29 Mart 2002 Tarihli Resmi Gazete
Sayı : 24710
Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankasından:
Amaç ve Kapsam
Madde 1- Bu tebliğin amacı, 1211 sayılı Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Kanunu’nun 4/1-ı ve 40/III-b maddeleri gereğince, bankalardaki mevduatın vade ve türleri ile özel finans kurumlarındaki katılma hesaplarının vadelerini belirlemektir.
Mevduatın Türleri
Madde 2- Mevduatın türleri aşağıdaki şekilde belirtilmiştir.
Tasarruf Mevduatı
Resmi Kuruluşlar Mevduatı
Ticari Kuruluşlar Mevduatı
Bankalararası Mevduat
Diğer Kuruluşlar Mevduatı
Mevduatın Türlerinin Kapsamı
Madde 3- Tasarruf Mevduatı
Gerçek kişiler tarafından bu nam altında açtırılan ve ticari işlemlere konu olmayan mevduat ” tasarruf mevduatı” dır.
Madde 4- Resmi Kuruluşlar Mevduatı
Genel ve katma bütçeli daire ve kurumların, yerel yönetimlerin, mahkemelerin, savcılıkların, icra ve iflas dairelerinin, tereke hakimliklerinin mevduatı ” resmi kuruluşlar mevduatı” dır.
a- Genel Bütçeli Daire ve Kuruluşlar
Devlet bütçesi ile idare edilen ve bütçe kanunlarında gösterilen devlet daireleri ile bunlara bağlı kuruluşlardır.
b- Katma Bütçeli İdareler
Bütçe kanunu dışında idare edilen Genel Muhasebe Kanunu’na göre giderleri özel gelirlerle karşılanan kamu kuruluşlarıdır.
c- yerel Yönetimler
halkın yerel nitelikteki hizmet ve ihtiyaçlarını karşılamak üzere, kuruluş ve esasları Kanunla belirtilen ve karar organları seçimle oluşturulan kamu tüzel kişileridir. Bunlar;
1- İl Özel İdareleri,
2- Büyük Şehir Belediyeleri,
3- Belediyeler,
4- Köyler
dir.
Yukarıda belirtilen yerel yönetim kuruluşlarına benzeyen, ancak tüzel kişiliği bulunmayan “mahalle yönetimi” ile “Bozcaada ve Gökçeada” idareleri ve ” yerel yönetim kuruluşlarının yasaların öngördüğü işleri yapabilmek üzere aralarında kurdukları birlikler”de bu bölümde yer alacaktır.
d- Mahkemeler, Savcılar, İcra ve İflas Daireleri ve Tereke Hakimlikleri
Mahkemelerin genel yönetim giderleri ile yargılamanın, icra, iflas ve veraset ve intikal işlemlerinin, resmi bilirkişilik hizmetlerinin yürütülmesi, hükümlülüklerin cezasının infazı, eğitimleri ve tutukluların muhafazası amacıyla Adalet Bakanlığı bütçesinden yapılan tahsisatlarla ilgili paralardır.
Madde 5- Ticari Kuruluşlar Mevduatı
Gerçek kişilerin ticari işletmelerine, her çeşit ortaklıklara, kamu iktisadi teşebbüsleri ile bunlara bağlı müessese ve bağlı ortaklıklara, genel ve katma bütçeli kuruluşlarla yerel yönetimlerin ticari işletmelerine, döner sermayeli kuruluşlara, vakıfların, derneklerin, sendikaların, birliklerin ve mesleki kuruluşların kurdukları veya katıldıkları ticari işletmelere, sigorta şirketlerineait mevduat “ticari kuruluşlar mevduatı”dır.
a- Gerçek Kişilerin Ticari İşletmeleri
Türk Ticaret Kanunu’nun 11,12 ve 13 üncü maddeleri kapsamına giren işletmelerin mevduatı bu başlık altında yer alacaktır.
b- Her Çeşit Ortaklıklar ( Sigorta şirketleri hariç)
Türk Ticaret Kanunu’nun 136 ncı maddesinde belirtilen kollektif, komandit, anonim, limited ortaklıklar ile Borçlar Kanunu’nun 520 nci ve bu maddeyi izleyen maddelerinde yer alan adi ortaklıklara ait mevduat bu başlık altında yer alacaktır.
c- Kamu İktisadi Teşebbüsleri ile Bunlara Bağlı Müessese ve Bağlı Ortaklıklar (bankalar ve sosyal güvenlik kuruluşları hariç)
Kamu iktisadi teşebbüsleri, iktisadi devlet teşekkülleri ile kamu iktisadi kuruluşlarından oluşmaktadır.
