22 Eylül 2006 Tarihli Resmi Gazete
Sayı: 26297
Devlet Bakanlığından:
Amaç ve kapsam
MADDE 1 – (1) Bu Tebliğin amacı, Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 sayılı Kararda tanımlanan yetkili müesseselerin kuruluş, şube açma, faaliyet, yükümlülük ve denetimlerine dair usul ve esasları düzenlemektir.
Tanımlar
MADDE 2 – (1) Bu Tebliğde geçen;
a) Müsteşarlık: Hazine Müsteşarlığını,
b) Merkez Bankası: Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasını,
c) Yetkili Müesseseler: Bakanlıkça tespit edilen usul ve esaslar çerçevesinde dövize ilişkin işlemler yapmasına izin verilen ve kıymetli maden, taş ve eşyalara ilişkin işlemler de yapabilen anonim şirketleri,
ç) Şube: Münhasıran yetkili müesseseye bağlı olarak çalışan, idaresi yönetim kurulu kararı ile atanan yönetici vasıtasıyla yürütülen kuruluşu,
d) Yetkili Müessese İzin Belgesi: Faaliyette bulunmasına izin verilen yetkili müesseselerin merkezleri adına düzenlenen ıslak imzalı ve soğuk damgalı belgeyi,
e) Şube İzin Belgesi: Yetkili müesseselerin Müsteşarlıkça açılmasına izin verilen şubeleri için bulundukları mahallin adı belirtilmek suretiyle düzenlenen ıslak imzalı ve soğuk damgalı belgeyi,
ifade eder.
Faaliyet konusu
MADDE 3 – (1) Yetkili müesseseler Türk Parası Kıymetini Koruma ve ilgili diğer mevzuat hükümleri çerçevesinde aşağıda belirtilen faaliyetlerde bulunabilirler.
a) Merkez Bankasınca alım satım konusu yapılan efektifleri almak ve satmak.
b) Efektifleri daha küçük veya daha büyük küpürlerle veya ayrı cins efektiflerle değiştirmek.
c) Merkez Bankasınca tespit edilen usul ve esaslar çerçevesinde dövizi natık çekleri satın almak.
ç) Kıymetli Madenler Borsasına üye olmak kaydıyla, ilgili yönetmelik ve mevzuat hükümleri çerçevesinde işlenmemiş kıymetli madenler ile barlar veya külçeler halindeki işlenmiş kıymetli madenlerin ithalini, ihracını ve söz konusu Borsada sürdürülmekte olan kıymetli madenlere ilişkin işlemleri yapmak.
d) Merkez Bankası bünyesinde kurulan Döviz ve Efektif Piyasalarında, öngörülen şartları yerine getirmek kaydıyla anılan Bankaca belirlenen esas ve usuller dahilinde döviz ve efektif alım satımı yapmak.
e) Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü tarafından üretilen basılı altınlar (milli ziynet ve meskük) ile bir kilogramdan küçük külçe şeklindeki standartaltınların alım satımını yapmak.
(2) Yetkili müesseseler yukarıda belirtilen işlemler dışındaki faaliyetlerde bulunamazlar.
(3) Bu madde hükümlerine aykırı faaliyette bulunduğu tespit edilen yetkili müessese hakkında yasal kovuşturmaya geçilir ve mevzuata aykırı faaliyeti durdurmasını teminen uyarılır. Yapılan uyarıya rağmen mevzuata aykırı faaliyete devam edilmesi halinde yetkili müessesenin faaliyet izni Müsteşarlıkça iptal edilir.
Kuruluş izni
MADDE 4 – (1) Yetkili müesseselerin kurulması ve faaliyete geçmesi için Müsteşarlıktan izin alınması şarttır.
(2) Faaliyet izni bulunmayanlar veya iptal edilenler, yetkili müessese faaliyetinde bulunamazlar; ticaret unvanlarında, ilan ve reklamlarında veya işyerlerinde dövize ilişkin işlem yaptıkları izlenimini yaratacak hiçbir kelime, deyim ve işaret kullanamazlar.
