31 Aralık 1998 Tarihli Resmi Gazete
Sayı: 23570 (Mükerrer)
1. 4369 sayılı Kanun(1) ile 7338 sayılı Veraset ve İntikal Vergisi Kanunu’nun(2) bazı maddeleri değiştirilmiştir.
2. Anılan Kanun’un 16 ncı maddesinde yapılan değişiklikle, vergi tarifesinde yer alan matrah dilimleri yükseltilmiş, veraset yolu ile intikallerde; mirasçılar tek grupta toplanmış ve bu intikallere ilişkin vergi oranları önemli ölçüde düşürülerek %1 ila %10 arasında belirlenmiştir. Ayrıca, bir kişiye anne ve babasından, eşinden ve çocuklarından ivazsız bir şekilde mal intikal ettiğinde ivazsız intikallere ilişkin vergi oranlarının yarısının dikkate alınması esasa bağlanmıştır.
3. Bilindiği gibi, veraset yolu ile intikal eden malların (31/12/2008 tarihine kadar, konutlar ile köy kıymet beyan defterine kayıt edilmesi gereken gayrimenkuller hariç) 01/01/1999 tarihinden itibaren elden çıkarılmasından elde edilecek kazançlar, Gelir Vergisi Kanununun(3) 82 nci maddesinde öngörülen tutarı aşması halinde, anılan maddeye göre diğer kazanç ve irat sayılarak vergiye tabi olacak(4) ve bu kazançların tespitinde satışa konu malların veraset ve intikal vergisi tarhına esas olan değerleri maliyet bedeli olarak dikkate alınacaktır.
4. Bu nedenle, ilk ve son tarhiyatta değerleme ölçüleri değişmeyen (gayrimenkuller gibi) malların gerçek değerleri ile beyan edilmesi mükellefler açısından önem arz etmektedir.
5. 4369 sayılı Kanunla yapılan değişiklikler ile yeniden değerleme oranında artan maktu had ve tutarlarla ilgili olarak aşağıdaki açıklamaların yapılması gerekli görülmüştür.
1. VERGİ TARİFESİ
6. 4369 sayılı Kanunun veraset ve intikal vergisi tarifesinin değiştirilmesine ilişkin 73 üncü maddesi Kanunun yayım tarihi olan 29/07/1998 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Bu nedenle, sözü edilen tarihten itibaren veraset yolu ile veya ivazsız surette meydana gelen intikallerde vergi, Veraset ve İntikal Vergisi Kanunu’nun değişik 16 ncı maddesinde yer alan tarifeye göre hesaplanacaktır.
7. Diğer taraftan, anılan maddenin son fıkrasında, “Vergi tarifesinin matrah dilim tutarları, her yıl bir önceki yıla ilişkin olarak Vergi Usul Kanunu(5) uyarınca belirlenen yeniden değerleme oranında artırılmak suretiyle uygulanır. Bu şekilde hesaplanan dilim tutarlarının yüzde 5’ini aşmayan kesirler dikkate alınmaz.” hükmüne yer verilmiştir.
8. Bakanlığımızca, 1998 yılı için yeniden değerleme oranı %77.8 olarak tespit edilerek 267 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile ilan edilmiş bulunmaktadır.
9. Buna göre, 7338 sayılı Veraset ve İntikal Vergisi Kanunu’nun değişik 16 ncı maddesinde yer alan vergi tarifesi matrah dilim tutarları, 01/01/1999 tarihinden geçerli olmak üzere, 1998 yılı için %77.8 olarak belirlenmiş bulunan yeniden değerleme oranında artırılmak suretiyle yeniden tespit edilmiştir. Bu nedenle, 01/01/1999 tarihinden itibaren veraset yolu ile veya ivazsız suretle meydana gelen intikallerde vergi, aşağıdaki tarifeye göre hesaplanacaktır.
| Matrah | Veraset yoluyla
İntikallerde Vergi oranı (yüzde) |
İvazsız
intikallerde Vergi oranı (yüzde) |
|
| İlk | 17.000.000.000.- lira için | 1 | 10 |
| Sonra gelen | 35.000.000.000.- lira için | 3 | 15 |
| Sonra gelen | 71.000.000.000.- lira için | 5 | 20 |
| Sonra gelen | 142.000.000.000.- lira için | 7 | 25 |
| Matrahın | 265.000.000.000.- lirayı aşan | ||
| bölümü için | 10 | 30 |
10. