14 Temmuz 2004 Tarihli Resmi Gazete
Sayı: 25522
Tarım ve Köyişleri Bakanlığından:
MADDE 1 — 19/6/2002 tarihli ve 24790 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Su Ürünleri Toptan ve Perakende Satış Yerleri Yönetmeliğinin 4 üncü maddesinin (i) Hakem Kurulu ve (p) Balıkçı Esnafı tanımı aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“i) Hakem Kurulu: Su ürünleri halinde, su ürünleri müstahsilleri, bunların üst kuruluşları, komisyoncu, balıkçı esnafı ve işletmeciler açısından, bu Yönetmeliğin ilgili maddelerinin uygulanmasında ve anlaşmazlıkların çözümlenmesinde öneriler getirmekle yetkili ve sorumlu olan kuruldur.”
“p) Balıkçı Esnafı: Halden ya da toptan satış merkezinden aldıkları ürünleri, perakende olarak satış amacıyla doğrudan insan tüketimine sunan ruhsatlı veya izinli şahıslar veya tüzel kişilerdir. “
MADDE 2 — Aynı Yönetmeliğin 5 inci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
” Madde 5 — Belediye sınırları ve mücavir alanlar içerisinde su ürünlerinin toptan alım ve satımının su ürünleri halinde veya su ürünleri toptan satış merkezinde yapılması zorunludur. İhraç edilmek veya işlendikten sonra iç tüketime arz edilmek üzere, tekneden tekneye veya doğrudan su ürünleri sanayiine yapılacak satışlar hariç, su ürünleri hali veya toptan satış merkezi dışında su ürünlerinin toptan satışı yapılamaz.
Su ürünleri hali veya toptan satış merkezi içinde her ne şekilde olursa olsun, perakende satış yapılamaz. Bu amaç için, müzayede alanlarından tamamen bağımsız olarak oluşturulmuş alanlarda perakende satış yapılabilir.
İhracata konu su ürünleri bu madde hükümlerine tâbi değildir. Bu amaçla satın alınan ürünlerin fiilen ihraç edilmemesi durumunda bu madde hükümleri bu ürünler hakkında da uygulanır.
Deniz ve iç sulardan yetiştiricilik ya da avcılık yoluyla elde edilen ürünlerin karaya çıkarıldığı belediye ve mücavir alan sınırları içerisinde toptan satış yeri yoksa, bu ürünlerin perakendecilere toptan satışı, menşe belgesi ya da satış belgesi ile yapılır.”
MADDE 3 — Aynı Yönetmeliğin 11 inci maddesinin (l) bendi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
” l) Nakil vasıtaları ürün formuna uygun sıcaklığı muhafaza edebilecek yapıda donatılmış, ısı yalıtımlı ve kapalı kasalı olan, balık kanı ve buzun erimesiyle oluşan suyun drenajına, depolanmasına imkân sağlayan özellikte olmalıdır. Üstü açık kara vasıtaları ile taşınan ve her türlü kontaminasyon riski olan ürünlerin hale girişine izin verilmez.”
MADDE 4 — Aynı Yönetmeliğin 12 nci maddesinin beşinci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“Birlikler ve kooperatifler, bu tahsis haklarını kendi tüzel kişilikleri adına veya kendilerine bağlı üyelerine kullandırabilirler.”
MADDE 5 — Aynı Yönetmeliğin 13 üncü maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
” Madde 13 — İşletmeci tarafından su ürünleri haline ürün getiren kişilerden, getirilen ürüne ilişkin olarak ürünün ticarî ve bilimsel isimleri, miktarları, yakalandıkları, yetiştirildikleri bölgeler, varsa en küçük boy uzunluğu, getirildiği, avlanıldığı teknenin ismi, teknenin sahibi, yetiştirildiği tesisin adı, yüklendiği yer ve tarihi, varış tarih ve saatini, nakliyeyi yapan aracın plâkasını ve özelliklerini gösterir giriş belgesi alınır.
Hale su ürünü girişi, sadece giriş yeri olarak belirlenen yerden yapılır. Ürün girişleri, ürün kabul alanında işletme yetkilileri tarafından miktar, kalite ve sağlık gibi özellikleri yönünden kontrol edilir ve bunlara ilişkin kayıtlar tutulur. Avlanması ve satışı uygun olmayan yasak ürünlerin girişine müsaade edilemez.”
