Anonim Şirketlerde Genel Kurul Kararlarının Geçerliliği ve İptali

Rüknettin Kumkale

YMM

 

Genel kurul kararlarının muteberliği için genel kurulu toplantıya çağıran makamın yetkili olup olmamasından başlayarak toplantının yapılıp, tescil ve ilân işleminin sonuçlanmasına ve genel kurul kararlarının iptali için hak düşürücü süre olan üç aylık sürenin sonuna kadar geçecek zaman içinde yapılacak bütün bürokratik işleri, işlemleri ve faaliyetleri düşünmek gerekmektedir.

Türk Ticaret Yasasının 378. maddesi, genel kurul kararlarının muteberlik şartlarını vermiştir. Bu hükümlere göre;

Genel kurullarda kararlar mevcut reylerin ekseriyetiyle verilir.

Kararların muteber(geçerli) olabilmesi için genel kurul zabıtlarının, Türk Ticaret Yasasının 297. maddesinde gösterilen, toplantıda Sanayi ve Ticaret Bakanlığı komiserinin bulunması ve komiserin zabıtların yasaya uygun bir şekilde tutulmasına nezaret ve zabıtların, oyunu kullanan pay sahipleriyle birlikte imzalanması şartı ile düzenlenmesi şarttır.

Toplantıda hazır bulunanları gösteren ve Türk Ticaret Yasasının 376. maddesine göre düzenlenen hazirun cetveli ile toplantıya davetin usulüne uygun yapıldığını gösterecek vesikalarla ilgili açıklamalar toplantı zaptında açıkça belirtilir. Yönetim Kurulu toplantı zaptının noter tasdikli bir suretini ticaret sicili memurluğuna vererek işbu zaptın tescil ve ilânının yaptırır.

Yasanın muhtelif hükümlerinden alınan bu şartların yerine getirilmesi muteberlik için geçerlilik şartı olarak gösterilmiştir.

Yasada belirtilen bu hükümler şu şekilde sırası ile açılabilir:

• Toplantı ile ilgili davetin usulüne uygun olarak yapılmış olması gerekir.
• Toplantıya davet ile ilgili belgelerin toplantı tutanağında açıkça belirtilmiş olması gerekir.
• Toplantıya Sanayi ve Ticaret Bakanlığı komiserinin davet edilmiş olması ve genel kurul zaptı        ile Hazirun Cetvelini ilgililerle birlikte imzalamış bulunması gerekir.
• Kararların mevcut oyların ekseriyetiyle verilmiş olması gereklidir.
• Toplantı ile ilgili belgelerin Ticaret Sicilinde usulüne uygun olarak tescili ve Türkiye Ticaret Sicili Gazetesinde ilânı gerekir.

Bütün bunlardan ayrı olarak  genel kurulun toplanmasında yapılması gereken işlemlerin tam ve yasada  belirtilen şartlara uyulmuş olması kararların geçerliliği için yeterlidir

Anasözleşmede daha ağır bir nisap öngörülmemişse genel kurul toplantılarında gerekli olan toplantı ve karar nisapları aşağıda gösterilmiştir. (Türk Ticaret Yasası Md: 388)

