T.C.
SOSYAL GÜVENLİK KURUMU BAŞKANLIĞI
Sosyal Sigortalar Kurumu Başkanlığı (Devredilen)
Sigorta İşleri Genel Müdürlüğü Sigorta Primleri Daire Başkanlığı
TARİH : 26/06/2006
SAYI : B.13.2.SSK.5.01.08.00/VIII-031-502522
KONU : Yatırımların ve istihdamın teşviki
GENELGE
16-375 EK
I- GENEL AÇIKLAMALAR:
Bilindiği üzere, 5084 sayılı Kanunun 7 nci maddesine 31.07.2004 tarihli, 25539 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 5228 sayılı Kanunun 55 inci maddesi ile eklenen (h) bendi, 5350 Sayılı Yatırımların ve İstihdamın Teşviki ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un 6 ncı maddesi ile,
“ h) Bu Kanun kapsamına giren illerde 31.12.2007 tarihine kadar tamamlanan yeni yatırımlar için 3, 4 ve 6 ıncı maddelerde yer alan destek ve teşvikler, bu maddelerde yer alan sürelere bakılmaksızın yatırımın tamamlandığı tarihi izleyen beş yıl süresince uygulanır.” şeklinde değiştirilmiştir.
5350 sayılı Kanunun Geçici 1 inci maddesinin (a) fıkrasında, “29.01.2004 tarihli ve 5084 sayılı Kanunun, bu Kanunla değiştirilmeden önceki 2 nci maddesinin (a) bendi kapsamına giren illerde faaliyette bulunanlardan, 5084 sayılı Kanunun, bu Kanunla değiştirilmeden önceki 3 ve 4 üncü maddelerinde belirtilen teşvik ve desteklerden yararlanma hakkı kazanan mükelleflerin, bu haklarından aynen yararlanmaya devam edecekleri, ancak bu mükelleflerin gerekli şartları sağlamaları ve talep etmeleri halinde, 5084 sayılı Kanunun bu Kanunla değişik 3 ve 4 üncü maddeleri hükümlerinden yararlanabilecekleri” öngörülmüştür.
Görüldüğü üzere, 5350 sayılı Kanunun Geçici 1 inci maddesinin (a) fıkrası hükmü ile işverenlere 5084 sayılı Kanunla tanınan haklar korunmuş olup, buna ilişkin ayrıntılı açıklamalar 16-344 Ek sayılı Genelgemizin VI-5084 SAYILI KANUNDAN YARARLANAN İŞVERENLER” başlıklı bölümünde yapılmıştır.
Diğer taraftan, 5084 sayılı Yatırımların ve İstihdamın Teşviki ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun hükümleri çerçevesinde yatırımlara başladığı halde, bu Kanunda değişiklik yapan 5350 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği tarihe kadar yatırımlarını tamamlayamamış olan gelir veya kurumlar vergisi mükellefi olan işverenlerin, bu Kanunda öngörülen teşvikten ne şekilde yararlanacakları hususunda ortaya çıkan tereddütlerin giderilmesi amacıyla, Maliye Bakanlığınca hazırlanan “3 Seri No’lu Yatırımların ve İstihdamın Teşviki Genel Tebliği” 20.4.2006 tarihli, 26145 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.
Söz konusu tebliğin “Başlamış Yatırımlarla İlgili Uygulama“ başlıklı 2 nci maddesinde,
“…..5084 sayılı Kanunun, 5350 sayılı Kanunla değiştirilmeden önceki 2 nci maddesinin (a) bendi kapsamına giren illerde, 01.10.2003-01.04.2005 tarihleri arasında aşağıdaki işlemlerden herhangi birini gerçekleştirmek suretiyle yatırıma başladığını belgeleyenlerin de eski hükümler çerçevesinde gelir vergisi stopajı teşvikinden yararlanmaya hak kazanmış mükellefler kapsamında değerlendirilmesi gerekmektedir.
-5084 sayılı Kanun kapsamında bedelsiz yatırım yeri tahsis edilmiş olması,
-Akreditif açtırılması,
-Yatırımın büyüklüğü ile uyumlu alt yapının hazırlanması,
-Yatırımla ilgili ithalat, bina-inşaat yapımı ve makine teçhizat alımına ilişkin harcamalara başlanılarak yasal defterlere buna ilişkin gerekli kayıtların yapılması,
-Yatırımın gerçekleşme durumunun Organize Sanayi Bölgelerinde Bölge Yöneticiliğine, diğer bölgelerde Sanayi ve Ticaret İl Müdürlüğüne bildirilmiş olması.
