İnşaat İşlerinde KDV İadesi
Ömer TEKİN
Yeminli Mali Müşavir
tekinymm@hotmail.com
I-Giriş:
Bilindiği üzere Katma değer vergisi kanunun 29/2. maddesine göre 1.1.1999 tarihinden itibaren vergi oranı düşürülen (%1 ve %8 ) teslimler için, imalatları ya da alımları sırasında yüklenilen vergilerin yıl içinde indirimle giderilememesi durumunda, takip eden yılın Ocak-Kasım dönem KDV beyannameleriyle Bakanlar Kurulunca belirlenen tutarı aşan kısmı nakden ya da mahsuben iadesi yapılabilmektedir.
11.7. 2006 tarihine kadar sadece yıllık iade yapılmakta iken bu tarihte yayımlanan 99 sıra no’lu KDV genel tebliğiyle 2006 yılı teslimleri için aylık mahsuben iade imkânı da getirilmiştir. Yıl içinde mahsuben iade talebi mükellefin ihtiyarına bırakılmıştır. Yıl içinde mahsuben alınmayan iade, takip eden yılda yıllık olarak talep edilebilmektedir.
1.1.1998 yılına kadar net alanı 150 M2’ye kadar konut teslimleri kısmi istisna kapsamında bulunmakta iken bu tarihten sonraki teslimler %1 KDV’ye tabi tutulmaya başlanmıştır. Dolaysıyla 1.1.1998 tarihinden sonraki inşaat harcamalarına ait KDV’ler hiçbir surette inşaatın maliyetine atılmayacak, İnşaatın bitirilip, teslim tarihine kadar indirim konusu edilmeye devam edecek, indirilmeyen kısımlar teslimi takip eden yılda iadeye konu edilecektir.
Bu yazımızda 150 M2’ye kadar konut satışlarında, satışın hangi durumunda iade istenebileceği açıklanacaktır.
II- İade Konutun Teslim Edilmesiyle Ortaya Çıkar:
Bilindiği üzere müteahhitler, bazı durumlarda daha inşaat başlamadan topraktan, bazen inşaat halindeyken tapuda kat irtifakı tescil ettirilerek arsa paylı daire satışı yapılabilmektedir. Bazen de inşaat bitip daireler alıcının kullanımına bırakıldığı halde kat mülkiyeti tapusu verilememekte, arsa payı tescil ettirilerek satış yapılmaktadır. Bütün bu satış türleriyle karşılaşılması mümkündür.
Burada konumuzu ilgilendiren husus, bu satışlardan hangisi iadeye konu edilmelidir?
Bilindiği üzere iade teslimle doğmaktadır. Teslim yapılmadan iade istenmesi söz konusu değildir. Durum böyle olunca Gayri menkullerde teslimin hangi durumda gerçekleştiğinin bilinmesi gerekmektedir.
Gayri menkullerde teslim, tapuya tescille gerçekleşmektedir. Ancak inşaat bitmediği halde inşaat halindeyken arsa paylı konut satışları tapuya tescil edilmiş dahi olsa, konut teslimi yapılmamış olduğundan bu satış teslim sayılmamaktadır. Teslim sayılmayan bu satış iadeye de konu edilmemelidir.
Bazen konut teslim edilmeden faturanın kesilmesi de söz konusu olabilir. Bu durumda yine konut teslimi söz konusu değildir. Ancak KDV kanunun 10/b. Maddesinde faturanın kesilmesi vergiyi doğuran olayın gerçekleştiğini göstereceğini hükme bağlamış olduğundan, bu faturadaki KDV ilgili dönem beyannamesinde beyan edilmesi gerekmektedir. Fatura karşılığı alınan bu paranın avans olarak değerlendirilmesi, inşaatın bitip dairenin alıcının kullanımına sunulduğu tarih de daire teslim edilmiş olacaktır. Bu durumda ilave alınan para olursa bu para içinde ayrıca fatura kesilmesi gerekecektir.
Yeri gelmişken ifade etmek gerekirse V.U.K.’nun 324 ve 332 sıra no’lu Genel tebliğlerine göre 8.000 YTL’yi geçen ödeme ve tahsilatların bankalar, Özel finans kurumlarıyla veya PTT aracılıyla tevsik edilmesinin zorunlu olduğunu hatırlatmak gerekmektedir. İade sırasında bu satışlara ait ödemelerin veya tahsilatların tevsiki gerekecektir.
