GVK 244 Gelir Vergisi Genel Tebliği Seri No: 244

GVK 244

30 Aralık 2001 Tarihli Resmi Gazete

Sayı: 24626(M)

Maliye Bakanlığından:

Gelir Vergisi Kanununun 21, 23/8, 31, Ek 2, 47, 48 ve 103 üncü maddelerinde yer alan maktu had ve tutarlar, hayat standardı temel ve ilave gösterge tutarları, basit usule tabi mükelleflerin beyanları ile karşılaştırılacak götürü safi kazanç tutarları ve belge düzeni ile ilgili olarak aşağıdaki açıklamaların yapılması gerekli görülmüştür.

1. Bakanlar Kurulu Kararı ile Artırılan Had ve Tutarlar

Gelir Vergisi Kanununun 31 ve mükerrer 123 üncü maddesindeki yetkiye istinaden, aynı Kanunun 21, 23/8, 31 ve 103 üncü maddelerinde yazılı maktu had ve tutarlar 27/11/2001 tarih ve 2001/3398 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı(1) ile 1.1.2002 tarihinden itibaren uygulanmak üzere yeniden tespit edilmiştir.

1.1. Gayrimenkul Sermaye İratlarında Uygulanan İstisna Tutarı

Gelir Vergisi Kanununun 21 inci maddesinde yer alan ve 2001 yılında elde edilen mesken kira gelirleri için 700 milyon lira olarak uygulanan istisna tutarı, 2002 yılında elde edilen kira gelirleri için 950 milyon lira olarak tespit edilmiştir.

1.2.Hizmet Erbabına İşyeri veya İşyerinin Müştemilatı Dışında Kalan YerlerdeYemek Verilmek Suretiyle Sağlanan Menfaatlere İlişkin İstisna Tutarı

Gelir Vergisi Kanununun 23 üncü maddesinin 8 numaralı bendinde yer alan, işverenlerce işyeri veya işyerinin müştemilatı dışında kalan yerlerde hizmet erbabına yemek verilmek suretiyle sağlanan menfaatlere ilişkin istisna tutarı olan günlük 2.350.000 lira, 1.1.2002 tarihinden itibaren uygulanmak üzere 4.500.000 lira olarak tespit edilmiştir.

1.3. Özel İndirim Tutarları

Gelir Vergisi Kanununun 31 inci maddesinde yer alan özel indirim tutarları, 1.1.2002 tarihinden itibaren uygulanmak üzere günde 1.000.000, ayda 30.000.000, yılda 360.000.000 lira olarak yeniden tespit edilmiştir.

Özel indirim tutarları; Adıyaman, Batman, Bingöl, Bitlis, Diyarbakır, Elazığ, Hakkari, Mardin, Muş, Siirt, Şırnak, Tunceli ve Van İlleri için günde 1.400.000, ayda 42.000.000, yılda 504.000.000 lira olarak tespit edilmiştir.

1.4. Gelir Vergisi Tarifesi

Gelir Vergisi Kanununun 103 üncü maddesinde yer alan vergi tarifesi, 2002 takvim yılı gelirlerine uygulanmak üzere, gelir dilimleri tutarları artırılmak suretiyle yeniden düzenlenmiştir.

Gelir Vergisi Kanununun geçici 57 nci maddesi hükmü uyarınca, 2002 yılı gelirlerinin (ücretler hariç) vergilendirilmesinde 103 üncü maddede yer alan tarifenin mükerrer 123 üncü maddeye göre belirlenen gelir dilimlerine karşılık gelen vergi oranlarının beş puan artırılmak suretiyle uygulanması gerekmektedir.

Buna göre, 2002 takvim yılına ilişkin gelir vergisine tabi ücretler,

Oranında;

2002 takvim yılına ilişkin ücret dışındaki gelir vergisine tabi gelirler ise,

Oranında vergilendirilecektir.

2. Yeniden Değerleme Oranında Artırılan Had ve Tutarlar

193 Sayılı Gelir Vergisi Kanununun mükerrer 123 üncü maddesinin 2 numaralı fıkrasında, “Bu Kanunun 21, 23/8, Ek 2, 47 ve 48 inci maddelerinde yer alan maktu had ve tutarlar, her yıl bir önceki yıla ilişkin olarak Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre belirlenen yeniden değerleme oranında artırılmak suretiyle uygulanır. Bu şekilde hesaplanan maktu had ve tutarların yüzde 5’ini aşmayan kesirler dikkate alınmaz …” hükmü yer almaktadır.

Bu hüküm uyarınca, Gelir Vergisi Kanununun Ek 2, 47/2 ve 48 inci maddelerinde yazılı maktu had ve tutarların yeniden değerleme oranında artırılması gerekmektedir. Bu oran 301 Seri No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği(2) ile % 53,2 olarak açıklanmış bulunmaktadır.