Buna göre, yatırıma başladığını belgeleyen söz konusu mükellefler, 5084 sayılı Kanunda 5350 sayılı Kanunla değişiklik yapılmadan önceki hükümler çerçevesinde gelir vergisi stopajı teşvikinden yararlanabileceklerdir.
Öte yandan, bu durumda olup da 5084 sayılı Kanunda yer alan gelir vergisi stopajı teşvikinden yararlanmamak suretiyle muhtasar beyannamelerini vermiş olan mükellefler hakkında da Vergi Usul Kanunu hükümleri çerçevesinde gerekli düzeltme işlemlerinin yapılabileceği tabidir.”
Şeklinde düzenleme yapılmıştır.
5084 sayılı Kanunun 5350 sayılı Kanunla değiştirilmeden önceki 4 üncü maddesinde düzenlenmiş olan “sigorta primi işveren hissesi teşviki” nde aranılan koşullar, aynı Kanunun 3 üncü maddesindeki “gelir vergisi stopajı teşviki” ndeki koşullarla benzerlik arz ettiğinden, 5084 sayılı Kanunun 7 nci maddesinin birinci fıkrasının (h) bendinin uygulaması ile ilgili olarak Sigorta İl/Sigorta Müdürlüklerimizce yapılacak işlemler aşağıda açıklanmıştır.
II- 01.10.2003-31.03.2005 TARİHLERİ ARASINDA YATIRIMA BAŞLANDIĞININ BELGELENMESİ:
Buna göre, 01.10.2003-31.03.2005 tarihleri arasında;
1-5084 sayılı Kanun kapsamında bedelsiz yatırım yeri tahsis edilmiş olduğu,
2-Akreditif açtırıldığı,
3-Yatırımın büyüklüğü ile uyumlu alt yapı hazırlandığı,
4-Yatırımla ilgili ithalat, bina-inşaat yapımı ve makine teçhizat alımına ilişkin harcamalara başlanılarak yasal defterlere buna ilişkin gerekli kayıtları yaptığı,
5-Yatırımın gerçekleşme durumunun Organize Sanayi Bölgelerinde Bölge Yöneticiliğine, diğer bölgelerde Sanayi ve Ticaret İl Müdürlüğüne bildirilmiş olduğu,
Durumlarından herhangi birini belgeleyerek, 5084 sayılı Kanunun, 5350 sayılı Kanunla değiştirilmeden önceki 2 nci maddesinin (a) bendi kapsamına giren 36 ilde (16-314 Ek sayılı Genelgenin II. bölümünde isimleri belirtilen illerde), yatırıma başladığı anlaşılanlar, eski hükümler (5084 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinde 5350 sayılı Kanununla değişiklik yapılmadan önceki hükümler) çerçevesinde sigorta primi işveren hissesi teşvikinden yararlanmaya hak kazanmış işverenler kapsamında değerlendirilecek, başka bir anlatımla bu işverenler, en az otuz işçi çalıştırma şartı aranmaksızın sigorta primi işveren hissesi teşvikinden yararlanabileceklerdir.
Yatırıma başlandığına ilişkin olarak işverenler tarafından ibraz edilen belgeler ile ilgili olarak Ünitelerimizce tereddüte düşülmesi halinde, ilgili vergi dairesi ile yazışma yapılmak suretiyle söz konusu işverenlerin Maliye Bakanlığının “3 seri nolu Yatırımların ve İstihdamın Teşviki Genel Tebliği” uyarınca 5084 sayılı Kanunun 5350 sayılı Kanunla değiştirilmeden önceki 3 üncü maddesinde belirtilen gelir vergisi stopajı teşvikinden yararlanmaya hak kazanıp kazanmadığı sorularak sonucuna göre işlem yapılacaktır.
Örneğin; Gelir veya kurumlar vergisi mükellefi olan bir işverenin, 01.10.2003-31.03.2005 tarihleri arasındaki bir tarihte yatırımın büyüklüğü ile uyumlu alt yapı hazırlığı yapıldığından bahisle, 5084 sayılı Kanunun 5350 sayılı Kanunla değiştirilmeden önceki 4 üncü maddesinde belirtilen sigorta primi işveren hissesi teşvikinden yararlanmak amacıyla ilgili Sigorta İl/Sigorta Müdürlüğümüze başvurması ve buna ilişkin olarak ibraz edilen belgelere de itibar edilip edilmeyeceği konusunda herhangi bir tereddüt oluşması halinde, ilgili vergi dairesi ile yazışma yapılmak suretiyle sonucuna göre işlem yapılacaktır.
Aynı şekilde, gelir veya kurumlar vergisi mükellefi olan bir işverenin, söz konusu 36 ilin herhangi birinde 01.10.2003-31.03.2005 tarihleri arasındaki bir tarihte, yatırımla ilgili ithalat, bina-inşaat yapımı ve makine teçhizat alımına ilişkin harcamaya başlayarak yasal defterlere buna ilişkin gerekli kayıtların yapıldığını belgelediğinden bahisle, 5084 sayılı Kanunun 5350 sayılı Kanunla değiştirilmeden önceki 4 üncü maddesinde belirtilen sigorta primi işveren hissesi teşvikinden yararlanmak amacıyla Sigorta İl/Sigorta Müdürlüğümüze başvurması üzerine, işveren tarafından ibraz edilen belgelerin incelenmesi sonucu tereddüt oluşması durumunda, ilgili vergi dairesi ile yazışma yapılmak ve gerektiğinde defter inceleme yetkileri göz önünde bulundurularak Sigorta Yoklama Memuru veya Sigorta Müfettişine inceleme yaptırılmak suretiyle sonucuna göre işlem yapılacaktır.
III- 01.10.2003-31.03.2005 TARİHLERİ ARASINDA YATIRIMA BAŞLADIĞI HALDE, 01.04.2005 TARİHİNDEN SONRA 506 SAYILI KANUN KAPSAMINA ALINAN İŞYERLERİ:
5084 sayılı Kanunun 5350 sayılı Kanunla değiştirilmeden önceki 2 nci maddesinin (a) bendi kapsamında yer alan 36 ilin herhangi birinde; 01.10.2003-31.03.2005 tarihleri arasında yukarıda belirtilen durumlardan herhangi birini gerçekleştirdiğini belgelemek suretiyle yatırıma başlamış olduğu anlaşılan gelir veya kurumlar vergisi mükellefi olan işverenler, 01.10.2003-31.03.2005 tarihleri arasında sigortalı çalıştırmamalarına rağmen, 01.04.2005 veya sonrası bir tarihte sigortalı çalıştırmaya başlamaları halinde, 5084 sayılı Kanunun 5350 sayılı Kanunun Geçici 1 inci maddesi ile değiştirilmeden önceki 4 üncü maddesinde belirtilen sigorta primi işveren hissesi teşvikinden yararlandırılacaklardır.
Örnek -1: 5084 sayılı Kanunun 5350 sayılı Kanunla değiştirilmeden önceki 2 nci maddesinin (a) bendi kapsamında yer alan 36 ilden biri olan Diyarbakır ilinde, (X) Bankasından almış olduğu resmi belge ile 27.10.2004 tarihinde akreditif açtırdığını kanıtlayan (B) Anonim Şirketinin organize sanayi bölgesinde kurulu işyerinin, 13.06.2006 tarihinde 506 sayılı Kanun kapsamına alındığı ve 2 sigortalı çalıştırmaya başladığı varsayıldığında, söz konusu işyerinde çalışan sigortalıların tamamının sigorta primine esas kazanç alt sınırına göre hesaplanan sigorta primi işveren hissesinin % 100’ü, 2006/Haziran ayı için düzenlenmesi gereken aylık prim ve hizmet belgesinden başlanarak Hazinece karşılanacaktır.
Örnek -2: 5084 sayılı Kanunun 5350 sayılı Kanunla değiştirilmeden önceki 2 nci maddesinin (a) bendi kapsamında yer alan 36 ilden biri olan Erzincan ilinde 17.03.2002 tarihinde 506 sayılı Kanun kapsamına alınmış olan, organize sanayi veya endüstri bölgesi dışında faaliyette bulunan (A) Limited Şirketinin, 2003/Şubat ayında sigortalı çalıştırmaya ara verdiği, 25.11.2004 tarihinde 5084 sayılı Kanun kapsamında kendilerine bedelsiz yatırım yeri tahsis edilmiş olduğunu resmi belge ile kanıtladığı ve 02.06.2006 tarihinde 5 sigortalı çalıştırmaya başladığı varsayıldığında, sözkonusu işyerinde çalışan sigortalıların tamamının sigorta primine esas kazanç alt sınırına göre hesaplanan sigorta primi işveren hissesinin % 80’i, 2006/Haziran ayı için düzenlenmesi gereken aylık prim ve hizmet belgesinden başlanarak Hazinece karşılanacaktır.
