Talha APAK
Yeminli Mali Müşavir
Galatasaray Üniversitesi
MYO Öğretim Görevlisi
KATMA DEĞER VERGİSİNDE TEVKİFAT UYGULAMASI GEREKLİ OLDUĞU KADAR, YAPILAN DÜZENLEMELERİN DE UYGULANABİLİR OLMASI GEREKİR
1.GİRİŞ
3065 Sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 9’uncu maddesinde; gerekli görülen hallerde vergi alacağının emniyet altına alınması amacıyla vergiye tabi işlemlere taraf olanları verginin ödenmesinden sorumlu tutma konusunda Maliye Bakanlığı’na yetki verilmiştir. Bakanlık, bu yetkiye istinaden bu güne kadar değişik mal ve hizmet gurupları için bir dizi düzenleme yapmış bulunmaktadır.
Konuya ilişkin düzenlemeler sırası ile;
- 51 Seri No.lu KDV Genel tebliği,
- 53 Seri No.lu KDV Genel tebliği,
- 58 Seri No.lu KDV Genel tebliği,
- 85 Seri No.lu KDV Genel tebliği,
- 86 Seri No.lu KDV Genel tebliği,
En son olarak da; bazı kamu kurum ve kuruluşlarına verilen bazı hizmetler karşılığı KDV tevkifatı uygulamasına ilişkin olmak üzere sırası ile;
- 91 Seri No.lu KDV Genel Tebliği,
- 95 Seri No.lu KDV Genel Tebliği,
- 96 Seri No.lu KDV Genel Tebliği,
ile getirilen düzenlemelerin uygulanması ve uygulama sırasında oluşan bir kısım belirsizliklerin ve tereddütlerin giderilmesi amaçlanmış bulunmaktadır. [1]
Maliye Bakanlığı,nın son zamanlarda yaptığı bazı düzenlemeleri, başta www.gelirler.gov.tr internet adresi olmak üzere kuruma bağlı bir çok internet adresinde daha taslak halindeyken, yayımlayarak kamuoyunun bilgisine sunması doğru ve yerinde bir uygulamadır.
Ancak, en son yayımlanan 97 Seri No.lu KDV Genel Tebliği; başta 96 Seri No.lu KDV genel tebliği ile getirilen düzenlemelerin uygulamasına yönelik açıklamalar içermekle beraber, özellikle işgücü hizmetlerinde tevkifat uygulaması konusunda yeterince açıklama getirmemiş bulunmaktadır.
- İŞGÜCÜ HİZMETLERİNDE TEVKİFAT UYGULAMASI
97 Seri No.lu KDV genel tebliğinde işgücü hizmetlerinde tevkifat uygulaması aşağıdaki izahatları içermektedir.
96 Seri No.lu KDV Genel Tebliğinin (5.1) bölümünde düzenlenen işgücü hizmetlerinde tevkifat uygulamasının kapsamı konusunda aşağıdaki açıklamalara gerek duyulmuştur.
- Tevkifat Uygulayacak Kuruluşlar
İşgücü hizmeti alımlarında tevkifat uygulayacak kuruluşlar kapsamına bu Tebliğin yayımını izleyen 5. günde başlamak üzere, KDV mükelleflerinin yanı sıra, KDV mükellefi olmasalar dahi 91 Seri No.lu KDV Genel Tebliğinin (A/2) bölümünde sayılan kurum, kuruluş ve işletmelerin de dâhil edilmesi uygun görülmüştür.
Buna göre, gerçek usulde vergilendirilen KDV mükellefleri ile KDV mükellefi olmasalar dahi 91 Seri No.lu KDV Genel Tebliğinin (A/2) bölümünde sayılan kurum, kuruluş ve işletmelerin faaliyetlerinin yürütülmesi ile ilgili işlemlerde kullanacakları işgücü temin hizmeti alımlarında %90 oranında tevkifat uygulanacaktır.
- Tevkifat Uygulamasının Kapsamı
Sözü edilen düzenleme, eleman temini şeklindeki hizmetleri kapsamaktadır. Eleman temin hizmeti dışındaki hizmet ifaları, bu bölümde düzenlenen tevkifat uygulaması kapsamında değerlendirilmeyecektir. Ancak, diğer genel tebliğlere göre tevkifat kapsamına alınmış olan hizmet ifalarında, ilgili genel tebliğler uyarınca tevkifat uygulanacağı tabiidir.
96 Seri No.lu KDV Genel Tebliğinin (5.1) bölümünde düzenlenen işgücü temini hizmetlerinde tevkifat uygulamasına ilişkin açıklayıcı örnekler aşağıdadır.
Örnek 1:
İmalatçı (A) firması, üretim faaliyetinde çalıştırmak üzere (B) firmasından, ürünlerin ambalajlama işlerinde çalıştırmak üzere (C) firmasından eleman temin etmiştir. (B) ve (C) firmalarından yapılan bu eleman tedariki işgücü hizmet alımı mahiyetinde olduğundan tevkifata tabi olacaktır.
Örnek 2:
(A) firması, ürünlerinin pazarlama ve tanıtımını, müşteri ile birebir temas kuran elemanlar aracılığıyla yapmaktadır. Firma bu işi;
– kendisiyle ücret akdi bulunan,
– kişisel başvuruları üzerine anlaşmaya varılan,
– (B) firmasından temin edilen,
elemanlar aracılığıyla yürütmektedir.
