Levent GENÇYÜREK
Yeminli Mali Müşavir
9 Eylül Üniversitesi İşletme Fakültesi Öğretim Görevlisi
Asgari Geçim İndirimi
TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda, ücretin gerçek usulde vergilendirilmesinde, ”asgari geçim indirimi” uygulanmasına ilişkin düzenlemenin kabul edilmesi ile “Vergi İadesi” uygulaması kalkmış oldu.
1.1.2008 tarihinden itibaren uygulanmaya başlanacak yeni sistemde mükellefin kendisi için asgari ücretin yıllık brüt tutarının yarısı “asgari geçim indirimi” olarak kabul edilecek ve gelir vergisine tabi olmayacak. Eşi çalışmayan işçi ve memurlar için vergiye tabi olmayan “asgari geçim indirimi”ne, brüt asgari ücretin yüzde 10’u, çocukların her biri için ayrı ayrı olmak üzere, ilk 2 çocuk için yüzde 7,5, diğer çocuklar için yüzde 5 oranında ek yapılmak suretiyle daha büyük bir avantaj sağlanacak.
“Belirlenen belli bir tutarın gelir vergisine tabi tutulması ve böylece daha az vergi ödenmesi suretiyle ele geçen gelirin artması” anlamına gelen yeni sisteme göre Asgari ücretlinin evli ve bir çocuklu olması halinde 2008 yılında sağlayacağı yıllık avantaj 645 YTL yi bulurken, evli ve 4 çocuklu olması halinde ise bu tutar 812 YTL ye çıkacak. Mevcut vergi iadesi sisteminde kazancının tamamı kadar fiş toplayan bir asgari ücretli ancak 385 YTL alabilmekteydi.
Plan ve Bütçe Komisyonunda kabul edilen yeni yasa tasarısının getirdiği diğer yenilikleri özetlemek gerekirse:
– Yurt dışındaki finans kuruluşlarından temin edilen borçlanmalara ilişkin anapara, faiz ve kâr payı ödemeleri ile sigorta ve reasürans ödemeleri üzerinden vergi kesintisi yapılmayacak.
– Özel okullarda verilen bedelsiz eğitim ve öğretim hizmetleri kapasitelerinin yüzde 10’una, üniversite ve yüksekokullarda ise bu hizmet, kapasitelerinin yüzde 50’sine çıkarılacak.
– Organize sanayi bölgeleri ile küçük sanayi sitelerindeki altyapı ve ortak tesis yapımına ilişkin harcamalara da KDV muafiyeti sağlanacak.
– Sürücü dahil 9 kişilik oturma yeri olan ve motor silindir hacmi 3200 cc’yi geçmeyen araçlarda, ÖTV yüzde 10 olacak.
– Döviz büfelerinden her yıl alınan 22 bin 440 YTL tutarındaki harç 11 bin 220 YTL’ye indirilecek. Döviz bürosu şirketlerinden her bir şube için alınan 11 bin 220 YTL tutarındaki harç da yarı oranında azaltılarak 5 bin 610 YTL’ye düşürülecek.
– Sigorta şirketleri, iptal ettikleri sigorta muamelelerine ilişkin vergileri, iptalinin gerçekleştiği dönemde hesaplanan banka ve sigorta muameleleri vergisinden indirilebilecek.
– Büyük mükellefler vergilerini İstanbul’da yatırsalar bile, bunların ödediği vergilerden ilgili şirketlerin faaliyet gösterdikleri büyükşehir belediyelerine yüzde 5 oranında pay aktarılacak.
– İzin alınmadan tütün ve tütün mamulleri ile alkollü içkiler üretmek üzere fabrika, tesis veya imalathane kuran veya işletenlere, işyerleri ve ikametgahlarında bu maddeleri üretenlere 1 yıldan 3 yıla kadar hapis ve 10 bin güne kadar adli para cezası verilecek. Satış belgesi almadan satış yapanların elindeki ürünlere el konulacak, bu kişilere adli para cezası verilecek. Kaçak veya sahte ürün bulunduran, alan veya satan toptan ve perakendeci satıcılara, 1000 YTL idari para cezası kesilecek.
Anadolu Yaklaşımının Vergisel Yönü
KOBİ’lere 5569 sayılı Kanunla sağlanan borçlarının yeniden yapılandırılması olanağı ile ilgili uygulamanın usul ve esasları “Finansal Yeniden Yapılandırma Çerçeve Anlaşmalarının Onaylanması, Kabulü ve Uygulanmasına İlişkin Genel Şartlar Hakkında Yönetmelik’’ in 31.01.2007 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanması ile hız kazandı.