Örnek-3: 5084 sayılı Kanunun 5350 sayılı Kanunla değiştirilmeden önceki 2 nci maddesinin (a) bendi kapsamında yer alan 36 ilden biri olan Çankırı ilinde (X) Ltd.Şti.’ne Organize Sanayi Bölgesi Yönetim Kurulu kararı ile 14.01.2005 tarihinde akdedilen sözleşmeye istinaden bedelsiz arsa tahsisi yapıldığı, adı geçen firma tarafından aynı arsa üzerine 5350 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği 1.4.2005 tarihinden önceki bir tarihte (2005/Şubat ayı içinde) fabrika inşaatına başlanarak bu inşaatın da 28.02.2006 tarihinde bitirildiği ve aynı yerde bu defa asıl faaliyet konusu olan plastik malzeme üretimine 15.06.2006 tarihinde 10 sigortalı çalıştırılmak suretiyle başlanılarak Kurumumuzda yeni bir işyeri dosyası tescil ettirildiği varsayıldığında, söz konusu 14.01.2005 tarihli bedelsiz arsa tahsis sözleşmesi Sigorta İl Müdürlüğümüze ibraz edilmek kaydıyla X Ltd.Şti. 2006/Haziran ayı aylık prim ve hizmet belgesinden başlamak üzere 5084 sayılı Kanunun 5350 sayılı Kanunla değiştirilmeden önceki 4 üncü maddesi hükümlerinden (30 işçi çalıştırma şartı aranmaksızın) yararlanabilecektir.
Öte yandan, 5084 sayılı Kanunun 5350 sayılı Kanunla değiştirilmeden önceki 4 üncü maddesinde belirtilen teşvikten yararlanılabilmesi için, yatırıma başlama ile ilgili olarak yukarıda belirtilen şartların 01.10.2003-31.03.2005 tarihleri arasında gerçekleştirilmiş olduğunun belgelenmesi gerekmektedir.
Söz konusu 36 ilde yatırıma başlama ile ilgili şartları 01.10.2003 tarihinden önce ya da 01.04.2005 veya sonrası bir tarihte gerçekleştiren gelir veya kurumlar vergisi mükellefi işverenler ise, 5084 sayılı Kanunun 5350 sayılı Kanunla değiştirilen 4 üncü maddesinde öngörülen şartları yerine getirmeleri kaydıyla sigorta primi işveren hissesi teşvikinden yararlanabileceklerdir.
Diğer taraftan, 5084 sayılı Kanunun 5350 sayılı Kanunla değiştirilmeden önceki 2 nci maddesinin (a) bendi kapsamında yer alan 36 ilde, yatırıma başlama ile ilgili yukarıda belirtilen şartlardan herhangi birini gerçekleştirmesine rağmen, işyerinin 01.04.2005 tarihinden sonra 506 sayılı Kanun kapsamına alınmış olması nedeniyle 5084 sayılı Kanunun 5350 sayılı Kanunla değiştirilmeden önceki 4 üncü maddesinde öngörülen teşviklerden yararlanamamış olan işverenlerin de, sözkonusu teşviklerden istifade edebilmeleri için gerekli düzeltme işlemlerinin yapılması gerekmektedir.
Örnek-4: 07.10.2005 tarihinde 506 sayılı Kanun kapsamına alınmış olan (Y) Anonim Şirketinin yatırımın büyüklüğü ile uyumlu alt yapısını 17.04.2004 tarihinde hazırladığını resmi kurum ve kuruluşlardan alınan belge ile kanıtlaması halinde, daha önce 5084 sayılı Kanun çeşidi seçilmeden verilmiş aylık prim ve hizmet belgeleri için iptal nitelikte, buna karşın sigortalı sayısı, prim ödeme gün sayısı ve prime esas kazanç tutarı aynı olmak kaydıyla 5084 sayılı Kanun çeşidi seçilerek asıl nitelikte aylık prim ve hizmet belgesi verilmek suretiyle gerekli düzeltme işlemi yapılacaktır. Daha önce 5084 sayılı Kanun türü seçilmeden düzenlenmiş olan aylık prim ve hizmet belgeleri yasal süresi içinde Kurumumuza verilmiş olması kaydıyla sonradan (geriye doğru) düzeltme amacıyla verilen aylık prim ve hizmet belgelerinden dolayı tahakkuk edecek idari para cezaları Ünite İtiraz Komisyonu kararı ile iptal edilecektir.
