Yürürlükten Kaldırıldı. Yeni Yönetmelik İçin Tıklayınız
01 Ekim 2002 Tarihli Resmi Gazete
Sayı:24893
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumundan:
Varlık Yönetim Şirketlerinin Kuruluş ve Faaliyet
Esasları Hakkında Yönetmelik
Amaç
Madde 1 — Bu Yönetmeliğin amacı, varlık yönetim şirketlerinin kuruluş ve faaliyetlerine ilişkin esas ve usullerin düzenlenmesidir.
Hukuki dayanak
Madde 2 — Bu Yönetmelik, 4743 sayılı Mali Sektöre Olan Borçların Yeniden Yapılandırılması ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun’un 3 üncü maddesinin yedinci fıkrası uyarınca düzenlenmiştir.
Tanımlar
Madde 3 — Bu Yönetmelikte geçen;
Kanun: 4743 sayılı Mali Sektöre Olan Borçların Yeniden Yapılandırılması ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunu,
Bankalar Kanunu: 4389 sayılı Bankalar Kanununu,
Kurul: Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulunu,
Kurum: Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumunu,
Varlık yönetim şirketi: Bankalar, özel finans kurumları ve diğer mali kurumların alacakları ile diğer varlıklarının satın alınması, yeniden yapılandırılarak satılması amacına yönelik olarak faaliyet göstermek üzere bu Yönetmelik hükümlerine göre izin alarak kurulan şirketleri,
Banka: Bankalar Kanununun 2 nci maddesinde yer alan banka tanımını,
Özel finans kurumu: Bankalar Kanununun 20 nci maddesinin (6) numaralı fıkrası uyarınca, mevduat toplama yetkisi bulunmayan ancak, özel cari hesaplar ve kâr ve zarara katılma hakkı veren hesaplar yoluyla fon toplayan, ekonomik faaliyetleri ekipman veya emtia temini veya kiralanması veya ortak yatırımlar yoluyla finanse eden kurumları,
Diğer mali kurumlar: Ana faaliyet konuları para ve sermaye piyasaları olan ve bu konulardaki özel kanunlara göre izin ve ruhsat ile faaliyet gösteren kurumlardan, finansal kiralama şirketleri, faktoring şirketleri ve finansman şirketleri gibi finansman sağlama veya ödünç para verme işleriyle iştigal eden tüzel kişileri,
Bağımsız denetim kuruluşu: Bankalarda ve özel finans kurumlarında veya sermaye piyasasında bağımsız denetim yapma yetkisi almış kuruluşları,
Özkaynak: Ödenmiş sermaye ve yedek akçeler ile altı aylık dönem sonları itibariyle düzenlenen mali tablolarda yer alan dönem kârı toplamından, varsa zararların düşülmesi sonucu elde edilen miktarı,
ifade eder.
Kuruluş şartları
Madde 4 — Varlık yönetim şirketlerinin kuruluşlarına Kurulca izin verilir. Varlık yönetim şirketlerinin;
a) Anonim şirket şeklinde kurulması,
b) Ödenmiş sermayesinin on trilyon liradan az olmaması,
c) Hisse senetlerinin tamamının nama yazılı ve nakit karşılığı çıkarılması,
d) Ticaret unvanında “Varlık Yönetim Şirketi” ibaresinin bulunması,
e) Ana sözleşmesinin Türk Ticaret Kanunu, bu Yönetmelik ve ilgili mevzuat hükümlerine uygun olması,
f) Kurucularının bu Yönetmeliğin 5 inci maddesinde sayılan şartları taşıması,
şarttır.
Kuruluş için gerekli olan asgari sermaye, her yıl Devlet İstatistik Enstitüsü tarafından açıklanan toptan eşya fiyatları endeksinin iki katının gerektirdiği miktarı geçmemek üzere Kurul kararıyla artırılabilir.
Faaliyet konuları farklı olan şirketler ana sözleşmelerini Türk Ticaret Kanunu ve bu Yönetmelik hükümlerine uygun olarak değiştirmek üzere kuruluşta aranan belgelerle Kuruma başvurmak ve Kuruldan izin almak kaydıyla varlık yönetim şirketi olarak faaliyet gösterebilirler.
