GVK 137
Maliye Bakanlığından:
31.12.1982 tarihli ve 2. Mükerrer 17915 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 31.12.1982 günlü ve 8/5860 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile 193 Sayılı Gelir Vergisi Kanunu“nun 46 ncı maddesinde yer alan safi gelir tutarları ile 47 nci maddenin birinci fıkrasının 2 numaralı bendinde yer alan hadler % 50 oranında, 48 inci maddesinin 1-9 numaralı bentlerinde yer alan hadler ise % 100 oranında arttırılmıştır. Bu hadler 1.1.1983 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere uygulanacaktır.
1. Bu durumda, 1.1.1983 tarihinden itibaren anılan kanunun götürü usule tabi olmanın genel şartlarını belirleyen 47 nci maddenin birinci fıkrasının 2 numaralı bendindeki iş yerleri ile ilgili 700.000 liralık vergi değeri 1.050.000 lira olarak, 48.000 liralık yıllık kira tutarı ise, 72.000 lira olarak dikkate alınacaktır.
2. Aynı Kanunun götürülüğün özel şartlarını belirleyen 48 inci maddesinin 1-9 numaralı bentlerinde yer alan yıllık alış, satış ve hasılat tutarları 1.1.1983 tarihinden itibaren % 100 arttırımlı miktarları ile nazara alınacaktır.
3. Söz konusu kararname ile Gelir Vergisi Kanunu’nun 46 ncı maddesinde yer alan safi gelir tutarları % 50 oranında arttırılmıştır. Bu sebeple, gerek götürü ticari ve gerekse götürü serbest meslek kazançları için takdir komisyonlarınca evvelce takdir edilmiş bulunan her bir dereceye ait götürü matrahlar 1.1.1983 tarihinden itibaren % 50 orarında arttırılarak uygulanacaktır.
4. Gelir Vergisi Kanununun bazı maddelerinde değişiklik yapan 31.12.1982 tarihli ve 2772 sayılı Kanunun Geçici 5 inci maddesinde “1982 yılında gerçek usulde vergiye tabi kazanç sahiplerinden 1.1.1983 tarihinde yürürlükte olan götürü usulde vergilendirilmenin genel ve özel şartlarını taşıyanlar 193 Sayılı Gelir Vergisi Kanununun 50 nci maddesi hükmü dikkate alınmaksızın bir defaya mahsus olmak üzere götürü usulde vergilendirme usulünü seçebilirler.” denilmiştir.
Bu hükme göre, 1982 yılında ticari faaliyetinden dolayı gerçek usulde vergiye tabi olan mükellefler (51 nci madde kapsamına girenler hariç) 1.1.1983 tarihi itibariyle götürü usule tabi olmanın genel şartlarını taşımaları ve 1982 takvim yılındaki iş hacimlerinin de 48 inci maddedeki hadleri (Bakanlar Kurulunca değiştirilen) aşmaması şartıyla götürü usulde vergilendirilmeden yararlanacaklardır. Bu usulden faydalanmak isteyen mükelleflerin 2.5.1983 tarihine kadar (bu tarih dahil) bağlı oldukları vergi dairelerine başvurmaları gerekmektedir. Bu tarihten sonraki müracaatlar işleme konulmayacaktır.
Diğer taraftan, götürü usulde vergilendirmeyi seçen mükellefler hayat standardı esasına tabi olmayacaklarından bu mükelleflerin 1982 yılı beyanları üzerinden hayat standardı esasında tarhiyata muhatap olmamaları bakımından tercihlerini beyanname verirken yapmaları uygun olacaktır.
Ticari kazancı dolayısıyle gerçek usulde vergiye tabi iken 1981 ve daha önceki yıllarda işlerini bırakmış olan mükellefler 2.5.1983 tarihine kadar (bu tarih dahil) yeniden işe başladıkları takdirde götürü usule tabi olmanın genel şartlarını da taşımaları kaydıyle götürü usulde vergilendirmeden faydalanacaklardır.
Götürülüğün genel şartları arasında sayılan işyerlerinin Emlak Vergisi tarhına esas vergi değerleri toplamı olarak, mükelleflerin 1980 genel beyan dönemine ait Emlak Vergisi beyannamelerinde beyan ettikleri vergi değerleri toplamının nazara alınması gerekmektedir. Şu kadar ki, 1.1.1983 tarihine kadar bu değerlerde herhangi bir sebeple değişiklik olduğu takdirde bu hususunda ayrıca dikkate alınacağı tabiidir.
