Hazine Taşınmazlarının Kooperatiflere Satışı
Levent GENÇYÜREK
Yeminli Mali Müşavir
4706 Sayılı Kanunun 7 inci maddesi uyarınca Hazineye ait taşınmazlar; imar planlarına uygun olarak konut yapılmak amacıyla rayiç bedel üzerinden konut yapı kooperatiflerine, kooperatif birliklerine veya bu birliklerin oluşturduğu üst birliklere, sadece bunlar arasında yapılacak ihale ile satılabilir. Yapılacak ihaleye kooperatifler dışındaki gerçek veya tüzel kişiler katılamayacaktır. Bunların ihaleye katılabilmeleri için, ihale konusu taşınmazın tahmini bedelinin 1/4 ünü bir bankada adlarına açılan hesapta bloke etmeleri şarttır.
Bu taşınmazların satış amacı dışında kullanılamayacağına, amacı dışında kullanıldığının tespiti halinde, satılan taşınmazın satış bedelinin faizsiz iade edilerek Hazinece geri alınacağına dair tapu kütüğüne şerh konulur. Bu maddeye göre satılan taşınmazlarla ilgili olarak yapılacak imar uygulaması sonucunda kamu hizmet alanlarına ayrılan yerler, bedelsiz ve müstakil parsel olarak Hazine adına resen tescil edilir.
İhaleye katılacakların, ihale konusu taşınmazın tahmini bedelinin dörtte birini bir bankada adlarına açılan hesapta bloke etmeleri şarttır. Üzerinde ihale kalmayan kooperatifler, kooperatif birlikleri veya üst birlikleri bloke edilen tutarı, talepleri halinde üyelerine iade edeceklerdir.
Konut yapılmak üzere konut yapı kooperatifleri, kooperatif birlikleri veya bu birliklerin oluşturduğu üst birlikleri arasında yapılacak satışlara ilişkin ihale ilan ve şartnamelerinde yukarıda belirtilen hususlar ayrıntılı olarak yer alacaktır. Satışlara ilişkin talepler, valilikler (defterdarlık) tarafından değerlendirilecektir.
Ustalık Belgesinin Önemi
3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanunun 30 uncu maddesine göre Kanun kapsamına alınmış meslek dallarında belediyeler ve işyeri açma izni vermeye yetkili kurumlar işyeri açacaklardan ustalık belgesi istemekle zorunlu tutulmuşlardır. Uygulamada vergi dairelerince işyeri açma izni verilmesi durumunda da ustalık belgesine bakılıp bakılmayacağı konusunda tereddüt yaşanmaktadır.
3308 sayılı Kanunun 30 uncu maddesinde, ustalık belgesine sahip olanların veya bunları işyerlerinde çalıştıranların bağımsız işyeri açabilecekleri, işyeri açmaya izin veren mercilerin, işyeri açmak isteyenlerden ustalık belgesi istemek zorunda oldukları ve ustalık belgesine sahip olanların bu haklarını 18 yaşını tamamlayana kadar kullanamayacakları öngörülmektedir.
213 sayılı Vergi Usul Kanununa göre, mükellefiyet ve vergi sorumluluğu için kanuni ehliyet şartı aranmadığı gibi, vergiyi doğuran olayın belli koşullara bağlanması veya kanunlarla yasak edilmiş fiillerden oluşması da mükellefiyet ve sorumluluğu etkilememektedir. Diğer taraftan, vergi daireleri işyeri açmaya izin veren merciler arasında yer almadıklarından, bu dairelerin iş sahibinden ustalık belgesi arama zorunluluğu bulunmamaktadır.
Buna göre, bir iş veya teşebbüsle ilgili olarak mükellefiyet kaydı yaptırmak üzere yapılacak başvurularda, vergi dairelerince ustalık belgesinin mevcut olup olmadığına bakılmaksızın mükellefiyet tesisinin yapılarak, iş yeri açılışının vergi kanunları açısından tamamlanması gerekmektedir. Vergi kanunları vergi idaresine ustalık belgesini arama sorumluluğunu yüklememiştir.