Kurucuların nitelikleri
Madde 5 — Varlık yönetim şirketi kurucuları ile tüzel kişi kurucularının yönetim ve denetimine sahip gerçek kişilerin;
a) Müflis veya konkordato ilan etmiş olmaması,
b) Tasfiyeye tabi tutulan bankerler, bankalar, sigorta şirketleri ve para ve sermaye piyasalarında faaliyet gösteren kurumlarda ve Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonuna devredilen bankalarda doğrudan veya dolaylı olarak yüzde on ve daha fazla bir oranda pay sahibi olmaması,
c) Taksirli suçlar hariç olmak üzere affa uğramış olsalar bile ağır hapis veya beş yıldan fazla hapis cezasıyla cezalandırılmamış olması veya 4389 sayılı Bankalar Kanunu ile 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu hükümlerine muhalefet yahut basit ve nitelikli zimmet, irtikap, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, inancı kötüye kullanma, dolanlı iflas gibi yüz kızartıcı suçlar ile istimal ve istihlak kaçakçılığı dışında kalan kaçakçılık suçları, resmi ihale ve alım satımlara fesat karıştırma, kara para aklama veya Devlet sırlarını açığa vurma, vergi kaçakçılığı veya vergi kaçakçılığına teşebbüs ya da iştirak suçlarından dolayı hüküm giymiş bulunmaması,
d) Şirketin kuruluşunda taahhüt ettikleri sermaye miktarını karşılayabilir düzeyde mali gücünün olması,
zorunludur.
Kuruluş işlemleri
Madde 6 — Varlık yönetim şirketi kurulması veya mevcut bir şirketin varlık yönetim şirketine dönüşmesi için bu Yönetmeliğin 1 numaralı ekinde belirtilen belgelerle birlikte Kuruma başvurulması zorunludur.
Kurulca başvurunun uygun görülmesi halinde, varlık yönetim şirketi, kuruluş veya dönüşüm işlemlerinin mevzuat hükümlerine uygun bir şekilde gerçekleştirilmesinden ve Ticaret Siciline tescil ve ilân işlemlerinin tamamlanmasından sonra faaliyete geçer.
Faaliyete geçilmesini müteakip ana sözleşmenin yayımlandığı Ticaret Sicil Gazetesi ile şirketi temsil ve ilzama yetkili kişilerin imza sirkülerleri ve adres bilgilerinin Kuruma gönderilmesi gereklidir.
Kuruluş izni, izin tarihinden itibaren yüz seksen gün içinde faaliyete geçilmemesi ve Kuruma bildirilmemesi halinde geçersiz olur.
Ana sözleşme değişikliği ve hisse devri
Madde 7 — Varlık yönetim şirketlerinin ana sözleşmelerinin değiştirilmesinde Kurumun uygun görüşü aranır. Kurumca uygun görülmeyen değişiklik tasarıları genel kurulda görüşülemez. Sicil memuru, Kurumun uygun görüşü olmaksızın ana sözleşme değişikliklerini Ticaret Siciline tescil edemez.
Bir kişinin, varlık yönetim şirketi sermayesinin yüzde ellisini ve daha fazlasını temsil eden payları edinmesi Kurulun iznine tabidir. Ortak sayısının beşten aşağı düşmesine yol açan işlemler ile izin alınmadan yapılan pay devirleri pay defterine kaydolunmaz. Bu hükme aykırı olarak pay defterine yapılan kayıtlar hükümsüzdür. Oy hakkı edinilmesi ile hisselerin rehnedilmesinde de bu hüküm uygulanır. Yönetim veya denetim kurullarına üye belirleme imtiyazı veren veya intifa hakkı tanınan hisse senetlerinin devri, yukarıdaki oransal sınıra bakılmaksızın Kurulun iznine tabidir.
Yönetim veya denetim kurullarına üye belirleme imtiyazı veren hisse senetlerine sahip olan ortakların kurucularda aranan nitelikleri taşıması şarttır.
Varlık yönetim şirketi sermayesinin % 50 veya daha fazlasına sahip olan tüzel kişilerin sermayesinin ikinci fıkrada belirtilen oran veya esaslar dahilinde el değiştirmesi Kurulun iznine bağlıdır. Bu hüküm tüzel kişi ortağın yönetim ve denetimini belirleyen sermaye paylarının bir başka tüzel kişiye ait olması halinde gerçek kişi ortak ya da ortaklara ulaşılıncaya kadar uygulanır.
Bu madde kapsamındaki hisse devir izinleri, devralan ortağın kurucularda aranan nitelikleri taşıması şartıyla verilebilir.
Yönetim kurulu
Madde 8 — Varlık yönetim şirketlerinin yönetim kurulları beş kişiden az olamaz. Varlık yönetim şirketlerinde görev alacak yönetim kurulu üyelerinin, bu Yönetmeliğin 5 inci maddesinde yer alan şartları (d) bendi hariç olmak üzere taşımaları, yarıdan bir fazlasının, hukuk, iktisat, işletme, maliye, bankacılık, kamu yönetimi, mühendislik dallarında lisans veya lisansüstü düzeyinde öğrenim görmüş veya finans veya işletmecilik alanında en az beş yıllık mesleki tecrübeye sahip olmaları şartı aranır.
