Bu maddenin birinci fıkrasında işyeri kapatma cezasının hangi mükelleflerce, hangi durumlarda uygulanılacağı hükme bağlanmıştır. Buna göre, Vergi Usul Kanununun 353. maddesinin 1 ve 2 numaralı bentlerinde yazılı belgeleri, bir takvim yılı içinde üç defa kullanmadığı veya bulundurmadığı tespit edilen mükelleflerin işyerleri, Bakanlığımız kararı ile kapatılabilecektir.
Vergi Usul Kanununun 353. maddesinin 1 ve 2 numaralı bentlerinde sayılan ve mükelleflerin kullanmak mecburiyetinde oldukları belgeler şunlardır; fatura, gider pusulası, müstahsil makbuzu, serbest meslek makbuzu, perakende satış vesikaları (perakende satış fişi, ödeme kaydedici cihazlarla verilen fiş, giriş ve yolcu taşıma bileti) sevk irsaliyesi, yolcu listesi, taşıma irsaliyesi, günlük müşteri listesi.
Yukarıda yazılı belgelerin Vergi Usul Kanununun ilgili hükümlerinde belirtilen bilgileri taşımaları şarttır. Sözkonusu bilgilerin düzenlenen belgelerde yer almaması veya 159 sıra numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği gereğince notere tasdik ettirilmemesi veya Vergi Usul Kanunu Uyarınca Vergi Mükellefleri Tarafından’ Kullanılan Belgelerin Basım ve Dağıtımı Hakkında Yönetmelik esaslarına göre hazırlanmaması halinde, bu belgeler hiç düzenlenmemiş sayılacaktır.
Örneğin, yukarıda sayılan belgelerin taşıtta bulundurulması gereken irsaliye veya yolcu listelerinde düzenleme tarihinin olmaması halinde, belge taşıtta bulundurulmamış sayılacaktır.
Maddenin ikinci fıkrasında da işyeri kapatma yetkisinin ve bu yetkinin mahallinde devrine ilişkin usul ve esasların Maliye ve Gümrük Bakanlığınca belirleneceği hükme bağlanmıştır.
Maddenin üçüncü fıkrasında bu cezanın uygulanabilmesi, idarenin mükellefe uyarıda bulunması şartına bağlanmıştır. Buna göre İdare, ikinci fıkrada belirtilen belgelerin kullanılmadığını veya bulundurulmadığını ikinci defa tespit ettiği takdirde, mükellefi bir yazı ile uyaracak ve tekerrürü halinde işyeri kapatma cezasının uygulanacağını bildirecektir.
Sözü edilen maddenin ikinci fıkrasında “kapatma yetkisine ve bu yetkinin mahalline devrine ilişkin usul ve esaslar Maliye ve Gümrük Bakanlığınca belirlenir.” hükmüne dayanılarak, bu konuda belirlenen usul ve esaslar aşağıda açıklanmıştır.
1 – İnceleme elemanları veya yoklamaya yetkili olanlarca inceleme ve yoklamalarda mükelleflerin, Vergi Usul Kanununun 353. maddesinin 1 ve 2 numaralı bentlerinde yazılı belgeleri kullanmadıklarına veya bu belgelerden irsaliye ve yolcu listelerini taşıtlarında bulundurmadıklarına ilişkin ayrı ayrı iki tespit yapıldığı takdirde, şu şekilde işlem yapılacaktır :
İkinci tespitten sonra, bu belgelere kullanmama veya bulundurmamaya ilişkin cezai müeyyideler uygulanmakla birlikte bunun yanısıra mükellefe, ilgili vergi dairesi müdürlüğünce (bağlı vergi dairelerinde malmüdürlüğünce) bir UYARI YAZISI gönderilecektir.
Uyarı yazısında, bu yazının tebliğinden önceki tespitlcre ilişkin yapılan işlemler kaydedilecek; bu yazının tebliğinden sonra üçüncü bir tespitin yapılması halinde, işyerinin Vergi Usul Kanunu hükümleri uyarınca kapatılacağı açıkca belirtilecek ve yazıya daha önceki tespitlerle ilgili belge örnekleri eklenecektir.
İkinci tespit üzerine gönderilen uyarı yazısından sonra aynı mükellefin kullanmak veya bulundurmak zorunda olduğu belgelerden herhangi birinin kullanılmadığının veya bulundurmadığının üçüncü defa tespit edilmesi halinde, bu işyeri için kapatma cezası uygulanacaktır.
2 – Mükellefe gönderilecek olan UYARI YAZISI, Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre memur eliyle tebliğ edilecektir.
İkinci tespitten sonra kendilerine UYARI YAZISI gönderilmemiş olan mükellefler hakkında, işyeri kapatma cezası uygulanmayacaktır.
3 – İşyerinin kapatılmasına esas teşkil edecek tesbitlerde, aynı neviden belge tesbiti aranılmayacaktır. Bu ceza, tesbite bağlı olduğu için maddede sayılan belgelerden herhangi birinin veya birkaçının kullanılmadığına veya bulundurulmadığına ilişkin olarak aynı işyeri ile ilgili ayrı ayrı üç tesbitin yapılmış olması, diğer bir anlatımla üç ayrı tutanağın düzenlenmiş olması gerekecektir.
Ancak denetime yetkili elemanlarca gidilen iş yerinde birden fazla tesbiti gerektiren fiilin bulunması halinde, tamamı için tek bir tutanağın düzenleneceği tabiidir.
4 – Mükelleflerin işyerleri, ilgili vergi dairesi müdürünün, (bağlı vergi dairelerinde mal müdürünün) yazısı, defterdarın önerisi ve valinin onayı ile kapatılacaktır. Deftardarlığa gönderilecek yazıda, mükellef hakkında yapılan işlemler ve işyerinin kapatılmasını gerektiren nedenler açıkça belirtilecektir. Ayrıca bu yazıya, ilgili tutanaklar ve uyarı yazısı eklenecektir. Valilikçe verilen kapatma kararı, bir yazı ile ilgili vergi dairesine bildirilecektir.
Kapatma kararına ilişkin yazı ile vergi dairesince mükellefe Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre memur eliyle tebliğ edilecektir.
5 – Valilikçe kapatılmasına karar verilen işyerleri, vergi dairesi (bağlı vergi dairelerinde malmüdürlüğü) tarafından gönderilen yazının tebliğini izleyen 3 gün içinde kapatılacaktır.
6 – İlgili valilikçe, bir takvim yılı içerisinde kapatma cezasına ilk defa muhatap olan işyerleri 1 gün, ikinci defa muhatap olan işyerleri 3 gün ve üçüncü defa muhatap olan işyerleri ise 5 gün süre ile kapatılacaktır.
Aynı işyerinin aynı takvim yılı içerisinde dördüncü defa veya daha fazla kapatma cezasına muhatap olması halinde, bu işyeri ilgili valiliğin önerisi üzerine Maliye ve Gümrük Bakanlığınca 7 gün süre ile kapatılacaktır.
İlgili valilikçe, Bakanlığımıza gönderilecek öneri yazısı ekinde daha önce uygulanan kapatma cezaları ile ilgili tüm belgeler yer alacaktır. Bakanlığımızca verilen kapatma kararı bir yazı ile valiliğe bildirilecektir.
7 – Valilikçe kapatılmasına karar verilen işyerleri ilgili vergi dairesi müdürünün (bağlı vergi dairelerinde mal müdürünün) başkanlığında iki vergi dairesi memurundan oluşan bir ekip tarafından kapatılacaktır.
Vergi mükellefiyeti başka İlde bulunan bir mükellefin işyerinde yukarıdaki tespitlerin yapılması halinde, bu işyerinin kapatılmasına mükellefiyetinin bulunduğu il valiliğince karar verilecektir. Kapatma işlemi ise, işyerinin yetki alanı itibariyle bağlı bulunduğu vergi dairesi (bağlı vergi dairelerinde mal müdürlüğü) tarafından oluşturulacak bir ekip tarafından yapılacaktır.
Mükellef veya temsilcisi de kapatma sırasında hazır bulunabilir.
8 – İşyerlerinin bütün girişleri, giriş ve çıkışı engelliyecek şekilde vergi dairesi müdürlüğü (bağlı vergi dairelerinde mal müdürlüğü) mühürü ile ve mühür mumu kullanılmak suretiyle mühürlenecektir. İşyerinin satış bölümleri dışında depo, imalathane gibi bağımsız bölümlerinin bulunması halinde, yalnızca satış bölümü kapatılacak, diğer bölümler kapatılmayacaktır. Ancak satış bölümü ile diğer bölümlerin birarada bulunması nedeniyle bölümlerin birbirinden ayrılmaması halinde, işyerinin tümü satış bölümü olarak kabul edilerek kapatılacaktır.
9 – Gerek şehirlerarası yolcu taşıma işi ile uğraşan taşıtlarda, gerekse ücret karşılığı eşya nakleden taşıtlarda işyeri kapatma cezası, yalnızca tespitlerin yapıldığı taşıta uygulanacaktır.
Valilikçe verilecek kapatma kararına ilişkin yazının mükellefe tebliğinden sonraki üç günün bitiminde ve taşıtın bulunduğu yerin yctki alanı itibariyle bağlı bulunduğu vergi dairesi (bağlı vergi dairelerinde mal müdürlüğü) tarafından oluşturulacak bir ekip tarafından taşıtın kapıları mühürlenmek suretiyle kapatılacaktır.
