Yürürlükten Kaldırıldı. İlgili Yönetmelik İçin Tıklayınız
16 Nisan 2003 Tarihli Resmi Gazete
Sayı: 25081
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığından :
Amaç
Madde 1 — Bu Yönetmeliğin amacı, tarımdan sayılan işlerde çalışan işçilerin, çalışma koşulları, hizmet akdi, ücret ve işin düzenlenmesi ile ilgili hususları düzenlemektir.
Kapsam
Madde 2 — Bu Yönetmelik aşağıda belirtilen 50’den fazla (50 hariç) işçinin çalıştığı tarım işlerinin yapıldığı işyerlerinde hizmet akdi ile çalışan işçileri kapsar.
Bu Yönetmeliğin uygulanması bakımından tarımdan sayılacak işler şunlardır:
a) Her çeşit meyveli ve meyvesiz bitkiler; çay, pamuk, tütün, fındık, fıstık, üzüm, incir, patates, soğan, kayısı, elyaflı bitkiler; turunçgiller; pirinç, baklagiller; ağaç, ağaççık, omca, tohum, fide, fidan; sebze ve tarla ürünleri; yem ve süs bitkilerinin yetiştirilmesi, üretimi, ıslahı, araştırılması, bunlarla ilgili her türlü toprak işleri, ekim, dikim, aşı, budama, sulama, tarımsal sulama sistemlerinin işletilmesi, gübreleme, hasat, harman, devşirme, temizleme, hazırlama ve ayırma işleri, hastalık ve zararlılarla mücadele, toprak ıslahı, çayır, mera, toprak ve su korunması işleri,
b) Fidanlık ve ağaçlandırma, tabii ve suni tensil, orman koruma ve bakımı (yangın dahil), orman imar ve ıslahı, tohum toplama, ormancılık araştırma (sulama, dikim, yetiştirme, bakım), tali orman yolu yapımı ve onarımı, amenajman, silvikültür, orman ürünleri istihsali, ana depolara nakil, son depolarda istif ve tasnif, milli parkların yapım, bakım ve geliştirilmesi işleri,
c) Her türlü iş ve gelir hayvanlarının (arı, ipek böceği, ve benzerleri dahil) yetiştirilmesi, üretimi, ıslahı ve bunlarla ilgili bakım, güdüm, terbiye, kırkım, sağım ve ürünlerinin elde edilmesi, toplanması, saklanması işleri ile bu hayvanların hastalık ve asalaklarıyla mücadele işleri,
d) 854 sayılı Deniz İş Kanunu hükümleri saklı kalmak kaydıyla, kara ve su avcılığı ve bu yoldan elde edilen ürünlerin saklanması, taşınması ve üretilmesi işleri.
Dayanak
Madde 3 — Bu Yönetmelik, 25/8/1971 tarihli ve 1475 sayılı İş Kanununa 9/8/2002 tarihli ve 4773 sayılı Kanunun 7 nci maddesi ile eklenen Ek 4 üncü maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.
Hizmet Akdi
Madde 4 — Tarım işçisi ile yapılan hizmet akdinde aşağıdaki hususların bulunması gerekir.
İşverenin adı ve adresi,
İşçinin kimliği,
İşyerinin adresi,
İşçinin işe başlama tarihi,
İşçinin yapacağı işler,
Ücret ödeme şekli ve zamanı,
İş süresi ve ara dinlenmesi,
Varsa özel hükümler,
Düzenlenme tarihi ve tarafların imzası.
Belirli süresi bir yıl veya daha uzun sürekli hizmet akidlerinin yazılı olarak yapılması zorunludur. Yazılı akit yapılmayan durumlarda, işverence, işçinin isteği üzerine, işçinin ve işverenin kimliğini gösteren, çalışma koşullarını ve görevlerini belirten imzalı bir belge verilir.
Deneme Süresi
Madde 5 — Sürekli hizmet akitlerinde deneme süresi en çok bir aydır. Ancak, bu süre toplu iş sözleşmeleriyle üç aya kadar uzatılabilir.
Bu süre içinde taraflar hizmet akdini bildirimsiz ve tazminatsız feshedebilirler. Ancak, işçinin çalıştığı günler için ücret ve diğer hakları saklıdır.
İş Süresi
Madde 6 — İş süresi, işçinin çalıştırıldığı işte geçirdiği süredir. İş Kanununun 62 nci maddesinin birinci fıkrasında yazılı süreler de iş süresinden sayılır.
Aynı Kanunun 64 üncü maddesi uyarınca verilen ara dinlenmeleri ise iş süresinden sayılmaz.
Haftalık ve Günlük İş Süresi
Madde 7 — Genel bakımdan, iş süresi, haftada en çok 45 saattir.
Günlük iş süresi:
a) Haftanın 6 iş gününde çalışılan işyerlerinde 7,5 saati,
b) Cumartesi günleri de tatil edilmek suretiyle haftada 5 işgünü çalışılan işyerlerinde 9 saati,
c) Cumartesi günleri kısmen tatil edilen işyerlerinde, Cumartesi günü çalışılan süre 45 saatten çıkarıldıktan sonra, kalanın beşe bölünmesiyle bulunacak süreyi geçemez.
Bir işçinin bu sınırları aşan sürelerde çalıştırılmasında;
a) İş Kanununun 36 ve 37 nci, 10/09/1960 tarihli ve 79 sayılı Kanunun 6 ncı maddeleri ile,
b) İş Kanununun 35, 66 ve 72 nci maddelerine dayanılarak çıkarılan tüzüklerin,
hükümleri uygulanır.