Bu değerlerde 1.1.1983 tarihinden sonra herhangi bir sebeple (genel beyan dahil) meydana gelen artış dolayısıyle götürülük şartının ihlal edilmesi halinde, mükellefler anılan kanunun 50 nci maddesi uyarınca 1.1.1984 tarihinden itibaren gerçek usulde vergilendirileceklerdir.
Gerçek usulde vergiye tabi iken götürü usulde vergilendirmeyi seçmiş bulunan mükellefler 1982 takvim yılına ilişkin yıllık gelir vergisi beyannamelerini 1983 yılı Mart ayı içinde bağlı oldukları vergi dairelerine verecekler ve 1983 yılına ait götürü gelir vergilerini ise, vergi karnelerini ibraz etmek suretiyle 1983 yılı Nisan ayı içinde tarh ettireceklerdir.
Mükelleflerin 1982 takvim yılı gelirleri üzerinden tahakkuk ettirilen vergiler 1983 yılı Mart, Haziran ve Eylül aylarında, 1983 yılına ait götürü vergileri ise, 1983 yılı Nisan, Ağustos ve Kasım aylarında olmak üzere 3 eşit taksitte ödenecektir.
5. Götürü Usulde Tesbit Edilen Ücretler’de Vergilendirme Dönemi ile Ödeme Süresi :
Gelir Vergisi Kanununun Vergilendirme dönemlerine ilişkin 108 nci maddesinin 3 üncü fıkrasında; götürü usulde tespit olunan ücretlerde vergilendirme döneminin hizmetin ifa olunduğu bütçe yılı olacağı belirtilmiştir. Aynı Kanunun 109 uncu maddesinin 2 nci fıkrasında da, götürü usulde tespit edilen ücretlerin vergisinin, hizmetin ifa olunduğu bütçe yılının 2 nci ayında, bütçe yılı içinde işe başlanması halinde ise, işe başlama tarihinden itibaren 1 ay içinde tarh olunacağı hükme bağlanmıştır.
Bilindiği üzere, bütçe yılının başlangıcı 1983 yılından itibaren Ocak ayına alınmıştır. Bu sebeple götürü usulde vergiye tabi ücret erbabının vergileri her yıl Şubat ayı içinde tarh edilecek ve verginin yarısı Şubat ayı, diğer yarısı Ağustos ayı içinde ödenecektir.
Bütçe yılının birinci yarısı içinde işe başlayanlar yıllık verginin yarısını verginin karneye yazıldığı ayda diğer yarısını ise Ağustos ayında, bütçe yılının ikinci yarısı içinde işe başlayanlar ise vergilerini, verginin karneye yazıldığı ayda ödeyeceklerdir.
6. Esnaf Muaflığının Uygulanması :
Gelir Vergisi Kanununun 2361 Sayılı Kanunla Değişik 9 ncu maddesinde “Ticaret ve Sanat erbabından aşağıda yazılı şekil ve suretle çalışan ve yıllık alış, satış ve hasılat tutarları 48 inci maddede yazılı hadlerin yarısını aşmayanlar Gelir Vergisinden muaftır” denilmiştir.
Buna göre; 1.1.1983 tarihinden itibaren esnaf muaflığının tayininde; yıllık alış, satış ve hasılat tutarları bakımından 48 inci maddede yer alan ve Bakanlar Kurulunca değiştirilen miktarların yarısı dikkate alınacaktır.
7. Aynı Kanunun 51 nci maddesinin 2361 Sayılı Kanunla değişik 11 nci bendinde yer alan hükme dayanılarak çıkarılan Bakanlar Kurulunun 25.10.1982 tarih ve 8/5521 sayılı kararı ile zirai mahsul satın alarak bu mahsulleri kısmen veya tamamen tüketici dışında kalanlara satan ticaret erbabının 1.1.1983 tarihinden itibaren gerçek usulde vergilendirilmeleri kararlaştırılmış bulunmaktadır.
Bu durumda, satın aldığı zirai mahsulleri 1.1.1983 tarihinden itibaren kısmen veya tamamen tüketici dışında kalan kişi ve kuruluşlara satanlar bu tarihten, yeni işe başlayanlar ise işe başlama tarihinden itibaren gerçek usulde vergilendirileceklerdir.
Tebliğ olunur
