Sinema Filmlerinin Değerlendirilmesi
18 Şubat 2005 Tarihli Resmi Gazete
Sayı: 25731
Yürürlükten Kaldırıldı. Yeni Yönetmelik İçin Tıklayınız
Kültür ve Turizm Bakanlığından:
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Tanımlar ve Dayanak
Amaç
Madde 1 — Bu Yönetmelik, ülke içinde üretilen veya ithal edilen her türlü sinema filminin, ticari dolaşıma ve gösterime sunulmadan önce kayıt ve tescile de esas olacak şekilde değerlendirilmesi ve sınıflandırılmasının yapılmasına, değerlendirme ve sınıflandırma kurulu ile alt kurulların oluşturulmasına ilişkin usul ve esasların belirlenmesi amacıyla hazırlanmıştır.
Kapsam
Madde 2 — Bu Yönetmelik; sinema filmlerinin, kayıt ve tescile esas olacak şekilde değerlendirilmesi ve sınıflandırılması ile Kurulların görev, yetki ve çalışma usullerine ilişkin hükümleri kapsar.
Dayanak
Madde 3 — Bu Yönetmelik, 14/7/2004 tarihli ve 5224 sayılı Sinema Filmlerinin Değerlendirilmesi ve Sınıflandırılması ile Desteklenmesi Hakkında Kanunun 4, 7, 13 ve 14 üncü maddeleri ile Geçici 1 inci ve Geçici 3 üncü maddelerine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
Madde 4 — Bu Yönetmelikte geçen tanımlardan:
a) Bakanlık: Kültür ve Turizm Bakanlığını,
b) Genel Müdürlük: Telif Hakları ve Sinema Genel Müdürlüğünü,
c) Kanun: 14/7/2004 tarihli ve 5224 sayılı Sinema Filmlerinin Değerlendirilmesi ve Sınıflandırılması ile Desteklenmesi Hakkında Kanunu,
d) Sinema Filmi: Sinema sanatına özgü dil ve yöntemler ile meydana getirilen belgesel, kurgu, animasyon ve benzeri türlerde; konulu veya konusuz, uzun veya kısa metrajlı, tespit edildiği materyale bakılmaksızın elektronik, mekanik veya benzeri araçlarla gösterilebilen, sesli veya sessiz, birbiriyle ilişkili hareketli görüntüler dizisinden ibaret filmleri,
e) Yapımcı: Sinema filmlerinin ilk tespitini gerçekleştiren film yapımcılarını,
f) İthalatçı: 5/12/1951 tarihli ve 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanununun 23 üncü maddesi hükümlerine uygun şekilde sinema filmlerinin ithalatını yapan kişileri,
g) Değerlendirme ve sınıflandırma: Ülke içinde üretilen veya ithal edilen sinema filmlerinin ticari dolaşıma ve gösterime sunulmadan önce, gösterim ve iletim biçimleri dikkate alınarak kayıt ve tescile de esas olacak şekilde, kamu düzeni, genel ahlak ile küçüklerin ve gençlerin ruh sağlığının korunması, insan onuruna uygunluk ve Anayasada öngörülen diğer ilkeler doğrultusunda denetlenmesi, değerlendirilmesi ve sınıflandırılmasını,
h) Kurul: Sinema filmlerinin değerlendirilmesi ve sınıflandırılması amacıyla Bakanlık bünyesinde oluşturulan Değerlendirme ve Sınıflandırma Kurulunu,
i) Alt kurul: Sinema filmlerinin ön değerlendirme ve sınıflandırmasının yapılması amacıyla oluşturulan alt kurulları,
j) Meslek birlikleri: 5846 sayılı Kanun kapsamında kurulan tüzel kişiliği haiz kuruluşları,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Değerlendirme ve Sınıflandırma Kurulu ile Alt Kurullar
Değerlendirme ve sınıflandırma kurulu
Madde 5 — Kurul; Bakanlık ile İçişleri ve Milli Eğitim Bakanlıklarından birer üye, ilgili alan meslek birliklerince önerilen uzman kişiler arasından Bakanlıkça seçilecek üç üye ile Bakanlık tarafından belirlenecek, alanında doktora derecesi bulunan bir sosyolog, bir psikolog ve bir çocuk gelişim uzmanı olmak üzere toplam dokuz üyeden oluşur. Üye sayısı kadar yedek üye belirlenir.
Kurula Bakanlık temsilcisi başkanlık eder. Kurul, en az altı üyenin katılımıyla toplanır ve en az beş üyenin aynı yöndeki oyuyla karar alır.
Kurulun çalışma usul ve esasları
Madde 6 — Kurul;
a) Alt kurullarca yapılan ön değerlendirme ve sınıflandırma sonucunda gerekli görülen hallerde,
b) Alt kurullarca filme ilişkin kısıtlayıcı tedbir uygulanması ve düzeltme yapılması kararına yapımcının veya ithalatçının itirazı üzerine,
c) İnsan onurunun, kamu düzeninin, genel ahlakın, çocukların ve gençlerin ruh sağlığının korunması amacıyla; şiddet, pornografi ve insan onuruyla bağdaşmayan görüntü ve etkiler içermesi nedeniyle Bakanlıkça yeniden değerlendirilmek üzere resen,
sevk edilen sinema filmlerinin Kanunun 4 üncü maddesinde belirtilen esaslar çerçevesinde değerlendirme ve sınıflandırmasını yapar. Değerlendirme ve sınıflandırma sonucu; filmin gösterim ve ticari dolaşıma sunulmasının uygun olup olmadığı, filmle ilgili kısıtlayıcı tedbir uygulanması veya düzeltme yapılması, filme ilişkin işaret ve ibare kullanılmasının zorunlu tutulması hususlarına ilişkin karar alabilir. Gerektiği takdirde birden fazla işaret ve ibare kullanılmasına karar verilebilir.
Kurul kararları gerekçesi de belirtilmek suretiyle rapora bağlanır başkan ve üyeler tarafından imzalanır.
Kurulun toplantı yeri, tarihi ve gündemi Genel Müdürlük tarafından üyelere bildirilir. Değerlendirilmesi ve sınıflandırılması yapılan filmin yapımcısı veya ithalatçısı istediği takdirde Kurula gözlemci olarak katılabilir.
Alt kurullar
Madde 7 — Sinema filmlerinin ön değerlendirme ve sınıflandırmasının yapılması amacıyla alt kurullar oluşturulabilir.
Alt kurul; Bakanlık temsilcisi, meslek birliklerince sektörden önerilen kişiler arasından Bakanlıkça seçilecek bir temsilci ile Bakanlıkça belirlenecek bir psikolog olmak üzere üç kişiden oluşur. Üye sayısı kadar yedek üye belirlenir. Alt kurullarda görevlendirilen üyeler Değerlendirme ve Sınıflandırma Kurulunda görev alamaz.
Bakanlık temsilcisi alt kurulun başkanıdır. Alt kurul, İstanbul’da ve üye tam sayısı ile toplanır, üçte iki çoğunlukla karar alır. Alt kurul toplantılarına üyeler dışında kimse katılamaz.
Bakanlık, gerekli hallerde birden fazla alt kurul oluşturabileceği gibi, alt kurulların diğer illerde toplanmasına karar verebilir.
Alt kurul çalışma usul ve esasları
Madde 8 — Alt kurullar, sinema filmlerinin ön değerlendirme ve sınıflandırmasını yaparak, bu filmlere ilişkin:
a) İşaret ve ibare kullanılması,
b) Kısıtlayıcı bir tedbir uygulanması veya düzeltme yapılması,
c) Gerekli gördüğü hallerde değerlendirilmek üzere Değerlendirme ve Sınıflandırma Kuruluna sevk edilmesi,
hususlarında karar alır. Gerektiği takdirde birden fazla işaret ve ibare kullanılmasına karar verilebilir.
