Meslek Mensuplarının Uyması ve Sahip Çıkması Gereken Kurallar
* MESLEK UNVANI İLE YETERLİLİK İLKESİ
Mesleki unvanları alarak, Kanunun belirttiği mesleki yeterliliği kanıtlamış olan meslek mensupları, meslek unvanlarının gerektirdiği saygı ve güvene yakışır bir şekilde hareket etmek zorundadırlar.
Sahip olunan unvanların dışında başka unvanların kullanılmaması gerekmektedir.
* DÜRÜSTLÜK, GÜVENİLİRLİK VE TARAFSIZLIK
Dürüstlük, güvenilirlik ve tarafsız olma şartı mesleğin temelini oluşturur.
Meslek mensuplarının, mesleki konulardaki çalışmalarında başarıya ulaşmaları dürüstlük, güvenilirlik ve tarafsız olmaları ile mümkündür.
Meslek mensupları çalışmaları sırasında çıkar çatışmalarından uzak kalırlar ve görevlerini sürdürürken gereken mesleki özen ve titizliği gösterirler.
* SIR SAKLAMA
Meslek mensupları ve bunların yanlarında çalışanlar mesleki faaliyetleri dolayısıyla öğrendikleri bilgi ve sırları mesleki faaliyetlerine son verseler bile ifşa edemezler, çeşitli kanunlarla muhbirlere tanınan hak ve menfaatlerden faydalanamazlar; ancak adli yargıya göre suç teşkil eden hallerin yetkili mercilere duyurulması mecburidir.
Adli veya idari her türlü inceleme veya soruşturma birinci fıkra hükmünün dışındadır.
Tanıklık sırrın ifşası sayılmaz.
*SORUMLULUK
a) Sosyal Sorumluluk:
Meslek mensupları; mesleği ifa ederken toplum ve Devlete karşı sorumluluk taşırlar.
b) İşletme Sahip ve Yöneticilerine Karşı Sorumluluk:
Meslek mensupları, işletme salip ve yöneticilerine, isabetli karar alabilmeleri için doğru ve güvenilir bilgiler sağlarlar.
c) Meslektaşlara Karşı Sorumluluk:
Meslek mensupları, ilgili yönetmelikler çerçevesinde ve mesleki eğitimde birbirlerine her türlü bilgiyi vermek ve aktarmak sorumluluğunu taşırlar. Mesleğin gelişmesi ve sağlam temellere oturtulması için aralarında gerekli dayanışmayı kurarlar.
Meslek mensupları hakkında ilgili kuruluşlara asılsız ihbar ve şikayette bulunulmaması gerekmektedir.
d) Odaya Karşı Sorumluluk
Meslek mensupları yıllık maktu ve nisbi aidatlarını süresi içerisinde Odaya ödemeleri gerekmektedir.
Meslek mensupları süresi içerisinde adres değişikliğini Odaya bildirmeleri gerekmektedir.
e) Yasa ve Yönetmeliklere Karşı Sorumluluk
Meslek mensupları 3568 sayılı Meslek Yasasına, ilgili Yönetmeliklerine ve Meslek Kararlarına uymaları gerekmektedir.
* HUKUKİ SORUMLULUK
Mkeslek mensupları verdikleri hizmet sırasında Vergi Usul Kanunu’nda yer alan iştirak, teşvik ve yardım hükümlerine uyan fiilleri sebwbiyle sorumludurlar. Kanun ve Yönetmeliklerde belirtilen ceza hükümleri ayrıca uygulanır.
Meslek mensupları beyanname imzalarken, denetim yaparken ilgili düzenlemelere, ilan olunmuş norm ve standartlara uygun olarak hizmet vermeye özen gösterirler.
Meslek mensuplarınca sahte veya içeriği itibariyle yanıltıcı belge düzenlediği resmi kurum ve kuruluşlarca saptanan iş sahiplerinin Odalar ve Birlik tarafından ilanından sonra defterlerinin tutulmaması ve işlerinin görülmemesi gerekmektedir.