Ayrıca, Hazinece ödenmesi gerektiği halde daha önce işveren tarafından ödenen sigorta primi işveren hissesi prim tutarının %100’ü veya %80’i, işverenin varsa mevcut borçlarına mahsup edilecek, yoksa talebi halinde iade edilecektir.
IV-01.10.2003-31.03.2005 TARİHLERİ ARASINDA YATIRIMA BAŞLADIĞI ANLAŞILAN İŞVERENLERİN BİRDEN FAZLA İŞYERİNİN OLMASI HALİNDE YAPILACAK İŞLEM :
Bilindiği üzere, 5084 sayılı Kanunun 5350 sayılı Kanunla değiştirilmeden önceki 4 üncü maddesi gereğince işveren bazında uygulama yapıldığından, aynı işverenin kapsama giren ve girmeyen illerde birden fazla işyerinin bulunması halinde, bu işyerlerinin tümünde çalıştırılan ve 2003/II. dönem bordrolarının son ayında kayıtlı toplam sigortalı sayısına ilave olarak kapsama giren illerdeki işyerlerine 01.09.2003 tarihinden itibaren yeni işe alınan sigortalılar bu kapsamda değerlendirilmektedir.
Bu nedenle, 01.10.2003-31.03.2005 tarihleri arasında sözkonusu 36 ilde yatırıma başladığı anlaşılan gelir veya kurumlar vergisi mükellefi olan işverenler, 01.04.2005 ve sonraki bir tarihte 506 sayılı Kanun kapsamına alınmış olan işyerlerinde çalıştırdıkları sigortalılardan, kapsama giren ve girmeyen illerde kurulu olan işyerlerine ilişkin olarak düzenledikleri 2003/II. dönem bordrosunun son ayında kayıtlı toplam sigortalı sayısına ilave olarak kapsama giren illerdeki işyerlerine yeni işe aldıkları sigortalılardan dolayı Kanunda öngörülen teşvikten yararlanabileceklerdir.
Örnek: (A) işvereninin Ankara, İstanbul ve Tokat’da faaliyet gösteren üç işyerinden dolayı 01.10.2003 tarihinden önce Kurumumuza vermiş olduğu en son dönem bordrolarının son ayında kayıtlı sigortalı sayılarının,
| İl |
En Son Verilen Dönem Bordrosu |
Bu Bordrolarda Kayıtlı Sigortalıların Çalıştığı Son Ay |
Son Aylardaki Sigortalı Sayısı |
| Ankara |
2003\II |
2003\Ağustos |
5 |
| İstanbul |
2003\II |
2003\Temmuz |
2 |
| Tokat |
2003\II |
2003\Haziran |
3 |
| TOPLAM |
10 |
Olduğu, 22.03.2005 tarihinde Sinop ilinde yatırımın gerçekleşme durumu Sanayi ve Ticaret İl Müdürlüğüne bildirildiğini anılan Müdürlükten alınan belge ile kanıtladığı ve Sinop ilinde 28.05.2006 tarihinden itibaren sigortalı çalıştırmaya başladığı varsayıldığında, söz konusu işverenin 5084 sayılı Kanunun 5350 sayılı Kanunla değiştirilmeden önceki 4 üncü maddesinde öngörülen teşvikten yararlanabilmesi için, Ankara, İstanbul ve Tokat illerimizin yanı sıra Sinop ilimizdeki işyerinde çalıştırılan toplam sigortalı sayısının 10’un üzerinde olması gerekmektedir.
Buna göre, 2006/Mayıs ayı itibariyle Ankara, İstanbul ve Tokat’da toplam 8 sigortalı, Sinop ilinde ise 7 sigortalı çalıştırılması halinde, baz alınan sigortalı sayısının 10, toplam çalıştırılan sigortalı sayısının ise 15 olması nedeniyle, anılan işveren Sinop ilinde çalıştırılan 7 sigortalıdan ancak 5 sigortalı için Kanunda öngörülen teşvikten yararlanabilecektir.