Yapımcı veya ithalatçı alt kurulun kısıtlayıcı tedbir veya düzeltmeye ilişkin kararlarına karşı yedi iş günü içinde Değerlendirme ve Sınıflandırma Kuruluna itiraz edebilir.
Alt kurul üyelerinin herhangi birinin toplantıya katılamaması durumunda yedek üyeler görev alır, toplantı tarihi ve gündemi Genel Müdürlükçe belirlenerek üyelere bildirilir.
Alt kurul kararları başkan ve üyeler tarafından imzalanır, bir örneği ilgili yapımcı veya ithalatçıya verilir.
Alt Kurullarda gerektiğinde görev yapmak üzere simültane çevirmenler görevlendirilir. Çevirmenlerin ücretleri, yapımcı veya ithalatçı tarafından karşılanır.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Değerlendirme ve Sınıflandırma ile İşaret ve İbareler
Değerlendirme ve sınıflandırma
Madde 9 — Ülke içerisinde üretilen veya ithal edilen sinema filmlerinin ticari dolaşıma ve gösterime sunulmasından önce kayıt ve tescile de esas teşkil edecek şekilde değerlendirilmesi ve sınıflandırması yapılır.
Değerlendirme ve sınıflandırma sonucunda uygun bulunmayan filmler ticari dolaşıma ve gösterime sunulamaz.
Değerlendirme ve sınıflandırma sonrası uygun bulunan, öngörülen kısıtlayıcı tedbirleri uygulanan veya istenilen gerekli düzeltmeleri yapılan filmler kayıt ve tescil edilir ve bu filmleri içeren taşıyıcı materyaller bandrollenir.
Değerlendirme ve sınıflandırma başvuruları
Madde 10 — Sinema filmlerinin değerlendirilmesi ve sınıflandırılması için başvuru; ekinde filme ilişkin kısa bilgi ve Bakanlıkça belirlenecek formatta izlenebilir bir kopyanın bulunduğu başvuru formu ile filmin yapımcısı veya ithalatçısı tarafından yapılır.
Başvuru formlarında, filmin adı, türü, süresi, yapımcısı, başrol oyuncuları, varsa dağıtımcı ve ithalatçısı, gösterim ve iletim biçimleri ile Bakanlıkça gerekli görülebilecek diğer bilgiler yer alır.
Değerlendirme ve sınıflandırma esasları
Madde 11 — Bakanlık bünyesinde oluşturulan Kurullar sinema filmlerini gösterim ve iletim biçimlerini de dikkate almak suretiyle kamu düzeni, genel ahlak, küçüklerin ve gençlerin ruh ve beden sağlığının korunması, insan onuruna uygunluk ve Anayasada öngörülen diğer ilkeler doğrultusunda değerlendirir.
(Değişik ikinci fıkra:RG-8/11/2008-27048) Kurullar bu değerlendirmeye bağlı olarak; cinsellik, korku veya şiddet unsurlarının ağırlıklı olup olmadığı gibi hususları da dikkate almak suretiyle, genel izleyici kitlesi tarafından izlenebilirlik ve yaş bakımından sinema filmlerini sınıflandırır. Kurullar ayrıca cinsellik, korku veya şiddet unsurlarının ağırlığını dikkate alarak bazı filmlerin aile eşliğinde izlenmesinin uygun olacağına karar verebilir.
Yaş bakımından sınıflandırılan sinema filmlerinin, radyo-televizyon gibi araçlarla veya dijital iletim de dahil olmak üzere işaret, ses, ve/veya görüntü nakline yarayan araçlarla yayın ve/veya iletiminin günün hangi saatlerinde yapılamayacağı Kurullar tarafından karara bağlanır.
Birinci fıkrada bahsi geçen ilkelere aykırı bulunan filmler ticari dolaşıma ve gösterime sunulamaz. Ayrıca, filmin içeriği itibarıyla gerekli görülmesi halinde, yapılacak değerlendirme ve sınıflandırmada dikkate alınmak üzere konuya ilişkin uzman kamu kurum ve kuruluşlarının görüşü istenebilir.
