15 Şubat 2007 Tarihli Resmi Gazete
Sayı: 26435
Maliye Bakanlığından:
Bilindiği üzere; Hazinenin özel mülkiyetinde bulunan taşınmazlar üzerinde gerçek ve tüzel kişiler (kamu-özel) lehine, 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu ve bu Kanunun 74’üncü maddesi gereğince yayımlanan Devlete Ait Taşınmaz Mal Satış, Trampa, Kiraya Verme, Mülkiyetin Gayri Ayni Hak Tesis, Ecrimisil ve Tahliye Yönetmeliği ve özel kanunlarındaki hükümler ile Bakanlığımızca belirlenen koşullarla irtifak hakkı tesis edilmektedir.
Bu kapsamda; Boru Hatları İle Petrol Taşıma A.Ş. (BOTAŞ) Genel Müdürlüğü, Türkiye Elektrik İletim A.Ş. (TEİAŞ) Genel Müdürlüğü, Türkiye Elektrik Dağıtım A.Ş. (TEDAŞ) Genel Müdürlüğü ve Elektrik Üretim A.Ş. (EÜAŞ) Genel Müdürlüğü gibi özel kanunları uyarınca görevlendirilmiş olan kuruluşların asli görevleri gereğince yapmış olduğu hizmetlerin kamu hizmeti niteliği taşıyor olması hususu da dikkate alınmak suretiyle, bu kuruluşların hizmetleri sebebiyle ihtiyaç duyduğu mülkiyeti Hazineye ait taşınmazlar ile Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki taşınmazlar üzerinde, bu kuruluşlar lehine bedeli karşılığında irtifak hakkı tesisi, bedelsiz devir, bedelsiz irtifak hakkı tesisi veya kullanma izni verilmesi işlemleri 27.10.2003 tarihli ve 270 Sıra Sayılı Milli Emlak Genel Tebliği, 2005/03 ve 2005/13 sayılı Genelgeler ile 81 Valiliğe (Defterdarlık) yazılan 08.10.2003 tarihli ve 35097 sayılı yazımız uyarınca Defterdarlıklarca yapılarak sonuçlandırılmaktaydı.
03.03.2001 tarihli ve 4628 sayılı Elektrik Piyasası Kanununun 15’inci maddesinin (d) fıkrası 24.05.2006 tarihli ve 5496 sayılı Kanun ile; “Piyasada üretim veya dağıtım faaliyetinde bulunan lisans sahibi özel hukuk tüzel kişileri, faaliyetleri ile ilgili olarak Hazinenin mülkiyetindeki veya Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki taşınmazlar üzerinde irtifak hakkı tesisi, kullanma izni veya kiralama yapılabilmesi için Kurumdan talepte bulunur. Bu talebin Kurulca uygun görülmesi hâlinde, ilgili mevzuat uyarınca Maliye Bakanlığı ile lisans sahibi özel hukuk tüzel kişileri arasında lisans süresi ile sınırlı olmak üzere irtifak hakkı tesisi, kullanma izni veya kiralama sözleşmesi düzenlenir. Bu sözleşmelerde, sözleşmenin geçerliliğinin lisansın geçerlilik süresi ile sınırlı olacağı hükmü yer alır. Bu şekilde tesis edilen irtifak hakkı, kullanma izni veya kiralama bedelini ödeme yükümlülüğü, lisans sahibi özel hukuk tüzel kişisine aittir.
Piyasada kamu tüzel kişiliğini haiz lisans sahibi tüzel kişilerce yürütülen üretim, dağıtım veya iletim faaliyetleri için gerekli olan, Hazinenin mülkiyetindeki veya Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki taşınmazlarla ilgili olarak irtifak hakkı tesisinin veya kullanma izni verilmesinin talep edilmesi hâlinde, Maliye Bakanlığı tarafından ilgili kamu tüzel kişileri lehine lisans süresince bedelsiz irtifak hakkı tesis edilir veya kullanma izni verilir.” şeklinde değiştirilmiştir.
Bu hüküm ile konu hakkında görüşleri sorulan Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunun görüşü de dikkate alınmak suretiyle; konuya ilişkin muhtelif tarihlerde yapılan düzenlemelerin birleştirilerek tek bir genel tebliğ haline getirilmesi gerekli görülmüştür.
Buna göre;
I) Boru Hatları İle Petrol Taşıma A.Ş. (BOTAŞ) Genel Müdürlüğü, Türkiye Elektrik İletim A.Ş. (TEİAŞ) Genel Müdürlüğü, Elektrik Üretim A.Ş. (EÜAŞ) Genel Müdürlüğü ile elektrik dağıtımı ile görevlendirilen ekli listede (Ek-1) belirtilen ve özel kanunları uyarınca görevlendirilmiş olan tüzel kişilerin yapmış olduğu hizmetlerin kamu hizmeti niteliği taşıyor olması ve bu tüzel kişilerce yerine getirilmesi gereken hizmetlerde aciliyet bulunması nedeniyle, yapılan yatırımların zamanında yapılabilmesi, aksamaması ve bu işlerin süratle yerine getirilmesi ve ayrıca, mülkiyeti Hazineye ait taşınmazlar ile Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki taşınmazlar üzerinde bu tüzel kişiler lehine asli görevleri gereği tesis edilecek irtifak hakkı ve kullanma izni işlemlerinin kısa sürede ve etkin bir şekilde sonuçlandırılması amacıyla; mülkiyeti Hazineye ait taşınmazlar üzerinde kamu tüzel kişiliğini haiz lisans sahibi tüzel kişiler lehine irtifak hakkı tesis edilmesine ilişkin tüm işlemler, Bakanlığımızın 150 Sıra Sayılı Milli Emlak Genel Tebliğinin (D) bölümünde belirtilen bilgi ve belgeler de dikkate alınmak suretiyle, aşağıdaki açıklamalar çerçevesinde Defterdarlıklarca sonuçlandırılacaktır.