Kuruluş şartları
MADDE 5 – (1) Kurulmasına izin verilecek yetkili müesseselerin;
a) Anonim şirket olması,
b) Münhasıran yetkili müesseselerin faaliyet konuları ile iştigal etmek üzere kurulması,
c) Ödenmiş sermayelerinin 250 bin Yeni Türk Lirasından az olmaması,
ç) T.C. Ziraat Bankasına 80 bin EURO yatırılması,
d) Kurucuların, müflis, konkordato ilan etmiş veya taksirli suçlar hariç olmak üzere affa uğramış olsalar dahi ağır hapis veya 5 yıldan fazla hapis yahut zimmet, nitelikli zimmet, irtikap, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, inancı kötüye kullanma, dolanlı iflas gibi yüz kızartıcı suçlar ile istimal ve istihlak kaçakçılığı dışında kalan kaçakçılık suçları, resmi ihale ve alım satımlara fesat karıştırma, Devlet sırlarını açığa vurma, vergi kaçakçılığı, suçtan kaynaklanan mal varlığı değerlerini aklama suçlarından dolayı hüküm giymiş bulunmaması,
e) Hisse senetlerinin nama yazılı olması ve nakit karşılığı çıkarılması,
f) Ana sözleşmelerinin Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında mevzuat hükümlerine uygun olması,
g) Türkiye’de yetkili müessese olarak faaliyette bulunmak isteyen yurt dışında yerleşikkişilerin bulundukları ülkede döviz alım satım işleri ile iştigal ettiklerinin belgelenmesi,
şarttır.
(2) Yukarıda belirtilen şartlardan birini kaybeden veya taşımadığı tespit edilen yetkili müesseselere, söz konusu eksikliklerin tamamlanmasını teminen en fazla 90 günlük süre verilir. Bu süre içerisinde yükümlülüğünü yerine getirmeyen yetkili müesseselerin faaliyet izni başka bir uyarıya gerek olmaksızın iptal edilir.
Başvuru
MADDE 6 – (1) Yetkili müessese kurulması için Müsteşarlığa verilecek başvuru dilekçesine;
a) Şirket ana sözleşme taslağının,
b) Türkiye’de yerleşik her bir kurucu ortak için;
1) Müflis olmadıklarına ilişkin Asliye Ticaret Mahkemelerinden alınacak belgenin,
2) Konkordato ilan etmiş olmadıklarına ilişkin İcra Mahkemesi Hakimliklerinden alınacak belgenin,
3) Ağır hapis veya 5 yıldan fazla hapis yahut zimmet, nitelikli zimmet, irtikap, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, inancı kötüye kullanma, dolanlı iflas gibi yüz kızartıcı suçlardan mahkumiyetlerinin bulunmadığına ve vergi kaçakçılığı, suçtan kaynaklanan mal varlığı değerlerini aklama suçlarından dolayı hüküm giymemiş olduklarına ilişkin, Adli Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğünden veya Cumhuriyet Savcılıklarından alınan arşiv kayıtlarını da içeren adli sicil belgesinin,
4) Vergi borcu bulunmadığına dair bağlı bulunulan vergi dairesinden alınacak belgenin,
5) Gerçek kişiler için Tebliğin 1 numaralı, tüzel kişiler için 2 numaralı ekindeki örneğe uygun şekilde ve noter huzurunda düzenlenip kurucu ortaklarca imza edilecek birer beyannamenin,
c) Müsteşarlıkça gerekli görülecek diğer bilgi ve belgelerin,
eklenmesi zorunludur.
(2) Yurt dışında yerleşik kişilerden istenecek bilgi ve belgeler hakkında bu madde hükümleri kıyasen uygulanır.
Ön izin
MADDE 7 – (1) Kurucular, 5’inci maddede belirtilen bilgi ve belgeler ile birlikte yetkili müessese kurmak amacıyla ön izin almak üzere Müsteşarlığa başvuruda bulunurlar.
(2) Başvuruları Müsteşarlıkça uygun görülenlere, Türk Ticaret Kanunu hükümleri dahilinde anonim şirket kurabilmeleri için ön izin verilir.
(3) Yetkili müessese kurmak için ön izin alan kurucular, faaliyet izni alana kadar döviz alım satım faaliyetinde bulunamazlar. Faaliyet izni verilmeden önce faaliyete geçtikleri tespit edilenlerin ön izinleri iptal edilir ve kurucuları hakkında yasal kovuşturmaya geçilir.