2.1. Toplantı Nisabı

1. Olağan genel kurul toplantı gündemini oluşturan konuların görüşüleceği genel kurul toplantısında şirket sermayesinin en az 1/4’ünü temsil eden pay sahiplerinin veya temsilcilerinin hazır bulunmaları şarttır. İlk toplantıda bu nisabın bulunmaması halinde yapılacak ikinci toplantıda hazır bulunan pay sahipleri veya vekillerinin temsil ettikleri sermayenin miktarı ne olursa olsun müzakere yapmaya ve karar vermeye yetkilidir.
2. Şirketin tabiyetini değiştirmek veya pay sahiplerinin taahhütlerini artırmak hususundaki müzakereler için bütün pay sahiplerinin veya temsilcilerinin hazır bulunmaları şarttır.
3. Şirketin mevzuu veya nev’inin değiştirilmesine ilişkin genel kurul toplantılarında şirket sermayesinin en az üçte ikisine sahip olan pay sahiplerinin veya temsilcilerinin hazır bulunması şarttır. İlk toplantıda bu nisabın sağlanamaması durumunda yapılacak ikinci toplantıda ise esas sermayenin yarısına sahip olan pay sahiplerinin veya temsilcilerinin hazır bulunmaları gerekir.
4. Yukarıda (b) ve (c) bentlerinde belirtilen hususlar dışındaki değişiklikler ile şirket sermayesinin arttırılması veya azaltılması için yapılacak genel kurul toplantılarında şirket sermayesinin en az yarısına sahip olan pay sahiplerinin veya temsilcilerinin hazır bulunması şarttır. İlk toplantıda bu nisap olmaması nedeniyle en geç bir ay içinde yapılacak ikinci toplantıda müzakere yapılabilmesi için şirket sermayesinin en az üçte birine sahip olan pay sahiplerinin ve temsilcilerinin hazır bulunması yeterlidir.
5. İmtiyazlı pay sahipleri genel kurul toplantısında müzakere yapılabilmesi için, imtiyazlı payların en az yarısına sahip pay sahiplerinin veya temsilcilerinin hazır bulunmaları şarttır. İlk toplantıda bu nisabın olmaması halinde en geç bir ay içinde yapılacak ikinci toplantıda imtiyazlı payların en az üçte birine sahip olan pay sahiplerinin veya temsilcilerinin hazır bulunması yeterlidir.
6. Genel kurul toplantısında tahvil ihracının müzakere edilebilmesi için şirket sermayesinin en az yarısına sahip pay sahiplerinin veya temsilcilerinin hazır bulunmaları şarttır. İlk toplantıda bu nisabın sağlanamaması halinde en geç bir ay içinde yapılacak ikinci toplantıda ise esas sermayenin üçte birine sahip pay sahiplerinin veya temsilcilerinin hazır bulunması gereklidir.
7. Genel kurul toplantılarında şirketin tasfiyesi ile bir başka şirketle birleşmesinin müzakeresinin yapılabilmesi için şirket sermayesinin en az üçte ikisine sahip pay sahiplerinin veya temsilcilerinin hazır bulunmaları şarttır. İlk toplantıda bu nisabın olmaması halinde yapılacak ikinci toplantıda ise, esas sermayenin yarısına sahip olan pay sahiplerinin veya temsilcilerinin bulunması gereklidir.
8. Genel kurul toplantısında, şirket aktiflerinin toptan satışının müzakere edilebilmesi için şirket sermayesinin en az yarısına sahip pay sahiplerinin veya temsilcilerinin hazır bulunması şarttır.

ı.   İlk toplantıda nisabın olmaması halinde en geç bir ay içinde yapılacak ikinci toplantıda esas sermayenin üçte birine sahip pay sahiplerinin veya temsilcilerinin bulunması yeterlidir.

1. Bu bölümdeki (d, e, f ve g) bentlerinde sayılan hususlarla ilgili yapılan genel kurul toplantılarında belirtilen nisapların olmaması nedeniyle yapılacak ikinci toplantıların bir aylık süreden sonra yapılması halinde ilk toplantı nisapları aranır.

Genel kurul toplantılarında kararlar, yukarıdaki  Genel Kurul toplantılarında toplantı nisabı bölümündeki (b) bendine göre toplanan, şirketin tabiyetini değiştirmek veya pay sahiplerinin taahhütlerini arttırmak hususlarındaki müzakereler için toplanan genel kurullarda bütün pay sahiplerinin veya temsilcilerinin ittifakıyla, bunun dışındaki bentlere göre toplanan genel kurullarda ise mevcut reylerin ekseriyetiyle karar verilir.

Genel kurul kararlarının iptali ile ilgili olarak Türk Ticaret Yasasının 381. maddesi şu hükümleri taşımaktadır.

Aşağıda yazılı kimseler, Yasa veya anasözleşme hükümlerine ve özellikle afaki iyi niyet esaslarına aykırı olan genel kurul kararları aleyhine, tarihlerinden itibaren üç ay içinde şirket merkezinin bulunduğu yerdeki mahkemeye müracaatla iptal davası açabilirler.

1. Toplantıda hazır bulunup da karara muhalif kalarak keyfiyeti zapta geçirten veya oyunu kullanmasına haksız olarak müsaade edilmeyen yahut toplantıya davetin usulü dairesinde yapılmadığını veyahut gündemin gereği gibi ilân veya tebliğ edilmediğini yahut heyet toplantısına iştirake selahiyetli (yetkili) olmayan kimselerin karara iştirak etmiş bulunmalarını iddia eden pay sahipleri,
2. Yönetim Kurulu,
3. Kararların infazı yönetim kurulu üyeleriyle, denetçilerin şahsi mesuliyetlerini mucip bulunduğu takdirde bunların her biri,

İptal davasının açılması keyfiyeti duruşmanın yapılacağı gün, yönetim kurulu tarafından usulen ilân olunur.

İptal davası açılması için gösterilen üç aylık süre, hak düşürücü bir süre olup, bu müddetin sona ermesinden önce duruşmaya başlanamaz. Birden fazla iptal davası açılmışsa, bu davalar birleştirilerek görülür.