1 – TEİAŞ, EÜAŞ ve elektrik dağıtımı ile görevli kamu tüzel kişiliğini haiz lisans sahibi tüzel kişiler tarafından, üzerinden enerji nakil hattı geçirilen/geçirilecek olan, BOTAŞ tarafından, doğalgaz boru hattı geçirilen/geçirilecek olan mülkiyeti Hazineye ait veya Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki taşınmazlar hakkında, talep konusu taşınmazların üzerinde irtifak hakkı tesis edilmesinde ve/veya kullanma izni verilmesinde herhangi bir sakınca bulunup bulunmadığı tespit edilecek, irtifak hakkı tesis edilmesinde ve/veya kullanma izni verilmesinde herhangi bir sakınca bulunmadığının tespiti halinde gerekli işlemlere başlanılacaktır.
2 – Adı geçen Kuruluşlar tarafından irtifak hakkı tesisi ve/veya kullanma izni verilmesi talep edilen mülkiyeti Hazineye ait ve/veya Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki taşınmazların genel bütçe kapsamındaki kamu idarelerine veya özel bütçe kapsamındaki idarelere tahsisli olması durumunda, bu taşınmazın tahsis edildiği kurum veya kuruluştan görüş sorularak olumlu cevap alınması halinde, ilgili Kuruluşlar lehine irtifak hakkı tesis edilecek ve/veya kullanma izni verilecek olan kısımları üzerinde genel bütçe kapsamındaki kamu idarelerine veya özel bütçe kapsamındaki idarelere yapılan tahsis kaldırılarak, bu kısımlar üzerinde irtifak hakkı tesis edilecek ve/veya kullanma izni verilecek, tahsis yapılan kurum veya kuruluştan olumsuz cevap alındığı takdirde ise, bu durum talep sahibi Kuruluşa bildirilecektir.
3 – TEİAŞ ve EÜAŞ tarafından yürütülen üretim veya iletim faaliyetleri için gerekli olan, mülkiyeti Hazineye ait ve/veya Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki taşınmazlar üzerinde bu Kuruluşlar lehine lisans süresince tesis edilecek irtifak hakkı ve/veya kullanma izni bedelsiz olacaktır. Bu lisans sahibi tüzel kişilerin özelleştirilmesi yapıldıktan sonra, yeni yerlerin talep edilmesi halinde, bu yerler üzerinde genel hükümlere göre belirlenecek bedeli karşılığında irtifak hakkı ve/veya kullanma izni verilecektir.
4 – Elektrik dağıtımı ile görevlendirilen ekli listede (Ek-1) belirtilen kamu tüzel kişiliğini haiz lisans sahibi tüzel kişilerce trafo, kesici ölçü kabini (KÖK), dağıtım merkezi (DM) vs. binası veya direk yeri olarak fiilen kullanılan veya kullanılmak üzere talep edilen mülkiyeti Hazineye ait taşınmazların üzerinde bedelsiz irtifak hakkı tesisi, Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerler üzerinde bedelsiz kullanma izni verilmesi işlemlerinde;
– Bu taşınmazların genel bütçe kapsamındaki kamu idarelerine veya özel bütçe kapsamındaki idarelere tahsisli olması durumunda, ikinci maddede belirtildiği şekilde işlem yapılacaktır.
– Taşınmazın Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunması halinde ise aynı şartlarla, 178 sayılı Maliye Bakanlığı’nın Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 26.5.2004 tarihli ve 5177 sayılı Kanunla değişik 13’üncü maddesinin (b) bendi uyarınca, Şirket lehine bedelsiz kullanma izni tesis edilecek, ifraz ve tescil işleminde 29.06.2001 tarihli ve 4706 sayılı Kanunun 03.07.2003 tarihli ve 4916 sayılı Kanun ile değişik 7’nci maddesi uyarınca işlem yapılacaktır.
– Talep konusu taşınmazlardan işlemleri tamamlananlar hakkında gerekli bilgi Defterdarlıklarca doğrudan Özelleştirme İdaresi Başkanlığına ve ilgili kurumlara bildirilecektir.
– Ek-1 listede belirtilen Şirketlerin özelleştirilmesi yapıldıktan sonra, yeni yerlerin talep edilmesi halinde, bu yerler üzerinde genel hükümlere göre belirlenecek bedeli karşılığında irtifak hakkı ve/veya kullanma izni verilecektir.