2.1.Yatırım İndirimi Uygulamasında Esas Alınacak Asgari Yatırım Tutarları

Gelir Vergisi Kanununun Ek 2 nci maddesinde yer alan teşvik belgeli yatırımlara ait en az yatırım tutarları; 1/1/2002 tarihinden itibaren, ticari ve sınai yatırımlar için 180 milyar, zirai yatırımlar için 36 milyar lira olarak uygulanacaktır.

2.2.Basit Usule Tabi Olmanın Genel Şartlarından Olan İşyeri Kira Bedeline İlişkin Tutar

Gelir Vergisi Kanununun 47 nci maddesinin 2 numaralı bendinde yer alan yıllık kira bedeli toplamı 1.1.2002 tarihinden itibaren, büyükşehir belediye sınırları içinde 1.500.000.000 lira, diğer yerlerde 1.100.000.000 lira olarak uygulanacaktır.

2.3. Basit Usule Tabi Olmanın Özel Şartlarını Belirleyen Hadler

Gelir Vergisi Kanununun 48 inci maddesinde yer alan hadler, 1.1.2002 tarihinden itibaren,

– 1 numaralı bent için 22 milyar ve 30 milyar lira,

– 2 numaralı bent için 11 milyar lira,

– 3 numaralı bent için 22 milyar lira,

olarak uygulanacaktır.

2.4. Kar Hadleri Emsallerine Göre Düşük Olarak Tespit Edilmiş Bulunan Emtia İçin Özel Hadler

Tekele tabi maddelerle, damga pulu, milli piyango bileti, akaryakıt, şeker ve bunlar gibi kar hadleri emsallerine göre düşük olarak tespit edilmiş bulunan emtia için özel hadler belirleme yetkisi Gelir Vergisi Kanununun 48 inci maddesi ile Maliye Bakanlığına verilmiştir. Bu yetki kullanılarak daha önce 238 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği(3) ile belirlenen tutarlar yeniden artırılmıştır.

Buna göre, anılan maddelerin ticaretini yapanlar 2002 yılında basit usulden yararlanabilmeleri için alış, satış veya hasılatlarının 31.12.2001 tarihi itibariyle aşağıda belirtilen hadleri aşmaması gerekmektedir.

Belirtilen bu malların alım satımı ile uğraşanlar hakkında, basit usulün özel şartları bakımından yukarıdaki hadler dikkate alınmak suretiyle, 136 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliğindeki açıklamalar doğrultusunda işlem yapılacaktır.

3. Basit Usule Tabi Mükelleflerin Beyanları ile Karşılaştırılacak Götürü Safi Kazanç Tutarları

Gelir Vergisi Kanununun geçici 44 üncü maddesi hükmüne göre, basit usule tabi mükelleflerin 2001 yılı sonuna kadar, ilgili vergilendirme dönemleri için beyan edecekleri safi kazanç tutarlarının, Gelir Vergisi Kanununun 4369 sayılı Kanunla değişmeden önceki 46 ncı maddesine göre intibak ettirildikleri derecelerin bulundukları yöreler itibariyle belirlenen ve 1998 yılında uygulanan götürü safi kazanç tutarlarının, 1999, 2000 ve 2001 yıllarında yeniden değerleme oranında artırılan tutarları aşması halinde; beyan edilen tutarlar yerine bu tutarlar vergilemeye esas alınır.

Bu hüküm uyarınca, basit usule tabi mükelleflerin 2001 vergilendirme dönemi beyanları, 238 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliğinde açıklanan 2000 yılı götürü safi kazanç tutarlarının yeniden değerleme oranında artırılması sonucu bulunacak tutarlar ile karşılaştırılacaktır. 2000 yılına ait götürü safi kazanç tutarlarının yeniden değerleme oranında (% 53,2) artırılması sonucu bulunan tutarlar, yöreler ve götürülük dereceleri itibariyle aşağıda tablo halinde belirtilmiştir. Bu hesaplamalarda Gelir Vergisi Kanununun değişmeden önceki 46 ncı maddesi uyarınca, 100.000 liraya kadar olan tutarlar dikkate alınmamıştır.

Yukarıda belirtilen safi kazanç tutarları, 98/10885 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı uyarınca, münhasıran belediye teşkilatı bulunmayan köylerde (belediyelerin mücavir alan sınırları hariç) işyeri bulunan ve faaliyet gösteren mükelleflere % 70 oranında indirimli olarak uygulanacaktır.

Buna göre, belediye ve belediyelerin mücavir alan sınırları dışında kalan yerlerde (yani köylerde) faaliyette bulunan ve işyeri olan mükelleflere uygulanacak safi kazanç tutarları aşağıdaki gibi olacaktır.

