ÖKC Tebliği 31
10 Mayıs 1991 Tarihli Resmi Gazete
Sayı: 20867
Katma Değer Vergisi Mükelleflerinin Ödeme Kaydedici Cihazları Kullanmaları Mecburiyeti Hakkında 3100 sayılı Kanun uyarınca kullanılacak olan bilgisayar bağlantılı sistemler, bağlantılı ödeme kaydedici cihaz sistemleri, yazar kasalar ve yazıcı tertibatı bulunan terazilerde, bu kanunda ve daha önce bu kanunla ilgili olarak yayımlanan genel Tebliğlerde belirtilenlere ek olarak aranacak teknik ve fonksiyonel özellikler aşağıda açıklanmıştır.
I _ BİLGİSAYAR BAĞLANTILI SİSTEMLER
3100 sayılı Kanun ve bu kanunla ilgili genel tebliğler ile belirlenen teknik ve fonksiyonel yapıları korunmak şartıyla, ödeme kaydedici cihazların (elektronik terminaller, yazar kasalar ve yazıcı tertibatı bulunan terazilerin), bilgisayarlara bağlı olarak çalıştığı sistemler, “Bilgisayar Bağlantılı Sistemler” olup, bu sistemdeki bilgisayarlara ayrıca fatura düzenleyen cihazlar da bağlanabilecektir.
A _ Bilgisayarlar;
a) Bağlı cihazlarda kayıtlı bilgileri istendiğinde verebilecektir.
b) Bağlı cihazlara program bilgisi gönderebilecektir. (Mükellefe ilişkin bilgiler, mal cinsleri ve vergi oranları gibi)
c) Kullanıldığı işletmenin stok kontrolunu yapabilecektir.
d) Sistemde faaliyetin sürekliliğinin sağlanabilmesi için birden fazla da kullanılabilecektir.
c) Fatura düzenleyen cihazların bağlanmasına elverişli olacaktır.
f) Münhasıran işletmenin faaliyet konusu ile ilgili işlerde kullanılacak, amaç dışı kullanılamayacaktır.
B _ Satış Mahallindeki Cihazlar;
1. Ödeme kaydedici cihazlar (elektronik terminaller, yazar kasalar ve yazıcı tertibatı bulunan teraziler).
Satış mahallindeki herbir elektronik terminal, yazar kasa ve yazıcı tertibatı bulunan terazi, ödeme kaydedici cihazların (mali hafıza güvenliği de dahil) sahip olduğu diğer teknik ve fonksiyonel şartların yanısıra aşağıdaki özellikleri de taşıyacaktır.
a) Bağlı olduğu bilgisayar ile devamlı irtibat halinde olacaktır.
b) Bilgisayar ile irtibatı kesildiğinde, bu süre içerisinde gerçekleştirilen satışlara ilişkin mali bilgileri (toplam hasılat, katma değer vergisi tahsilatı ve stok durumuna ait bilgiler gibi) saklayacak ve tekrar irtibat sağlandığında bilgisayara aktarabilecek özellikte olacaktır. Bu özelliği taşımayanlar ise bilgisayarla irtibatı kesildiğinde tek başına (ödeme kaydedici cihaz olarak) çalışamayacak ve bilgisayarla irtibat sağlandıktan sonra çalışmaya başlayacaktır.
c) Mali hafızası en az 2100 işgünü kapasiteli olacaktır.
d) Mali hafıza raporlarında, bilgi istenilen döneme ait her bir, günlük “Z” raporu sayısı itibariyle;
_ Tarihi (gün, ay ve yıl olarak),
_ Katma değer vergisi dahil toplam hasılatı,
_ Toplam katma değer vergisi tahsilatını,
ayrı ayrı belirtmek suretiyle verebilecek, sözkonusu raporların sonunda ise istenilen döneme ait toplam hasılat ve katma değer vergisi tahsilatı ile cihazın kullanılmaya başlandığı tarihten, hakkında bilgi istenilen dönemin son gününe kadar (son gün dahil) elde edilen toplam hasılat ve katma değer vergisi tahsilatı yer alacaktır.
e) En az altı departmanlı olacak, her bir departman değişik katma değer vergisi oranı programlamaya ve bu oranlara göre otomatik hesaplama yapmaya elverişli olacaktır.
f) Çizgi kod (bar code) okuyucu bağlanabilir olacaktır.
