Ücretsiz İzin – İşverenin Rızası Olmaksızın
Hüseyin İrfan FIRAT
Personel ve İnsan kaynakları Yönetimi Danışmanı
İşverenin rızası olmaksızın ücretsiz izin haklı fesih nedeni midir
Geçen yazımızda ücretsiz iznin işçinin istemi dışında ve işveren tarafından (zorunlu olarak) kullandırılmasının yasal boyutları üzerinde durmuştuk. Bu yazımızda konuya diğer tarafından bakacağız ve bu konumuzu tamamlamış olacağız.
Evet işverenlerin bu uygulamalarının yanında birde işçilerin ücretsiz izin talepleri olduğunu biliyoruz. Uygulamada bu tür taleplerle de sıkça karşılaşırız. Yani özel bir işi nedeniyle, örneğin yurt dışında lisan eğitimi almak amaçlı 6 ay ücretsiz izin talep eden bir işçisi karşısında işveren nasıl davranacaktır.
Öncelikle hemen belirtelim ki iş yasamızda kadın işçinin doğum sonrası talep edebileceği 6 aylık ücretsiz izin dışında [1] işçi bakımımdan da yasal bir ücretsiz izin söz konusu değildir.
Yani bir başka deyişle işverenin işçiye yukarıda belirttiğimiz özel hal dışında bir ücretsiz izin verme yükümlülüğü bulunmamaktadır. Ancak taraflar arasında bu konuda bir anlaşma söz konusu olursa işveren ücretsiz izni verebilir.
Peki işçi işverenin kabul etmemesine karşın ücretsiz izine ayrılmaya kalkarsa ne olacaktır.
Bu sorunun yanıtını da özet bir Yargıtay kararının yardımı ile açıklayalım dilerseniz.
Hasta olan çocuğunu her gün aşıya götüreceğinden bahisle 6 ay ücretsiz izin talebini işverenin kabul etmeyerek çocuğunu hastaneye götürmek için zaman, zaman kendisine izin verilebileceği işçiye bildirilmiştir.
Bunun üzerine işçinin işe gelmemesi işveren açısından hizmet akdini derhal fesih etme hakkını doğurur.[2]
Görülebileceği gibi Yargı da işçinin geçerli bir mazeret öne sürse dahi işverenin rızası olmaksızın ücretsiz izine çıkamayacağını açık bir biçimde ifade etmektedir.
Bu arada konunun bir başka yönüne de değinmeliyiz ;
Şayet işveren işçinin ücretsiz izin talebini kabul eder de mazeretsiz olarak işçi zamanında işbaşı yapmazsa ne olacaktır.
Bu durumda İş yasamızın 25/2 maddesi çerçevesinde İşverenin işçinin iş sözleşmesini derhal sona erdirme hakkı doğacaktır.
Bu konu başlığı altında son değinmek istediğimiz konu ise işçinin ücretli yada ücretsiz olarak kullandığı izin sırasında geçici olarak başka bir işte çalışması halidir.
Böyle bir durumda işveren işçinin borçları arasında yer alan sadakat borcuna aykırı davranması sebebi ile işçinin iş sözleşmesini bildirimsiz olarak sona erdirebilecektir.
Sonuç olarak ;
Çalışma yaşamımızda sıkça karşılaştığımız bir uygulama olan Ücretsiz iznin zorlama yolu ile karşı tarafa dayatılması iş yasamız açısından mümkün değildir. Bu nedenle gerek işçi, ve gerekse işveren bakımından ücretsiz izin ancak karşılıklı anlaşma yoluyla uygulanabilir.
[1] 4857 sayılı İş K. madde 74
[2] Y.9.H.D. 17.01.1991 E.9343 K.199