Talha APAK
Yeminli Mali Müşavir
[email protected]
I.Yasal Dayanak:
Sanayi ve Ticaret Bakanlığınca, 05 Temmuz 2005 tarih, 25866 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan, 2005/17 sayılı Sanayi Sicil Tebliği gereği; en az bir (1) işçi çalıştıran sanayi işletmelerinin sanayi sicil kaydı yaptırmaları gerekmektedir.
Söz konusu tebliğ, özetle aşağıdaki hükümleri içermektedir.
6948 sayılı Sanayi Sicil Kanununun 1’inci maddesi kapsamında değerlendirilen ve en az bir işçi çalıştıran sanayi işletmeleri; Ankara, İstanbul, İzmir, Bursa, Kayseri,Yalova, Kocaeli, Erzurum, Eskişehir, Konya, Samsun, Mersin, Erzincan, Antalya, Gaziantep, Diyarbakır ve Adana illerinde 1/9/2005 tarihinden itibaren, kalan diğer İllerde 1/10/2005 tarihinden itibaren, sanayi siciline kayıt olacaklardır. Kayıt için, işletmenin bulunduğu İlin Sanayi ve Ticaret Müdürlüğüne müracaat edilecektir. Bu Tebliğ hükümlerini Sanayi ve Ticaret Bakanı yürütür.
24/04/1957 tarih ve 9593 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 6948 sayılı Sanayi Sicil Kanunu’nun birinci maddesine göre;
Bir maddenin vasıf, şekil, hassa veya terkibini makina, cihaz, tezgah, alet veya diğer vasıta ve kuvvetlerin yardımı ile veya sadece el emeği ile kısmen veya tamamen değiştirmek veya bu maddeleri işlemek suretiyle devamlı ve seri halinde imal veya istihsal eden yerlerle madenlerin çıkarılıp işlendiği yerler (Sanayi İşletmesi) ve buralarda yapılan işler (Sanayi işleri) sayılır. Devamlı ve seri halinde tamirat yapan müesseselerle elektrik veya sair enerji istihsal eden santraller, gemi inşaatı gibi büyük inşaat yerleri de bu madde şümulüne girer. El ve ev sanatları ile küçük tamirhaneler bu kanuna tabi değildir. Ancak bunlardan teşkilat, imal ve istihsal ettiği madde nevi ve miktarı bakımından bu kanuna tabi olacakları İktisat ve Ticaret Vekaleti tayin ve ilan edebilir.
6948 sayılı kanunun ikinci maddesi ise aşağıdaki hükümleri içermektedir;
Sanayi işletmelerinin İktisat ve Ticaret Vekaletinde tutulacak sanayi siciline kayıt ettirilmesi ve mukabilinde alınacak sanayi sicil vesikasının icabında salahiyetli memurlara ibraz olunması mecburidir. Yeni açılan sanayi işletmeleri, İktisat ve Ticaret Vekaleti tarafından tanzim kılınacak beyannameleri faaliyete başladıkları tarihten itibaren 3 üncü madde sarahatı dairesinde doldurulup iki ay içinde İktisat ve Ticaret Vekaletine veya mahallin en büyük mülkiye amirine yahut taahhütlü olarak postaya vermekle mükelleftir.
17 maddeden oluşan 6948 sayılı Sanayi Sicili Kanunu’nun izleyen maddelerinde, sanayi sicili oluşturulması ve izlenmesi ile ilgili diğer düzenlemelere ve ayrıca öngörülen yükümlülüklere uyulmaması halinde uygulanacak yaptırımlara da yer verilmiştir.
II.Sanayi Sicil Kaydı ve Sanayi Sicil Belgesi:
İlgili mevzuatlardan anlaşılacağı üzere Sanayi Sicil kaydı ile sanayi sicil belgesi ayrı kavramlardır. Sanayi işletmeleri sanayi siciline kaydolduktan sonra belli şartları haiz olmaları koşuluyla sanayi sicil belgesi almaları mümkün olabilmektedir.
Sanayi Sicil Belgesi; 6948 sayılı sanayi sicil kanununun 1. maddesinde tanımı yapılan imalat sanayi, madencilik, taş ocağı, su ve gaz istihsali sektörlerinde faaliyet gösteren, sanayi ürünü imal eden, sanayi siciline kayıtlı sanayi işletmelerinin Sanayi ve Ticaret İl Müdürlüklerinden aldıkları belgedir.
Sanayi sicil belgesini almak için aşağıdaki belgeler ile Sanayi ve Ticaret İl Müdürlüklerine müracaat edilir.
- Sanayi sicil Beyannamesi,
- Kira Sözleşmesi (Makine Parkı İçin)
6948 sayılı sanayi sicil kanununun 5. maddesi gereğince işletmeler her yıl bir önceki yıla ait bilgileri içeren yıllık işletme cetvelini Nisan ayı sonuna kadar Sanayi ve Ticaret İl Müdürlüklerine vermek zorundadırlar. Vermeyenler hakkında 6948 sayılı kanunun 06.05.2003 tarih ve 25100 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 4854 sayılı kanun uyarınca değiştirilen 9. maddesine istinaden para cezası uygulanır. Sanayi siciline kayıt olma şartlarına haiz yeni kurulan sanayi işletmeleri de 2 ay içerisinde sanayi sicile kayıt olmak zorundadır. Vize işlemleri için sanayi sicil belgesinin aslı ve yıllık işletme cetveli ile Sanayi ve Ticaret İl Müdürlüklerine müracaat edilir. Vize işlemleri iki yılda bir yapılır.
Öte yandan, Katma Değer Vergisi Mevzuatında İmalatçı olmanın şartlarından biri de sanayi siciline kayıtlı ve sanayi sicil belgesine haiz olma şartıdır.
III. Sonuç Ve Değerlendirme:
Sanayi sicili uygulamaları ile ilgili olarak zaman zaman Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’nca çıkarılan tebliğlerle gerekli düzenlemeler yapılmaktadır. Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’nca bu kapsamda son olarak 5 Temmuz 2005 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan SGM 2005/17 sayılı Sanayi Sicil Tebliği ile; 6948 sayılı Sanayi Sicil Kanunu’nun 1’inci maddesi kapsamında sanayici olarak değerlendirilen ve en az bir işçi çalıştıran işletmelerinin, sanayi siciline kayıt için işletmenin bulunduğu ilin sanayi ve ticaret müdürlüğüne, başta İstanbul olmak üzere 17 büyük ilde 01/09/2005 tarihine, diğer illerde ise 01/10/2005 tarihine kadar müracaat edilerek kayıt yapmak zorundadırlar.
Sanayi siciline kayıt olmak, akabinde sanayi sicil belgesi sahibi olmak sanayi işletmeleri için bir çok avantajlar getirmektedir. Ancak, en az bir işçi çalıştıran sanayi işletmelerinin tümüne sanayi sicil kaydı yaptırma mecburiyetini bu kadar kısa bir süre ile sınırlamak doğru değildir. Veya sadece sanayi belgesi almak isteyen sanayi işletmelerine sanayi sicil kaydı zorunluluğu getirilebilir.
Öte yandan, “sanayici” kapsamına giren kurum veya kuruluşların tanımı yeniden yapılmalı, kapsama giren ve kapsam dışında kalan işletmeler çok iyi belirlenmelidir. Konunun idare açısından bürokratik kargaşa, işletmeler açısından da ilave bir maliyet yaratacağı da unutulmamalıdır. Bu itibarla, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’nca tebliğ hükümleri ile ilgili uygulamaya yönelik yasal düzenlemeler bir an evvel getirilmelidir.