5 – BOTAŞ lehine irtifak hakkı tesisi işlemlerinde, 4646 sayılı Doğal Gaz Piyasası Kanunu gereğince Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu Kararının bulunup bulunmadığı tespit edilecek, bu karar bulunmuyor ise, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumundan görüş alınacaktır.
6 – Doğalgaz boru hattı geçirilmek amacıyla tesis edilecek irtifak haklarında, hat güzergahının taşınmazdan geçiş durumu (hattın taşınmazın kenarından veya ortasından geçmesi v.b. gibi), taşınmazın yüzölçümü, geometrik durumu ve satış bedeli gibi hususlar da göz önüne alınarak, bu taşınmazların boru hattı geçmeden önceki değerleri ile boru hattı geçtikten sonraki değerleri arasındaki farkın irtifak hakkı bedelini oluşturacağı (Örneğin, mülkiyeti Hazineye ait olan 15.000 m2 yüzölçümlü bir taşınmazın 700 m2’lik kısmı üzerinden doğalgaz boru hattı geçirilmek üzere irtifak hakkı tesisi talep edildiğinde, irtifak hakkı bedeli tespit edilirken, bu taşınmazın irtifak hakkı tesisi talep edilen 700 m2’lik kısmının değil, bu taşınmazın tamamının doğalgaz boru hattı geçmeden önceki değeri ile doğalgaz boru hattı geçtikten sonraki değeri arasındaki fark irtifak hakkı bedelini oluşturacaktır.) ve bedelin bir defaya mahsus olmak üzere alınacağı hususları dikkate alınmak suretiyle, bu taşınmazlara, 2886 sayılı Devlet İhale Kanununun 9’uncu maddesi ile 13’üncü maddesinin değişik 1’inci fıkrası uyarınca irtifak hakkı bedeli takdir ettirilerek, bu bedel karşılığında ve bu bedel peşin ve defaten tahsil edildikten sonra, hizmet süresince kullanılmak koşuluyla ve Devlete Ait Taşınmaz Mal Satış, Trampa, Kiraya Verme, Mülkiyetin Gayri Ayni Hak Tesisi, Ecrimisil ve Tahliye Yönetmeliğinin eki Mülkiyetin Gayri Ayni Hak Tesisi Taahhütnamesi düzenlenmek suretiyle 4721 sayılı Türk Medeni Kanununun 744’üncü maddesi ve Devlete Ait Taşınmaz Mal Satış, Trampa, Kiraya Verme, Mülkiyetin Gayri Ayni Hak Tesisi, Ecrimisil ve Tahliye Yönetmeliğinin 72/a hükmü uyarınca BOTAŞ Genel Müdürlüğü lehine irtifak hakkı tesis edilerek, bu hak tapuya tescil edilecektir.
II) 3096 sayılı Türkiye Elektrik Kurumu Dışındaki Kuruluşların Elektrik Üretimi, İletimi, Dağıtımı ve Ticareti İle Görevlendirilmesi Hakkındaki Kanun, 4628 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu, 4646 sayılı Doğal Gaz Piyasası Kanunu ve 5015 sayılı Petrol Piyasası Kanunu hükümleri uyarınca ilgili idarelerce lisans veya görev verilmiş olan özel hukuk tüzel kişileri tarafından kamulaştırma bedeli ödenmek suretiyle Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı veya ilgili İdare ya da Kurum tarafından kamulaştırılarak Hazine adına tescil edilen veya mülkiyeti görevli Şirketlere ait iken Hazine adına tescil edilen taşınmazlar üzerinde, görev süresi sonuna kadar görevli Şirketler lehine bedelsiz irtifak hakkı tesis edilebilecektir. Ancak, bedeli görevli Şirketler tarafından değil de, anılan Bakanlık veya ilgili İdare ya da Kurum tarafından karşılanmak suretiyle kamulaştırılarak Maliye Hazinesi adına tescil ettirilen veya daha önce Maliye Hazinesi adına kayıtlı olan taşınmazlar üzerinde ise, bedeli karşılığında görevli Şirketler lehine irtifak hakkı tesis edilebilecektir.
III) 3996 sayılı Bazı Yatırım ve Hizmetlerin Yap-İşlet-Devret Modeli Çerçevesinde Yaptırılması Hakkında Kanun hükümlerine göre, adına ihale yapılan yatırımcı lehine, sözleşmelerinde belirtilen bedel karşılığında ve sözleşmelerinde belirtilen süre kadar Bakanlığımızca kullanma izni verilebilecek veya irtifak hakkı tesis edilebilecektir.
II ve III üncü bölümlerle ilgili olarak Hazinenin özel mülkiyetinde bulunan taşınmazlar ile Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerin kiralanması, kullanma izni verilmesi ve irtifak hakkı tesisi taleplerine ilişkin işlemler Bakanlığımıza intikal ettirilerek alınacak cevaba göre işlem tesis edilecektir.
IV) Tereddüt edilen konularda Bakanlığımızdan görüş sorulacaktır.
Tebliğ olunur.