Uygulamanın bundan sonraki aşamasında, Finansal Yeniden Yapılandırma Çerçeve Anlaşmaları Türkiye Bankalar Birliği ve Türkiye Katılım Bankaları Birliği tarafından hazırlanacak ve alacaklı kurumlara imzalatıldıktan sonra BDDK’na onay için gönderilecek. Bu onayı izleyen iki yıllık süre içinde de alacaklı bankalar ile borçlu KOBİ’ler arasında Finansal Yeniden Yapılandırma Sözleşmeleri imzalanacak.
5569 Sayılı Kanun, Finansal Yeniden Yapılandırma Çerçeve Anlaşmaları hükümleri kapsamında düzenlenecek finansal yeniden yapılandırma sözleşmelerini imzalamış KOBİ’lerin, 31/10/2006 tarihine kadar vadesi geldiği halde ödenmemiş bulunan; elektrik, doğalgaz, telefon veya su borçları ile vergi ve sigorta primi borçlarının ödenmesi konusunda bir imkan getiriyor.
Kanuna göre, finansal yeniden yapılandırma sözleşmelerini imzalayan mükelleflerin yukarıda belirtilen borçları sözleşme tarihinden itibaren iki ay içinde başvurmaları halinde, teminat aranmaksızın kanunî faiz oranı (aylık %2.5 gecikme zammım yerine şu an itibariyle yıllık %9 ) uygulanmak suretiyle 24 aya kadar tecil edilebilecektir. Varsa, bu borçlar nedeniyle daha önce uygulanmış hacizler de, yapılan ödemelere paralel olarak kaldırılacaktır.
Bu taksitlendirme imkanı sadece finansal yeniden yapılandırma sözleşmelerini imzalayan mükellefler için geçerlidir. Kredi borcu bulunmayan veya bu borçlarını yeniden yapılandırmayan KOBİ’lerin sayılan borçlarını bu kanuna göre taksitlendirmeleri mümkün değil.
Serbest Bölgelere Tekrar Vergi Muafiyeti
Serbest Bölgelerde halen faaliyette bulunan mükellefler ile buralarda yeni faaliyete başlayacak işletmeler için geçerli olan vergi uygulamasının kazanılmış hakların korunması konusunda yarattığı sıkıntı yanında bu bölgelerin cazip olma özelliğini kaybetmesine yol açması hükümeti yeni bir düzenleme yapmaya yöneltti.
Serbest Bölgeler Kanununda yapılması planlanan değişikliğe ilişkin yasa teklifi Bütçe ve Plan Komisyonunda. Tasarıya göre serbest bölgelerde faaliyette bulunan ve bulunacak olan firmaların gerçekleştirdikleri faaliyetler dolaysıyla elde ettikleri kazançlar 2019 yılı sonuna kadar gelir ve kurumlar vergisinden istisna olacak. Diğer taraftan bu bölgelerde istihdam edilen personele ödenen ücretlerde 31.12.2019 tarihine kadar gelir vergisinden istisna tutulacak.
Serbest Bölgelerde Bulunan Hazine Taşınmazları Satılabilecek
“Serbest Bölgeler Uygulama Yönetmeliği”nde yapılan değişiklik ile Arazisi Hazineye ait serbest bölgelerde, hazine arazisi kiralamak suretiyle üzerine üst yapı tesis eden kullanıcılara bu yerlerin satılabilmesi imkanı sağlanmıştır.
Serbest Bölgelerde bulunan bu yerler “ 4706 sayılı Hazineye Ait Taşınmaz Malların Değerlendirilmesi ve Katma Değer Vergisi Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun”a göre gerçek veya özel hukuk tüzel kişilerine Rayiç bedel üzerinden doğrudan satılabilecektir. Satış bedelinin taksitle de ödenebilmesi mümkün. Taksitle ödeme halinde, satış bedelinin en az dörtte biri peşin, kalanı en fazla iki yılda ve kanunî faizi ile birlikte ödenir. Taksitli satışlarda taksit tutarını ve kanunî faizlerini karşılayacak miktarda kesin ve süresiz banka teminat mektubu verilmesi veya satışı yapılan taşınmazın üzerinde 4721 sayılı Türk Medenî Kanunu hükümleri uyarınca Hazine lehine kanunî ipotek tesis edilmesi halinde, taşınmaz alıcısı adına devredilir.
Yine Serbest Bölgeler Uygulama Yönetmeliğinde yapılan değişiklik ile, Arazisi Hazineye ait serbest bölgelerde satın almış olduğu arazide yaptırdığı iş yerinde faaliyette bulunan kullanıcılar, faaliyet ruhsat sürelerinin bitiminde yeni bir faaliyet ruhsatı alabileceklerdir. Bu kullanıcıların, faaliyetlerine son vermeleri veya faaliyet ruhsatlarının Müsteşarlıkça iptal edilmesi halinde arazileri ile üzerindeki bina ve tesislerini Genel Müdürlüğün uygun göreceği diğer gerçek veya tüzel kişilere satabilecekler.