İşaret ve ibareler
Madde 12 — Yapılan değerlendirme ve sınıflandırma sonucu kullanılması zorunlu tutulabilecek işaret ve ibareler şunlardır:
a) (Değişik:RG-8/11/2008-27048) İçerik gösteren işaret ve ibareler: Ticari dolaşıma veya gösterime sunulması uygun bulunan ancak içerikleri nedeniyle seyircinin bilgilendirilmesi veya izleyici kitlesi için yaş sınırı uygulanması gereken filmlerde; bu Yönetmelik ekinde (EK – A) yer alan işaret ve ibarelerin kullanılması zorunlu tutulabilir. Zorunlu tutulan bu içerik gösterici işaret ve ibarelere “aile ile birlikte izlenebilir” i ifade eden (Değişik ibare:RG-18/11/2008-27058) ( A ) işareti eklenebilir. Bu durumda, söz konusu işaret ve ibarelerin, on iki puntodan küçük olmayacak şekilde, filme ilişkin tüm taşıyıcı materyal, afiş, broşür ve diğer tanıtıcı malzeme ile jenerikte kullanılması; ayrıca, gösterim veya tanıtım yapılan tüm mekânlarda rahatça görülebilecek şekilde bulundurulması da zorunludur. Ayrıca bir sinema filminin gösterimi öncesinde veya film arasında seyirciye sunulan diğer film fragmanlarının o anda gösterimi yapılan film için belirlenmiş olan içerik gösteren işaret ve ibarelere ve yaş sınırına uygun olması zorunludur.
b) Uyarıcı nitelikteki işaret ve ibareler: Ticari dolaşıma veya gösterime sunulması uygun bulunmayan filmlere bu Yönetmelik ekinde (EK: B) yer alan uyarıcı nitelikteki işaret ve ibare verilir ve bunlar filme ilişkin rapora işlenir.
Genel izleyici kitlesi tarafından izlenebilecek filmler için herhangi bir işaret ve ibare kullanılmaz, ayrıca, eğitim amaçlı olduğu belirlenen filmlerde yalnızca “eğitim amaçlıdır” ibaresi kullanılır.
Değerlendirme ve sınıflandırma sonuçları ile gerekli görülen işaret veya ibareler ile yayın veya iletim saatine ilişkin bilgiler, kayıt ve tescil belgesi ve mali hakları kullanma yetkilerinin belirtildiği diğer belgelere de işlenir.
Bakanlığın yetkisi
Madde 13 — Bakanlık, insan onurunun, kamu düzeninin, genel ahlakın, çocukların ve gençlerin ruh sağlığının korunması amacıyla; şiddet, pornografi ve insan onuruyla bağdaşmayan görüntü ve etkiler içeren filmleri yeniden değerlendirilmek üzere Değerlendirme ve Sınıflandırma Kuruluna re’sen sevk edebilir.
Düzeltme işlemi
Madde 14 — Bu Yönetmeliğin 11 inci maddesinin birinci fıkrasında bahsi geçen ilkelere aykırı bulunan filmler üzerinde uygulanacak kısıtlayıcı tedbir veya öngörülen düzeltme işlemleri, yapımcının veya ithalatçının uygun görmesi halinde Kurullar tarafından da yapılabilir.
Üzerinde kısıtlayıcı tedbir uygulanan veya düzeltme yapılan ithal sinema filmleri, yurtdışına çıkarken sahiplerine orijinal haliyle iade edilir.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Çeşitli Hükümler ve Müeyyideler
Sanatsal etkinlikler kapsamında gösterilecek filmler
Madde 15 — Başka herhangi bir ticari dolaşım veya gösterim konusu edilmeksizin ülke içinde düzenlenecek fuar, film festivali, şenlik ve benzeri sanatsal etkinliklerde halka gösterilmek veya yarışmalara katılmak üzere yurtdışından getirilen yabancı menşeli filmlerin gösteriminden doğan her türlü sorumluluk, bu etkinliklerin düzenleme komitelerine aittir.
