterilmesine ilişkin usul ve esaslar Müsteşarlıkça çıkarılacak Tebliğle belirlenir.
(7) Şirketler matematik karşılıklarını ikinci fıkranın (ç), (k) ve (l); kar payı dağıtımı öngören hayat sigortası sözleşmelerine ilişkin olarak ayırdıkları teknik karşılıklarını ikinci fıkranın (d), (i) ve (m) bentlerinde belirtilen varlıklara yatıramaz.
(8) Takasbank hariç olmak üzere, şirketlerin yatırıma yönlendirdikleri ve sakladıkları varlıklar en az iki finansal kuruluş nezdinde tutulur. Varlıkların finansal kuruluşlar arasında dengeli olarak dağıtılması esastır.
(9) Müsteşarlık, mali bünyeleri ile ilgili alınacak tedbirler çerçevesinde, şirketlerin yatırıma yönlendirdikleri ve sakladıkları varlıkların tutulduğu finansal kuruluşların sayısı ile bu kuruluşlarda tutulan varlıkların oranlarını belirleyebilir ve ayrıca aynı topluluk içerisinde bulunulan finansal kuruluşlar nezdinde tutulan varlıkların oranına sınırlama getirebilir.
(10) Müsteşarlık belirlediği kriterleri taşımayan esas faaliyetlerden alacaklar ile teknik karşılıklardaki reasürör paylarının teknik karşılıklara karşılık olarak gösterilmemesini talep edebilir.
Teknik karşılıkları karşılayan varlıkların hesaplanması
MADDE 10 – (1) Teknik karşılıklara karşılık olarak gösterilecek varlıkların hesaplanması sırasında aşağıda belirtilen hususlara uyulur;
a) Bir varlığın edinilmesi şirketin borçlanmasına yol açmış ise, söz konusu borcun düşülmesinden sonra kalan tutar, teknik karşılıklara karşılık olarak gösterilebilir,
b) Üçüncü kişiler veya gruplardan olan alacakların, ancak aynı kişi ve gruplara olan borçların düşülmesinden sonra kalan kısmı teknik karşılıklara karşılık olarak gösterilebilir,
c) Maddi duran varlıkların amortismanı, finansal varlıkların değer düşüklüğü karşılığı, muhtemel zararlar karşılığı ve esas faaliyetlerden şüpheli alacaklar karşılığı ayrıldıktan sonra kalan kısım teknik karşılıklara karşılık olarak gösterilebilir,
ç) Temerrüde düşen alacaklar, yalnız temerrüde düşülmesini takip eden ilk iki aylık süre için teknik karşılıklara karşılık olarak gösterilebilir.
Teknik karşılıkları karşılayan varlıklara ilişkin sınırlamalar
MADDE 11 – (1) Aşağıda belirtilen oranların üstündeki varlıklar teknik karşılıklara karşılık olarak gösterilemez.