* BAĞIMSIZLIK
Meslek Mensupları, çalışmalarını kendi sorumlulukları altında tam bir bağımsızlıkla yürütürler. Bağımsızlık mesleğin temeli ve vazgeçilmez bir unsurudur.
Meslek mensupları bağımsızlıklarına gölge düşürecek ilişkilerden ve davranışlardan kaçınmalıdırlar.
*BÜRO EDİNME ZORUNLULUĞU
Her meslek mensubu mesleki faaliyetine başlamadan önce bağlı olduğu Oda bilgisinde iş yeri açmak zorundadır.
Ortaklık bürosu veya şirket kurulması halinde de işyeri açılması mecburidir.
Şube açılabilir. Ancak; mesleğin gereği gibi yürütülmesini sağlayacak şekilde şubenin bağlı olduğu Odanın çalışanlar kütüğüne kayıtlı sorumlu ortak görevlendirmeden ve bu ortak sayısından fazla şube açılamaz.
Odaların çalışanlar listesine kayıtlı olmadan unvan kullanarak mesleki faaliyette bulunulamaz.
Çalışanlar kütüğüne kayıtlı olmadan birden fazla beyanname imzalanamaz.
Meslek mensupları sahip oldukları mesleki ruhsatlarını hiçbir koşulda kiraya veremez.
Yeminli Mali Müşavirler muhasebe bürosu açamaz ve muhasebe bürosuna ortak olamazlar.
Mesleki faaliyette bulunmayan meslek mensupları ikametgahlarının bulunduğu bölgenin odasına kaydolurlar.
İşyerini veya ikamet adresini değiştiren meslek mensupları ile bunların kurdukları ortaklık büroları ve şirketler on beş gün içinde yeni adreslerini bağlı oldukları odalara bildirmek zorundadırlar.
*HAKSIZ REKABET
Meslek mensupları, mesleki dayanışma sorumluluğunun bilincinde olarak haksız rekabete neden olacak durum ve davranışlardan kaçınırlar.
Meslek mensupları, başka bir meslek mensubu ile mesleki sözleşmesi devam eden gerçek ve tüzel kişilere mesleki hizmet vermeye girişemezler.
Aynı şekilde ücret ve eleman temini gibi konularda meslek mensupları birbirlerine zarar verecek davranışlarda bulunamazlar.
*TABELA ASMA ZORUNLULUĞU
Her meslek mensubu; işyerinin bulunduğu binanın herkesin kolaylıkla görebileceği biçimde bir yerine, sadece adı ve soyadı ile meslek unvanını taşıyan bir tabela asmak zorundadır.
Birden çok meslek mensubu çalışmalarını ortaklık bürosu veya şirket şeklinde birleştirdikleri takdirde; tabelaya ayrıca ortaklık bürosu veya şirket ünvanı yazılır. Ayrıca ortaklar ad ve soyadları ile unvanlarını da tabelaya yazabilirler.
* BİLDİRİM MECBURİYETİ
Meslek mensupları hizmet verdikleri müşterilerini kayıtlı oldukları odalara 6 ayda bir ilişikteki form ile bildirmek zorundadırlar.
serbest muhasebeciler ve serbest muhasebeci mali müşavirler Kanunun 2’nci maddesinin a ve b fıkralarında belirtilen işleri bürolarında yapabilecekleri gibi teşebbüs veya işletme sahiplerinin işyerlerinde de yapabilirler.
Serbest muhasebeciler ve serbest muhasebeci mali müşavirler tuttukları defterleri ve bunlarla ilgili belgeleri itinalı şekilde muhafaza altına almak zorundadırlar.