2. Fatura düzenleyen cihazlar:
a) Bağlı olduğu bilgisayar ile devamlı irtibat halinde olacaktır.
b) Bilgisayar ile irtibatı kesildiğinde, bu süre içerisinde gerçekleştirilen satışlara ilişkin mali bilgileri (toplam hasılat, katma değer vergisi tahsilatı ve stok durumuna ait bilgiler gibi) saklayacak ve tekrar irtibat sağlandığında bilgisayara aktarabilecek özellikte olacaktır. Bu özelliği taşımayanlar ise bilgisayarla irtibatı kesildiğinde tek başına (ödeme kaydedici cihaz olarak) çalışamayacak ve bilgisayarla irtibat sağlandıktan sonraçalışmaya başlayacaktır.
c) Çizgi kod (bar code) okuyucu bağlanabilir olacaktır.
d) Bu cihazlarla düzenlenecek faturalar, Vergi Usul Kanunu ile bu kanunla ilgili yönetmelik ve genel tebliğlerle belirlenen esaslara göre noter tasdikli veya anlaşmalı matbaalara bastırılmış olacaktır.
II _ BAĞLANTILI ÖDEME KAYDEDİCİ CİHAZ SİSTEMLERİ
Bir işyeri dahilinde ana yazar kasa ile irtibatlı uydu ödeme kaydedici cihazlardan oluşan sistemler, “Bağlantılı Ödeme Kaydedici Cihaz Sistemleri”dir. İstenildiği takdirde ana yazar kasaya fatura düzenleyen cihazlar da bağlanabilecek ve bu durumda sağlanan cihaz yukarıdaki (I/B-2) bölümde belirtilen özelliklere sahip olacaktır.
Ana yazar kasa ve uydu ödeme kaydedici cihazlar, ödeme kaydedici cihazların (mali hafıza güvenliği de dahil) sahip olduğu tüm teknik ve fonksiyonel şartların yanısıra aşağıdaki özellikleri de taşıyacaktır.
a) Sistemdeki ana yazar kasa, kendisine bağlanan uydu ve fatura düzenleyen cihazlara program bilgisi (mükellefe ilişkin bilgiler, mal cinsleri, vergi oranları gibi) gönderebilecek, stok kontrolü yapabilecek ve bu cihazlarda kayıtlı bilgileri istendiğinde verebilecektir.
b) Uydu ödeme kaydedici cihazlara çizgi kod (bar code) okuyucusu bağlanabilir olacaktır.
c) Uydu ödeme kaydedici cihazlar ana yazar kasa ile irtibatı kesildiğinde, bu süre içerisinde gerçekleştirilen satışlara ilişkin mali bilgileri (toplam hasılatı, katma değer vergisi tahsilatı ve stok durumuna ait bilgiler gibi) saklayacak ve tekrar irtibat sağlandığında ana yazar kasaya aktarabilecek özellikte olacaktır. Bu özelliği taşımayanlar ise ana yazar kasayla irtibatı kesildiğinde tek başına çalışamayacak ve ana yazar kasayla irtibat sağlandıktan sonra çalışmaya başlayacaktır.
d) Ana yazar kasanın, bilgisayara bağlanmak istenmesi halinde, bu sistem I inci bölümde açıklanan “Bilgisayar Bağlantılı Sistemler” gibi değerlendirilecektir.
III _ ELEKTRONİK YAZAR KASALAR VE YAZICI TERTİBATI BULUNAN TERAZİLER
3100 sayılı Kanun ve bu kanunla ilgili genel tebliğlerde sayılan (silinemez ve değiştirilemez mali hafızaya sahip bulunma, satış fişi verme, X, Z ve mali hafıza raporu alma gibi) teknik ve fonksiyonel özellikleri taşıması şartıyla üretici veya ithalatçı kuruluşların;
a) Çizgi kod (bar code) okuyucusu ve veya terazi bağlı yazar kasaları,
b) Satışı yapılan emtiaya ilişkin ağırlıkla ilgili bilgileri de verebilen (çizgi kod okuyuculu veya okuyucusuz) yazıcı tertibatı bulunan elektronik terazileri,
mükelleflerce kullanılmak üzere satışa sunmadan önce Bakanlığımıza müracaatla onay istemeleri gerekmektedir.
