Hazine Alacaklarının Yönetimi, Takip ve Tahsiline Dair Yönetmelik

18 Ekim 2005 Tarihli Resmi Gazete

Sayı: 25970

Devlet Bakanlığından:

Amaç

Madde 1 — Bu Yönetmeliğin amacı, herhangi bir dış finansman kaynağından temin edilen finansman imkânları için verilen Hazine garantileri veya bu imkânların ikrazı suretiyle kullandırılması ya da bunlar dışında olmakla birlikte ilgili mevzuattan kaynaklanan işlemler nedeniyle doğan ve Hazine tarafından üstlenilen her türlü ödemeye ve/veya Hazine tarafından ikrazen ihraç edilen Devlet iç borçlanma senetlerine ilişkin olarak ortaya çıkan Hazine alacaklarının yönetimi, takip ve tahsiline ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.

Kapsam

Madde 2 — Bu Yönetmelik, Hazine tarafından verilen geri ödeme ve yatırım garantilerinin üstleniminden, dış borcun ikrazen kullandırılması ve özel tertip Devlet iç borçlanma senetlerinin ikrazen ihraç edilmesinden kaynaklanan Hazine alacakları ile bunlar dışında olmakla birlikte ilgili mevzuattan kaynaklanan işlemler nedeniyle doğan ve Hazine tarafından üstlenilen ödemeleri kapsar.

Türkiye Cumhuriyeti adına, yabancı ülkeler, yabancı ülkelerin kuruluşları, uluslararası kuruluşlar ve oluşturulacak uluslararası yardım konsorsiyumlarına sağlanan finansman imkanları, Hazine ülke garantisi ve Hazine karşı garantisi neticesinde doğan Hazine alacakları bu Yönetmelik hükümlerine tabi değildir.

Dayanak

Madde 3 — Bu Yönetmelik, 28/3/2002 tarihli ve 4749 sayılı Kamu Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Kanunun 16 ncı maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.

Tanımlar

Madde 4 — Bu Yönetmelikte geçen;

Kanun: 28/3/2002 tarihli ve 4749 sayılı Kamu Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Kanunu,

Bakan: Hazine Müsteşarlığının bağlı bulunduğu Bakanı,

Müsteşarlık: Hazine Müsteşarlığını,

Borçlu: Bu Yönetmeliğin kapsam maddesinde yer alan işlemler nedeniyle, Müsteşarlığa karşı ödeme yükümlülüğü bulunan kamu kurum ve kuruluşlarını,

Hazine Alacağı: Herhangi bir dış finansman kaynağından temin edilen finansman imkânları için verilen Hazine garantileri veya bu imkânların ikrazı suretiyle kullandırılması ya da bunlar dışında olmakla birlikte ilgili mevzuattan kaynaklanan işlemler nedeniyle doğan ve Hazine tarafından üstlenilen her türlü ödemeye ve/veya Hazine tarafından ikrazen ihraç edilen Devlet iç borçlanma senetlerine ilişkin olarak ortaya çıkan alacağı,

Hazine Garantileri: Hazine geri ödeme garantisi ve Hazine yatırım garantisi veya münferiden her birini,

Hazine Geri Ödeme Garantisi: Kamu iktisadi teşebbüsleri, özel hukuk hükümlerine tâbi olmakla beraber sermayelerinin yüzde ellisinden fazlası kamuya ait olan kuruluşlar, fonlar, kamu bankaları, yatırım ve kalkınma bankaları, büyükşehir belediyeleri, belediyeler ve bunlara bağlı kuruluşlar ile sair yerel yönetim kuruluşları lehine bu kuruluşların dış finansman kaynağından sağladıkları dış borçlarının geri ödenmesi hususunda verilen garantileri,

Hazine Yatırım Garantisi: Yap-işlet-devret, yap-işlet ve işletme hakkı devri ve benzeri finansman modelleri kapsamında ilgili mevzuat hükümlerine dayanan ve bunlarla sınırlı olmak üzere verilen garantileri,