Genel müdür
Madde 9 — Varlık yönetim şirketlerinde genel müdür olarak görev yapacak kişilerin bu Yönetmeliğin 5 inci maddesinde yer alan şartları (d) bendi hariç olmak üzere taşımaları, hukuk, iktisat, işletme, maliye, bankacılık ve kamu yönetimi, mühendislik dallarında lisans veya lisansüstü düzeyinde öğrenim görmüş veya finans veya işletmecilik alanında en az yedi yıllık mesleki tecrübeye sahip olmaları şartı aranır.
Atama
Madde 10 — Yönetim kurulu üyeliğine ve genel müdürlüğe atanacakların, bu Yönetmelikte aranan şartları taşıdıklarını gösteren belgelerle birlikte Kuruma bildirilmesi şarttır. Bunların atamaları, Kurum tarafından bildirimin alındığı tarihten itibaren yedi iş günü içinde gerekçeli olumsuz bir görüş bildirilmediği takdirde yapılır.
Faaliyet alanı
Madde 11 — Varlık yönetim şirketleri,
a) Banka, özel finans kurumu ve diğer mali kurumların alacakları ile diğer varlıklarını satın alabilir, satabilir, satın aldığı alacakları borçlusundan tahsil edebilir, varlıkları nakde çevirebilir veya bunları yeniden yapılandırarak satabilir.
b) Banka, özel finans kurumu ve diğer mali kurumların alacakları ile diğer varlıklarının yeniden yapılandırılması veya üçüncü kişilere satışında danışmanlık ve aracılık hizmeti verebilir.
c) Sermaye piyasası mevzuatı dahilinde ve gerekli izinleri almak kaydıyla faaliyette bulunabilir ve menkul kıymet ihraç edebilir.
d) Faaliyetlerini gerçekleştirmek amacıyla iştirak edinebilir.
e) Diğer varlık yönetimi şirketlerinin satışına aracılık ettiği veya ihraç ettiği finansal ürünlere yatırım yapabilir.
f) Şirketlere kurumsal ve finansal yeniden yapılandırma alanlarında danışmanlık hizmeti verebilir.
Varlık yönetim şirketleri, bu maddede belirlenen konular dışında faaliyette bulunamaz.
Asgari iştirak oranı
Madde 12 — Varlık yönetim şirketlerinin bu Yönetmeliğin 11 inci maddesi uyarınca iştirak edecekleri ortaklıkların, sermayesinin veya oy hakkı toplamının en az yüzde onuna sahip olması şarttır.
Bağımsız denetim
Madde 13 — Varlık yönetim şirketlerinin Haziran ayı sonu itibarıyla düzenlenecek bilanço ve gelir tabloları ile genel kurullarına sunulacak yıllık bilançoları ve gelir tablolarının, Bankalar Kanununun 13 üncü maddesinin (2) numaralı fıkrası uyarınca 31/1/2002 tarihli ve 24657 (Mükerrer) sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Bağımsız Denetim İlkelerine İlişkin Yönetmelik’te belirlenen esas ve usuller çerçevesinde bağımsız denetim kuruluşlarınca denetlenmesi şarttır.
Bilgi verme
Madde 14 — Varlık yönetim şirketlerinin, Kurulca belirlenecek esas ve usullere göre Haziran ayı sonu ve yıl sonu itibarıyla düzenlenecek bağımsız denetimden geçmiş bilançoları, gelir tabloları ve diğer mali tabloları ile yıllık faaliyet raporları ilgili dönemi izleyen iki ay içinde Kuruma gönderilir.
Faaliyetin durdurulması
Madde 15 — Ortakları kurucularda aranan şartları kaybeden veya bu Yönetmelik hükümlerine aykırı işlem yaptığı tesbit edilen ya da bu Yönetmelik uyarınca Kuruma gönderilmesi gereken bilgi ve belgeleri süresi içinde göndermeyen varlık yönetim şirketlerine, Kurum tarafından bu durumlarını düzeltmeleri için üç aya kadar süre verilir. Bu süre içinde durumlarını düzeltmeyenlerin faaliyet izinleri Kurulca iptal edilir.
Bu Yönetmeliğin 11 inci maddesinin ikinci fıkrasına aykırı olarak, anılan maddede belirlenen konular dışında faaliyette bulunan varlık yönetim şirketlerinin faaliyet izinleri Kurulca iptal edilir.
