SMMM Genel Tebliği 35
27 Mart 2004 Tarihli Resmi Gazete
Sayı: 25415
Maliye Bakanlığından:
3568 sayılı Serbest Muhasebecilik, Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanunu(1)’nun 12 nci maddesi ile Yeminli Mali Müşavirlerin Tasdik Edecekleri Belgeler, Tasdik Konuları, Tasdike İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik(2)’in 7 nci maddesinin ve 213 sayılı Vergi Usul Kanunu(3)’nun mükerrer 227 nci maddesinin Maliye Bakanlığı’na vermiş olduğu yetkiye istinaden “yatırım indirimi” ile ilgili işlemler yeminli mali müşavirlerin tasdik edeceği konular kapsamına alınmış ve gerekli açıklamalar 7(4), 18(5) ve 20(6) Sıra No.lu Serbest Muhasebecilik, Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanunu Genel Tebliğlerinde ve diğer ilgili genel tebliğlerde yapılmıştır.
Yukarıda belirtilen yetkilere dayanılarak mükelleflerin, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu(7)’nun 19 uncu maddesine göre “yatırım indirimi” istisnasından yararlanmaları için aranan şartları taşıdıklarının yeminli mali müşavirlerce tasdikine ilişkin usul ve esaslar ile gerek 24/04/2003 tarihinde yürürlüğe giren anılan madde uyarınca ve gerekse bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce mevcut bulunan düzenleme uyarınca yatırım indirimi istisnasından yararlanmak için yeminli mali müşavir tasdik raporu ibraz zorunluluğuna ilişkin hadler bu Tebliğle belirlenmektedir. Gelir Vergisi Kanunu’nun 19 uncu maddesi ile bu maddenin uygulamasına ilişkin yapılan düzenlemeler ve bu Genel Tebliğ hükümleri birlikte mütalaa olunacaktır.
I — YATIRIM İNDİRİMİ TASDİK İŞLEMLERİNDE UYULMASI GEREKEN USUL VE ESASLAR İLE TASDİK ZORUNLULUĞUNA İLİŞKİN HADLERİN BELİRLENMESİ:
1. Tasdik Zorunluluğu Getirilen Yatırım Tutarı:
Gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin, Gelir Vergisi Kanunu’nun 19 uncu maddesi kapsamında 2003 yılı içinde yaptıkları 250 milyar lirayı aşan yatırım harcamalarının istisnadan yararlanabilmesi için, bu işlemlerini yeminli mali müşavirlere tasdik ettirmeleri zorunludur.
Gelir Vergisi Kanunu’nun geçici 61 inci maddesinin birinci fıkrası hükmü uyarınca, 24/04/2003 tarihinden önce yürürlükte bulunan hükümlere göre yatırım indirimi istisnasından yararlanmaya devam etmek isteyen mükelleflerin de, 2003 yılı içinde yaptıkları 250 milyar lirayı aşan yatırım harcamalarının istisnadan yararlanabilmesi için bu işlemlerini yeminli mali müşavirlere tasdik ettirmeleri zorunludur.
2. Tam Tasdik Yaptıran Mükellefler:
Yıllık gelir veya kurumlar vergisi beyanname ve eklerinin tasdiki (tam tasdik) için sözleşme düzenlemiş olan mükelleflerin, yatırım indirimi istisnasından yararlanmaları için ayrıca yatırım indirimi istisnası tasdik raporu ibraz etmelerine gerek bulunmamaktadır. Ancak, bu mükelleflerin yatırım indirimi istisnasına konu teşkil eden işlemlerinin yeminli mali müşavirlerce tasdiki için bu Tebliğ ve ilgili diğer mevzuat çerçevesinde yapılan inceleme ve tetkiklere tam tasdik raporunun ayrı bir bölümünde yer verilmesi gerekmektedir.
3. Tasdik İşleminin Yaptırılmaması veya Tasdik Raporlarının Zamanında İbraz Edilmemesi:
Yatırım indirimi için öngörülen diğer şartlar yerine getirilmiş olsa dahi Bakanlığımızca tasdik zorunluluğu getirilen “yatırım indirimi” istisnasına konu teşkil eden işlemlerin yeminli mali müşavirlere tasdik ettirilmemesi veya tasdik raporunun süresinde ibraz edilmemesi hallerinde istisnadan yararlanılması mümkün değildir.
4. Tasdik Raporunun İbraz Süresi:
Tasdik raporlarının ilgili yıl gelir veya kurumlar vergisi beyannameleri ile birlikte veya beyannamenin verildiği ayı takip eden iki ay içerisinde verilmesi gerekir.
II — YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLERİN YATIRIM İNDİRİMİ İSTİSNASI KONUSUNDA YAPACAKLARI ARAŞTIRMA VE İNCELEMELER:
3568 sayılı Kanunun 12 nci maddesinin ikinci fıkrası hükmü ile tasdike ilişkin usul ve esasların belirlenmesi yetkisi Maliye Bakanlığına verilmiş ve bu yetkinin çıkarılacak yönetmeliklerle kullanılacağı hüküm altına alınmıştır. Tasdik işlemi ile ilgili araştırma ve incelemelerin planlanması, kanıtların toplanması, denetim teknikleri ve tasdike ilişkin diğer usul ve esaslar Yeminli Mali Müşavirlerin Tasdik Edecekleri Belgeler, Tasdik Konuları, Tasdike İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik’te açıklanmıştır.
Anılan Yönetmeliğin 14 üncü maddesinde yeminli mali müşavirlerin tasdik çalışmasının yürütülmesi sırasında tasdik konusu ve kapsamı ile ilgili yeterli miktarda güvenilir kanıtları toplamak zorunda oldukları belirtilmiş ve kanıt miktarının yeterli olup olmadığının belirlenmesinde, kanıtın nitelik ve nicelik açısından önemi, hatalı veya hileli olma riski, güvenilirliği gibi hususların göz önünde bulundurulacağı açıklığa kavuşturulmuştur. Maddenin devamında ise kanıt toplamanın amacı açıklanmıştır.
Anılan Yönetmeliğin 15 inci maddesinde ise yeminli mali müşavirlerin tasdik çalışmalarının yürütülmesinde kanıtları hangi tekniklerle toplayacakları konusu düzenlenmiş olup bu düzenleme uyarınca yeminli mali müşavirlerin kanıtları; sayım ve envanter incelemesi, belge incelemesi, bilgi toplama, doğrulama, karşılaştırma ve puantaj, analitik inceleme ve benzeri tekniklerle toplamaları gerekmektedir.
Belirtilen bu hükümler uyarınca, yeminli mali müşavirler yatırım indirimi istisnası tasdik incelemeleri yaparken yeterli miktarda güvenilir kanıtı toplamakla yükümlüdürler. Bu yükümlülüğün yerine getirilebilmesi için, diğer kanıt toplama ve denetim teknikleri yanında rapor dispozisyonunda yer alan hususlar da dikkate alınarak aşağıda belirtilen araştırma ve incelemelerin yapılması zorunludur.
1 – Karşıt inceleme
Yeminli mali müşavirlerin yatırım indirimi istisnası tasdiki çalışmalarında karşıt inceleme yapmaları zorunludur. Karşıt incelemelerin 27(8) ve 29(9) Sıra No’lu Serbest Muhasebecilik, Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanunu Genel Tebliğlerinde belirtilen usul ve esaslar çerçevesinde yapılması gerekmektedir.
2 – Üretici veya ithalatçı firma bilgileri ile diğer belgeler
a – Yeminli mali müşavirler yatırım indirimi istisnası incelemelerinde satın alınan amortismana tabi iktisadi kıymeti üreten veya ithal edilmiş ise ihraç eden firmaya ilişkin; firma unvanı, adres, telefon, faks, varsa e-posta, internet ağı gibi bilgileri araştıracaklardır. Yurtdışındaki ihracatçının iktisadi kıymeti bir başka ülkeden alarak ihracat yapıyor olması halinde ihracatçı bilgileri yanında menşe ülkedeki üreticinin belirtilen bilgilerini de elde etmeye çalışacaklardır.
b – Yatırımla ilgili varsa; fizibilite raporu ve üretici belgesi, taşıma belgesi, montaja ilişkin bilgi ve belgeler ile ithal edilmiş ise eşyanın gümrük hattından geçiş belgesi örneklerinin doğruluğu araştırılacak ve raporun ilgili bölümlerinde bu konuda yapılan çalışmalar hakkında bilgi verilecektir.
3 – Yatırım harcamalarına ilişkin borçlanma ve/veya ödeme bilgi ve belgeleri
İktisadi kıymetlere ilişkin olarak yapılan ödeme ve/veya borçlanma bilgi ve belgeleri (sözleşme, banka havalesi, çek vb) ile borç-alacak ilişkileri irdelenerek birbirlerini doğrulayıp doğrulamadıkları araştırılacaktır. Ayrıca, tevsik zorunluluğu kapsamında bulunan ödemelerin Vergi Usul Kanununun mükerrer 257 nci maddesi hükmü uyarınca yayımlanan 320(10), 323(I1) ve 324(12) Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğleri hükümlerine uygun olarak yapılıp yapılmadığı kontrol edilecektir. Kayıtlara yansıtılan harcamalarla fiili yatırımlar arasındaki uygunluk kontrol edilecektir.