Faaliyet izni
MADDE 8 – (1) Kurucular, ön izin tarihinden itibaren 90 gün içerisinde yetkili müessesenin kuruluş işlemlerini tamamlayarak faaliyet izni almak üzere Müsteşarlığa başvuruda bulunurlar.
(2) Faaliyet izni almak üzere yapılacak başvuruya;
a) Ana sözleşmenin yayımlandığı Ticaret Sicili Gazetesi’nin bir nüshası,
b) Ortaklar tarafından şirket ana sözleşmesinde taahhüt edilen asgari şirket sermayesinin nakden ve defaten ödendiğini gösterir bankadan alınacak belge,
c) Kuruluş işlemlerinin tamamlanmasını müteakip, 80 bin EURO’nun şirket adına T.C. Ziraat Bankasına yatırıldığını tevsik eden belge,
ç) Faaliyette bulunacakları ilin valiliğince düzenlenen, işyerinin yeterli fiziki güvenlik önlemlerine sahip olduğunu gösterir belge,
d) 492 sayılı Harçlar Kanunu uyarınca ödenmesi gereken harcın ödendiğini tevsik eden belge,
eklenir.
(3) Müsteşarlıkça yapılan inceleme neticesinde durumları uygun görülen yetkili müesseselere faaliyette bulunma izni verilerek, şirket adına “Yetkili Müessese İzin Belgesi” düzenlenir.
(4) Faaliyet izin tarihinden itibaren 90 gün içerisinde faaliyete geçilmemesi veya faaliyete aralıksız 90 gün veya daha fazla süreyle ara verilmesi halinde, faaliyet izni ve “Yetkili Müessese İzin Belgesi” iptal edilir. İzin belgesi iptal edilenler yetkili müessese olarak faaliyette bulunamazlar.
Şube açma
MADDE 9 – (1) Yetkili müesseselerin merkezlerine ilaveten şube açmaları Müsteşarlığın ön iznine tabidir. Şube açmak üzere yapılacak başvurulara yönetim kurulu kararı ile birlikte şube açılması nedenlerini belirtir bir raporun eklenmesi zorunludur. Yapılacak değerlendirme neticesinde durumları uygun bulunan yetkili müesseselere şube açma ön izni verilir.
(2) Şube açma iznini müteakip 90 gün içerisinde;
a) Her bir şube için 4’üncü maddede belirtilen ödenmiş sermayeye 250 bin Yeni Türk Lirası ilave edildiğine ilişkin Ticaret Sicili Gazetesi ve artırılan sermayenin tamamının ödendiğini gösterir bankadan alınacak belgenin,
b) 80 bin EURO’nun şirket adına T.C. Ziraat Bankasına yatırıldığını tevsik eden belgenin,
c) Faaliyette bulunacakları ilin valiliklerince düzenlenen, şubenin yeterli fiziki güvenlik önlemlerine sahip olduğunu gösterir belgenin,
ç) Şubenin tescil edildiği Ticaret Sicili Gazetesi’nin bir nüshasının,
d) 492 sayılı Harçlar Kanunu uyarınca ödenmesi gereken harcın ödendiğini tevsik eden belgenin,
tevdii halinde, faaliyete geçmesi uygun görülen şubelere Müsteşarlıkça “Şube İzin Belgesi” verilir.
(3) “Şube İzin Belgesi” verilmesinden önce faaliyete geçen şubenin ön izni Müsteşarlıkça iptal edilir ve şirket hakkında yasal kovuşturmaya geçilir.
(4) Şube izin belgesinin veriliş tarihinden itibaren 90 gün içerisinde faaliyete geçilmemesi veya faaliyete aralıksız 90 gün veya daha fazla süreyle ara verilmesi halinde, faaliyet izni ve “Şube İzin Belgesi” iptal edilir. İzin belgesi iptal edilen şubeler yetkili müessese olarak faaliyette bulunamazlar.
İzin belgesi
MADDE 10 – (1) Şirket adına düzenlenen “Yetkili Müessese İzin Belgesi” ve “Şube İzin Belgesi” işyerinde herkesin görebileceği şekilde asılı bulundurulmak zorundadır.