Aynı işverenin, 2006/Haziran ayında Ankara, İstanbul ve Tokat’da toplam 5 sigortalı, Sinop ilimizde ise 4 sigortalı çalıştırması halinde, baz alınan sigortalı sayısının 10, bu ayda çalıştırılan toplam sigortalı sayısının ise 9 olması nedeniyle, bu defa baz alınan sigortalı sayısından daha az sigortalı çalıştırılmış olması nedeniyle, Kanunda öngörülen teşvikten yararlanması mümkün olmayacaktır.
Diğer taraftan anılan işveren, gerekli şartları sağlaması ve talep etmesi halinde 5350 sayılı Kanunla getirilen değişikliklerden yararlanma hakkına da sahip bulunmaktadır.
Bu genelgenin uygulamasına ilişkin bilgisayar programlarında gerekli düzenleme yapılmakta olup, programların tamamlanmasını müteakip Sigorta İl/Sigorta Müdürlüklerine gerekli bilgi verilecektir.
V-DİĞER HUSUSLAR:
5.1. Genel Müdürlüğümüze ulaşan yazılardan, 5084 sayılı Kanunun 5350 sayılı Kanunla değiştirilmeden önceki 2 nci maddesinin (a) bendi kapsamında yer alan 36 ilde 01.04.2005 tarihinden önce 506 sayılı Kanun kapsamına alınan bazı işyerlerinin, 5084 sayılı Kanunun 5350 sayılı Kanununla değiştirilmeden önceki 4 üncü maddesinde belirtilen teşvik ve desteklerden yararlanmaya hak kazandığı halde, bu işverenlerin, kapsama giren sigortalılara ilişkin aylık prim ve hizmet belgelerini 5084 sayılı Kanun türünü seçmeden gönderdikleri, dolayısıyla Kanunda öngörülen sigorta primi işveren hissesi teşvikinden yaralanamadıkları anlaşılmıştır.
Bilindiği üzere, 5350 Sayılı Yatırımların ve İstihdamın Teşviki ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un Geçici 1 inci maddesinde,
“29.01.2004 tarihli ve 5084 sayılı Kanunun, bu Kanunla değiştirilmeden önceki 2 nci maddesinin (a) bendi kapsamına giren illerde faaliyette bulunanlardan, 5084 sayılı Kanunun, bu Kanunla değiştirilmeden önceki 3 ve 4 üncü maddelerinde belirtilen teşvik ve desteklerden yararlanma hakkı kazanan mükellefler, bu haklarından aynen yararlanmaya devam ederler. Ancak, bu mükellefler, gerekli şartları sağlamaları ve talep etmeleri halinde, 5084 sayılı Kanunun bu Kanunla değişik 3 ve 4 üncü maddeleri hükümlerinden yararlanabilirler.”
Hükmü yer almaktadır,
Kanunun bu hükmüne istinaden 27.05.2005 tarihli, 16-344 Ek sayılı Genelgemizin IV- 5084 SAYILI KANUNDAN YARARLANAN İŞVERENLER başlıklı bölümünde, 5084 sayılı Kanundan yararlanan işverenlerin 5350 sayılı Kanundan yararlanma yönünde bir isteklerinin bulunmaması halinde, haklarında 13.04.2004 tarihli, 16-314 Ek sayılı Genelgede açıklandığı gibi işlem yapılacağı açıklanmıştır.
Dolayısıyla, 5350 sayılı Kanunun Geçici 1 inci maddesi ile 5084 sayılı Kanunda öngörülen şartları haiz işverenlerin kazanılmış hakları aynen korunduğundan ve 5084 sayılı Kanundan faydalanmak için yazılı talep şartı da aranmadığından, 01.04.2005 tarihinden önce 5084 sayılı Kanunda öngörülen şartları gerçekleştirmiş (ilave istihdam yaratmış) olmasına rağmen, sigorta primi işveren hissesi teşvikinden faydalanmamış olan işverenlerce 5084 sayılı Kanun çeşidi seçilmeden verilmiş olan aylık prim ve hizmet belgeleri için iptal nitelikte, 5084 sayılı Kanun çeşidi seçilerek asıl nitelikte aylık prim ve hizmet belgesi verilmesi durumunda gerekli düzeltme işlemi yapılacaktır.
Daha önce, 5084 sayılı Kanun türü seçilmeden düzenlenmiş olan aylık prim ve hizmet belgelerinin yasal süresi içinde verilmiş olması kaydıyla, sonradan 5084 sayılı Kanun türü seçilmek suretiyle düzeltme amaçlı olarak verilen aylık prim ve hizmet belgelerinden dolayı tahakkuk eden idari para cezaları Ünite İtiraz Komisyon kararı ile iptal edilecek ve Hazinece ödenmesi gerektiği halde işveren tarafından ödenen işveren hissesi prim tutarı da, işverenin varsa borçlarına mahsup edilecek, yoksa kendisine iade edilecektir.