*TİCARET FAALİYETTE BULUNAMAMA
Meslek mensupları, Türk Ticaret Kanununa göre (Ticari) veya (esnaf) sayılmalarını gerektirecek bir faaliyette bulunamazlar. Meslek mensupları kendi mesleki faaliyetleri dışında serbest meslek faaliyetinde bulunamazlar. Ticari mümessillik, ticari vekillik ve acentelik yapamazlar. Adi ve kollektif şirketlerde ortak veya komandit şirketlerde komandite ortak olamazlar. Limited ve anonim şirketlerin yönetim kurulu üyeliği ve başkanlığı görevlerinde bulunamazlar.
*HİZMET AKDİ İLE ÇALIŞAMAMA
Serbest muhasebeciler, serbest muhasebeci mali müşavirler ve yeminli mali müşavirler gerçek ve tüzel kişilere tabi ve onların işyerlerine bağlı olarak hizmet akdi ile çalışamazlar.
*REKLAM YASAĞI
Meslek mensupları; iş elde etmek için, açık ve kapalı dolaylı veya dolaysız yöntemlerle reklamlarını yapamazlar ve yaptıramazlar.
Meslek mensuplarının; tabelalarına, kartvizit, rapor ve bunlara benzer diğer yazışma kağıtlarına ; melek ünvanlarını, iletişim araçlarının numaralarını, açık adereslerini yazmaları reklam sayılmaz. Bunlardan başka hususların yazılması reklam sayılır ve yasaktır.
Meslek mensupları, unvanlarını kullanarak mesleki konularda ve bilimsel nitelikte, gazete ve dergilerde devamlılık arz etmemek üzere yazı yazabilirler. Yayıncılık yapamazlar.
Sadece iş tekliflerinde kullanılmak ve yazılı, sözlü ve görüntülü yayın araçları ile yayınlanmamak üzere kendilerinin, ortaklık veya şirket şirket kuruluşlarında görev yapan diğer meslek mensuplarının öz geçmişlerini kapsayan tanıtıcı broşür bastırabilirler. Bu broşürlerde evvelce veya halen iş yaptıkları müşteriler açıklanamaz.
Kendileri veya mesleki ortaklık veyahut şirketleri adına işin gerektirdiği ciddiyet ve boyutta eleman arama ilanı verebilirler.
İş ilişkisinde bulunduğu firmalar adına bu ilanları veremezler.
* MESLEK MENSUBU MÜŞTERİ ADINA PARA ALIP, 3. KİŞİLERE ÖDEME YAPAMAMASI (Mecburi Meslek Kararı 1)
1- Meslek mensupları müşteri adına üçüncü kişilere (Vergi Dairesi, SSK, Bağ-Kur ve benzeri kurumlara) ödeme yapmak üzere her ne isim altında olursa olsun, Mali Değerler (Para, Çek, Senet, Menkul Değerler ve benzerlerini) alamazlar.
2- Emanet para makbuzu veya benzeri belge kullanamazlar.
* MESLEK MENSUPLARININ KAŞE KULLANMA ZORUNLULUĞU (mECBURİ mESLEK kARARI 3)
Çalışanlar kütüğüne kayıtlı meslek mensupları imzalamak durumunda bulundukları resmi ve mesleki belgelerde Türmob tarafından darphanede yaptırılan kaşeleri kullanmak zorundadırlar.
* İŞ KABULÜ
Meslek mensupları getirilen iş teklifini gerekçe göstermeden reddebilirler, red kararı iş sahibine gecikmeden bildirilir.
İki meslek mensubu tarafından reddedilen iş sahibi ilgili odaya müracaat eder. Oda kendisine meslek mensubu belirler.
Başka bir meslek mensubu ile sözleşmesi bulunan müşterilere bilerek iş önerilemez ve diğer meslek mensubu hakkında olumsuz yorumlarda bulunulmaz.
* SÖZLEŞME YAPILMASI
Taraflar, mesleki konularda yapılacak işler için sözleşme yapabilirler.