Su ürünleri doğrudan müzayede alanına veya soğuk muhafaza ünitesine alınır ve gerektiğinde buz ilâvesi yapılır. Ürünler toptan satışa sunulmadan önce, müzayede alanında işletme yetkilisi tarafından, mal sahibi gözetiminde tartılır. İşletmeci ve Bakanlık kontrolörleri tarafından su ürünleri kalite kriterleri, sağlık ve avlanma yasakları yönünden kontrol edilir. İnsan tüketimine uygun görülen ürünlerin satışına izin verilir.
Giriş belgesi bulunmayan su ürünleri müzayede alanında bulundurulamaz ve satılamaz.
Kontrol sonucunda su ürünlerinin insan tüketimi için uygun olmadığının belirlenmesi durumunda, bu ürünlerin piyasadan çekilmesi için işletmeci tarafından gerekli önlemler alınarak, 32 nci madde hükmü uygulanır.”
MADDE 6 — Aynı Yönetmeliğin 14 üncü maddesinin üçüncü fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“Sahibi bulunmayan veya el konulan, avlanması yasak olan su ürünlerinin satışında, 1380 sayılı Su Ürünleri Kanununun ilgili hükümleri uygulanır. Sahibi bulunmayan, sahiplenilmeyen veya terk edilmiş ürünlerden işletmeci sorumludur. Soğuk muhafaza üniteleri, kontrolörlerin talebi durumunda, Yediemine alınan su ürünlerinin yasal işlemleri tamamlanana kadar saklanması amacıyla kullandırılır.”
MADDE 7 — Aynı Yönetmeliğin 15 inci maddesinin ikinci, altıncı ve yedinci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“Su ürünleri, hale giriş sırasına göre satışa arz edilir. Hal içerisinde yer tahsisi yapılan komisyoncular, yetkili müzayede memuru gözetiminde yapılacak açık artırmada birbirlerinden ürün alıp satarlar. Ancak, satın alınan su ürünü hal içerisinde ikinci kez satılamaz.”
“Halde toptan satışı yapılmış su ürünleri, halin bulunduğu il sınırları içerisinde satışa sunulacak ise komisyoncu tarafından üç suret faturası kesilerek, ilk nüshası alıcılara ikinci nüshası işletmeciye verilir. Faturası kesilmeyen su ürünlerinin hal dışına çıkarılmasına izin verilmez. Halde toptan satışı yapılmış su ürünleri, halin bulunduğu il sınırları dışında satışa sunulacak ise komisyoncu tarafından sevk irsaliyesi tanzim edilerek hal dışına çıkarılmasına izin verilir. Satıcılar tarafından yasal süre içerisinde sevk irsaliyeleri faturalandırılır ve fatura sureti işletmeciye ibraz edilerek rüsum tahsilatı yapılır. Fatura ve sevk irsaliyesinde ürünlerin tür ve miktarı açıkça yazılmak zorundadır.”
“Satın alınan su ürünlerinin, alıcılar tarafından işletmece belirlenen en kısa zamanda su ürünleri hali dışına çıkarılması zorunludur. Bundan kaçınılması durumunda, bu ürün işletme tarafından taktir olunan fiyat üzerinden yeni alıcılara satılır. Alıcı bulunmadığı taktirde işletmeci tarafından, tutanak ve düzenlenecek Tüketilebilirlik Raporu karşılığında ürün hastane veya hayır kurumlarına bağışlanır.”
MADDE 8 — Aynı Yönetmeliğin 16 ncı maddesinin birinci ve beşinci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“Halden ürünlerin çıkışı, belirlenmiş olan yerlerden yapılır. Ürünlerin hal dışına çıkarılması esnasında işletmeci tarafından gerekli kontroller yapılır. Şüpheli durumlarda ilgili tarafların huzurunda tartı ve/veya sayım işlemi yenilenir. Ürün çıkışlarının işletmeci tarafından kaydı tutulur. Hal giriş belgesindeki bilgilerin doğruluğu kontrol edilir ve satışı yapılmış, nakledilecek ürüne ait sevk belgesi düzenlenir. Sevk belgelerinde her türün ticarî ve bilimsel isimleri, yakalandıkları, yetiştirildikleri bölgeler, satışı yapılan ürünlerin büyüklüğü ya da ağırlığı, sınıfları ile sunumları, tazelikleri, her türün satış miktarı ve kilo fiyatı, halden çıkarılan ürünlerin götürüldüğü yerler, alıcı, satıcının adı ve soyadı veya firma adı, satışın yapıldığı yer ve tarih, hal giriş belgesine atıf, avlanıldığı tarih ve avlanıldığı teknenin ismi, sahibi, plâkası, ithalinin yapıldığı ülke, ithalâtçısı, yetiştirildiği tesisin adı, nakliyeyi yapan aracın plâkasını ve özelliklerini gösterir bilgiler yer alır.”
“Su ürünlerinin nakliyesinde kullanılan vasıtalar, ürün formuna uygun sıcaklığı muhafaza edebilecek yapıda donatılmış, ısı yalıtımlı kapalı kasası veya frigorifik özelliği olan soğutmalı araçlar olmalıdır. Ürünleri soğutmak için buz kullanılıyorsa, buzun erimesiyle oluşan suyun ürünlerle temasını önleyecek drenaj sistemi bulunmalıdır. Aynı araçla ürünlere ilâve amaçlı buz taşınması durumunda buz, ağzı kapalı hijyenik taşıyıcı kaplar içerisinde bulunmalı ve buzun erimesiyle oluşan suyun ürünle temas etmemesi sağlanmalıdır. Nakliye vasıtalarının iç yüzeyleri, su ürünlerini olumsuz yönde etkilemeyecek şekilde imal edilmiş, temizlenmeleri ve dezenfeksiyonları kolay olmalıdır.”
MADDE 9 — Aynı Yönetmeliğin 18 inci maddesinin (c) bendi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“c) Su ürünleri toptan satış merkezinde 24 saatte işlem görecek toplam ürün miktarını ve toptan satış merkezinde yer alan ünitelerin, makine ve teçhizatın kapasitelerini belirten rapor,”
MADDE 10 — Aynı Yönetmeliğin 25 inci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“Madde 25 — Su ürünleri; alışveriş merkezleri, balık satış amaçlı dükkânlar gibi sabit perakende satış yerleri ile sabit olmayan, semt pazarları gibi belirli zamanlarda kurulan perakende satış yerleri dışında doğrudan tüketiciye satılamaz.
Ürünlerin olumsuz çevre şartlarından etkilenmesini önleyecek donanıma sahip sürekli soğutmalı araçlar dışındaki seyyar satış araçları kullanılarak perakende satış yapılamaz.
Perakende satış yerlerinde, satılan ve sergilenen ürünlerin toptan satış yerlerinden, nakil ve sağlık koşullarının kontrol edilerek geldiğini gösterir belgeler ile menşe belgesinin ve istenildiğinde yetkililere gösterilmek üzere, toptan satış yeri çıkış faturalarının da bulundurulması zorunludur.”
MADDE 11 — Aynı Yönetmeliğin 26 ncı maddesinin (a), (c), (f), (k), (m), bentleri aşağıdaki şekilde değiştirilmiş, (v) bendi yürürlükten kaldırılmıştır.
“a) Duvarlar su geçirmeyen, pürüzsüz, kolaylıkla temizlenebilir ve dezenfekte edilebilir nitelikte olmalı ve sürekli temiz tutulmalıdır. Zemin; su geçirmez, yıkanabilir, kırık veya çatlak oluşturmayan, temizlik ve dezenfeksiyona uygun malzemeden yapılmış ve sıvı atıkların akabilmesi için yeterli eğim ve drenaja sahip olmalıdır.”
“c) Tuvaletler ürünlerin satışa sunulduğu, sergilendiği, ambalâjlandığı alanlara doğrudan açılmayacak şekilde yapılmış olmalı ve bu yerlerde, lâvabo, sıcak/soğuk su tertibatına sahip elle kumanda edilmeyen musluk, sıvı sabun ve tek kullanımlık kâğıt havlu bulunmalıdır.
Çalışma alanına yakın yerde el temizliği ve dezenfeksiyonunun yapılabileceği sıcak/soğuk su tertibatlı, elle kumanda edilmeyen musluğa sahip lâvabo bulunmalı, bu alanda sıvı sabun ve tek kullanımlık kâğıt havlu kullanılmalıdır.”
“f) Perakende satış yerlerinde taze ürünler, gün ışığından toz ve rüzgârdan koruyan kapalı veya yarı kapalı, soğutma sistemli paslanmaz tezgâhlarda ya da dolaplarda, 0 OC ile +4 OC arasında, nemli ortamlarda sergilenmeli ve satışa sunulmalı; dondurulmuş ve işlenmiş ürünler ise ürün formuna uygun sıcaklığı sağlayacak ortamlarda sergilenmeli ve satışa sunulmalıdır.
