Eski ve Yeni Esaslara Göre Belirlenen Yatırım İndirimi
Emrah AYGÜL
Yeminli Mali Müşavir
emrah.aygul@erisymm.com
Bilindiği üzere 24.04.2003 Tarih ve 25088 Sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 4842 Sayılı Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun ile yatırım indirimi müessesinde önemli değişiklikler yapılmıştır. Yapılan değişikliklerle kısaca öngörülen yatırım indirimi, yatırım indiriminden yararlanılması halinde ödenen gelir vergisi stopajı ve fon payı uygulaması ve teşvik belgesi şartı kaldırılmış, yatırım indirimi oranı bölge ve sektör ayrımı yapılmaksızın %40 olarak belirlenmiştir.
Yasa gereği yeni düzenlemeler esasen 24.04.2003 tarihinden önce yapılan müracaatlara istinaden düzenlenen yatırım teşvik belgeleri kapsamındaki yatırımlarla ilgili harcamalara uygulanmayacaktır. Bu harcamalar için önceki uygulama devam edecektir. Ancak bu teşvik belgelerine bu tarihten sonra ilave edilen iktisadî kıymetler için yapılan harcamalar yukarıda belirtilen yeni düzenlemeye tabi tutulacaktır.
Öte yandan isteyen mükellefler, 24.04.2003 tarihinden önce yapılan müracaatlara istinaden düzenlenen yatırım teşvik belgeleri kapsamında bu tarihten itibaren yaptıkları harcamaları (öngörülen harcamalar kapsamında daha önce yatırım indirimi istisnasından yararlanmış harcamalar hariç) için yeni hükümler çerçevesinde yatırım indirimi istisnasından yararlanabileceklerdir. Bunun için, 08.05.2003 Tarih ve 25102 Sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 249 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliğinde belirtildiği üzere, 15.05.2003 tarihine kadar bağlı bulunulan vergi dairesine bir bildirimde bulunulması ve tercihin, alınmış olan yatırım teşvik belgelerinin tamamı için yapılması gerekmekte idi.
Eğer belirtilen tarihe kadar tercihte bulunulmamış ise 24.04.2003 tarihinden önce yapılan müracaatlara istinaden düzenlenen yatırım teşvik belgeleri kapsamında yapılacak harcamalara yatırım indirimi açısından 4842 Sayılı Yasa öncesindeki yasal düzenlemeler uygulanacaktır. Değişiklik öncesindeki yasal düzenlemelere göre, tespit edilen yatırım indirimi tutarlarından yararlanılması halinde %19,8 oranında gelir vergisi stopajı hesaplanıp beyan edilecektir.
Ayrıca teşvik belgesi kapsamında olamamakla beraber 24.04.2003 tarihinden sonra yapılan bazı harcamalar da 4842 Sayılı Kanunun ile getirilen yeni esaslar (GVK 19. Madde) çerçevesinde yatırım indirimine konu olabilecektir.
Peki mükellefin hem 4842 Sayılı Kanun ile getirilen esaslara (GVK 19. maddeye) göre belirlenen yatırım indirimi hakkı, hem de 4842 Sayılı Kanun öncesi düzenlemelere (GVK Ek 1 ila Ek 6. maddelere) göre belirlenmiş yatırım indirimi hakkı var ise kazançtan öncelikle hangisi indirim konusu yapılabilecektir?
4842 Sayılı Kanun ile yürürlükten kaldırılan ancak yine aynı Kanun ile Gelir Vergisi Kanununa eklenen Geçici 61. madde uyarınca, 24.04.2003 tarihinden önce yapılan müracaatlara istinaden düzenlenen yatırım teşvik belgeleri kapsamındaki yatırımlarla ilgili harcamalara uygulanan Gelir Vergisi Kanununun Ek 4. maddesi hükmüne göre, birden fazla yatırım teşvik belgesi almış mükelleflerin safi kazancının yetersizliği nedeniyle yararlanılamayan indirim tutarının bulunması halinde, öncelikle önceki yıllarda tamamen uygulanmamış olan eski yatırımlarla ilgili devreden indirimler, daha sonra yeni yatırımlara ilişkin indirimler, önceki dönemlerde yapılan ve indirilemeyen tutarın bulunmaması halinde ise bir yıl sonra yapılacak yatırımlarla ilgili indirimler uygulanmaktadır.
Bu yasa maddesi hükmü Gelir Vergisi Kanununun Ek 1 ila Ek 6. maddeleri uyarınca belirlenen yatırım indirimleri için geçerlidir. Diğer bir deyişle bu düzenleme 4842 Sayılı Kanun ile getirilen yeni esaslar dikkate alınarak belirlenen yatırım indirimleri için geçerli değildir.
Bilindiği üzere 315 Seri No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinde Maliye Bakanlığınca, mükelleflere kolaylık sağlamak amacıyla, tayin edilen muktezalardan özellik arz edenlerin periyodik olarak sirküler halinde yayımlanmaya başlanacağı, yapılacak mukteza taleplerinin sirkülerle cevaplandırılması yoluna gidilebileceği, sirkülerlerin, Gelirler Genel Müdürlüğünün www.gelirler.gov.tr internet adresinde yayımlanacağı açıklanmıştır. Ayrıca aynı Tebliğde durumları sirkülerde yayımlanan olaya uyan ve yapılan açıklamalar doğrultusunda işlem yapan mükellefler adına Vergi Usul Kanununun 413 üncü maddesinin son fıkrasında yer alan hüküm uyarınca herhangi bir cezai işlem yapılmayacağı da belirtilmiştir.
Konumuzla ilgili olarak söz konusu internet sitesinde yayımlanan 20.06.2003 tarih ve GVK-1/2003-1/Yatırım İndirimi-1 Sayılı Gelir Vergisi Sirkülerinde “Bir mükellefin hem 24/04/2003 tarihinden önce geçerli olan hükümlere hem de bu tarihten sonra geçerli olan hükümlere göre tespit edilen yatırım indirimi istisnası bulunması halinde, bu iki grup arasından hangisine öncelik vereceğini mükellef kendisi belirleyecektir.” şeklinde açıklama yapılmıştır.
Yukarıda belirtilen Sirküler uyarınca mükellefin hem 4842 Sayılı Kanun ile getirilen esaslara (GVK 19. maddeye) göre belirlen yatırım indirimi hakkı, hem de 4842 Sayılı Kanun öncesi düzenlemelere (GVK Ek 1 ila Ek 6. maddelere) göre belirlenmiş yatırım indirimi hakkı var ise kazançtan öncelikle hangisinin indirim konusu yapılabileceği konusunda mükellefe seçim hakkı verilmiştir. Mevcut düzenlemelere göre, mükelleflerin bu haklarını kullanmalarında öncelikle yeni esaslara göre belirlenmiş yatırım indirimi tutarlarını indirim konusu yapmaları önerilir. Çünkü bu şekilde yapılan indirimler herhangi bir vergi yükü oluşturmazken, 24/04/2003 tarihinden önce geçerli olan hükümlere göre tespit edilen yatırım indirimlerinden yararlanılması halinde karın dağıtılıp dağıtılmadığına bakılmaksızın %19,8 oranında gelir vergisi tevkifatı yapılması gerekecektir (GVK Geçici 61. madde).