Yönetici İş Güvencesi
Hüseyin İrfan FIRAT
Personel ve İnsan kaynakları Yönetimi Danışmanı
Personel ve İK yöneticileri iş güvencesinden yararlanabilir mi?
Çalışma yaşamımıza 15 Mart 2003 tarihinde giren İş güvencesi yasası kapsadığı kişiler bakımından tartışmalara neden olmaktadır.
Özellikle yasanın aşağıdaki bendinde geçen “işveren vekili” sözcüğü işveren vekili konumunda olan pek çok yöneticinin hatta nezaretçinin iş güvencesi yasasının kapsamı dışında mı oldukları sorusunu gündeme getirmektedir.
İşletmenin bütününü sevk ve idare eden işveren vekili ve yardımcıları ile işyerinin bütününü sevk ve idare eden ve işçiyi işe alma ve işten çıkarma yetkisi bulunan işveren vekilleri hakkında bu madde, 19 ve 21 inci maddeler ile 25 inci maddenin son fıkrası uygulanmaz.[1]
Madde metninden de anlaşılacağı gibi yasa işveren vekili ve yardımcılarının aynı zamanda işletmenin bütününü yönetiyor olması koşulunda iş güvencesinden yararlanamamalarını öngörmektedir.
Dilerseniz konumuza daha da açıklık kazandıralım ve İş yasamız bakımından işveren vekili kavramına da inceleyelim.
İşveren vekili işyerinde işveren adına hareket eden ve işin işyerinin işletmenin yönetiminde görev alan kimsedir. [2]
İşveren vekilliği sıfatı işçilere tanınan hak ve yükümlülükleri ortadan kaldırmaz. Kendilerine Müdür, şef, teknik amir,ustabaşı gibi unvanlar verilen bu kişiler, işverene iş sözleşmesi ile bağlı işçilerdir. İşveren vekilleri,işyerinde kendilerine tanınan yetki çerçevesinde işvereni temsilen hareket ederler. [3]
Yasa aslında açık bir biçimde İşveren vekili olmanın işçilere tanınan hakları ortadan kaldırmayacağını ifade etmektedir. İş güvencesi de işçilere tanınan bir haktır. Dolayısı ile ortada bir sorun olmamalıdır. Ancak İş güvencesi yasasının belki birazda yazılış biçimi uygulamada sorunlara neden olmuş ve buda İş mahkemelerinin dahi hatalı kararlar vermesine yol açmıştır.
Bu düşüncemizi somut bir örnekle açıklayalım;
İşyerinde Personel Müdürü olarak çalışmakta olan bir çalışanın iş sözleşmesi işveren tarafından iş yasamızın 17. maddesi maddesi çerçevesinde ihbar öneline ait ücreti peşin ödenerek sona erdirilmiştir.
Bunun üzerine Personel Müdürü feshin geçersiz olduğu gerekçesi ile iş güvencesi yasası kapsamında bir aylık süre içinde işe iade davası açmıştır.
Yerel mahkeme davacının personel müdürü ve işveren vekili olması nedeniyle iş güvencesi hükümlerinden yararlanamayacağı gerekçesi ile davayı reddetmiştir.
Davacının temyize gitmesiyle konu yüksek mahkemeye intikal etmiştir. İtirazı inceleyen Yüksek mahkeme bir anlamda bu konudaki tartışmalara da son noktayı koymuştur.
4857 sayılı İş Kanunun 18 son maddesinde işyerinin bütününü sevk ve idare eden ve işçiyi işe alma ve çıkarma yetkisi bulunan işveren vekilleri örneğin fabrika müdürleri iş güvencesi kapsamı dışında bırakılmıştır. Davacının tek başına işçiyi işe ve çıkartma yetkisi bulunmadığı gibi işyerinin bütününü sevk ve idare yetkisi de bulunmamaktadır.
Davacı süresiz iş sözleşmesi ile çalıştığından ihbar tazminatı ödenmek suretiyle işten çıkartılmıştır.
Öte yandan fesih bildiriminde fesih sebebi açık ve kesin bir şekilde bildirilmediğinden fesih geçersiz olarak kabul edilmelidir.
Bu durumda davacının işe iadesine karar vermek gerekirken yazılı şekilde davanın reddi hatalı olup bozularak ortadan kaldırılması ve davanın kabulüne karar vermek gerekmiştir. [4]
Evet yüksek mahkeme kararından da açıkça anlaşılacağı gibi İşyerinde çeşitli kademelerde yönetici veya nezaretçi olmak (işveren vekili) İş güvencesi kapsamında olmaya bir engel teşkil etmiyor. Kapsam dışında olmak ancak işletmenin bütününü yönetmek ve işe alma ve işten çıkartma konusunda yetki sahibi olmak ( Genel Müdür, Fabrika Müdürü vb.) koşulunda ortaya çıkıyor.
[1] 4857 sayılı yasa madde 18
[2] 4857 sayılı yasa madde 2/4
[3] 4857 sayılı yasa madde 2/5
[4] Y.9 H.D.E.2004/5246 K.2004/18891 T.20.09.2004