Rüknettin Kumkale
YMM
1. Müdür Olabilme Şartları
1.1. Ortak Olan Müdürler
Aksi kararlaştırılmadıkça ortaklar hep birlikte müdür sıfatıyla şirket işlerini idareye ve şirketi temsile yetkili ve mecburdurlar.
Anasözleşme veya (ortaklar kurulu) genel kurul kararı ile şirketin idare ve temsili ortaklardan bir veya bir kaçına bırakılabilir.
Kuruluştan sonra şirkete giren ortaklar bu hususta genel kurulun ayrı bir kararı olmadıkça, idare ve temsile yetkili ve mecbur olmazlar.
Limited Şirketin temsilcileri arasında bir hükmi şahıs olduğu takdirde, o hükmi şahıs adına Limited Şirkette temsilci olarak bulunan hakiki şahıs, Limited Şirketin temsilcisi olarak tescil ve ilân edilir.
1.2. Ortak Olmayan Müdürler
Şirket sözleşmesi veya genel kurul (ortaklar kurulu) kararıyla şirketin idare ve temsili ortak olmayan kimselere de bırakılabilir. Bu gibi kimselerin yetki ve sorumlulukları hakkında ortak olan müdürlere ait hükümler tatbik olunur.
2. Müdürlerin Yetkileri
Müdürlerin sahip oldukları temsil yetkisinin, kapsamı ve tahdidi hakkında Anonim Şirketlerin yönetim kurullarına ait temsil salahiyetini gösteren hükümler tatbik olur. Bu açıdan Anonim Şirketlerin 321. maddesine atıf (yollama) yapılmıştır.
Görevlerini ifa dolayısıyla müdürlerin işlemiş oldukları haksız fiillerden şirket mesul olur.
Limited Şirketlerde görevli müdürlerin yetkilerinin açıklanması ile ilgili olarak atıf (yollama) yapılan 321. madde şu şekildedir.
“Temsile salahiyeti olanlar şirketin maksat ve mevzuuna dahil olan her nev’i işleri ve hukuki muameleleri şirket adına yapmak ve şirket unvanını kullanmak hakkını haizdirler.
Temsil salahiyetinin tahdidi hüsnüniyet sahibi üçüncü şahıslara karşı hüküm ifade etmez, ancak temsil salahiyetinin sadece merkezin veya bir şubenin işlerine hasrolunduğuna veya müştereken kullanılmasına dair tescil ve ilân edilen tahditler muteberdir.
Anonim Şirket adına tanzim edilecek evrakın muteber olması için, aksine anasözleşmede hüküm olmadıkça temsile salahiyetli olanlardan ikisinin imzası kafidir.
Temsile salahiyetli olanlar tarafından yapılan muamelelerin Anasözleşmeye veya genel kurul kararına aykırı olması, hüsnüniyet sahibi üçüncü şahısların o muameleden dolayı şirkete müracaatına mani olamaz.
Temsile veya idareye salahiyetli olanların vazifelerini yaptıkları sırada işledikleri haksız fiillerden Anonim Şirket mesul olur. Şirketin rücu hakkı mahfuzdur.”
3. Müdürlerin Görevleri
Limited Şirketlerde yetkili müdürlerin görevleri şunlardır.
3.1. Müdürlerin İdare ve Temsil Görevi
Aksi kararlaştırılmamış olduğu müddetçe ortakların hepsi müdür sıfatıyla şirketin işlerini idareye ve şirketi temsile yetkili ve mecburdur.
Ortaklar kurul kararı ile şirketi temsil edecek müdürlerin yetkileri tescil ve ilân olunur.
3.2. Genel Kurulu Toplantıya Çağırma
Ortaklar genel kurulu, müdürler tarafından her yıl bir defa ve iş yılının sona ermesini takip eden üç ay içinde toplantıya çağrılabileceği gibi, şirket anasözleşmesi hükümlerine göre veya şirketin menfaatleri gerektirdikçe dahi toplantıya çağırır.
Esas sermayenin onda birini temsil eden ortak veya ortaklar (azlık) toplantının mevzuunu göstermek suretiyle müdürlerden genel kurulu toplantıya çağırmalarını isteyebilir. Müdürler bu talebi münasip bir müddet içinde yerine getirmedikleri takdirde mahkeme teklif sahiplerinin talebi üzerine genel kurulun toplantıya çağrılmasına karar verir.
3.3. Şirket Unvanıyla Beraber Müdürlerin İmzalarını Kullanmaları
Müdürler şirket namına yaptıkları beyanlarda, imzalarıyla beraber şirketin unvanını da kullanmak zorundadırlar (T.T.Y. Md: 544).
3.4. Ticari Mümessil ve Vekilleri Azil
Ticari mümessil veya vekiller, anasözleşmeyle tayin edilseler bile her müdürün bunları azletme yetkisi bulunmaktadır.
3.5. Rekabet Yasağı
Müdür olan her ortak diğer ortakların muvafakati olmadan, şirketin uğraştığı ticaret dalında ne kendi, ne de başkası hesabına iş göremeyeceği gibi başka bir işletmeye sorumluluğu sınırlandırılmamış ortak, komanditer ortak veya Limited Şirketin ortağı sıfatıyla iştirak edemez (T.T.Y. Md: 547).