Dış Borcun İkrazı: Müsteşarlık tarafından herhangi bir dış finansman kaynağından sağlanan dış finansman imkânlarının ekonominin çeşitli sektörlerinde gelişmeyi sağlamak ve/veya finansman ihtiyacını karşılamak üzere genel ve katma bütçe dışındaki kamu kurum ve kuruluşları ile yatırım ve kalkınma bankalarına gerektiğinde anlaşmanın malî şartlarına bağlı kalmaksızın aktarılmasını,

İkraz Anlaşması: Müsteşarlığa ödeme yükümlülüğü doğuran tutarların takip ve tahsiline ilişkin koşulların belirlendiği ve Müsteşarlık ile borçlu arasında imzalanan her türlü anlaşmayı,

Kredi Devralma ve İkraz Anlaşması: Hazinece verilen garantiler kapsamında Müsteşarlıkça üstlenilen tutarların takip ve tahsilinin temini amacıyla Müsteşarlık ile borçlu arasında Hazine alacağının geri ödeme koşullarının (vade, faiz vb.) belirlendiği anlaşmayı,

Mücbir Sebep: Borçlunun Hazine alacağını yerine getirmesini zaman ve/veya maliyet açısından önemli ölçüde veya tamamen olumsuz yönde etkileyen ve Bakanlar Kurulu tarafından doğal afet olarak değerlendirilen yangın, sel, yer sarsıntısı ve benzeri afetleri,

Vade: Hazine alacağının İkraz Anlaşmalarında ve Kredi Devralma ve İkraz Anlaşmalarında öngörülen ödeme tarihini,

Tahsilat Tarihi: Hazine alacaklarının Müsteşarlık hesaplarına geçtiği tarihi,

Yapılandırma: Hazine alacağının vadesi gelecek bir ya da birden fazla taksit ödemesinin yeni bir ödeme planına bağlanmasını,

ifade eder.

Hazine alacaklarının yönetilmesine ilişkin genel esas ve usuller

Madde 5 — Hazine alacaklarının yönetilmesine ilişkin genel esaslar şunlardır:

a) Borçlu, Hazine alacağı kapsamındaki her türlü mali yükümlülüğünü, Müsteşarlıkça herhangi bir bildirime gerek kalmaksızın, vadesinde ve tam olarak yerine getirmekle yükümlüdür.

b) Vade tarihinde kısmen veya tamamen ödenmeyen Hazine alacaklarının borçlu kuruluş tarafından tahakkuk eden gecikme zammıyla birlikte vade tarihinden itibaren yirmibeş işgünü içerisinde Müsteşarlığın ilgili hesabına ödenmemesi halinde söz konusu Hazine alacağı 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun kapsamında takip ve tahsili için Maliye Bakanlığına bildirilir. Daha önce 6183 sayılı Kanun kapsamında takip ve tahsil edilmek üzere Maliye Bakanlığına borcu bildirilen kuruluşların bildirimden sonra vadesinde ödemedikleri borçları için bu süre dikkate alınmaz.

c) Bu Yönetmeliğin yürürlük tarihi itibariyle vadesi geçmiş olan Hazine alacakları hariç olmak üzere, vadesi geçmiş Hazine alacakları yapılandırılmaz.

d) Yapılandırılan Hazine alacaklarının her bir taksiti mücbir sebep dışında, yeniden yapılandırılmaz.

e) Vadesinde tahsil edilmeyen ve henüz 6183 sayılı Kanun kapsamında takibi başlamamış Hazine alacaklarının tahsilatı, tahsilat tarihi itibariyle borçlunun Müsteşarlığa olan borçlarının en eski vadeli olanından başlamak üzere öncelikle gecikme faizi tutarına, daha sonra sırasıyla masraf, faiz ve anapara ödemelerine mahsup edilecek şekilde yapılır.

f) 6183 sayılı Kanun kapsamında takip ve tahsil edilmek üzere ilgili tahsil dairesine gönderilen Hazine alacakları için yapılacak tahsilatların alacak aslı ile fer’ilerinin tamamını karşılamaması halinde, mahsup en eski vadeli alacağın asıl ve fer’ilerine orantılı olarak yapılır.

g) Borçlu kuruluşlarca Hazine Müsteşarlığının ilgili hesaplarına yapılan ödemelerin tarihinin vade tarihinden önce olması durumunda tahsilat tarihindeki kur esas alınır.