a) Tek bir arazi, arsa veya bina veya tek bir parça şeklinde düşünülebilecek kadar birbirine yakın veya bunlardan gelecek zararların birbirlerini etkileyebileceği arazi, arsa veya binaların değerinin brüt teknik karşılıkların %10’unu aşan kısmı,
b) Devlet tarafından ihraç edilen finansal varlıklar hariç olmak üzere; bir ihraççının para ve sermaye piyasası araçlarının brüt teknik karşılıkların %5’ini aşan kısmı ile bu tür finansal varlıkların toplamı brüt teknik karşılıkların %40’ını aşmaması halinde ise bir ihraççıya ait para ve sermaye piyasası araçlarının brüt teknik karşılıkların %10’unu aşan kısmı,
c) Bir topluluğun para ve sermaye piyasası araçlarının brüt teknik karşılıkların %20’sini aşan kısmı,
ç) Hisse senetleri (bağlı menkul kıymetler, iştirakler, bağlı ortaklıklar ve müşterek yönetime tabi teşebbüsler dahil) ve diğer değişken getirili finansal varlıklar ile A tipi yatırım fonu katılma belgelerinin brüt teknik karşılıklarının %30’unu aşan kısmı ile borsada işlem görmeyen bu tür varlıkların brüt teknik karşılıkların %10’unu aşan kısmı,
d) Sigorta sözleşmesine bağlı olmadan verilen ikraz tutarlarının toplamının brüt teknik karşılıkların %5’ini aşan kısmı ile bir kişiye verilen kredinin brüt teknik karşılıkların %1’ini aşan kısmı,
e) Kasada bulunan TL ve dövizlerin brüt teknik karşılıkların %3’ünü aşan kısmı,
f) Bir bankada değerlendirilen mevduat, cari hesap ve katılma hesaplarının brüt teknik karşılıkların %40’ını geçen kısmı ile aynı finansal topluluk içerisinde bulunan bankada değerlendirilen mevduat, cari hesap ve katılma hesaplarının %20’sini aşan kısmı,
g) Bankalarca sigorta sözleşmesi tutarının tamamına ilişkin olarak sigorta sözleşmesinin düzenlenmesi aşamasında ödeme garantisi verilen kredi kartı hesapları hariç ve alacaklar için teminat olarak verilmiş hazine bonosu, devlet tahvili, mevduat, nakit ve dövizler tenzil edilmiş olmak üzere bir aracıdan olan alacakların brüt teknik karşılıkların %5’ini aşan kısmı ile banka ve benzeri kurumsal aracılardan olan alacakların brüt teknik karşılıkların %20’sini aşan kısmı,
ğ) Bankalarca sigorta sözleşmesi tutarının tamamına ilişkin olarak sigorta sözleşmesinin düzenlenmesi aşamasında ödeme garantisi verilen kredi kartı hesapları hariç ve alacaklar için teminat olarak verilmiş hazine bonosu, devlet tahvili, mevduat, nakit ve dövizler tenzil edilmiş olmak üzere, aracılık yapan bankalardan olan alacaklar hariç, esas faaliyetlerden alacakların brüt teknik karşılıkların %25’ini aşan kısmı,
h) Kur riski olmayan şirketlerde döviz cinsinden yatırımların brüt teknik karşılıkların % 30’unu aşan kısmı,
ı) Yabancı para yükümlülük kur riski oranının %130’u aşan kısmı,
(2) Şirketler, sigorta sözleşmelerinden doğan yabancı paraya veya bir varlığa endeksli yükümlülükleri ile orantılı olarak yabancı para veya yabancı paraya endeksli yeterli miktarda varlık bulundurmak zorundadır.
(3) Yabancı para yükümlülük kur riski oranı %70’ten az olamaz.
(4) Şirketler yeterli risk dağılımı sağlar ve varlıkların günlük olarak değer tespitinin yapılabilmesine yönelik tedbirleri alır.
(5) Müsteşarlık, sigorta ettirenler ile lehdarların hak ve menfaatlerinin korunması ve sigorta şirketinin mali bünyesi ile ilgili alınacak tedbirler çerçevesinde, karşılık olarak gösterilen varlıkları kabul veya reddetmeye, aynı miktarda bir başka varlıkla değiştirilmesini istemeye yetkilidir.
(6) Sigorta sözleşmelerine bağlı olmadan ikraz verilebilmesi Müsteşarlığın iznine tabidir.
(7) Varlıkların değerinin fiyat hareketleri ve rüçhan haklarının kullanılması nedeniyle bu Yönetmelikte belirtilen asgari sınırların altına inmesi veya azami sınırların üzerine çıkması halinde oranın en geç 30 iş günü içerisinde bu Yönetmelikte belirtilen sınırlara uygun hale getirilmesi zorunludur.
(8) Şirketlerin sigorta ettirenlere ve lehdarlara olan yükümlülükleri nedeniyle ve zorunlu olarak bu sınırlamaların geçici olarak aşılması Müsteşarlığın iznine tabidir.