3.6. Murakabe Yetkisi
Ortaklarının sayısı 20 ve 20’den az olan Limited Şirketlerde idare, hak ve görevi bütün ortaklara ait değilse, müdür sıfatını haiz olmayan ortaklar Borçlar Yasasının 531. maddesinde yazılı bulunan haktan faydalanabilirler. (Borçlar Yasası Madde: 531, İdare salahiyetini haiz olmasa bile her şerikin şirket işlerinin nasıl gittiği hakkında şahsen malumat almaya ve şirketin defterlerini ve evrakını tetkike ve kendine mahsus olmak üzere şirketin mali vaziyeti hakkında hülasa çıkarmaya hakkı vardır.)
3.7. İnfisahın (Dağılma) Ticaret Siciline Bildirilmesi
Müdürler iflastan gayri bir sebeple vukuu bulan infisahı (dağılma) tescil ve ilân ettirmek suretiyle ticaret siciline bildirmekle yükümlüdürler. Tasfiye memurlarının tayini, azli, tasfiyenin icrası, Ticaret Sicilinden kaydın silinmesi, defterlerin saklanması gibi Anonim Şirketler faslında geçen konular Limited Şirketler içinde uygulanmaktadır. Anonim Şirketlerde bu işlemi yönetim kurulu, Limited Şirketlerde de müdürler yapar.
3.8. Anasözleşmenin Değiştirilmesi ile ilgili Görevle
Müdürler, Anasözleşmenin değiştirilmesi ile ilgili bürokratik bütün muameleleri, formaliteleri takip ve yürütmekle yükümlüdürler.
3.9. Pay Defterinin Tutulması
Müdürler, ortakların ad ve soyadları, pay miktarları ve yapılan tediyeler, payların devir ve intikalinin yazıldığı pay defterini tutmakla yükümlüdürler.
3.10. Sermaye Koyma Borcunun Yerine Getirilmesini İsteme
Şirketin kuruluşundan sonra bakiye sermaye borcunun takibi ve tahsili müdürlere düşen bir görevdir
3.11. Sermayenin Kısmen Kaybında Müdürler Tarafından Yapılacak İşler
Esas sermayenin yarısı kaybedilmiş, veya şirketin borçları mevcudundan fazla olmuşsa veya şirketin acz halinde bulunduğu şüphesini uyandıran işaretler mevcutsa Anonim Şirketler faslında bulunan 324. maddenin Anonim Şirket, yönetim kuruluna vermiş olduğu görevler Limited Şirkette müdürler tarafından kullanılır (TTY. Md: 546)
3.12. Bilânçonun Tanzimi
Türk Ticaret Yasasının 534. maddesinde Anonim Şirketlerin bilânço ve yedek akçe hakkındaki hükümlerin Limited Şirketler hakkında da kullanılacağı hükmünü taşımaktadır. Bu konu ile Anonim Şirketlerde yönetim kurulu tarafından yürütülen görevler, Limited Şirketlerde müdürler tarafından yürütülür.
3.13. Genel Kurul Toplantısı ile İlgili Hükümlerin Uygulanması
Türk Ticaret Yasasının 536. maddesi Anonim Şirketlerin genel kurul toplantılarına ait hükümlerin ortak sayısı 20’nin üzerinde olan Limited Şirketlerin genel kurul toplantıları için de uygulanacağı hükmünü getirmektedir. Buna göre genel kurul toplantısı ile ilgili T.T.Y. Md: 369-375-376-394 gibi maddeleri Limited Şirketlerde müdürler tarafından uygulanacaktır.
3.14. Genel Kurul Kararlarının İptali İçin Dava Açılması
Anonim Şirketlerde, genel kurul kararlarının iptali hakkındaki hükümler, ortak adedi 20’yi aşan Limited Şirketlerde de uygulanmaktadır. Anonim Şirketlerde yönetim kurulu tarafından yürütülen bu görevler (T.T.Y. Md: 381), Limited Şirketlerde müdürler tarafından yürütülmektedir (T.T.Y. Md: 536).
4. Limited Şirketlerde Müdürlerin Sorumluluğu
Türk Ticaret Yasası’nın 556. Maddesi ile Limited Şirketlerde şirketin idaresine memur olan kimselerin sorumlulukları ve cezai müeyyideleri ile ilgili olarak Anonim Şirketler faslına yollama yapılmış ve buradaki hükümlerin uygulanacağı açıklanmıştır. Buna göre Limited Şirketlerdeki müdürler, Anonim Şirketlerin yönetim kurulu üyelerinin sorumluluğuyla aynı mesuliyet altında çalışmaktadırlar.
5. Limited Şirketlerde Müdürlerin Sorumluluktan Kurtulması
Burada gene Limited Şirket bahsinde bulunan ve Anonim Şirket konusuna atıf (yollama) yapan 556. madde hükmünün geçerliliği söz konusudur.
Böylece Limited Şirketlerde müdürlerin sorumluluktan kurtulması konusunda Anonim Şirketlerde, yönetim kurulunun sorumluluktan kurtulması konusu ile ilgili hükümler uygulanacaktır.