Taşıt sahibinin üç günün bitiminde taşıtını mühürlemek üzere hazır bulundurmaması halinde, taşıtın bulunabilmesi ve bulunduğu yerde durdurabilmesi için, ilgili defterdarlıkça taşıtın bulunabileceği İl defterdarlıkları ile yazışmalar yapılacaktır. Diğer taraftan, bu konuda gerek ilgili defterdarlık, gerekse İl defterdarlıklarınca Vergi Usul Kanununun 7. maddesi hükmüne dayanılarak Emniyet Teşkilatından yardım istenecektir. Taşıt bulunduğu yerde durdurulacak ve bulunup durdurulduğu yer defterdarlığınca görevlendirilecek kapatma ekibi tarafından taşıtta bulunan yolcu veya yükün tesliminden sonra uygun görülecek yerde yeni bir süre verilmeksizin valilikçe verilmiş kapatma süresi kadar kapıları mühürlenmek suretiyle kapatılacaktır.
10 – Kapatma ile ilgili olarak düzenlenecek tutanak, kapatmada hazır bulunanlar tarafından imzalanacaktır. Mükellef veya temsilcisinin kapatma sırasında hazır bulunmaması halinde işyeri, diğer hazır bulunanlarca kapatılacaktır.
Ayrıca, işyerleri kapatılan mükelleflerin bu durumları, bir yazı ile bağlı oldukları mesleki kuruluşlarına da (Kanunla kurulmuş) bildirilecektir.
11 – Kapatılmış olan işyerleri kapatma cezasının son gününü takip eden günün mesai saati başlangıcında, kapatma işlemini yapan ekip tarafından mühür fek edilerek açılacak, İşyerinin açılması ve mühürün fekki bir tutanakla tespit edilecek ve bu tutanak hazır bulunanlar tarafından imzalanacaktır.
Kapatılan işyeri mühürünün yetkililer dışında bozularak açılması halinde işyeri sahibi hakkında Türk Ceza Kanununun ilgili hükümleri uyarınca cezai işlem yapılması için Cumhuriyet Savcılığına duyuruda bulunulacaktır.
12 – İşyerinin kapatılmasına veya açılmasına ilişkin tutanaklar en az üç örnek olarak düzenlenecek ve tutanakların birer örneği, mükellef veya temsilcisine verilecektir. Tutanakların düzenlenmesi sırasında mükellefin veya temsilcisinin hazır bulunmaması veya tutanaklan imzadan imtina eimesi halinde, bu durum tutanakta belirtilecek ve bu tutanakların birer örneği bilinen adreslerine yedi gün içinde posta ile gönderilecektir.
13 – Haklarında işyeri kapatma cezası uygulanan mükelleflerin, işyerlerinin görünür bir yerine “Belge düzenine uyulmadığı için bu işyeri Maliye ve Gümrük Bakanlığınca …….. gün süre ile kapatılmıştır.” ibaresini taşıyan ve 50×100 cm. ebadında bir levha asılacaktır. Ancak, şartların zorunlu kıldığı hallerde bu levhanın ebadı kapatmayı yapacak ekibin uygun göreceği ölçülerde değiştirilebilecektir. Birden fazla cephesi olan işyerlerinde levha, her bir cepheye ayrı ayrı asılacaktır.
Bu levhanın işyerinin içine asılması halinde herhangi bir köşesi, dışarıya asılması halinde de dört ucu vergi dairesi müdürlüğü (bağlı vergi dairelerinde malmüdürlüğü) mühürü ile mühür mumu kullanılmak suretiyle mühürlenecektir.
Söz konusu levhanın yetkili olmayan kişilerce mühürlerinin bozulmaksızın yırtılması veya sökülmesi mühürün fekki sayılarak işyeri sahibi hakkında Türk Ceza Kanununun ilgili hükümleri uyarınca cezai işlem yapılması için Cumhuriyet Savcılığına duyuruda bulunulacaktır.
İşyerinin bir pasaj veya işhanı içerisinde bulunması halinde, kapatmaya ilişkin levha, pasaj veya işhanının giriş cephesinin herkes tarafından görülecek bir yerine de asılacaktır. Ancak bu levhada, hangi işyerinin kapatıldığı açıkça yeralacaktır.
Kapatma levhasında işyerinin kaçıncı defa kapatıldığı belirtilecektir. Asılacak levha, bez, karton, v.b. olabilecektir.
14 – Mükellefler adına işyeri kapatma cezası uygulanması diğer cezaların uygulanmasına engel teşkil etmeyecektir.
15 – Kapatma cezası, bu Tebliğin yayımından sonra yapılacak tespitler için uygulanacaktır. Daha önce yapılmış olan tespitler için kapatma cezası uygulanmayacaktır.
Tebliğ olunur.