Aşağıdaki çalışma konularında sözleşme yapılması zorunludur.
a) Defter tutmak,
b) Süreklilik arz eden müşavirlik hizmetinde,
c) İnceleme, tahlil ve denetim yapmak ve bunlarla ilgili, rapor ve benzerlerini düzenlemek,
d) Yeminli Mali Müşavirlerin tasdik işlemleri,
*ÜCRETİN BELİRLENMESİ
Meslek mensupları asgari ücretin altında iş kabul edemezler.
Ücret yönetmeliğine aykırı davrandığı için işi geri verilmiş ve Oda ve Birlikçe ismi olunmuş iş sahiplerinin işleri kabul edilemez.
* SÖZLEŞMENİN FESHİ
Taraflar haklı nedenlerle veya karşılıklı rızaları ile, aralarındaki sözleşmeyi her zaman feshedebilirler.
Bu takdirde alınmış olan defter ve belgeler sahiplerine geri verilir.
Tarafların tazminat hakları genel hukuk kurallarına tabidir.
* DEFTER VE BELGELERİN SAKLANMASI VE İADESİ
Meslek mensupları kendilerine tevdi edilen defter ve belgeleri işlerinin gereketirdiği süre içinde iyi niyetle muhafaza etmek ve işin bitiminde iade etmek zorundadırlar. Şu kadar ki defter ve belgelerin geri alınması, sahibine yazı ile bildirmiş olduğu hallerde saklama mükellefiyeti bildirme tarihinden itibaren bir ay içinde sona erer. İşin bitiminden itibaren bir ay içinde sahipleri tarafından alınmayan defter ve belgeler bir yazı ile ilgililerin bağlı olduğu vergi dairesine teslim edilir.
*ÇALIŞANLAR LİSTESİNDEN SİLİNMEYİ GEREKTİREN HALLER
Aşağıdaki hallerde meslek mensubunun adı çalışanlar listesinden silinir.
a) Meslek mensubunun, mesleki faaliyette bulunmayacağını yazılı olarka bildirmesi veya çalışma bürosunu kapatmış olması,
b) Çalışma bürosunu oda bölgesi dışına nakletmiş bulunması,
c) Kanuna göre meslekten çıkarmayı gerektiren cezalara çarptırılması,
d) Meslek mensubu olmak için Kanunun aradığı şartların sonradan kaybedilmiş olması,
e) Ruhsatnamenin verildiği tarihte, verilmemesini gerekli kılan sebeplein varlığının sonradan tespit edilmiş olması.
* MESLEKLE VE MESLEK ONURU İLE BAĞDAŞMAYAN İŞLER
Meslek mensuplarının aşağıda belirtilen davranışlarda bulunmaları meslekle ve meslek onuru ile bağdaşmayan hallerden sayılır.
a) Yanıda çalıştırdığı kişilere karşı uygunsuz davranışlarda bulunmak,
b) Aşırı içki ve kumar düşkünlüğü ile tanınmak,
c) Meslektaşlarına, müşterilerine ve kanunlara göre bilgi vermek zorunda olduğu kişi ve kuruluşlara bilgi vermemek veya kasten yanıltıcı bilgi vermek,
d) Kanunlara göre yapılması yasak olan işlerden herhangi birini yapmak.
* MESLEKLE BAĞDAŞAN İŞLER
Aşağıda belirtilen işler meslekle bağdaşan işlerden olup yapılmasında bir sakınca yoktur.
a) Bilirkişilik, tasfiye memurluğu, hayri ve ilmi kuruluşların yönetim kurulu üyeliği görevlerinde bulunmak,
b) Limited ve anonim şirketlerde ortak, komandit şirketlerde komanditler ortak olmak veya murakıplık yapmak,
c) Meslek mensuplarının, üyesi oldukları ve kurumlar vergisinden muaf olan yapı, kalkınma ve tüketim kooperatifleri ve yardım sandıklarının yönetim ve denetim kurulları üyelikleri görevlerinde bulunmak,
d) Kadrolu olarak çalışmamak şartıyla öğretim ve eğitim amacı ile ders vermek,
e) Devamlılık arz etmemek kaydı ile gazete ve dergilerde yazı ve makale yazmak,
f) Seminer ve konferanslara katılmak.
