Sporcu ve Spor Kulüplerine Yapılan Sponsorluk Harcamaları
Talha APAK
Yeminli Mali Müşavir
[email protected]
- Giriş:
Düzenleme ile, toplum hayatında önemli bir yere sahip olan spor ve spor kuruluşlarının ekonomik olarak desteklenmesi amaçlanmıştır.
2004 yılından önce sportif amaçlı sponsorluk harcamaları ancak reklam harcamaları kapsamında gider yazılabiliyordu. 2004 yılı içinde gelir ve kurumlar vergisi kanununa eklenen hükümlerle, sponsorluk harcamalarının amatör spor dallarında tamamının, profesyonel spor dallarında ise yüzde 50’sinin vergi matrahından indirilmesine olanak sağlandı. Öte yandan, spor kulüpleri kamuya yararlı dernek statüsüne sahipse bunlara yapılan bağışlar, beyan edilen gelirin veya kurum kazancının yüzde 5’i ile sınırlı olarak vergi matrahından düşülebilir.
2004 yılında yapılan düzenlemede sponsorluk nedeniyle yapılacak ayni ve nakdi harcamalar bir bağış olarak değil, gider olarak ifade edilmiştir. Yapılan bir harcamanın ticari kazancın tespitinde gider kabul edilebilmesi için giderin ticari kazancın elde edilmesi veya idamesi (sürdürülmesi) amacıyla yapılması gerekmektedir. Ancak, Gelir ve Kurumlar Vergisi Kanunlarında daha sonra yapılan düzenlemede, sponsorluk harcamaları bağış indirimleri gibi beyan edilen gelirle sınırlı tutulmuştur.
Konu ile ilgili bazı terimlerim açılımı aşağıdaki gibidir;
Sponsor: Gerçek veya tüzel kişilerce, dolaylı olarak ticari fayda sağlamak veya sosyal sorumluluklarını yerine getirmek amacıyla iletişim olanakları karşılığında ayni ve/veya nakdi destekte bulunmaları,
Sporcu: Federasyonlar veya İl Müdürlüklerine tescilleri yapılan ferdi veya takım sporcuları,
Gençlik ve Spor Kulübü: Genel Müdürlük, federasyonlar veya il müdürlüklerince tescilleri yapılan gençlik ve/veya spor kulüpleri,
Federasyon: Gençlik ve sporla ilgili faaliyet gösteren uluslar arası kuruluşlar ile bu kuruluşlara üye federasyon, kurum ve kuruluşları
İfade etmektedir.
- Gelir ve Kurumlar Vergisi Kanunlarında Yapılan Son Düzenleme:
Beyanname üzerinde yapılacak indirimler, Gelir Vergisi Kanunu’nun 89’uncu maddesinde, Kurumlar Vergisi kanunu’nun ise mükerrer 14’üncü maddesinde yer almış bulunmaktadır.
31.07.2004 tarih, 25539 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 5228 sayılı Kanun ile GVK’nın 89. maddesi yeniden düzenlenmiş, KVK’na mükerrer 14. madde eklenmiştir. GVK’nın 89. maddesinin 8 bendi ile 5520 sayılı KVK’nın mükerrer 14. maddesinin (1-e) bendine göre, “3289 sayılı Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğünün Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun ile 14.6.1992 tarihli ve 3813 sayılı Türkiye Futbol Federasyonu Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun kapsamında yapılan sponsorluk harcamalarının; amatör spor dalları için tamamı, profesyonel spor dalları için %50’si” gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerince beyan edilen gelirden indirilebilecektir.
Yapılan bu düzenleme ile, spor faaliyetleri için yapılan sponsorluk harcamalarının;
- Amatör Spor dalları için tamamı (% 100)
- Profesyonel Spor dalları için % 50’si,
Gerçek ve tüzel kişilerce beyan edilen gelirden beyanname üzerinde indirilebilecektir.
- Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü Sponsorluk Yönetmeliği:
Gelir ve Kurumlar Vergisi Kanununda yapılan son düzenleme sonrası, konunun uygulamasına yönelik bugüne kadar Maliye Bakanlığı’nca bir tebliğ yayımlanmamış olup, Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanarak 16.06.2004 tarih ve 25494 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü Sponsorluk Yönetmeliği” ne göre uygulanmaktadır.
İlgili yönetmelik en son olarak, 22.12.2005 tarih ve 26031 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü Sponsorluk Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik” ile bazı değişiklikler yapılarak uygulamasına devam edilmektedir.
Yönetmeliğe göre, sponsor seçimi için Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü, Federasyon Başkanlıkları ve Gençlik ve Spor İl Müdürlükleri yıllık faaliyet programlarında yer alan uluslararası resmi gençlik ve spor organizasyonları ile yarım kalan tesislerin tamamlanması, yeni tesis yapımı veya mevcut tesislerin onarımları için ihtiyaç duyulan sponsorluk hizmetleri basın, yayın organları aracılığı ile ve ilan panolarında sponsorlara duyurulacak olup, birden fazla sponsorun aynı hizmet için başvurması halinde sponsorların vergi ve SSK prim borçları olmadığına ve Türk Sporuna yapmış olduğu hizmetler göz önünde bulundurulacaktır. Seçilen sponsor ile “sponsorluk sözleşmesi” yapılması ve bu sözleşmede sponsorların yükümlülükleri ve sponsora sağlanacak hak ve yükümlülüklere yer verilecektir. Sponsorluk sözleşmesi yapılan sponsorlara ayrıca “Sponsorluk Belgesi” verilir. Sponsorluk belgesinin bir örneği mükellefin bağlı olduğu vergi dairesine gönderilir.
Sponsorlarca yapılacak nakdi yardımlar Genel Müdürlük veya il müdürlüğünün ilgili hesaplarına yatırılır. Ayni yardımlar ise, Genel Müdürlük mevzuatına göre işlem yapılır. Sponsorluğa konu her türlü harcamalar doğrudan sponsorlarca yapılabileceği gibi genel müdürlükçe de yapılabilir. Sponsorluk konusu hizmetin sözleşme bedelini geçmemek üzere ve sponsor tarafından doğrudan harcama yapılması halinde harcama belgeleri Genel Müdürlükçe tasdik edilmek kaydıyla gider sayılır. Belgelenmeyen harcamalar gider olarak kabul edilmez.
Sponsorluk Yönetmeliğinin 13. maddesine göre gençlik ve spor klüplerine yapılan harcamaların sponsorluk harcaması kabul edilebilmesi için sponsorluk alan kulübün bağlı olduğu federasyonun liglerine veya resmi müsabakalarına katılması gerekir. Sponsorluk harcamalarına ilişkin belgeler Genel Müdürlüğün kontrol ve tasdikine tabidir. Genel Müdürlükçe tasdik edilmeyen harcamalar gider olarak kabul edilmez. Genel Müdürlükçe tasdik edilen harcamalara ilişkin belgelerin birer örneği, harcamalarda bulunan mükellefin bağlı bulunduğu vergi dairesine gönderilir. Gençlik ve spor tesisleri için yapılacak yapım ve ikmal işleri ile belli bir tutarı aşan bakım ve onarım işlerine ilişkin harcamalar ayrıca yeminli mali müşavirlerce de tasdik edilir. Yeminli mali müşavirlerce tasdik edilecek harcama tutarı 2004 yılı için 1.000.000 YTL. olup bu tutar her yıl TEFE endeksi değişim oranı uygulanarak artırılır. [1]
- Sponsorlardan Elde Edilecek Hizmet ve Yardımların Niteliği:
Sponsorluk alan ile sponsorlar arasında sözleşme düzenlenmesi koşulluyla; aşağıda belirtilen sponsorluk alanlarında yapılan her türlü harcama sponsorluk harcaması sayılır.