(2) 492 sayılı Harçlar Kanunu uyarınca ödenmesi gereken harcın ödendiğinin tevsik edilmesi kaydıyla, kaybedilen veya herhangi bir nedenle yenilenmesi istenilen yetkili müessese izin belgesi ile şube izin belgesinin yenisi düzenlenir.
(3) Faaliyet izni iptal edilen yetkili müesseselerin, “Yetkili Müessese İzin Belgesi”ni ve “Şube İzin Belgesi”ni Müsteşarlıkça verilen süre dahilinde iade etmemeleri veya faaliyetlerine devam etmeleri halinde haklarında yasal kovuşturmaya geçilir.
(4) Yetkili Müessese İzin Belgesi bulunmayan gerçek veya tüzel kişiler ticari amaçla döviz alım satımı yapamazlar.
Döviz hesabı
MADDE 11 – (1) Bu Tebliğ hükümleri uyarınca yetkili müesseseler tarafından T.C. Ziraat Bankasına yatırılan dövizler, bankanın “Muhtelif Borçlar-Bloke Paralar” hesabında izlenir ve herhangi bir nedenle faaliyetin sona ermesi halinde, bu tutarlardan öncelikle vergi, resim ve harç yükümlülükleri karşılandıktan sonra kalan tutar Müsteşarlığın talimatı üzerine ilgili şirkete ödenir.
(2) Söz konusu tutarların haciz işlemine veya icra takibine konu edilmesi halinde, haciz işleminin veya icra takibinin kaldırılması için Müsteşarlıkça ilgili müesseseye 90 günlük süre verilir. Bu süre içerisinde haciz işleminin veya icra takibinin kaldırılmaması halinde yetkili müessese izin belgesi iptal edilir.
(3) Bu hesaptaki tutarlara faiz ödenmez.
Adres ve unvan değişikliği
MADDE 12 – (1) Yetkili müesseselerin merkez ve şubeleri, Müsteşarlıkça izin verilen işyerleri dışında bir adreste faaliyette bulunamazlar.
(2) Yetkili müesseselerin unvan değişikliği ile merkez ve şubelerinin adres değişikliği Müsteşarlığın iznine tabidir.
Hisse devirleri
MADDE 13 – (1) Yetkili müesseselerin ortaklarında değişikliğe neden olan hisse devirleri Müsteşarlığın iznine tabidir.
(2) Hisseleri devralacak kişilerin kurucu ortaklarda aranılan şartları haiz olması ve bu durumun 6’ncı maddede belirtilen belgeler ile tevsiki gereklidir.
(3) Yetkili müesseseler, faaliyet izni verildiği tarihten itibaren 1 yıl geçmedikçe hisse devrinde bulunamazlar.
Bilgi verme
MADDE 14 – (1) Yetkili müesseseler Tebliğin 3 numaralı ekindeki örneğe uygun şekilde düzenleyecekleri yıllık faaliyet raporunu takip eden yılın Nisan ayı sonuna kadar Müsteşarlıkta olacak şekilde gönderirler.
(2) Müsteşarlık, yetkili müesseselerden gerek görülen her türlü bilgi ve belgeyi belirleyeceği şekil ve sürelerde isteyebilir.
Hesap ve belge düzeni
MADDE 15 – (1) Yetkili müesseseler;
a) Türk Ticaret Kanunu ve Vergi Usul Kanununa göre işletmenin ihtiyacına uygun birinci sınıf tacirlerin tutmak zorunda oldukları defter ve kayıtları tutmak,
b) Merkez Bankasınca belirlenen esaslar dahilinde her bir işlem itibarıyla döviz alımlarında “Döviz Alım Belgesi”, döviz satımlarında “Döviz Satım Belgesi” düzenlemek,
c) Faaliyet konuları ile ilgili olarak ilgili kanunlarca düzenlenmesi zorunlu olan diğer belgeleri düzenlemek ve gerekli kayıtları usulüne uygun şekilde tutmak,
ç) Bir takvim yılı içerisinde merkez ve şubelerinin her biri için en az 3 milyon ABD Doları veya karşılığı döviz tutarında döviz alış işlemi gerçekleştirmek,
zorundadırlar.