MESLEK MENSUBUNUN UYMASI GEREKEN KURALLARLA İLGİLİ DİSİPLİN CEZALARI
* UYARMA CEZASI GEREKTİREN HALLER
A) Müşterilerin işlerine karşı, kayıtsız ve ilgisiz kalınması;
b) Birlikte yayımlanan, genelge ve yönerge hükümlerine aykırı olarak, meslek disiplinini bozucu harekelerde bulunulması,
c) Aday meslek mensubunun, mesleğin vakar ve onuru ile, bağdaşmayan işler yapmasına neden olunması veya bileşik izin verilmesi bu eyleme göz yumulması,
d) Diğer meslek mensubu hakkında, ilgili kuruluşlara asılsız ihbar veya şirkette bulunulması,
e) Yasal düzenlemelere uygun tabela asılmaması,
f) Müşteri bildirim listelerinin odaya verilmemesi,
g) Kanun ve Yönetmeliklerde öngörülen sosyal sorumluluk hükümlerine uyulmaması,
h) En az iki kez yazı ile istenmesine rağmen, oda aidat borçlarının haklı gerekçe olmaksızın ödenmemesi,
i) Adres değişikliklerinin, Serbest Muhasebeci, Serbest Muhasebeci Mali Müşavir, yeminli mali Müşavirlerin Çalışma Usul ve esasları Hakkında Yönetmelik hükümlerine uygun olarak süresinde bildirilmemesi
j) Mesleğin yürütülmesi esasında; görevi ile ilgisi olmayan konularda; çıkar çatışmalarına taraf olunması,
k) Yukarıda sayılanlar dışında, mesleğin vakar ve onuruna aykırı davranışlarla, görevin gerektirdiği güveni sarsıcı hareketlerde bulunulması
* KINAMA CEZASI GEREKTİREN HALLER
a) Meslek mensuplarınca, sahip olunmayan ünvanların kullanılması,
b) Yeminli mali Müşavirlerce, kendisinin, eşinin (boşanmış dahi olsa) usul ve füruundan birinin ve üçüncü dereceye kadar (bu derece dahil) kan ve sıhri hısımlarının veya bunların ortak veya yönetimde oldukları firmaların işlerine bakılması veyahut bu yakınlıktaki akrabalarından olan Serbest Muhasebecilerin ve Serbest Mali Müşavirlerin baktığı işlerin, tasdik edilmesi,
c) Meslek mensuplarınca, Serbest Muhasebeci, Serbest Muhasebeci Mali Müşavir ve Yeminli Mali Müşavirlerin Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelikte öngörülen yazılı hizmet sözleşmesi yapmadan iş kabul edilmesi.
d) Meslek mensuplarınca, sahte veya içeriği itibariyle yanıltıcı belge düzenlediği resmi kurum ve kuruluşlarca saptanan iş sahiplerinin (zorunlu olarak oda tarafından görevlendirmeler hariç), odalar ve birlik tarafından ilanından sonra defterlerinin tutulması ve işlerinin görülmesi.
e) Meslek mensuplarınca, reklam yasağına uyulmaması,
f) Meslek mensuplarınca, asgari ücret tarifesinde yer alan ücretlerin altında iş kabul edilmesi,
g) Ücret Yönetmeliğine aykırı davrandığı için işi geri verilmiş ve oda ve Birlikçe ismi olunmuş iş sahiplerinin (zorunlu olarak oda tarafından görevlendirmeler hariç) işlerinin kabul edilmesi.