a)Genel müdürlüğün yıllık faaliyet programında yer alan ulusal veya uluslararası gençlik ve spor organizasyonları,
b)Sporcuların transfer bedelleri hariç olmak üzere spor kulüpleri ile federasyonların yıllık programlarında ulunan eğitim ve altyapı faaliyetleri gibi sporun yaygınlaşması ve sporcuların desteklenmesine yönelik resmi sportif faaliyetleri,
c)Kamu kurum ve kuruluşları ve yerel yönetimler ile gençlik ve spor kulüplerine ait gençlik ve spor tesislerinden Genel Müdürlükçe uygun görülenlerin yapımı, ikmali, bakımı ve onarımı,
d)Federasyonların veya gençlik ve spor kulüplerinin hizmet ve faaliyetlerinin yürütülmesi için gerekli olan spor organizasyonları ile sportif araç, gereç ve malzemelerin temini,
e)Ferdi lisanslı sporcuların, Genel Müdürlük veya federasyonlarca ferdi olarak katılanlarına izin verilen ulusal veya uluslar arası organizasyonları,
f)Türkiye Milli Olimpiyat Komitesi ile Paralimpik Komitesinin sportif faaliyetlerine ilişkin hizmetleri.
Ayrıca;
Sponsorlar, Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü’nün gözetim ve denetiminde yapılan her türlü uluslararası resmi spor organizasyonları ile Genel Müdürlük tarafından yapımı ve/veya onarımı uygun görülen tesisler ile yarım kalan tesislerinin tamamlanması için ayni ve/veya nakdi yardımda bulunabilirler. Belirtilen yönetmelikte sponsorlardan sağlanacak hizmet ve yardımlar aşağıdaki şekilde tespit edilmiştir.
Uluslararası resmi spor organizasyonlarında organizasyonun her türlü giderini karşılamak üzere alınacak hizmetler ile sporcu ve antrenörlere yapılacak ayni ve/veya nakdi yardımlar;
a)Organizasyonun bir kısım giderlerini karşılamak üzere alınacak hizmetler, ayni ve/veya nakdi yardımlar,
b)Organizasyonun başlangıcında programlanmayan ancak, organizasyonun devamında ihtiyaç duyulan ilave hizmetler veya bu hizmetler için yapılacak ayni ve/veya nakdi yardımlar,
c)Organizasyonun yayını, tanıtımı, materyallerin hazırlanması, basımı ve yayımı gibi hizmetler veya bu amaçla yapılacak ayni ve/veya nakdi yardımlar,
d)Genel Müdürlük tarafından yapımı ve onarımı uygun görülen tesisler ile yarım kalan spor tesislerinin tamamlanması için;
- Onarım, yeni inşaat ile yarım kalan ve her hangi bir yüklenicinin taahhüdünde bulunan işler için hazırlanan hak edişlere yapılacak ödemeler,
- Her türlü gençlik ve spor tesislerinin yapımı, onarımı, tamamlanması, tefrişi, araç gereç malzeme ve teçhizat ve dekorasyonu için yapılacak hizmetler, ayni ve/veya nakdi yardımlar.
- Sponsor Firmaların Yaptıkları Harcamaların Gider Kaydı ve Beyanname Üzerinde İndirimi:
Gelir veya kurumlar vergisi mükellefleri, sponsorluk harcamalarını (gider yazılan) yıllık beyannamede gösterebilmek için, harcama tutarı beyannamede önce kanunen kabul edilmeyen gider olarak ilave edilmeli, daha sonra beyanname üzerinde sponsorluk harcaması indirimi olarak gösterilmelidir. [2]
Gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri sponsorluk belgesi ve sözleşmesi çerçevesinde yukarıda belirtilen harcamaları belgelendirmeleri ve defterlerine kaydetmeleri halinde sponsorluk giderlerini yıllık gelir ve kurumlar vergisi beyannamesinde beyan ettikleri kazançla sınırlı olmak üzere indirebileceklerdir.