– İktisadi Devlet Teşekkülü: sermayesinin tamamı Devlete ait, iktisadi alanda ticari esaslara göre faaliyet göstermek üzere kurulan kamu iktisadi teşebbüsüdür.
– Kamu İktisadi Kuruluşu: Sermayesinin tamamı Devlete ait olan tekel niteliğindeki mallar ve hizmet üretmek ve pazarlamak üzere kurulan, kamu hizmetleri niteliği ağır basan kamu iktisadi teşebbüsüdür.
– Müessese: Sermayesinin tamamı bir iktisadi devlet teşekkülüne veya kamu iktisadi kuruluşuna ait olup ona bağlı işletme veya işletmeler topluluğudur.
– Bağlı Ortaklıklar: Sermayesinin %50’sinden fazlası iktisadi devlet teşekküne veya kamu iktisadi kuruluşuna ait olup ona bağlı işletme veya işletmeler topluluğudur.
– Bağlı Ortaklık: Sermayesinin % 50’sinden fazlası iktisadi devlet teşekkülüne veya kamu iktisadi kuruluşuna ait olan işletme veya işletmeler topluluğundan oluşan anonim şirketlerdir.
d- Döner Sermayeli Kuruluşlar
Genel ya da katma bütçeden bir miktar paranın ya da her an paraya çevrilebilen varlıkların tahsis edildiği, belirli ve sürekli bir amacın elde edilmesi için faaliyette bulunan kuruluş ve işletmelerdir.
e- Yerel Yönetimlerin Ticari İşletmeleri
Yerel yönetimlerin kendilerine verilmiş görev ve yetkilere dayanarak kurdukları ticari işletmeler bu bölümde yer alacaktır.
d- Birlikler
Gerekli kanuni şekillere uygun olarak yasayla veya kararnağmeyle kurulmuş gerçek ve tüzel kişiler topluluklarıdır.
Meslek mensuplarının oluşturduğu, tüzel kişiliği olan, bir kısım kamu görevlerini yerine getiren ve üyeleri üzerinde kamu hukukundan doğan yetkileri bulunan kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları da bu gruba dahildir.
e- Sendikalar
İşçiler ve işverenler tarafından çalışma ilişkilerinde ekonomik ve sosyal hak ve menfaatlerin korunması ve geliştirilmesi özellikle mesleki gelişmenin ve üyeler arasındaki yardımlaşmanın sağlanması için işçiler ve işverenler tarafından 2821 sayılı Sendikalar Kanunu’na göre kurulmuş sendikalar ile konfederasyonların paraları bu bölümde yer alacaktır.
f- Tasarruf ve Yardımlaşma Sandıkları
Kanunla veya bir kanuna dayanılarak kurulmuş tasarruf ve yardımlaşma sandıkları ile kurum ve kuruluşların yalnız kendi mensuplarına yönelik olarak kurdukları tasarruf ve yardımlaşma sandıklarına ait paralar ile Sosyal Sigortalar Kanunu’nun geçici 20 nci maddesinin verdiği imkandan faydalanmak maksadıyla Medeni Kanun hükümleri uyarınca birer vakıf şeklinde kurulan banka emekli ve yardım sandıklarına ait paralar bu bölümde yer alacaklar.
g- Noter Teminat ve Emanet Paraları
Bu paralar, noterlerden, mesleki nedenlerle sebep olabilecekleri zararlar ve bu nedenle kendilerine uygulanacak cezalar için tahsil olunan paralar ile saklanmak veya bir şahsa verilmek üzere notere emanet edilen ve noter tarafından noterlik cari hesabına yatırılan paralardır.