Yukarıdaki fıkrada bahsi geçen etkinliklerle ilgili düzenleme komitelerinin, “Sanatsal Etkinlikler Komisyonundan” olumlu görüş almaları gereklidir. Söz konusu Komisyon ilgili alan meslek birliklerinin birer temsilcisinden oluşur. Komisyon başkanı üyeler arasından seçilir ve sekreterya hizmetleri kuruluş tarihi itibariyle en eski meslek birliğince yürütülür. Komisyon, çalışma usul ve esaslarını her yılın başında yapacağı toplantıda belirler. Yıllık çalışma raporunu, ertesi yılın Ocak ayı sonuna kadar Bakanlığa teslim eder. Komisyon olumlu görüş verdiği etkinlikleri Bakanlığa en geç etkinliğin başlama tarihinden bir hafta önce bildirmekle yükümlüdür.
Ülke içinde üretilen filmler de kayıt ve tescil edilmiş olmak kaydıyla bu etkinliklere katılabilir.
Kurul üyelerine yapılacak ödemeler
Madde 16 — Değerlendirme ve Sınıflandırma Kurulu üyelerine, yılda oniki toplantıdan fazla olmamak üzere her toplantı için (3000), alt kurulda görev yapan üyelere ise, ayda yirmi toplantıdan fazla olmamak üzere her toplantı için (1000) gösterge rakamının memur aylık katsayısı ile çarpımı sonucu bulunacak tutar üzerinden toplantı ücreti ödenir.
Denetim ve müeyyideler
MADDE 17 – (Başlığı ile birlikte değişik:RG-8/11/2008-27048)
5224 sayılı Kanun ve bu Yönetmelik gereği yapılan değerlendirme ve sınıflandırma sonucu belirlenen işaret ve ibarelerin her türlü tanıtım ve gösterim alanında ve tüm taşıyıcı materyaller üzerinde kullanılması ve bu işaret ve ibarelere uygun olarak dağıtılması zorunludur. Bakanlık, içerik gösteren ve uyarıcı nitelikteki bu işaret ve ibarelere uyulup uyulmadığını ve bu işaretlerle belirlenen yaş sınırına uygun bir şekilde satış, dağıtım ve gösterim yapılıp yapılmadığını her zaman denetleyebilir. İşaret ve ibareleri denetlemek üzere İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü personelinden oluşan en az dört kişilik bir komisyon kurulur. Bu komisyon gerekli görüldüğü takdirde, alt komisyonlar kurarak faaliyetlerini yürütebilir.
Yapılan denetimler sonucunda;
a) Zorunlu tutulduğu halde gerekli işaret ve ibareleri taşımayan filmlerin dağıtım ve gösterimini yapanlara onbin Türk Lirası,
b) Zorunlu tutulduğu halde gerekli işaret ve ibareleri kullanmayan filmlerin yapımcılarına ellibin Türk Lirası,
c) Üzerindeki işaret ve ibarelere rağmen, bu işaret ve ibarelere uyulmaksızın dağıtım ve gösterim yapanlara ellibin Türk Lirası idari para cezası verilir.
Sinema filmlerinin gösteriminin yapıldığı mekanlarda yapılan denetimler yetkili denetim komisyon üyeleri tarafından bir tutanakla tespit edildikten sonra mahalli mülki idare amirince idari para cezası verilir.
Yürürlük
Madde 18 — Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
Madde 19 — Bu Yönetmelik hükümlerini Kültür ve Turizm Bakanı yürütür.
(Değişik:RG-18/11/2008-27058)
EK: A
İÇERİK BELİRTEN İŞARET VE İBARELER
EK: B
UYARICI NİTELİKTEKİ İŞARET VE İBARELER
İbare: Ticari dolaşıma ve gösterime sunulması uygun bulunmamıştır.