Mahkeme şirketin talebi üzerine şirketin muhtemel zararlarına karşı davacıların teminat göstermesine karar verebilir. Teminatın mahiyeti ve miktarını mahkeme tayin eder. İptali istenen genel kurul kararı, şirket süresinin uzatılmasına ilişkin olup, anasözleşmenin değiştirilmesini intaç eden bir karardır. Anasözleşmeler yasa ile doğrudan doğruya değiştirilemezler, ancak anasözleşmede belirlenen koşullarla, ortaklık genel kurullarında alınan kararlarla değiştirilebilirler. Bir genel kurul kararından söz edilebilmesi için, öncelikle pay sahiplerinin anasözleşmenin ve yasaların öngördüğü biçimde toplanmış ve karar almış olması gerekir. Aksi halde alınan karar hukuken geçerli olmaz, yoklukla malul olur. Böyle batıl olmuş, sakatlanmış bir kararın iptali davası, Türk Ticaret Yasasının 299 ve 381. maddelerindeki sürelere tabi değildir. Bu hususu hâkimin göz önüne alması, tarafların öne sürmelerini veya davaya dayanak yapmalarına da bağlı değildir. (Yargıtay 11. Hukuk Dairesi 12.10.1995 E:1995/4655, K:1995/7789)

Şirket genel kurulunun, esas sermayenin arttırılmasına ilişkin kararının, çoğunluğun çıkarlarını gözetmek ve azınlığın payını küçültmek amacı gütmek suretiyle objektif iyi niyet kurallarına aykırı olduğu ileri sürüldüğüne göre, bu kararın objektif iyi niyet kurallarına uygun olup olmadığının saptanması ve bu konuda bir karar verilmesi gerekir.(Yargıtay 11. Hukuk Dairesi 11.12.1995 E:1995/8154, K: 1995/9165)

Genel kurul kararlarına karşı iptal davasının, genel kurul kararının alındığı tarihten itibaren üç ay içinde şirket merkezinin bulunduğu yerdeki mahkemede açılması gerekmektedir.

3.2. İptal Davasını Açmaya Hakkı Olanlar

3.2.1. Pay Sahipleri

Genel kurul toplantısına asaleten veya vekaleten veya yasal temsilci marifetiyle katılmış olan ve karara muhalif kalarak keyfiyeti zapta geçirten pay sahipleri;

• Oylarını kullanmalarına haksız olarak müsaade edilmemesi,
• Toplantıya davetin usulü dairesinde yapılmaması,
• Gündemin gereği gibi ilân veya tebliğ edilmemesi,
• Genel kurul toplantısına iştirake selahiyetli olmayan kimselerin karara iştirak etmiş bulunmaları,hallerini ileri sürerek genel kurul toplantılarının iptali için dava açabilirler.

Anonim şirket genel kuruluna katılan bir ortağın, kurulda alınan bir karara karşı iptal davası açabilmesi için karara karşı koyup (muhalif kalıp) bu durumu tutanağa geçirmesi gerekir.(Yargıtay 11.Hukuk Dairesi 24.11.1987 E: 1987/5873, K:1987/6577)

3.2.2. Yönetim Kurulu

Türk ticaret Yasasının 381. maddesine göre Yönetim Kurulu üyeleri Yasa ve anasözleşme hükümlerine ve özellikle objektif iyi niyet esaslarına aykırı olan genel kurul kararlarına karşı, genel kurul tarihinden itibaren üç ay içinde şirket merkezinin bulunduğu yerdeki mahkemeye müracaatla iptal davası açabilirler.

3.2.3. Yönetim Kurulu Üyeleri ile Denetçiler, Şahsi Mesuliyetlerini Mucip Olduğu Takdirde Bunların

Her Biri

Türk Ticaret Yasasının 381. maddesine göre yasa ve anasözleşme hükümlerine ve objektif iyiniyet esaslarına aykırı olarak alınan genel kurul karalarının şahsi mesuliyetlerini mucip olduğu takdirde bunların her birisi, ayrı yarı genel kurul tarihinden itibaren üç ay içinde şirket merkezinin bulunduğu yerdeki mahkemeye müracaatla iptal davası açabilirler.

4. İPTAL KARARININ SONUÇLARI

Genel kurul kararının iptali kesinleştikten sonra, davaya katılmayanlar dahil bütün ortaklar dolayısıyla yönetim kurul üyeleri ve denetçilerin pay sahibi olan üyeleri hakkında, geriye doğru, genel kurul kararı tarihine kadar geçerli olmak üzere hüküm ifade eder.