Ara Dinlenmesi
Madde 8 — Çalışma süresinin ortalama bir zamanda o yerin adet ve işin gereğine göre ayarlanmak suretiyle işçilere:
a) 4 saat veya daha kısa süreli işlerde 15 dakika,
b) 4 saatten fazla 7,5 saate kadar (7,5 saat dahil) süreli işlerde yarım saat,
c) 7,5 saatten fazla süreli işlerde bir saat ara dinlenmesi verilir.
Bu dinlenme süreleri en az olup, aralıksız verilir.
Ancak bu süreler, iklim, mevsim, o yerdeki örf ve gelenekler veya işin niteliği gözönünde tutularak toplu iş sözleşmesi veya hizmet akitleri ile aralı olarak kullanılabilir.
Dinlenmeler, bir işyerinin aynı kısmındaki bütün işçilerine önceden belirtilmiş olan aynı saate uygulanır. Şu kadarki işin gereğine göre nöbetleşe dinlenme yapılması toplu iş sözleşmeleri veya hizmet akitleri ile düzenlenebilir.
Yukarıda yazılı dinlenmeler çalışma süresinden sayılmaz.
Postalar Halinde Çalışma
Madde 9 — Nitelikleri dolayısıyla sürekli çalıştıkları için durmaksızın birbiri ardına postalar halinde işçi çalıştırılarak işletilen yahut nöbetleşe işçi postaları ile yapılan işlerde, çalışma süreleri, gece çalışmaları, çalışma ortasındaki zorunlu dinlenmeler ve hafta tatili uygulaması konusunda 23/3/1973 tarihli ve 7/6116 sayılı Postalar Halinde İşçi Çalıştırılarak Yürütülen İşlerde Çalışmalara İlişkin Bazı Özel Usul ve Kurallar Hakkında Tüzük hükümleri uygulanır.
Ücret Ödemesi
Madde 10 — Genel anlamda ücret, işçilere, bir iş karşılığında işveren veya üçüncü kişiler tarafından sağlanan ve nakden ödenen meblağı kapsar.
İşçi ücreti Türk parası ile en geç ayda bir ödenir.
Hizmet akidleri ve toplu iş sözleşmeleri ile ödeme süresi bir haftaya kadar indirilebilir.
Bir işyerinde aynı nitelikte işlerde ve eşit verimle çalışan kadın ve erkek işçilere sadece cinsiyet ayrılığı sebebiyle farklı ücret verilemez. Toplu iş sözleşmelerine ve hizmet akitlerine buna aykırı hüküm konulamaz.
Hizmet akitlerinin sona ermesinde, işçinin ücreti ile sözleşme ve kanundan doğan para ve parayla ölçülmesi mümkün menfaatlerin tam olarak ödenmesi zorunludur.
Ücret Hesap Pusulası
Madde 11 — İşveren her ödemede işçiye ücret hesabını gösterir imzalı veya işyerinin özel işaretini taşıyan bir pusula vermek veya işçinin yanında bulunan deftere ücretle ilgili bu hesapları yine imzası veya özel işareti altında kaydetmek zorundadır.
Bu pusula veya defterde ödemenin günü ve ilişkin olduğu dönem ile fazla çalışma, hafta tatili, ulusal bayram ve genel tatil ücretleri gibi asıl ücrete yapılan her çeşit eklemeler tutarının ve vergi, sigorta primi, avans mahsubu, nafaka ve icra gibi her çeşit kesintilerin ayrı ayrı gösterilmesi gerekir.
Bu işlemler damga vergisi ve her çeşit resim ve harçtan muaftır.
Hafta Tatili
Madde 12 — İşçilere, 1475 sayılı İş Kanunu, 394 sayılı Hafta Tatili Hakkında Kanun ile 2429 sayılı Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Kanun hükümlerine uygun olarak hafta tatili kullandırılır.
Genel Tatil ve Ücreti
Madde 13 — 2429 sayılı Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Kanunda yer alan genel tatil günlerinde, tarım işçisinin çalıştırılıp çalıştırılmayacağı hizmet veya toplu iş sözleşmelerinde belirlenir.
Bu günlere ilişkin ücretler, İş Kanununun 42 nci maddesine uygun olarak ödenir.
Yıllık Ücretli İzin
Madde 14 — Bu Yönetmelik kapsamına giren işyerlerinde çalışan işçilerden işyerine girdiği günden başlayarak, deneme süresi de içinde olmak üzere en az bir yıl çalışmış olanlara, ilerdeki maddelerde gösterilen esaslara göre hesaplanmak üzere aşağıdaki süreler kadar yıllık ücretli izin verilir.
Hizmet süresi;
a) Bir yıldan beş yıla kadar olanlara yılda 12 gün,
b) Beş yıldan fazla ve onbeş yıldan az olanlara yılda 18 gün,
c) Onbeş yıl ve daha fazla olanlara yılda 24 gün,
Ancak 18 ve daha küçük yaştaki işçilere verilecek yıllık ücretli izin 18 günden az olamaz.
Bu süreler toplu iş sözleşmeleri ve hizmet akitleri ile artırılabilir.
Yıllık ücretli izin hakkından vazgeçilemez.
Yıllık ücretli iznin uygulaması, İş Kanununun 50, 51, 52, 53, 54, 55, 56, 57 ve 58 inci maddeleri hükümleri dikkate alınarak yapılır.
İstisnalar
Madde 15 — 22/4/1926 tarihli ve 818 sayılı Borçlar Kanununun istisna akdi hükümlerine göre çalışanlar hakkında bu Yönetmelik hükümleri uygulanmaz.
Yürürlük
Madde 16 — Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
Madde 17 — Bu Yönetmelik hükümlerini Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı yürütür.