4 – Kullanıma hazır halde bulunma
Yatırım indirimi istisnasına konu iktisadi kıymet, yatırımın yapıldığı yerde fiziki olarak gözlem suretiyle kontrol edilecek, iktisadi kıymetin yeni olduğu, kullanıma hazır olduğu veya kullanılmaya başlanıldığı tespit edilecektir.
5 – Harcamalarla ilgili diğer belgelerin incelenmesi
Yatırım indirimi istisnasına konu harcamalarla ilgili karşıt inceleme yapılması zorunlu olmayan belgeler ile diğer belgelerin de hukuki geçerliliği ve gerçek durumu yansıttığı tespit edilecek ve şüphelenilen durumlarda ilgili mükellefler hakkında vergi daireleri ve diğer kamu idarelerinden bilgi alınarak gerekli araştırma yapılacaktır.
III — YATIRIM İNDİRİMİ TASDİK RAPORLARINDA BULUNMASI ZORUNLU BİLGİLER:
Yeminli mali müşavirlerce yürütülecek incelemelerde yatırım indirimi mevzuatına ilişkin hükümlere uyulup uyulmadığı, zorunlu araştırma ve inceleme sonuçları ile rapor dispozisyonunda yer alan asgari hususlar da dikkate alınarak araştırılması zorunludur.
Yatırım indirimi istisnasından yararlanılmasına ilişkin tasdik raporları, bu Tebliğin (1) ve (2) numaralı ekini oluşturan rapor dispozisyonuna uygun olarak hazırlanır ve rapor içeriği itibariyle dispozisyonda yer alan hususlara ayrıca yer verilmelidir. Yeminli mali müşavirin gerekli gördüğü diğer belgeler ve inceleme kanıtları raporun eklerini oluşturur.
Tasdik raporlarının “Sonuç” bölümünde, bu Tebliğde belirtilen konuların incelenip incelenmediği, mükellefin aranan şartlara sahip olup olmadığı, yatırım indirimi istisnasına konu olan amortismana tabi iktisadi kıymetlerin toplam tutarı ile bu yatırımlar nedeniyle uygulanacak yatırım indirimi istisna tutarı mutlaka belirtilecektir.
IV — YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLERİN MÜTESELSİL SORUMLULUĞU:
Yeminli mali müşavirlerin yapacakları tasdik incelemelerinin amacı vergi istisnasından faydalanmak için gerekli şartların yerine getirilip getirilmediğini ve vergi matrahını oluşturan gelir ve kurumlar vergisi beyanlarının doğruluğunu araştırmak, tespit etmek ve sağlamaktır. Bu nedenle yeminli mali müşavir gerçek durumu tespit etmek için her türlü belgeden yararlanmak ve her türlü inceleme tekniklerini kullanmak zorundadır.
İmza ve mühür kullanmak suretiyle tasdik yapan ve tasdik raporu düzenleyen yeminli mali müşavirler tasdik kapsamı ile sınırlı olmak üzere tasdikin doğruluğundan sorumludurlar. Yeminli mali müşavirler, yaptıkları tasdikin doğru olmaması halinde ziyaa uğratılan vergilerin ve kesilecek cezaların ödenmesinden mükellefle birlikte müştereken ve müteselsilen sorumlu tutulurlar.
Tebliğ olunur.
(1) 13/06/1989 tarih ve 20194 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanmıştır.
(2) 02/01/1990 tarih ve 20390 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanmıştır.
(3) 10/01/1961 tarih ve 10703 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanmıştır.
(4) 30/01/1993 tarih ve 21481 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanmıştır.
(5) 30/07/1995 tarih ve 22359 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanmıştır.
(6) 19/02/1996 tarih ve 22559 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanmıştır.
(7) 06/01/1961 tarih ve 10700 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanmıştır.
(8) 06/12/2000 tarih ve 24252 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanmıştır.
(9) 02/03/2001 tarih ve 24334 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanmıştır.
(10) 04/07/2003 tarih ve 25158 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanmıştır.
(11) 01/08/2003 tarih ve 25186 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanmıştır.
(12) 28/10/2003 tarih ve 25273 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanmıştır.
EK 1 : Yeminli mali müşavirlik yatırım indirimi tasdik raporu kapak örneği
EK 2 : Rapor dispozisyonu