Öte yandan, Gelir Vergisi Kanununun geçici 44 üncü maddesi hükmü uyarınca, 1.1.1999-31.12.2003 tarihleri arasındaki kazançlara uygulanmak üzere, münhasıran belediye teşkilatı bulunmayan köylerdeki (belediyelerin mücavir alan sınırları hariç) işyerlerinde faaliyet gösteren ve basit usulde vergilendirilen mükelleflerin anılan Kanunun 103 üncü maddesinde yazılı tarifenin birinci gelir diliminin yarısını aşmayan kazançları için beyanname verilmeyecektir. Bu nedenle, münhasıran belediye teşkilatı bulunmayan köylerdeki (belediyelerin mücavir alan sınırları hariç) işyerlerinde faaliyet gösteren ve basit usulde vergilendirilen mükellefler 2001 vergilendirme dönemi ile ilgili olarak beyanname vermeyeceklerdir.

4- Hayat Standardı Esasının Uygulamasında Dikkate Alınacak Temel ve İlave Gösterge Tutarları

Gelir Vergisi Kanununun geçici 58 inci maddesinin 4 numaralı bendinde “Hayat standardı temel ve ilave göstergeler tutarları, faaliyette bulunulan yıla ilişkin olarak Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre belirlenen yeniden değerleme oranında artırılmak suretiyle tespit edilir. Bu şekilde hesaplanan tutarların % 5 ini aşmayan kesirleri dikkate alınmaz. Bakanlar Kurulu, bu surette tespit edilen tutarları % 50 fazlasına kadar artırmaya veya yarısına kadar indirmeye yetkilidir.” hükmü yer almaktadır.

Bu hüküm uyarınca hesaplanan ve 2001 yılına ilişkin olarak 2002 yılında beyan edilecek gelirlerin tespitinde dikkate alınacak hayat standardı temel ve ilave gösterge tutarları aşağıda yer almaktadır.

4.1. Gerçek Usulde Tespit Edilen Ticari Kazançlar ile Serbest Meslek Kazançlarının Beyanında Esas Alınacak Tutarlar

2001 yılına ilişkin olarak 2002 yılı Mart ayında beyan edilecek gerçek usulde tespit edilen ticari kazançlar ile serbest meslek kazançları için esas alınacak temel ve ilave gösterge tutarları, faaliyet türleri ve yöreler itibariyle aşağıda gösterilmiştir.

Hayat Standardı Temel Gösterge Tutarları

Hayat Standardı İlave Göstergeleri

4.2. Basit Usulde Tespit Edilen Ticari Kazançların Beyanında Esas Alınacak Temel Gösterge Tutarları

2001 yılına ilişkin olarak 2002 yılında beyan edilecek basit usulde tespit edilen ticari kazançlar için uygulanacak olan temel gösterge tutarları aşağıda gösterilmiştir.

4.3- Basit Usulde Vergilendirilen Mükelleflerin 2001 Yılına İlişkin Kazançlarının Beyanı

Kazancı basit usulde tespit edilen ticari kazanç sahipleri zarar beyanı da dahil olmak üzere, bu faaliyetleri ile ilgili olarak beyan edecekleri kazançları, hayat standardı temel gösterge tutarından düşük olduğu takdirde, temel gösterge tutarı vergi tarhına esas kazanç tutarı olarak dikkate alınır.

Gelir Vergisi Kanununun geçici 44 üncü maddesi hükmü uyarınca, basit usulde vergilendirilen mükellefler 2001 yılında alış, satış ve hasılat tutarları ile elde ettikleri safi kazanç tutarları ne olursa olsun en fazla intibak ettirildikleri derecelere göre belirlenen safi kazançları üzerinden vergilendirilirler.

Bu durumda, beyan edilen safi kazanç tutarı;

– Hayat standardı temel gösterge tutarının altında ise hayat standardı temel gösterge tutarının,

– Hayat standardı temel gösterge tutarının üzerinde, ancak götürü safi kazanç tutarının altında ise beyanının,

– Götürü safi kazanç tutarının üzerinde ise götürü safi kazanç tutarının,

vergi tarhına esas alınması gerekmektedir.

5- Basit Usule Tabi Mükelleflerde Gün Sonunda Toplu Belge Düzenleme Uygulaması

Basit usulde vergilendirilen mükelleflerle ilgili 215 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği(4) ile getirilen, belge vermedikleri günlük hasılatları için gün sonunda tek bir fatura düzenlemesine ilişkin uygulamanın, 31/12/2002 tarihine kadar devam etmesi Vergi Usul Kanununun mükerrer 257 nci maddesindeki yetkiye istinaden uygun görülmüştür.

Tebliğ olunur.

(1) 27/12/2001 tarih ve 24623 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.

(2) 1/12/2001 tarih ve 24600 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.

(3) 22/12/2000 tarih ve 24268 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.

(4) 6/12/1998 tarih ve 23545 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.