h- Mahkemeler, Savcılıklar, İcra ve İflas Daireleri ve Tereke Hakimlikleri Nezdindeki Paralar
Gerçek ve tüzel kişilerin özel hukuk ilişkilerinden doğan alcak ve borçlarına ilişkin olarak yatırılan paralardır. Bunlar; yetimlere, küçüklere, gaiplere ait paralar ile tereke ve şüyuun giderilmesinden elde edilecek paralar, bunların dışında, adli ve idari yargı yerlerinde elde edilen mahkeme emanet paraları ile icra ve iflas dairelerince tahsil olunan paralar ve suç unsuru olarak müsadere edilen paralardır.
ı- Mahkemelerce Tevdi Yeri Gösterilmek Üzere Yatırılan Paralar
Tevdi yeri (banka) mahkemelerce gösterilen, özel ve tüzel kişilerce yatırılan paralardır.
j- Yöneticiler Tarafından Apartmak Yönetimi ile İlgili Olarak Açtırılan Hesaplar
Kat Mülkiyeti Kanunu gereğince yönetim giderleri ile ilgili olarak yatırılan paralardır.
k- Elçilik ve Konsolosluklar
Türkiye’deki elçilik ve konsolosluklara ait paralardır.
l- Uluslararası Kuruluşların Türkiye’deki Büro ve Temsilcilikleri
Türkiye’nin taraf olduğu uluslararası anlaşmalar sonucu, uluslararası ekonomik, toplumsal ve kültürel işbirliği programları ve savunma anlaşmaları uyarınca yasayla veya kararnameyle kurulmuş büro ve temsilciliklerin paraları bu bölümde yer alacaktır.
m- Fonlar
Kanun veya Kararname ile kurulmuş olan fonların bankalardaki paralarıdır.
n- Genel ve Katma Bütçeli Kuruluşlar İçerisinde Yer Almayan Özel Kanunlarla Kurulan Üst Kurul, Kurul ve Kurumlar
o- Diğer
Yukarıda sayılanlar dışında kalan paralardır.
Mevduatın Vadeleri
Madde 8- Mevduatın vadeleri aşağıdaki şekilde belirlenmiştir.
a) Vadesiz Mevduat
Bankanın izni aranmaksızın hesap sahibi tarafından istenildiği zaman kısmen veya tamamen geri çekilebilen, herhangi bir ihbar veya vade koşulu taşımayan ve faiz tahakkukları yıl sonunda veya hesabın kapatılamsında yapılan mevduattır.
b) İhbarlı Mevduat
Çekileceği tarihten 7 gün önce yazılı bir ihbar verilmek suretiyle çekilebilen mevduattır.
c) Vadeli Mevduat
1 aya kadar vadeli (1 ay dahil)
3 aya kadar vadeli (3 ay dahil)
6 aya kadar vadeli (6 ay dahil)
1 yıla kadar vadeli
1 yıl ve dahya uzun vadeli
(1 ay, 3 ay, 6 ay ve yıllık faiz ödemeli)
d) Birikimli Mevduat
Madde 9- Özel fon havuzları şeklindeki katılama hesapları hariç olmak üzere, özel finans kurumları nezdinde açılacak katılma hesaplarının vadeleri aşağıdaki şekilde belirlenmiştir.
1 aya kadar vadeli (1 ay dahil)
3 aya kadar vadeli (3 ay dahil)
6 aya kadar vadeli (6 ay dahil)
1 yıla kadar vadeli
1 yıl ve daha uzun vadeli
Madde 10- 30/01/1997 tarihli ve 22893 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Mevduat Türleri ve Kapsamı ile Vade Dilimleri Hakkında 97/1 sayılı Tebliğ yürürlükten kaldırılmıştır.
Geçici Madde- Bu Tebliğin yürürlüğe girdiği tarihten önce açılmış olan mevduat ve katılma hesapları ilgili tebliğ hükümlerine tabidir.
Madde 11- Bu Tebliğ yayımı tarihinde yürürlüğe girer.