Yazar kasalara, çizgi kod okuyucusu veya terazi veya her ikisinin birlikte bağlanması ile yeni bir model meydana getirilmiş olacağından, üretici veya ithalatçı kuruluşların daha önce Bakanlığımızca onaylanan ve halen piyasada kullanılmakta olan yazar kasalarını, kesin olarak buna göre düzenlemeleri (çizgi kod okuyucusu veya terazi veya her ikisini birlikte bağlamaları) mümkün değildir. Ancak üretici veya ithalatçı kuruluşların piyasada kullanılan bütün yazar kasalarını (onaylanan model itibariyle) aynı şekilde değiştirmek şartıyla Bakanlığımızdan onay aldıktan sonra sözkonusu düzenlemeyi yapabilecekleri tabiidir.
IV _ ONAY İÇİN İSTENECEK BELGELER
Yukarıda özellikleri belirtilen bilgisayar bağlantılı sistemler, bağlantılı ödeme kaydedici cihaz sistemleri elektronik yazar kasalar ve yazıcı tertibatı bulunan terazilerin onayı için başvuruda bulunacak üretici veya ithalatçı kuruluşların, daha önce yayımlanan genel tebliğlerde belirtilenlere ek olarak, Bakanlığımızca lüzum görülmesi halinde, sisteme ait yazılım ve donanıma ilişkin ayrıntılı bilgi ve belgeleri de vermeleri gerekmektedir.
V _ MÜKELLEFLERCE KULLANILAN ÖDEME KAYDEDİCİ CİHAZLARIN SATIŞ VE DEVRİ
Bakanlığımızca onaylanan bilgisayar bağlantılı sistemleri, bağlantılı ödeme kaydedici cihaz sistemlerini, elektronik yazar kasalar veya yazıcı tertibatı bulunan teraziler, işyerinde kullanmakta olan mükellefler, daha sonra kullanmak üzere yeni bir bilgisayar bağlantılı sistem, bağlantılı ödeme kaydedici cihaz sistemi, elektronik yazar kasa veya yazıcı tertibatı bulunan terazi aldıklarında ellerindeki eski cihazlarını aşağıdaki açıklamalar çerçevesinde ödeme kaydedici cihaz kullanma yükümlülüğü olan bir başka mükellefe veya Bakanlığımızdan onay almış bulunan üretici veya ithalatçı kuruluşlara satabilecek ve devredebileceklerdir.
a) Ödeme kaydedici cihazlarda kayıt altına alınan mali bilgilerin, silinemez ve değiştirilemez özellikte olması sebebiyle, bir süre kullanıldıktan sonra mali hafızalarında hasılat kayıtlı iken satışı yapılan cihazlarda yer alan bilgilerin, cihazı satan mükellefin ödeyeceği vergilerin takibi, satınalanın da kendine ait olmayan hasılattan sorumlu duruma düşmemesi bakımından satış ve devir işleminden önce ilgili vergi dairesince mutlaka tesbit edilmesi gerekmektedir. Bunun için sözkonusu cihazları satan mükellef tarafından devir ve teslim yapılmadan önce, ilgili vergi dairesine başvuruda bulunarak, cihazda kayıtlı mali bilgilerin tesbit edilmesi talep edilecektir.
b) Başvuruyu alan vergi dairesi, cihazı satan mükellefin, satış tarihine kadar cihaz kullanmak suretiyle elde ettiği hasılatı, tahsil olunan katma değer vergisini, son “Z” raporu sayısını, en son verilen müteselsil fiş numarası ve tarihini, cihaza yapılan teknik müdahaleleri, cihazın mali hafızasının değiştirilip değiştirilmediğini ve mali bakımdan gerekli olabilecek diğer tüm bilgileri, mali hafızadan ve gerektiğinde işletmede kalan kayıt rulolarından yararlanmak suretiyle görevlendireceği bir elemanı marifetiyle tesbit ettirecektir.