Ön sıralarda yer alan satış tezgâhlarından sadece satış hacmi yüksek hamsi, istavrit ve sardalya türlerinin satışının yapıldığı satış tezgâhlarının tüketiciye bakan bölümü, kullanımda kolaylık sağlayacak, açılıp kapanabilir sistemde olabilir.
Gün ışığından, toz ve rüzgârdan korunmuş kapalı mekânlar içerisinde taze su ürünlerinin satışı ve sergilenmesi ise; 0 OC ile +4 OC arasında olması şartıyla, yarı kapalı soğutuculu dolaplar veya paslanmaz tezgâhlar üzerinde buzla soğutularak yapılır.
Satış yerleri, ürün kalitesini etkileyebilecek olumsuz çevre koşullarına karşı ve kontrolsüz fizikî temasları sınırlayıcı, koruyucu donanıma sahip olmalıdır.
“k) Ürünlerin kalitesinin korunması amacıyla, yeterli miktarda ve kalitede buz üretilmeli ya da temin edilmeli ve hijyenik kapaklı kaplar içerisinde depolanmalıdır. Satış yerlerinde kullanılan su ve buz, içme ve kullanma suyu kriterlerine haiz olmalıdır.”
“m) Sergilenen veya satışa sunulan su ürünlerinde, ürünün adını ve fiyatını belirten bir etiket bulunmalıdır. Etiketler üzerinde tüketiciyi kandırıcı, yanıltıcı, ibare ve hüküm bulundurulamaz.”
MADDE 12 — Aynı Yönetmeliğin 27 nci maddesinin (a), (b) ve (f) bentleri aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“a) Semt pazarlarında su ürünleri satışları, çevre şartlarından etkilenmeyecek, korunaklı ayrı bölümlerde su, elektrik, aydınlatma sistemlerine sahip, zemini düzgün alanlarda yapılmalıdır. Satışı yapılacak taze su ürünleri, soğutuculu ya da buzlu, yarı kapalı ve 0 OC ile +4 OC arasında sıcaklığı sağlayacak ortamlarda satışa sunulmalıdır. Dondurulmuş ve işlenmiş ürünler ise ürün formuna uygun sıcaklığı sağlayacak soğutuculu dolaplarda sergilenmeli ve satışa sunulmalıdır.”
“b) Ürünlerin kalitesinin korunması amacıyla, yeterli miktarda ve kalitede buz temin edilmeli ve hijyenik kapaklı kaplar içerisinde depolanmalıdır. Kullanılan su ve buz, içme ve kullanma suyu kriterlerine haiz olmalıdır.”
“f) Sergilenen veya satışa sunulan su ürünlerinde ürünün adını ve fiyatını belirten bir etiket bulunmalıdır. Etiketler üzerinde tüketiciyi kandırıcı, yanıltıcı, ibare ve hüküm bulundurulamaz.”
MADDE 13 — Aynı Yönetmeliğin 28 inci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“Madde 28 — Belediyeler tarafından işletilen su ürünleri halinde veya toptan satış merkezinde uygulanacak rüsum, teminat ve yer tahsis ücretleri aşağıda belirtildiği şekilde uygulanır.
a) Rüsum: Su ürünleri halinde veya toptan satış merkezinde satışa sunulan su ürünlerinin günlük toplam satış bedelinin % 3 ünü geçmemek şartıyla, Belediye Meclisince belirlenecek oranda makbuz karşılığı rüsum alınır. Bunun dışında her ne ad altında olursa olsun başka bir resim ve ücret alınmaz.”
b) Teminat: Ticarî güvenin sağlanması ve tarafların haklarının korunması amacıyla, su ürünleri halinde ve toptan satış merkezinde kendilerine yer tahsisi yapılanlardan teminat olarak, Belediye Meclisince belirlenen miktarda nakit, banka mektubu veya devlet tahvili alınır. Ancak, su ürünleri halinde kendilerine yer tahsis edilenlerden istenecek teminatta Hakem Kurulunun önerisi dikkate alınır. Belirlenen teminatın ilgili veznelere ödenme dönemleri, saklama şartları, iadeleri gibi hususlar Belediye Meclisi tarafından belirlenecek esaslar çerçevesinde yapılır. Bu teminat, amacı dışında kullanılamaz, haczedilemez.
c) Yer Tahsis Ücreti: Su ürünleri halinde ve toptan satış merkezinde yer tahsis ücretleri Belediye Meclisi tarafından belirlenen tarife üzerinden ödenir. Su ürünleri halinde ücretlerin belirlenmesinde Hakem Kurulu önerileri göz önünde bulundurulur.