Bu indirim için söz konusu beyannamelerin ekinde herhangi bir belgenin ibraz zorunluluğu bulunmamaktadır. Ancak, mükellefler defter ve belgelerini Vergi Usul Kanunu’nun ilgili hükümleri çerçevesinde tutmakla yükümlü olduklarından, herhangi bir vergi incelemesinde sırasında veya vergi idaresince istenilmesi halinde bu belgelerin ibraz edileceği tabiidir. Geçici vergi beyannameleri üzerinde de söz konusu harcamaların indirim konusu yapılması mümkün olup, bu durumda da aynı esaslar geçerlidir. [3]
6.Sonuç:
Sponsorluk harcamalarının vergi matrahından indirilebilmesi için, sponsorluk alan ile sponsor olan arasında tarafların hak ve yükümlülüklerini içeren yazılı bir sözleşme yapılması ilgili yönetmelik gereği zorunludur. Sponsorluk sözleşmesinin işlemler tamamlandıktan sonra on gün içerisinde sponsorluğu alan tarafından Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü’ne gönderilmesi şarttır.
Gelir ve kurumlar vergisi kanununa eklenen hükümlerle, sponsorluk harcamalarının amatör spor dallarında tamamının, profesyonel spor dallarında ise yüzde 50’sinin vergi matrahından indirilmesine olanak sağlanmış bulunulmaktadır. Örneğin; profesyonel spor kulübüne sponsorluk yapan bir kurumlar vergisi mükellefi yaptığı 100 bin YTL’lik ödemenin ancak yarısını vergi matrahından düşebilir. Bunun anlamı, (50.000 x 0,20=) 10 bin YTL daha az vergi ödeyecek olup, kasasından çıkan paranın %10’unu geri almış sayılacaktır. Aynı mükellef amatör spor kulübüne aynı miktarda ödemede bulunacak ise (100.000 x 0,20=) 20 bin YTL daha az vergi ödeyecek olup, kasasından çıkan paranın %20’sini geri almış sayılacaktır.
Sponsorluk harcamalarının beyanname üzerinde indiriminin mümkün olabilmesi için sponsor olunacak sporcunun veya spor kulübünün ilgili federasyona veya spor il müdürlüğüne kayıtlı (lisanslı) olması gerekmektedir. Öte yandan, Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü “Sponsorluk Yönetmeliği” gereği, federasyon liglerine veya resmi müsabakalara katılmayan kulüpler veya sporcularla yapılan sponsorluk sözleşmelerin geçerliliği bulunmamakta ve dolayısıyla söz konusu kanunlar kapsamında yapılan sponsorluk harcamalarının beyanname üzerinde bildirilen gelirden indirilmesi mümkün olamamaktadır.
Yukarıdaki izahatlar ve yaralanma, ancak dönem sonlarında gelir veya kurumlar vergisi matrahı çıkan (kar eden) işletmeler için söz konusu olup, hesap döneminin zarar ile sonuçlanması halinde böyle bir yararlanma veya indirim söz konusu olamayacağı gibi bu tür bir harcamanın sonraki yıllarda indirimi de mümkün değildir.
Yapılan düzenlemenin taraflar için olumlu olduğu söylenebilir. Ancak, düzenlemenin uygulama usul ve esasları, Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanarak yürürlüğe giren “Sponsorluk Yönetmeliği” ne göre uygulanmaktadır. Ayrıca, Maliye Bakanlığı’nca da konu ile ilgili bir tebliğ çıkartılmasında ve mali açıdan da bazı açıklamalara ihtiyaç bulunmaktadır.
DİPNOT VE KAYNAKLAR
[1] Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanarak 16.06.2004 tarih ve 25494 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Sponsorluk Yönetmeliği”
[2] Sakıp ŞEKER, Yaklaşım Yayınları, Dönem Sonu İşlemleri, 1.Cilt
[3] Melek SARGIN, Gelir İdaresi Başkanlığı Şube Müdürü, Sponsorluk Harcamalarının Vergilendirilecek Kazançtan İndirimi, Vergi Dünyası, Sayı 297, Mayıs 2006