h) Çalışanlar listesine kaydolmadan unvan kullanarak, mesleki faaliyette bulunulması,
i) Yeminli Mali Müşavirlerce, kendi defterleri hariç, defter tutulması, muhasebe bürosu açılması veya muhasebe bürosuna ortak olunması,
j) Başka bir meslek mensubu ile sözleşmesi bulunan müşterilere, bilerek iş önerilmesi ve diğer meslek mensubu hakkında olumsuz yorumlarda bulunulması,
k) Aynı unvan sahibi meslek mensubunun sorumluluğundaki işlerle ilgili, görev ve sorumluluk almadan, bir başka meslek mensubunun görüş bildirmesi, uygulamaları hakkında iş sahiplerine karşıolumsuz eleştiriler yapması,
l) Mesleğin gereği gibi yürütülmesini sağlayacak şekilde; şubenin bağlı bulunduğu odanın çalışanlar kütüğüne kayıtlı sorumlu ortak görevlendirmeden ve bu ortak sayısından fazla şube açılması,
m) Meslek mensuplarınca, kasıt olmaksızın gerekli özen ve titizlik yeterince gösterilmeden; yasal düzenlemelere ve ilan olunmuş norm ve standartlara aykırı olarak beyanname ve bildirimlerin imzalanması, denetlenmesi ve tasdik edilmesi,
n) Oda ve birlik kurulları başkan ve üyelerinin; bu görevleri dolayısıyla kanun ve yönetmeliklere aykırı davrandıklarının tespit edilmesi,
o) Serbest Muhasebeci ve Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlerce; çalışanlar kütüğüne kayıt olmadan birden fazla beyanname imzalanması,
p) Bu yönetmelikte yer almayan; 3568 sayılı Kanuna aykırı diğer eylemlerde bulunulması ve Birlikçe çıkarılmış diğer yönetmelik hükümlerine ve zorunlu meslek kararlarına uyulmaması.
* GEÇİCİ OLARAK MESLEKİ FAALİYETTEN ALIKOYMAYI GEREKTİREN HALLER
a) Çalışanlar listesinde kayıtlı bulunan meslek mensuplarınca sahip olunan unvanla Kanunun 2.nci maddesinde yer alan işlerin yürütülmesi amacıyla gerçek ve tüzel kişilere bağlı ve onların işyerlerine bağımlı olarak açık veya gizli hizmet sözleşmesi ile çalışılması,
b) Meslek mensuplarınca mesleği yapmaları yasaklanmış kişilerle işbirliği yapılması,
c) Ticari faaliyet yasağına uyulmaması,
d) Meslek mensuplarınca, beyanname ve bildirimlerin imzalanması ve denetim ile ilgili yasal düzenlemelerdeki ilke ve kurallarla, ilan olunmuş norm ve standartlara kazten aykırı davranılması veya beyanname imzalama yetkisinin kasten gerçeğe aykırı olarak kullanılması,
e) Yeminli mali Müşavirlerce, tasdike ilişkin yasal düzenlemelerdeki ilke ve kurallarla, ilan olunmuş norm ve standartlara kasten aykırı davranılması veya tasdik yetkisinin kasten gerçeğe aykırı olarak kullanılması
* MESLEKTEN ÇIKARMAYI GEREKTİREN HALLER
a) Mesleğin yürütülmesi sırasında, meslek dolayısıyla işlenen suçlardan dolayı ağır hapis cezası ile cezalandırılmış olunması,
b) Meslek mensuplarının kasten vergi ziyaına sebebiyet verdiklerinin mahkeme kararı ile kesinleşmesi,
c) Meslek ruhsatnamesinin bir başkasına kiraya verilmesi veya herhangi bir şekilde bir başkasına kullandırılmaması,
d) Başka meslek mensuplarının ad ve unvanları kullanılarak, beyanname düzenlenmesi ve imzalanması,
* DİSİPLİN CEZALARI İLE YASAKLARA UYMAMA
Meslekten çıkarılanlar, yeminli sıfatı kaldırılanlar ve geçici olarak mesleki faaliyetten alıkonulanlar; bu yasakların gereklerini derhal yerine getirirler. Bu gerekleri yerine getirmeyenler hakkında odalar veya Birlik tarafından Cumhuriyet Savcılığına suç duyurusunda bulunulur.