Örnek-1: 5084 sayılı Kanun kapsamına giren veya girmeyen illerde 01.10.2003 tarihinden önce 506 sayılı Kanun kapsamına alınmış işyeri bulunmayan (D) Limited Şirketinin, 5084 sayılı Kanunun 5350 sayılı Kanunla değiştirilmeden önceki 2 nci maddesinin (a) bendi kapsamına giren 36 ilden biri olan Yozgat ilinde 12.08.2004 tarihi itibariyle faaliyete başladığı ve 2004/Ağustos ayında 7 sigortalı çalıştırmasına rağmen bahse konu aya ilişkin aylık prim ve hizmet belgesini 5084 sayılı Kanun türünü seçmeden gönderdiği varsayıldığında, anılan işveren, çalıştırdığı 7 sigortalıdan dolayı 5084 sayılı Kanunun 5350 sayılı Kanunla değiştirilmeden önceki 4 üncü maddesinde öngörülen işveren hissesi prim teşvikine hak kazanmış olduğundan, daha önce 2004/Ağustos ayına ilişkin olarak 5084 sayılı Kanun türü seçilmeden verilmiş asıl nitelikteki aylık prim ve hizmet belgesi için iptal nitelikte, yine aynı aya ilişkin olarak bu defa 5084 sayılı Kanun türü seçerek asıl nitelikte aylık prim ve hizmet belgesini vermesi halinde, Kanunda öngörülen sigorta primi işveren hissesi teşvikinden yararlandırılacaktır.
Örnek-2: 5084 sayılı Kanun kapsamına girmeyen İzmir ilinde 2003 Ağustos ayında 5 sigortalı, 2005/Şubat ayında ise 3 sigortalı bildiriminde bulunmuş olan (Y) gerçek kişisinin, 5084 sayılı Kanunun 5350 sayılı Kanunla değiştirilmeden önceki 2 nci maddesinin (a) bendi kapsamında yer alan 36 ilden biri olan Ağrı ilinde 18.02.2005 tarihinde 506 sayılı Kanun kapsamına alınan işyerinde 2005/Şubat ayında 8 sigortalı çalıştırılmasına rağmen sözkonusu aya ilişkin aylık prim ve hizmet belgesini 5084 sayılı Kanun türünü seçmeden gönderdiği varsayıldığında, sözkonusu işverenin baz alınan sigortalı sayısı 5 olduğundan, kapsama giren ve girmeyen illerde 2005/Şubat ayında çalıştırdığı toplam sigortalı sayısının 8+3 =11 olması nedeniyle, bu işveren 11-5=6 sigortalıdan dolayı sigorta primi işveren hissesi teşvikinden yararlanabilecektir.
Bu durumda, Ağrı ilindeki işyerinden dolayı daha önce 5084 sayılı Kanun türü seçilmeden verilmiş olan 2005/Şubat ayına ilişkin asıl nitelikteki aylık prim ve hizmet belgesinde kayıtlı 8 sigortalıdan 6’sı için iptal nitelikte, sözkonusu 6 sigortalı için bu defa 5084 sayılı Kanun türü seçilerek asıl nitelikte aylık prim ve hizmet belgesi verilmesi halinde gerekli düzeltme işlemi yapılacaktır.
5.2. 5084 sayılı Kanunun 7 nci maddesinin birinci fıkrasının 5350 sayılı Kanunun 6 ncı maddesi ile değiştirilen (a) bendi uyarınca, 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu ve 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu ile uluslararası anlaşma hükümlerine istinaden yapılan hizmet ve yapım işlerinin gerçekleştirilmesine yönelik faaliyette bulunan işverenler, bu faaliyetleri nedeniyle sağladıkları istihdam dolayısıyla sigorta primi işveren hissesi teşvikinden yararlanamamaktadırlar.
Ancak, 13.06.1994 tarihli, 21959 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “3996 sayılı Bazı Yatırım ve Hizmetlerin, Yap-İşlet-Devret Modeli Çerçevesinde Yaptırılması Hakkında Kanun” kapsamında “yap-işlet-devret” modeline istinaden yaptıkları işler dolayısıyla istihdam artışı sağlayan gelir veya kurumlar vergisi mükellefi olan işverenler 5350 sayılı yasa kapsamında bulunduklarından, Kanunda öngörülen şartları sağlamaları halinde bu durumdaki işverenler de sigorta primi işveren hissesi teşvikinden yararlanacaklardır.