Gerçek ve tüzel kişiler tarafından işletilmekte olan su ürünleri halinde ve toptan satış merkezinde bu madde hükümleri uygulanmaz.”
MADDE 14 — Aynı Yönetmeliğin 29 uncu maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“Madde 29 — Su ürünleri halinde, bu Yönetmeliğin uygulanmasında çıkabilecek idarî anlaşmazlıkları görüşerek çözümlemek ve işletmeciye önerilerde bulunmakla görevli bir Hakem Kurulu oluşturulur.
Bu Hakem Kurulu; İşletme müdürü veya görevlendirdiği bir üye, Bakanlık İl Müdürü veya görevlendireceği bir üye, su ürünleri kooperatif, kooperatif birlikleri veya merkez birliklerinin kendi aralarından seçecekleri bir üye, su ürünleri müstahsilleri veya dernekleri veya vakıfları veya ihracatçılarının arasından seçilecek bir üye, komisyoncuların kendi aralarından seçecekleri bir üye ve Vali veya Kaymakam tarafından belirlenen o yerdeki en fazla üyeye sahip tüketici örgütünü temsilen birer üyeden olmak üzere toplam 6 üyeden teşekkül eder ve aynı sayıda yedek üyesi bulunur.
Yukarıda sayılan kuruluşların o yerde bulunmaması ya da başka bir nedenden dolayı üye seçilememesi hâlinde boş bulunan üyelikler işletme müdürünce su ürünleri hali elemanları arasından atama yapılarak doldurulur. Bu kuruluşların o yerde sonradan kurulması ya da anlaşmazlık nedeniyle seçemedikleri kendi üyelerini seçmeleri durumunda işletme müdürünce atanan üyelerin görevleri sona erer.
İşletmeci, halde hakem kurullarına uygun bir çalışma yeri ve ihtiyaç duyulan malzeme ve demirbaşları sağlamakla yükümlüdür.
Hakem kurulu, bu Yönetmelikle kendisine verilmiş olan görevleri yerine getirir. Kurul tarafından alınan kararlar tavsiye ve görüş niteliğindedir. İlgili kurum ya da kuruluşlar veya kurullar, alınacak kararları ve yapılacak uygulamaları göz önünde bulundurur. Hakem kurulunun görevleri, yetkileri, çalışma esas ve usulleri Bakanlıkça belirlenir.”
MADDE 15 — Aynı Yönetmeliğin 31 inci maddesinin üçüncü ve dördüncü fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“Su ürünleri sabit perakende satış yerleri, Bakanlık kontrolörleri, Sağlık Bakanlığı denetçileri veya Belediye yetkili personeli tarafından denetlenir. Sabit olmayan su ürünleri perakende satış yerlerinde ve seyyar yöntemlerle yapılacak satışlarda denetim ve kontroller ilgili Belediye Başkanlıklarınca gerçekleştirilir.”
“Kontrol ve denetimlerde bu Yönetmelik hükümleri uygulanır. Kontrol amacıyla gerektiğinde numune alınıp analiz yapılır veya yaptırılır. Alınan numune için bir bedel alınmaz. Su ürünlerinin kalite ve sağlık kontrollerinde, 1380 sayılı Su Ürünleri Kanununa dayanılarak çıkarılan Su Ürünleri Yönetmeliğinin ilgili hükümleri uygulanır. Denetim ve kontrolü yapılan yerin işletmecisi veya sorumlusu, kontrolör ve denetimle görevli personele her türlü kolaylığı göstermekle, istenilen bilgi ve belgeleri vermekle zorunludur.”
MADDE 16 — Aynı Yönetmeliğin Geçici 1 inci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“Geçici Madde 1 — Bu Yönetmelik yürürlüğe girmeden önce kurulmuş olan su ürünleri toptan ve perakende satış yerleri 1/9/2006 tarihine kadar bu Yönetmelik hükümlerine uymak zorundadırlar.”
Yürürlük
MADDE 17 — Bu Yönetmelik 19/6/2004 tarihinden geçerli olmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 18 — Bu Yönetmelik hükümlerini Tarım ve Köyişleri Bakanı yürütür.
