Levent GENÇYÜREK
Maliye Başmüfettişi
9 Eylül Üniversitesi İşletme Fakültesi Öğretim Görevlisi
Kendi kendine yapması gereken işleri bedensel veya zihinsel kabiliyetlerinde kalıtımsal veya sonradan meydana gelen herhangi bir noksanlık sonucu yapamayan kişilerin, toplumsal yaşama katılımı ve bunların yaşam şartlarının iyileştirilmesi anayasal olarak güvence altına alınmıştır.
Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nca kabul edilen 3447 Sayılı “Sakat Kişilerin Hakları Beyannamesi”nde; Sakat kişilerin mümkün olduğu kadar kendilerine güvenmelerini sağlayacak tedbirlerin alınması gereği belirtilirken, sakat kişinin kabiliyet ve maharetlerini en yüksek düzeye çıkaracak ve onların sosyal beraberliğini hızlandıracak diğer bütün faaliyetlerden yararlanma haklarının bulunduğu ifade edilmiştir.
Sakatları (Engelli,Özürlü) ekonomik açıdan desteklemek, bu kişilerin çalışma ve sosyal hayata katılımlarını sağlanmak için alınan tedbirler içersinde sağlanan vergisel avantajlar önem kazanmaktadır. Vergisel açıdan sağlanan imkanlara 2006 yılı başından itibaren Emlak Vergisinde uygulanmaya başlanan indirimli vergi oranı eklenmiştir.
Emlak Vergisi Kanunu’nun değiştirilen 8 inci maddesine göre; özürlülerin Türkiye sınırları içinde brüt 200 m2’yi geçmeyen tek meskeni olması (intifa hakkına sahip olunması hali dahil) halinde, bu meskenlerine ait vergi oranlarını sıfıra kadar indirmeye yetkili olan Bakanlar Kurulu’nun bu yetkisini 2005/9827 sayılı Karar ile kullanması sonucu şartları taşıyan özürlülere emlak vergisi ödememe fırsatı yaratılmıştır.
Yapılan düzenlemeye göre, Türkiye sınırları içinde; brüt yüzölçümü 200 m2 yi geçmeyen tek meskeni olan, tek meskende hisseye veya tek meskenin intifa hakkına sahip bulunan özürlüler bu meskenleri için Bakanlar Kurulunca 2006 yılına ait belirlenen indirimli (sıfır) bina vergisi oranından yararlanmak suretiyle emlak vergisi ödemeyecekler. Özürlülerin indirimli bina vergisi oranından yararlanabilmeleri için bu durumlarını tam teşekküllü Devlet hastanesinden alınmış olan sağlık kurulu raporu ile ilgili belediyelere belgelendirmeleri gerekmektedir.
Emlak Vergisi muafiyetinden yararlanmak isteyen özürlüler, “www.gelirler.gov.tr” adresinde örneği bulunan bir dilekçe ve “Tek Meskeni Olan (İntifa Hakkına Sahip Olanlar Dahil) Özürlülere Ait İndirimli Bina Vergisi Formu”nu düzenlenerek konutun bulunduğu yer belediye başkanlığına verecektir. Özür durumunu belgeleyen tam teşekküllü Devlet hastanesinden alınan sağlık kurulu raporunun aslı da dilekçeye eklenecektir.
İndirimli vergi oranının uygulanması için meskende bizzat oturma şartı aranmamakta. Bu nedenle, sahip olduğu tek meskeni kiraya verip, kirada oturan özürlü de diğer şartları taşımak kaydıyla emlak vergisi ödemeyecek.
200 m2’yi geçmeyen tek meskene hisse ile sahip olunması halinde indirimli vergi oranı, meskenin vergi değerinin hisseye isabet eden kısmına uygulanacak, birden fazla meskeni olanlar, birden fazla meskende hisseye sahip olanlar ile 200 m2 yi geçen tek konuta sahip olanların emlak vergisi muafiyetinden yararlanması mümkün değildir. Muayyen zamanlarda dinlenme amacıyla kullanılan meskenler için söz konusu indirimli vergi oranının uygulanması mümkün değildir.
İndirimli vergi oranından yararlanan mükelleflerin, gerekli şartlardan herhangi birini kaybetmeleri halinde, bu durumu mükellefiyetlerinin bulunduğu belediyeye bildirmeleri gerekmekte. Gerçek dışı taahhütte bulunmak suretiyle emlak vergisi ödemeyen özürlüler ile durumlarında meydana gelen değişikliği bildirmeyen özürlülerden alınması gereken vergi, cezalı olarak gecikme faizi ile birlikte alınır.