Konumuza geri dönersek, iade teslimle doğduğunu belirtmiştik. Kişisel görüşümüze göre; Gayri menkullerde teslimin yapıldığı aşağıdaki unsurlara bakarak tespit edilmesi mümkündür:
Öncelikle satış sonucu tapuya tescil yapılmış olması gerekir. Tapuda, kat mülkiyeti tescil edilmişse bu konutun bitip kullanıma hazır olduğunu göstereceğinden teslim gerçekleşmiştir diyebiliriz. Şayet tapuda kat irtifakı, yani arsa paylı satış yapılmış ise bu durumda konutun bitip teslim edildiği tapuya tescille anlaşılmayacaktır. Bunun için ayrıca elektrik, doğalgaz, su bağlatma gibi sözleşmelerle teslimin yapıldığını ayrıca tevsik edilmesi gerekecektir.
İadenin yapılabilmesi için tapuya tescilden başka ayrıca faturanın da düzenlenmiş olması gerekmektedir. Satışlardan tahsil edilen paralara ait banka dekontunun istenmesi durumunda ibraz için saklanması gerektiği tabiidir.
III- İstenecek İadeyle İlgili Diğer Hususlar:
Bilindiği gibi İndirimli orana tabi teslimlerde iade 11.7.2006 tarihine kadar yıllık yapılabilmekte iken 99 sıra no’lu tebliğle 1.1.2006 tarihinden itibaren düşük oranlı teslimde aylık mahsuben iadeye de konu edilebilmektedir.
2005 yılı teslimleri sadece yıllık iadeye konu edilebilmektedir. Bu teslimlere ait iade de en erken 2006/Ocak , en geç 2006/ aralık ayı KDV beyannamesiyle istenmesi gerekmektedir. Bu sürede istenmeyen iade daha sonraki beyannamelerde düzeltme yapılmak suretiyle istenmesi mümkün bulunmamaktadır.
99 sıra no’lu beyannamede 4.000 YTL’yi aşan aylık ve yıllık mahsuben ve nakden iadeler için ayrıca İnceleme raporu veya YMM raporu ibrazı istenmektedir.
Mükellefle süresinde yapılmış tam tasdik sözleşmesi yoksa, aylık mahsuben iadelerde 231.000 YTL, yıllık iadelerde 461.000 YTL’ye kadar YMM rapor düzenleyebilmektedir. Bu sınır 2007 yılında %7.8 artırılarak uygulanacaktır.
2006 yılında 10.000 YTL’yi aşan kısım iadeye esas alınmaktadır. 2007 yılında bu tutar da bakanlar kurulunca ayrıca belirlenmezse %7.8 oranında artırılarak uygulanacaktır.
İadeye sadece 150 M2 yi kadar konut teslimleri konu edilecektir. İşyeri teslimleri, çevre düzenlemesine ve işyerlerine isabet eden KDV’ler iadeye konu edilmeyecektir. İade hesabında bu durumların dikkate alınması gerekir.
İade tutarının hesaplanmasına ait geniş açıklamalar www.tekinymm.com internet adresimizde “inşaat işlerinde KDV iadesi” makalemizde yapılmış bulunmaktadır. Konun bu yönü sitemizdeki makaleden incelenebilir.
IV- Sonuç:
150 m2 ye kadar konut teslimleri %1 düşük oranlı kdv’ye tabi olup, inşaat yapımı sırasında yüklenilen KDV’ler indirimle giderilememesi durumunda 2005 teslimleri sadece yıllık olarak, 2006 teslimleri aylık mahsuben ya da yıllık mahsuben ve nakden iade edilebilmektedir.
İade, konutların teslim edilmesiyle doğmaktadır. Teslim edilmeden iade istenmesi söz konusu değildir. Gayri menkullerde teslimin tapuya tescille gerçekleşmekte olduğu yukarıda belirtilmiştir. Teslimin yapıldığı tapuyla tevsik edilmekle birlikte, tescil kat irtifakı şeklinde yapıldığı durumlarda bu inşaatın bitip konutun teslim edildiğini göstermediğinden ayrıca elektrik, doğalgaz ve su bağlandığını gösterir sözleşmelerin ek tevsik edici belgeler olarak sunulması gerekecektir.
2005 yılına ilişkin yukarıda belirtilen şekilde tapuya tescil edilip teslimi gerçekleşen 150 m2 ye kadar konutlar için iade en geç 20 aralık 2006 yılına kadar Kasım dönemi beyannamesiyle iade istenmesi gerekir. 20 aralık 2006 tarihine az süre kalması nedeniyle bu kısa süreninin iyi şekilde değerlendirilmesi gerekmektedir.