Hazine garantileri kapsamında üstlenilen tutarlardan oluşan hazine alacaklarının geri ödeme koşullarının belirlenmesi ile takip ve tahsili

Madde 6 — Hazine garantileri kapsamında üstlenilen tutarlardan oluşan Hazine alacaklarının geri ödeme koşullarının belirlenmesi ile takip ve tahsilinde uygulanacak esaslar aşağıda yer almaktadır:

a) Hazinece verilen garantiler kapsamında Müsteşarlıkça üstlenilen tutarların takip ve tahsilinin temini amacıyla Müsteşarlık ile borçlu arasında Kredi Devralma ve İkraz Anlaşması imzalanır.

b) Borçlu adına aynı ay içerisinde farklı tarihlerde birden fazla üstlenim yapılması halinde üstlenilen tutarlar üstlenim tarihindeki Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası kurları esas alınarak Müsteşarlıkça belirlenecek para birimine çevrilir ve birleştirilerek ödeme planına bağlanır. Ödeme planına bağlanan söz konusu alacaklara uygulanacak faiz hesaplamalarında üstlenim tarihleri esas alınır. Anlaşma tarihi ilgili ay içindeki ilk üstlenim

c) Hazinece verilen garantiler kapsamında kreditörlere olan ödeme yükümlülüğünü yerine getirmediği gibi 21/12/2002 tarihli ve 24970 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Hazine Garantileri Kapsamında Yapılacak Ödemelerin Üstlenilmesinde Uygulanacak Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik hükümlerine uymayan kuruluşlar adına Müsteşarlıkça üstlenilen tutarlardan oluşan Hazine alacağı, üstlenim tarihini müteakiben borçlu tarafından Müsteşarlığın ilgili hesaplarına (f) bendi uyarınca hesaplanacak faizi ile birlikte otuz gün içerisinde defaten ödenir.

d) ABD Doları ve Euro dışındaki döviz cinslerinden yapılan üstlenimler neticesinde doğan Hazine alacağı, üstlenim tarihindeki Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası kurları esas alınarak Müsteşarlıkça uygun görülen para birimine çevrilir.

e) Üstlenilen tutarlardan oluşan Hazine alacağının toplam geri ödeme süresi beş yılı, geri ödemesiz dönemi bir yılı geçemez.

f) Üstlenilen tutarlardan oluşan Hazine alacakları için uygulanacak faiz oranı Hazinenin borçlanma maliyetleri dikkate alınarak Müsteşarlık tarafından belirlenir. Faiz hesaplamasında gün gerçek gün sayısı, yıl üçyüzaltmışbeş gün olarak esas alınır. Faiz, üstlenim tarihinden itibaren uygulanır ve faiz için geri ödemesiz dönem verilmez.

Hazine alacaklarının yapılandırılmasında uygulanacak esaslar ve usuller

Madde 7 — Hazine alacaklarının yapılandırılmasında uygulanacak esaslar aşağıda yer almaktadır:

a) Borçlu, bütçesinde yeterli kaynak ayırmış olmakla beraber, mücbir sebep ya da Müsteşarlıkça değerlendirilmek hususu saklı kalmak kaydıyla mali yapının öngörülemeyen şekilde bozulması dolayısıyla ödeyememe durumunun ortaya çıkması halinde Müsteşarlığa olan söz konusu borcu için yapılandırma talebinde bulunabilir.

b) Müsteşarlık, borçlunun başvurusunu bu madde çerçevesinde değerlendirir. Müsteşarlıkça uygun bulunmayan taleplerin borçluya bildiriminin vade tarihinden önce borçlunun eline geçmemiş olması borçlunun ödeme yükümlülüğünü ortadan kaldırmaz.