Yine, 5084 sayılı Kanunun 7 nci maddesinin birinci fıkrasının 5350 sayılı Kanunun 6 ncı maddesi ile değiştirilen (a) bendi uyarınca, 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu ve 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu ile uluslararası anlaşma hükümlerine istinaden yapılan hizmet ve yapım işlerinin gerçekleştirilmesine yönelik faaliyette bulunan işverenler sigorta primi işveren hissesi teşvikinden yararlandırılmayacaklardır. Buna karşın, kiralama suretiyle yapılan işlerde gelir veya kurumlar vergisi mükellefi olan işverenler, 5084 sayılı Kanunun 5350 sayılı Kanunla değişik 4 üncü maddesinde belirtilen şartları yerine getirmeleri kaydıyla sigorta primi işveren hissesi teşvikinden yararlanabileceklerdir.
5.3. Bilindiği üzere, 5084 sayılı Kanunun 5350 sayılı Kanunla değiştirilmeden önceki 2 nci maddesinin (a) bendi kapsamında yer alan 36 ilde 01.10.2003 tarihinden önce işe başlamış olan gelir veya kurumlar vergisi mükelleflerinin 5084 sayılı Kanunun 5350 sayılı Kanunla değiştirilmeden önceki 4 üncü maddesinde öngörülen sigorta primi işveren hissesi teşvikinden yararlanabilmeleri amacıyla baz alınan sigortalı sayısının tespitinde, bu tarihten önce Kurumumuza verdikleri en son dört aylık sigorta primleri bordrolarının son ayında bildirdikleri toplam işçi sayısına ilave olarak yeni işe aldıkları ve bu işyerlerinde fiilen çalıştırdıkları işçiler dikkate alınmaktadır.
Buna göre, 01.10.2003 tarihinden önce işe başlamış olan gelir veya kurumlar vergisi mükellefi olan işverenlerce Kurumumuza verilen en son dört aylık sigorta primleri bordrolarının baz alınan son ayındaki sigortalı sayısında değişiklik olmuş ise, başka bir ifade ile baz alınan son ayda işe alınan veya işten ayrılan ya da hem işe yeni alınan, hem de işten ayrılan sigortalıların mevcut olması halinde, baz alınacak sigortalı sayısının tespitinde, müteakip aya devreden sigortalı sayısı esas alınacaktır.
Örnek-3: 5084 sayılı Kanunun 5350 sayılı Kanunla değiştirilmeden önceki 2 nci maddesinin (a) bendi kapsamında yer alan 36 ilden biri olan Giresun ilinde 28.11.2000 tarihi itibariyle 506 sayılı Kanun kapsamına alınmış (D) Limited Şirketince Kurumumuza verilen 2003/II nci dönem bordrosunun son ayı olan Ağustos ayında kayıtlı toplam sigortalı sayısı 9 olmasına rağmen bu sigortalılardan 2 sinin aynı ay içerisinde işten ayrılmış olması halinde müteakip aya devreden sigortalı sayısı 7 olacağından, bu işyerinden dolayı baz alınacak sigortalı sayısı da 7 olacaktır.
5.4. 5084 sayılı Kanunda öngörülen sigorta primi işveren hissesi teşvikinden yararlanılabilmesi için gelir veya kurumlar vergisi mükellefi olma şartı da arandığından, gelir vergisi mükellefi olmayan kişilerce yaptırılan özel bina inşaatı işyerlerinde çalıştırılan sigortalılardan dolayı söz konusu teşvikten yararlanılması mümkün bulunmamaktadır.
Buna karşın, gelir veya kurumlar vergisi mükellefi olan gerçek veya tüzel kişilerce, bir ticari işletmeyi geliştirmeye yönelik (ticari işletme ile organik bağı olan) olarak yapılan ilave bina inşaatında çalıştırılan sigortalılardan dolayı Kanunda öngörülen sigorta primi işveren hissesi teşvikinden yararlanılabilecektir.
Bilgi edinilmesini ve buna göre işlem yapılmasını rica ederiz.
Celal ÖZCAN Dr. Özkan DALBAY
Daire Başkanı G. Genel Müdür V.
Kurum Başkanı V.