İlk iki gruba giren elemanlar bakımından tevkifatın söz konusu olmayacağı tabiidir. (B) firmasından yapılan eleman temini işgücü hizmet alımı mahiyetinde olduğundan yani elemanların sevk, idare ve kontrolü fiilen (A) firmasında bulunduğundan tevkifat kapsamında işlem yapılacaktır.
Örnek 3:
(A) firması, işyeri merkezinin farklı bir binaya taşınması için (B) firması ile anlaşma yapmış, (B) firması taşıma işini 6 eleman kullanarak sözleşme şartlarına uygun olarak yerine getirmiştir.
Bu işlemde işgücü temin hizmeti değil taşıma hizmeti alınması söz konusu olduğundan tevkifat uygulanmayacaktır. Ancak (B) firması, taşıma işinde kullanacağı elemanları (C) firmasından temin etmişse, taşıma işinde kullanılacak elemanların sevk ve idaresi (B) firmasında olduğundan söz konusu elemanların (C) firmasından temini tevkifata tabi olacaktır.
Örnek 4:
(A) bankası ile mali müşavirlik hizmeti sunmak üzere anlaşması bulunan (B) mali müşavirlik işletmesinin bazı elemanları, belirli dönemlerde kayıtlarını tutmak üzere (A) bankasının mekânlarında çalışmaktadır. Eleman tahsisi şeklindeki bu hizmet, mali müşavirlik hizmetinin tamamlayıcısı olarak sunuluyor ve bedeli de mali müşavirlik bedeli içinde tahsil ediliyorsa tevkifata tabi olmayacaktır. Ancak muhasebe kayıtlarının tutulması işini yapan elemanlar, 3568 sayılı Kanunun 2 nci maddesinde belirtilen meslekî hizmetlere ilişkin anlaşma bulunmayan herhangi bir firmadan temin ediliyorsa tevkifat uygulanacaktır.
III. SONUÇ
Ülkemizde uzun yıllardır uygulanan, 3065 Sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu ve buna bağlı bazı mal ve hizmet teslimlerinde tevkifat uygulamasına ilişkin bazı düzenlemeler ve bu düzenlemelere yönelik ilave tebliğler, sirküler, genelgeler ihtiyaç duyuldukça yayımlanmaktadır.
Özellikle Katma Değer Vergisinde, vergi alacağının emniyet altına alınması amacıyla vergiye tabi işlemlere taraf olanları verginin ödenmesinden sorumlu tutma konusunda çeşitli tedbirler (tevkifat uygulaması) almak yerinde ve gereklidir. Ancak, bu uygulamalar amacına yönelik ve uygulanabilir olmalıdır. Bazı tartışma veya sıkıntılara rağmen zamanla uygulama birliği sağlanmış ve amacına yönelik olumlu sonuçlar da alınmıştır.
Ancak; 96 Seri No.lu KDV Genel tebliği ile getirilen bazı düzenlemeler içerisinde yer alan “işgücü hizmetlerinde tevkifat uygulaması” konusu 01.12.2005 tarihinde yürürlüğe girmiş olmasına rağmen ilgili tebliğdeki düzenlemenin yeterince anlaşılamadığı ve uygulamada tereddütlere yol açtığı görülmektedir. Konu ile ilgili belirsizlik iki noktada toplanmış bulunmakta. [2]
- İşgücü Hizmetlerin Tanımındaki Belirsizlik
- Katma Değer Vergisi Mükellefi Bazı İşletmelerin Tanımındaki Belirsizlik.
Kaldı ki, idare de uygulamaya yönelik sıkıntıları kabul ederek 97 Seri No.lu KDV genel tebliğini yayınlamış bulunmaktadır. İlgili tebliğde, “işgücü hizmetlerinde tevkifat uygulaması” başlığında yukarıda verilen izahatlar da bize göre; uygulamaya yönelik konuyu açıklığa kavuşturamayacaktır. Diğer bir ifade ile sektör ve işletme tanımı net olmayan bir düzenlemeyi örnekler vererek yeni bir tebliğ ile düzenlemenin problemleri çözemeyeceğini, bunun da konunun sağlıklı uygulanmasına engel olacağı, bazı mükelleflerin hatalı işlemler yapacağı veya cezalı duruma düşüreceği de bilinmelidir.
96 Seri No.lu ve 97 Seri Nol.lu KDV genel tebliğleri kapsamındaki “işgücü hizmetlerinde tevkifat uygulaması” nın sağlıklı işleyebilmesi için, “sorumlu tayin edilen ve tevkifat yapacak kuruluşlar ile tevkifat uygulanacak işlemlerin” tanımı 91 Seri No.lu KDV genel tebliğindeki düzenleme şeklinde yapılmalıdır.
DİPNOT VE KAYNAKLAR
[1] www.alomaliye.com Talha APAK-YMM, Yapım İşlerinde KDV Tevkifat Uygulaması, 18 Kasım 2005
[ 2 ] www.alomaliye.com Talha APAK-YMM, İşgücü Hizmetlerinde KDV Tevkifat Uygulaması,01 Aralık 2005