Levent GENÇYÜREK
Maliye Başmüfettişi
9 Eylül Üniversitesi İşletme Fakültesi
Öğretim Görevlisi
Maliye Bakanlığının açıklamasına göre Temmuz ayında 1 milyar 968,0 milyon YTL açık veren Bütçe, Ocak-Temmuz döneminde ise 454,7 milyon YTL fazla verdi.
(Bin YTL)
| Haz- 2006 | Tem -2006 | Artış(%) | 2006-7 Ay | 2006 Bütçe Tahmini | Artış(%) | |||
| Harcamalar | 13.065.611 | 16.896.757 | 29,32 | 98.495.322 | 174.321.617 | 56 | ||
| 1-Faiz Hariç Harcama | 10.252.660 | 11.134.792 | 8,60 | 69.857.741 | 128.061.592 | 54 | ||
| Personel Giderleri | 3.159.394 | 3.349.328 | 6,01 | 21.874.217 | 36.020.854 | 60 | ||
| Sosyal Güv.Kur. Devlet Primi | 386.320 | 390.908 | 1,19 | 2.775.584 | 4.974.632 | 55 | ||
| Mal ve Hizmet Alımları | 1.494.535 | 1.900.271 | 27,15 | 8.686.484 | 17.720.624 | 49 | ||
| Cari Transferler | 4.023.532 | 3.574.340 | -11,16 | 28.487.820 | 49.107.865 | 58 | ||
| Sermaye Giderleri | 718.567 | 1.127.486 | 56,91 | 4.155.487 | 12.451.901 | 33 | ||
| Sermaye Transferleri | 85.715 | 509.478 | 494,39 | 1.361.492 | 1.834.421 | 74 | ||
| Borç Verme | 384.597 | 282.981 | -26,42 | 2.516.657 | 4.256.200 | 59 | ||
| 2-Faiz Harcamaları | 2.812.951 | 5.761.965 | 104,84 | 28.637.581 | 46.260.025 | 62 | ||
| Gelirler | 15.183.992 | 14.928.729 | -1,68 | 98.950.066 | 160.325.526 | 62 | ||
| 1-Genel Bütçe Gelirleri | 14.727.989 | 14.567.569 | -1,09 | 96.337.002 | 156.213.516 | 62 | ||
| Vergi Gelirleri | 11.124.192 | 11.894.205 | 6,92 | 77.869.248 | 132.199.000 | 59 | ||
| Vergi Dışı Gelirler | 3.514.513 | 2.593.083 | -26,22 | 17.845.722 | 21.371.516 | 83 | ||
| Sermaye Gelirleri | 23.343 | 28.531 | 22,23 | 199.148 | 2.269.000 | 88 | ||
| Özel Gelirler ile Alınan Bağış ve Yardımlar | 65.941 | 51.750 | -21,52 | 422.884 | 374.000 | 1,13 | ||
| 2-Özel Bütçeli İdarelerin Öz Gelirleri | 413.331 | 205.004 | -50,40 | 1.666.019 | 2.962.935 | 56 | ||
| 3-Düzen. ve Denet. Kurumların Gelirleri | 42.672 | 156.156 | 265,94 | 947.045 | 1.149.075 | 82 | ||
| Bütçe Dengesi | 2.118.381 | -1.968.028 | -192,90 | 454.744 | -13.996.091 | – | ||
| Faiz Dışı Denge | 4.931.332 | 3.793.937 | -23,06 | 29.092.325 | 32.263.934 | 90 |
Uygulanan Maliye Politikasına ilişkin olarak yukarıda yer alan tablonun ortaya koyduğu sonuçları özetlemek gerekirse:
– Temmuz ayında özellikle “Faiz Dışı Harcamalar” da ki artış hızının düşüklüğü dikkat çekici. Sağlık harcamaları başta olmak üzere devletin mal ve hizmet alımlarında uyguladığı tasarruf tedbirleri ve sosyal güvenlik kurumlarına yapılan cari transferlerin, SSK ve Bağ-Kur prim borçlarının yeniden yapılandırılmasına bağlı elde edilen prim tahsilatı dolayısıyla azalması faiz dışı harcamalarda geçen aylarda gördüğümüz büyük artışların bu ay itibariyle yaşanmasını önlemiş.
– Temmuz ayı içersinde yapılan yatırım harcamalarında (sermaye giderleri) bir önceki aya göre önemli ölçüde bir artış görülmekte(%57). Ancak, bu artışa rağmen 7 aylık yatırım harcaması tutarının 2006 yıl sonu hedefinin ancak %33 üne ulaşmış olması, devlet yatırımlarının enflasyon vb. kaygılar nedeniyle biraz askıya alındığını gösteriyor.
– Faiz dışı harcamalarda ki olumlu seyre rağmen “Faiz Harcamaları”nda görülen önemli artışa gelirlerde meydana gelen düşüşün de eklenmesi, Temmuz ayı bütçesinin 2 Milyar YTL ye yakın açık vermesine yol açmış. Temmuz ayı faiz dışı denge rakamı da Haziran ayına göre %23 oranında azalarak 3.8 Milyar YTL olarak gerçekleşmiş.
– Yılın ilk 7 ayı sonu itibariyle yıl sonu faiz dışı denge hedefin %90’nının yakalanmış olmasının Maliye Politikası açısından başarısını göz ardı etmeden, Temmuz ayı itibariyle faiz harcamalarında ortaya çıkan büyük artış ile birlikte gelirlerde meydana gelen düşmenin sebepleri üzerinde durulmalı ve bu sonuçlar iyi analiz edilmelidir.
– Uygulanan sıkı maliye politikasının temel başarısında en önemli faktörün faiz harcamalarında görülen azalmalar olduğu dikkate alındığında, Temmuz ayının dönemsel olarak faiz ödemelerinin yoğun olduğu bir ay olup olmadığı sorgulanmalı, faiz harcamalarındaki artışın Mayıs ayında yaşanan finansal gelişmeler sonucu artan faiz oranları ile ilgisi ortaya konulmak suretiyle yıl sonuna kadar bu etkinin derecesi belirlenmelidir.
– Gerek tüm gelirler gerekse Vergi gelirlerinde yıl sonu hedefinin %62’sine ulaşılması olumlu bir gelişme olmakla birlikte, kurumlar vergisi mükellefleri tarafından fazla ödenen Geçici Vergilerin Ağustos ayında mahsubu sonucu kurumlar geçici vergisinde önemli bir düşüşün olacağı ve bunun ÖTV gibi diğer vergilerin artırılması ile karşılanma riski göz önünde bulundurulmalı. Memur maaşlarında beklenen artışın kaynağı da merak konusu.
– Köy-Des (Köylerin Altyapısını Destekleme) Projesine Temmuz ayı içerisinde aktarılan 350 Milyon YTL devlet tarafından karşılıksız olarak yapılan transfer ödemeleri kaleminin (sermaye transferleri) bir önceki aya göre yaklaşık 5 kat artmasına yol açmış olup yıl sonu hedefinin %74 üne ulaşılmıştır.
– Yatırım harcamaları yanında Köy-Des Projesi gibi karşılıksız transferlerde diğer aylarda görülmediği ölçüde bir artışın olması bir erken seçim olasılığını olmasa da önümüzdeki yıl yapılacak seçimlere yönelik bir eğilimi ortaya koyduğu söylenebilir.