4842 sayılı Kanunla 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 38 inci maddesinin sonuna eklenen hüküm ile işlenmiş altın alım-satım ve imali ile iştigal eden mükelleflere satmış oldukları mamulün has altın maliyet bedelini sürekli olarak güncelleme imkanı getirilmişti.
30/12/2003 tarihinde yayımlanan 5024 sayılı Kanun ile ‘enflasyon düzeltmesi’ yürürlüğe girdiğinden, söz konusu hüküm 01/01/2004 tarihinden geçerli olmak üzere yürürlükten kaldırılmıştır.Bu düzenlemelere ilişkin Bakanlığımıza yansıyan sorularla ilgili açıklamalar, Sirkülerin konusunu oluşturmaktadır.
2- Yasal Düzenlemeler
Gelir Vergisi Kanununun 38 inci maddesinin sonunda; “Sürekli olarak işlenmiş altın alım-satımı ve imali ile iştigal eden mükellefler, altın satış tarihindeki İstanbul Altın Borsasında oluşan has altın değeri ile satılan mamulün has altın maliyet bedeli arasında oluşan farkı, maliyet bedeline ilave ederler. Söz konusu fark, bilançonun pasifinde özel bir fon hesabında izlenir. Bu fon, sermayeye ilave dışında herhangi bir suretle başka bir hesaba nakledildiği veya işletmeden çekildiği takdirde, o yılın kazancına dahil edilerek vergiye tâbi tutulur. Bu mükelleflerin kullandıkları yabancı kaynaklara ait gider ve maliyet unsurlarının sadece ilgili dönemde ayrılan fonu aşan kısmı gider kabul edilir.” hükmü yer almaktadır.
5024 sayılı Kanunun 9 uncu maddesinin (b) bendinde ise, Gelir Vergisi Kanununun 38 inci maddesinin beşinci fıkrasının yürürlükten kaldırıldığı hükme bağlanmıştır.
3- Maliyet Bedeli Güncellemesinin Uygulanabileceği Dönem
Maliyet bedeli güncellemesi, hükmün yürürlüğe girdiği 24/04/2003 tarihi ile yürürlükten kaldırıldığı 01/01/2004 tarihi arasında kalan dönemde yapılan satışlar için uygulanabilecektir.
4- Maliyet Bedeli Güncellemesinden Yararlanabilecek Mükellefler
Maliyet bedeli güncellemesinden; işlenmiş altın imal eden, işlenmiş altın alım-satımı ile iştigal eden ya da her iki faaliyeti birlikte gerçekleştiren, ticari kazancı bilanço usulüne göre tespit edilen gelir vergisi mükellefleri ile kurumlar vergisi mükellefleri yararlanabilecektir.
İşletme hesabı esasında, has altın maliyet bedelinin güncellenmesinden doğacak farkları özel bir fon hesabında izleme imkanı bulunmadığından, ticari kazancı işletme hesabına göre tespit edilen mükellefler maliyet bedeli güncellemesi yapamayacaktır.
5- Maliyet Bedelinin Güncellenmesi
İşlenmiş altın alım-satımı ve imali ile iştigal eden mükellefler, 24/04/2003 tarihinden itibaren satmış oldukları mamul malın imalinde kullanılan has altının maliyetini, satış günündeki has altın değerini esas alarak güncelleyebileceklerdir.
Söz konusu hüküm uyarınca, vergilendirilecek ticari kazancın tespitinde, has altının güncellenmiş maliyet bedeli esas alınacaktır. Dolayısıyla, satılan mamulün has altın maliyet bedelinin, satış tarihinde İstanbul Altın Borsasında oluşan has altın değeri ile karşılaştırılması sonucu bulunacak pozitif farklar, bilançonun pasifindeki özel bir fon hesabına karşılık yazılmak suretiyle maliyet bedeline ilave edilecektir.
Altın satış tarihinde İstanbul Altın Borsasında oluşan değerin satılan mamulün has altın maliyet bedelinden düşük olmasından dolayı negatif fark doğması halinde ise özel fon hesabı ters yönde çalıştırılacak olup, özel fon hesabının borçlandırılması karşılığında maliyet hesabının alacaklandırılması suretiyle negatif fark maliyet bedelinden düşülecektir. Bu işlem özel fon hesabında biriken bir tutar olması halinde yapılabilecektir. Fon hesabında birikmiş herhangi bir tutar yoksa, negatif farkın bulunduğu satışlar için güncelleme yapılmadan, satış işlemine konu malın maliyeti ile satış bedeli arasındaki fark ticari kazançla ilişkilendirilecektir.
Duyurulur.
Osman ARIOĞLU
Bakan a
Gelirler Genel Müdürü