Denetim
MADDE 16 – (1) Yetkili müesseselerin faaliyet ve işlemleri, 1567 sayılı Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında Kanuna göre inceleme ve soruşturma yapmaya yetkili bulunan denetim elemanları ile kambiyo müdürlükleri ve ilgili kanunlarla denetim yapmaya yetkili elemanlar tarafından incelenebilir.
(2) Merkez Bankası yetkili müesseselerde inceleme yapmaya yetkilidir.
(3) Yetkili müesseseler yukarıda yazılı denetim elemanlarının ve mercilerin isteyecekleri bilgi ve belgeleri vermek, evrak ve defterlerini ibraz etmek zorundadırlar.
Yaptırım
MADDE 17 – (1) Bu Tebliğ hükümlerine aykırı işlem yaptığı tespit edilenler hakkında, 1567 sayılı Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında Kanunun 3/a maddesine istinaden yasal kovuşturmaya geçilir.
Yetki
MADDE 18 – (1) Müsteşarlık bu Tebliğin tatbikatını temin etmek amacıyla gerekli göreceği her türlü tedbiri almaya ve Tebliğde öngörülen haller dışında kalan özel durumları inceleyip sonuçlandırmaya yetkilidir.
Yürürlükten kaldırılan hükümler
MADDE 19 – (1) Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 sayılı Karara ilişkin 2002-32/27 sayılı Tebliğ yürürlükten kaldırılmıştır.
Yürürlük
MADDE 20 – (1) Bu Tebliğ yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 21 – (1) Bu Tebliğ hükümlerini Hazine Müsteşarlığının bağlı olduğu Bakan yürütür.
EK:1
KURUCULAR BEYANNAMESİ
(Gerçek Kişiler)
– ADI SOYADI : FOTOGRAF
– DOĞUM YERİ VE TARİHİ :
– UYRUĞU :
– ANA ADI :
– BABA ADI :
– İKAMETGAH ADRESİ :
– ÖĞRENİM DURUMU :
(En son mezun olduğu okul ve bölümü)
-MESLEĞİ VE GÖREV ÜNVANI :
– HALEN ÇALIŞTIĞI İŞ
YERİNİN ADI, ADRESİ :
(Çalışılan kurumun, işverenin ya da şirketin adı ya da ticari ünvanı belirtilecektir.)
– T.C. KİMLİK NUMARASI :
– VERGİ KİMLİK NUMARASI :
– DAHA ÖNCE ÇALIŞTIĞI YERLER:
ÇALIŞILAN YER SÜRESİ GÖREV ÜNVANI
1)
2)
3)
– SON BEŞ YILA AİT YILLIK GELİRLERİ VE ÖDEDİĞİ GELİR VERGİSİ (BİN YTL):
NET GELİR ÖDEDİĞİ GELİR VERGİSİ
20……YILI ………………………….. ………………………….
20……YILI ………………………….. ……………………..
20……YILI ………………………….. ……………………..
20……YILI ………………………….. ……………………..
20……YILI ………………………….. ……………………..
– ORTAĞI BULUNDUĞU ŞİRKETLER:
ŞİRKETİN ADI FAALİYET TÜRÜ SERMAYESİ HİSSE TUTARI
1)
2)
3)
4)
5)
– SAHİP OLDUĞU GAYRİMENKULLER:
(Sahip olunan tüm gayrimenkuller bu alana yazılacak ve belgeleri eklenecektir)
YERİ CİNSİ PAFTA ADA PARSEL
1)
2)
3)
4)
5)
– MENKUL KIYMETLER :
(Mevduat, tahvil, bono, değerli taş ve metaller, altın vs. bu kısma yazılacak ve belgeleri eklenecektir)
1)
2)
3)
4)
5)
– TAAHHÜT EDİLEN SERMAYENİN KARŞILANACAĞI KAYNAKLARIN AYRINTILI DÖKÜMÜ (Belgeleri eklenecek) :
1)
2)
3)
4)
5)
Yukarıdaki bilgilerin doğruluğunu beyan ederim.
İMZA :
TARİH: …/…/20…..
Not: Bu beyanname noter huzurunda düzenlenip, imzalanacaktır.