c) Borçlu yapılandırma talebine ilişkin gerekçesini, öngördüğü geri ödeme planını, mali rapor ve tablolarını, bilançolarını, kesin hesap cetvellerini, gelir gider ve nakit akım tabloları ile Müsteşarlık tarafından talep edilebilecek diğer bilgi ve belgeleri en üst yetkili mercii aracılığıyla ve yazı ile en geç borcunun vadesine on beş gün kala Müsteşarlığa gönderir. Ayrıca, Müsteşarlık, borçlunun ödeme gücünün tespiti amacıyla Hazine Kontrolörleri Kurulu Başkanlığı vasıtasıyla denetim yaptırabilir. Denetimin, borcun vade tarihinden önce tamamlanamamış olması borçlunun ödeme yükümlülüğünü ortadan kaldırmaz.

d) Yapılandırılması uygun görülen Hazine alacağının toplam geri ödeme süresi beş yılı, geri ödemesiz dönemi bir yılı geçemez.

e) Yapılandırılan tutara ilişkin Hazine alacaklarına Müsteşarlıkça Hazinenin borçlanma maliyetleri dikkate alınarak belirlenecek oranda faiz uygulanır. Faiz hesaplamasında gün gerçek gün sayısı, yıl üçyüzaltmışbeş gün olarak esas alınır. Faiz, yapılandırma tarihinden itibaren uygulanır ve faiz için geri ödemesiz dönem verilmez.

f) Yapılandırılması uygun görülen Hazine alacağı için Müsteşarlık ile borçlu arasında bir anlaşma imzalanır. Bu madde kapsamında işlem yapılması, borcun mevcut maddi ve şahsi teminatlarının sukutunu icap ettirmediği gibi, borçlunun müşterek borçlu ve müteselsil kefillerine de kefaletten çekilme hakkını vermez. Yapılacak yapılandırma anlaşması, mevcut anlaşmaların eki ve ayrılmaz parçası olarak düzenlenir. Yapılandırma anlaşmasına, borcun herhangi bir taksitinin vadesinde ödenmemesi halinde bakiye borcun tamamı üzerinden 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümleri uyarınca takibat yapılacağı dercedilir.

İstisna

Madde 8 — Bu Yönetmelikte öngörülen süreler mücbir sebep hallerinde dikkate alınmaz.

Sorumluluk, bilgi verme ve denetim

Madde 9 — Sorumluluk, bilgi verme ve denetim kapsamında uygulanacak esaslar aşağıda yer almaktadır:

a) Müsteşarlık, mer’i mevzuat çerçevesinde, Hazine alacakları kapsamında borçlunun her türlü hesap, bilgi ve belgelerini denetlemeye yetkilidir.

b) Borçlu, Müsteşarlığın talep ettiği her türlü bilgi ve belgeyi talep edilen formatta ve düzenli olarak Müsteşarlığa iletmekle yükümlüdür.

c) Borçlu, Müsteşarlığın ilgili hesabına ödemenin yapıldığı gün ekte bir örneği yer alan Ödeme Bildirim Formunu doldurup imzalayarak ödemenin yapıldığı gün faks ve resmi yazı ile Müsteşarlığa (Kamu Finansmanı Genel Müdürlüğü) bildirir.

Yaptırım

Madde 10 — Bu Yönetmelikte getirilen yükümlülük ile sınırlamalara uymayan veya mali durumu hakkında yanıltıcı beyanda bulunarak Müsteşarlıkça üstlenim yapılmasına sebep olduğu tespit edilen borçlulara, Müsteşarlığa olan borçları tamamen ödenene kadar, Müsteşarlık tarafından yeni finansman imkanı sağlanmaz.

Yürürlük

Madde 11 — Sayıştay’ın görüşü alınarak hazırlanan bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Yürütme

Madde 12 — Bu Yönetmelik hükümlerini Hazine Müsteşarlığının bağlı olduğu Bakan yürütür.