(9) Gayrimenkule, para ve sermaye piyasası araçlarına, vadeli mevduata, katılma hesabına veya dövize endeksli olarak hazırlanan hayat sigortası sözleşmelerinde; endekslenen varlıklarla ilgili risklerin sigorta ettirene bildirilmesi ve yazılı onayının alınması kaydıyla, karşılıklar birinci fıkranın (a), (b), (c) ve (f) bentlerinde belirtilen sınırlamalara da uyularak endekslenen varlık veya varlıklara yatırılır.
Matematik karşılıklara ilişkin ilkeler
MADDE 12 – (1) Şirketler matematik karşılıkların hesaplanmasında aşağıdaki genel ilkelere uymak zorundadır:
a) Ayrı hesaplama ilkesi: Matematik karşılıklar her bir sözleşmenin onaylı teknik esaslarına göre sigorta sözleşmesi bazında hesaplanır. Matematik karşılıkların hesaplanmasında gerektiğinde tahmin yöntemleri ve genelleştirmeler kullanılabilir. Ancak bu şekilde bulunan karşılık miktarları sigorta sözleşmesi bazında hesaplanma halinde bulunacak miktarlardan az olamaz.
b) İhtiyatlı hesaplama ilkesi: Matematik karşılıkların hesaplanmasında kullanılacak, ölüm düzeyi, iskonto edilmiş ölüm düzeyi ve hastalık düzeyi tabloları ve diğer tablolar ile teknik faiz oranı ve gider payları ihtiyatlı olarak seçilir.
c) Hesaplama yönteminin sözleşme süresince devamlılığı: Matematik karşılıkların hesaplanmasında kullanılan yöntemler ve varsayımlar sözleşme süresince sigorta ettirenin ve lehdarın aleyhine değiştirilemez.
ç) Hesaplanma dönemi: Birikim priminin de alındığı hayat sigortalarında matematik karşılıklar, her bir sözleşme için, primlerin sigorta şirketine intikal ettiği günü takip eden ilk iş günü itibariyle hesaplanır.
(2) Diğer hayat sigortalarında aktüeryal matematik karşılıkların günlük olarak hesaplanamadığı hallerde, sigorta şirketleri, sigorta ettiren başvurduğu takdirde, sigorta sözleşmesinden doğan tazminat alacağını günü gününe hesaplayarak sigorta ettirenlere beyan edilebilmesi için gerekli her türlü tedbiri almak zorundadırlar. Yapılan incelemelerde sigorta ettirenlere bu beyanı yapmadığı veya yapamadığı tespit edilen sigorta şirketleri, Müsteşarlığın yazılı uyarısı üzerine en geç üç ay içinde matematik karşılıkları günlük olarak hesaplayacakları bir düzeni tesis etmek zorundadır.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Çeşitli ve Son Hükümler
Gözetim
MADDE 13 – (1) Şirketler teknik karşılıklarına ve bu karşılıkların yatırıldığı varlıklara ilişkin bilgi ve belgeler ile tablolarını, belirlenen süreler içerisinde, gözetim amacıyla Müsteşarlığa gönderir.
Aşamalı yeterlilik seviyesi
GEÇİCİ MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin 5 inci maddesinin onuncu fıkrasında belirtilen yeterlilik testinin hesabında kullanılan beklenen hasar prim oranı; 2007 yılı içerisinde yapılan hesaplamalarda %95, 2008 yılı içerisinde yapılan hesaplamalarda %85 oranında dikkate alınır.
Hayat matematik karşılıklarının uyumu
GEÇİCİ MADDE 2 – (1) Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarih itibariyle hayat matematik karşılıklarını karşılayan varlık olarak gayrimenkul bulunduran şirketler en geç 31/12/2007 tarihine kadar durumlarını, bu Yönetmeliğin 9 uncu maddesinin yedinci fıkrası hükümlerine uygun hale getirmek zorundadırlar.
Yürürlük
MADDE 14 – (1) Bu Yönetmelik 30/9/2007 tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 15 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Hazine Müsteşarlığının bağlı bulunduğu Bakan yürütür.