c) Cihazın ödeme kaydedici cihaz kullanma yükümlülüğü olan bir mükellefe satılması veya devredilmesi halinde;
_ Cihazlar satıcıya ait bilgilerin yeraldığı eski mali hafıza ile satılabileceği gibi, eski mali hafızası yetkili servis elemanlarınca sökülerek (saklanmak üzere) satıcıya verilmek ve yerine yeni bir mali hafıza takılmak suretiyle de satılabilecektir. Şu kadar ki cihazın mali hafızasının sökülmesi ve yerine yenisinin takılması işlemi satış ve devirden (fatura düzenlenmeden) önce olacak, bu husus ruhsatnamede ve düzenlenen tutanakla ayrıntılı bir şekilde belirtilecektir.
_ Yukarıda belirtildiği şekilde, vergi dairesince yapılan tesbitler sonucunda, üç örnek tutanak düzenlenecek, düzenleyen görevli memur, satıcı ve alıcı mükellefler tarafından imzalanan tutanağın, bir örneği satıcının dosyasına konulmak üzere vergi dairesinde, diğeri satıcıda kalacak, bir diğeri ise cihazın ruhsatnamesine eklenecektir.
_ Cihaz ruhsatnamesinin satışa ilişkin bölümleri satışı gerçekleştiren kişi veya kurum tarafından eksiksiz bir şekilde doldurulup tasdik edilecek, ayrıca ruhsatnameye cihazın ne sebeple satıldığı belirtilecek ve düzenlenen tutanağın tarihi işlenecektir.
_ Cihazı satınalan mükellef, fatura, ruhsatname kullanma kılavuzu, tutanak örneği ile birlikte cihazı teslim alacak ve alış faturasının düzenlendiği tarihten (fatura tarihi dahil) itibaren 15 gün içinde gerekli belgelerle birlikte bağlı bulunduğu vergi dairesine müracaatla cihazın adına kaydının yapılmasını ve “Ödeme Kaydedici Cihazlara Ait Levha”nın verilmesini talep edecektir.
_ Cihazı satınalan mükellef, ayrıca satışa ilişkin işlemi ve cihazın kimden alındığını gerekli kayıt yapılmak üzere, onbeş gün içinde yazılı olarak ruhsatnamede belirtilen üretici veya ithalatçı kuruluşa bildirecektir.
d) Cihazın, Bakanlığımızdan onay almış bulunan üretici veya ithalatçı kuruluşlara satılması veya devredilmesi halinde ise;
_ Yukarıda belirtildiği şekilde, vergi dairesince yapılan tespitler sonucunda, iki örnek tutanak düzenlenecek, düzenleyen görevli memur, satıcı ve alıcı mükellefler tarafından imzalanan tutanağın bir örneği satıcının dosyasına konulmak üzere vergi dairesinde, diğeri satıcıda kalacaktır.
_ Üretici veya ithalatçı kuruluş tarafından, cihazın eski mali hafızası (üzerinde bilgi kayıtlı ise) sökülerek saklanmak üzere satıcıya verilecek ve cihaza yeni bir mali hafıza takılacaktır.
_ Üretici veya ithalatçı kuruluşlarca, cihazın satıcıdaki ruhsatnamesi iptal edilmek üzere geri alınacak ve cihaza takılan mali hafıza ile aynı sicil numarasını taşıyan bir ruhsatname düzenlenecektir.
_ Bu şekilde alınan cihazlar, üretici veya ithalatçı kuruluşlarca tekrar satışa arzedildiğinde, ilk kez satılan cihazlarda olduğu gibi (satıcı tarafından bir ay içinde alıcının bağlı olduğu vergi dairesine bildirilmesi vs..) işlem yapılacaktır.
e) Satış ve devir işleminin gerçekleşmesi ile birlikte satıcı mükellef bağlı olduğu vergi dairesine onbeş gün içerisinde müracaat ederek, daha önce almış bulunduğu “Ödeme Kaydedici Cihazlara Ait Levha”yı, iptal edilmek üzere iade edecek ve satışa konu cihazın adına devam eden kaydının silinmesini isteyecektir.
Tebliğ olunur.