EK:2
KURUCULAR BEYANNAMESİ
(Tüzel Kişiler)
– UNVANI :
– MERKEZİ VE KURULUŞ TARİHİ:
– SERMAYESİ :
– ADRESİ :
– FAALİYET KONUSU :
– SON BEŞ YILA AİT BİLANÇO BİLGİLERİ (bin YTL)
NET KARI(ZARARI) ÖZKAYNAKLARI AKTİF TOPLAM
20……YILI ………………………….. ………………………….
20……YILI ………………………….. … ….………………..
20……YILI ………………………….. ……………………..
20……YILI ………………………….. ……………………..
20……YILI ………………………….. ……………………..
– İŞTİRAKLERİ
ŞİRKETİN UNVANI FAALİYET TÜRÜ SERMAYESİ HİSSE TUTARI
1)
2)
3)
4)
5)
– SAHİP OLDUĞU GAYRİMENKULLER (Tapu fotokopileri eklenecek)
YERİ CİNSİ PAFTA ADA PARSEL
!)
2)
3)
4)
5)
– MENKUL KIYMETLER (Ayrıntılı şekilde belirtilecek ve belgeleri eklenecek)
!)
2)
3)
4)
5)
– TAAHHÜT EDİLEN SERMAYENİN KARŞILANACAĞI KAYNAKLARIN AYRINTILI
DÖKÜMÜ (Belgeleri eklenecek)
!)
2)
3)
4)
5)
Yukarıdaki bilgilerin doğruluğunu beyan ederim.
İMZA :
TARİH: …/…/20…..
Not: Bu beyanname tüzel kişiliği temsil ve ilzama yetkili kişi tarafından noter huzurunda düzenlenip, imzalanacaktır.
EK:3
| FAALİYET RAPORU | ||||
| …………… YILI | ||||
| UNVANI | ||||
| ADRESİ | ||||
| TEL/FAX NUMARASI | ||||
| ŞUBE SAYISI | ||||
| ŞUBE ADRESİ 1 | ||||
| ŞUBE ADRESİ 2 | ||||
| ŞUBE ADRESİ 3 | ||||
| İŞLEM HACMİ BİLGİLERİ | ||||
| ALIŞ MİKTARI | SATIŞ MİKTARI | |||
| MERKEZ (ABD DOLARI*) | ||||
| …………………………ŞUBESİ (ABD DOLARI*) | ||||
| …………………………ŞUBESİ (ABD DOLARI*) | ||||
| …………………………ŞUBESİ (ABD DOLARI*) | ||||
| TOPLAM (ABD DOLARI*) | ||||
| *Diğer döviz cinsinden yapılan tüm alış ve satış miktarlarının yıl sonu paritesi esas alınarak ABD Dolarına dönüştürülmesi gerekmektedir. | ||||
| BİLANÇO BİLGİLERİ | ||||
| DÖNEN VARLIKLAR TOPLAMI | ||||
| DURAN VARLIKLAR TOPLAMI | ||||
| AKTİF TOPLAMI | ||||
| KISA VADELİ KAYNAK | ||||
| ÖDENMİŞ SERMAYE | ||||
| KAR | ZARAR | |||
| KAR/ZARAR DURUMU | ||||
| OLUŞTURULAN KATMA DEĞER | ||||
| TAHAKKUK EDEN KURUMLAR VERGİSİ | ||||
| BSM (KAMBİYO) VERGİSİ TOPLAMI | ||||
| SİGORTALI PERSONEL SAYISI | ||||
| ŞİRKETİN MEVCUT ORTAK VE HİSSE DAĞILIMI BİLGİLERİ | ||||
| ADI SOYADI | HİSSE ORANI | HİSSE BEDELİ | ||
| ……. | ||||
| ……. | ||||
| ……. | ||||
| ……. | ||||
| ……. | ||||
| ……. | ||||
| ŞİRKETİ TEMSİLE YETKİLİ YÖNETİCİ | ||||
| * YUKARIDAKİ BİLGİLERİN DOĞRULUĞUNU BEYAN EDERİM. YÖNETİM KURULU BAŞKANI | ||||
| ADI-SOYADI | ||||
| İMZA/TARİH | ||||