Levent GENÇYÜREK
Maliye Başmüfettişi
İzmir Defterdar Yard.V
2918 Sayılı Karayolları Trafik Kanunu uyarınca trafik para cezalarının 10 gün içerisinde tahsil edilmesi esas olup ceza ikinci 10 gün içerisinde tahsil edilirse iki kat üçüncü 10 gün içerisinde tahsil edilirse üç kat olarak alınmaktaydı. Buna göre, 50 Milyon TL tutarındaki bir trafik para cezası 30 gün içerisinde ödenmezse 150 Milyon TL’na ulaşmakta ve bu rakam üzerinden mükellef takip edilmekteydi.
5228 Sayılı Kanun ile gelecek yıldan yani 1.1.2005 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere trafik cezalarının tahsiline ilişkin sistem değiştirilmiştir. Yeni sisteme göre ceza kesildiği anda ödenmeyen Trafik para cezaları tutanağın tebliğ tarihinden itibaren bir ay içinde ödenecektir. Bir ay içinde ödenmeyen cezalar geciken her ay için % 5 faiz uygulanarak tahsil edilecektir. Ay kesirleri tam ay olarak kabul edilecek ancak faiz uygulanarak bulunacak tutar cezanın iki katını geçemeyecektir.
Yeni yılda geçerli olacak olan uygulamayı bir örnekle açıklamak gerekirse, 10 Mart 2005 tarihinde adına 100 Milyon TL tutarında bir trafik para cezası kesilen ve aynı gün tebliğ yapılan kişinin bu cezayı ödemesi için verilen 1 aylık yasal süre 10 Nisan 2005 tarihinde son bulmaktadır. Kesilen bu cezanın 15 Temmuz tarihinde ödenmesi durumunda mükelleften aylık % 5 faiz hesabı ile 120 Milyon TL alınacaktır. Bu cezanın 10 Nisan 2007 tarihinde ödenmesi durumunda ise geçen 24 ay için hesaplanacak 220 Milyon TL yerine yasada faiz uygulanarak bulunacak tutarın cezanın iki katını geçemez hükmü uyarınca 200 Milyon TL tahsil edilecektir. Bu mükelleften alınacak trafik para cezası en fazla bu tutar olabilecektir.
Diğer taraftan trafik para cezalarına ilişkin tutanakların adresin yanlış olması, değişmesi vb. sebeplerle uzun süre tebliğ edilememesi nedeniyle cezanın tahsil edilmesinde ortaya çıkan gecikme de yapılan düzenleme ile ortadan kaldırılmıştır. Yeni uygulamaya göre trafik birimlerince posta yoluyla tebliğ edilemeyen tutanaklar vergi dairesine gönderilecek ve bu tutanaklar vergi dairesinin ilan tahtasında ilan edildiği tarihi takip eden otuzuncu günün sonunda tebliğ edilmiş sayılacaktır. Bir aylık ödeme süresi de bu tarihten itibaren başlayacaktır.
Yapılan düzenleme ile trafik para cezası kesilenlere 10 gün yerine bir aylık bir süre verilerek hastalık, seyahat, ücret veya maaşın alınamaması gibi durumlarda cezanın katlanarak artmasının önüne geçilerek sürücülerin mağduriyeti önlenmektedir. Diğer taraftan,bir ay içinde ödenmeyen cezaların aylık % 5 faiz eklenerek alınması esası da getirilerek cezaları zamanında ödenmesi teşvik edilmektedir. Trafik para cezaları eskiden olduğu gibi Maliye Bakanlığının Sayman mutemetlerine ve yetkili kılınmış personele ödenebileceği gibi, banka veya PTT aracılığı ile de ödenebilmektedir.