Geçici Madde 1 — Bu Yönetmeliğin 14 üncü maddesi uyarınca Kurulca belirlenecek esas ve usuller yürürlüğe girene kadar, varlık yönetim şirketlerinin mali tablolarının düzenlenmesinde Bankalar Kanununun 13 üncü maddesinin (1) numaralı fıkrasının (a) bendi uyarınca bankalar için belirlenen esas ve usuller kıyasen uygulanır.
Yürürlük
Madde 16 — Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
Madde 17 — Bu Yönetmelik hükümlerini Kurum yürütür.
EK :1
VARLIK YÖNETİM ŞİRKETLERİNİN KURULUŞUNDA
ARANACAK BELGELER
1- Kurucularca imzalanmış ortaklık anasözleşme taslağı.
2- Varlık yönetimi şirketi kurulmasından beklenen faydayı analiz eden detaylı fizibilite raporu ile kuruluştan itibaren üç yıllık hedeflerin ortaya konulduğu tahmini bilanço ile kâr ve zarar cetvellerini içeren bir rapor.
3- Gerçek kişi kurucular için beyanname (EK: 2).
4- Tüzel kişi kurucular için beyanname (EK: 3).
5- Kurucular ile tüzel kişi kurucularının yönetim ve denetimine sahip gerçek kişilerin müflis olmadıklarına ilişkin Asliye Ticaret Mahkemelerinden, konkordato ilan etmiş olmadıklarına ilişkin İcra Tetkik Hakimliklerinden alınacak belgeler.
6- Kurucu gerçek kişiler ile tüzel kişi kurucularının yönetim ve denetimine sahip gerçek kişilerin Adli Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğü veya Cumhuriyet Savcılıklarından, Kuruma verilmek üzere talep edilecek arşiv kaydını da içeren, son altı ay içinde alınmış adli sicil belgeleri (EK: 4).
7- Kurucu tüzel kişilerin kurulacak varlık yönetim şirketine ortak olunmasına ilişkin yetkili kurullarından alınmış karar örnekleri.
8- Kurucular ile tüzel kişi kurucularının yönetim ve denetimine sahip gerçek kişilerin tasfiyeye tabi tutulan bankerler, sigorta şirketleri ve para ve sermaye piyasalarında faaliyet gösteren kurumlarda doğrudan veya dolaylı olarak yüzde on veya daha fazla bir oranda pay sahibi olmadıklarına ilişkin bir beyan (EK: 5).
9- Kurucu tüzel kişilerin kuruluşu ile ilgili Ticaret Sicil Gazetesi ve ana sözleşmede başvuru tarihine kadar yapılan değişiklikleri gösteren Ticaret Sicil Gazeteleri.
10- Kurucu tüzel kişilerin, ortaklık yapıları ile varsa imtiyazlı payları gösteren listeler, faaliyet konuları, yatırım ve işletme alanları hakkında ayrıntılı açıklamalar ile 1/6/1989 tarih ve 3568 sayılı Kanuna göre yetkili yeminli mali müşavirlerce onaylanmış son üç yıla ait bilanço ile kâr ve zarar cetvelleri.
11- Kurucu tüzel kişilerin yönetim ve denetimini belirleyen sermaye paylarının bir başka tüzel kişiye ait olması halinde gerçek kişi ortak ya da ortaklara ulaşılıncaya kadar ortaklık yapıları.
12- Kurucuların muaccel vergi ve prim borcu bulunmadığına ilişkin ilgili vergi daireleri ve Sosyal Sigortalar Kurumundan alınacak belgeler.
13- Kurucuların, vergi dairelerince onaylı son beş yıla ilişkin gelir veya kurumlar vergisi beyannameleri ile ekleri.
14- Kurucu gerçek kişiler ve belirlenmişse görevlendirilecek yönetim kurulu üyeleri ile genel müdürün son on yılda mali bir kurumda görev alıp almadıklarına ilişkin bilgileri de kapsayacak biçimde ayrıntılı özgeçmişleri.
15- Kurucuları temsile yetkili kişi veya kişilere verilmiş vekaletname örnekleri.
Kurum gerekli göreceği ilave bilgi ve belgeleri talep etmeye yetkilidir.
Yabancı uyruklu kişilerce temin edilecek bilgi ve belgeler hakkında yukarıdaki hükümler kıyasen uygulanır. Bu Yönetmelikte yer alan başvurularla ilgili olarak yurtdışından temin edilecek belgelerin ilgili ülkenin yetkili makamlarınca ve Türkiye’nin o ülkedeki konsolosluğunca veya Lahey Devletler Özel Hukuku Konferansı çerçevesinde hazırlanan Yabancı Resmi Belgelerin Tasdiki Mecburiyetinin Kaldırılması Sözleşmesi hükümlerine göre onaylanmış olması ve başvuruya belgelerin noter onaylı tercümelerinin de eklenmesi şarttır.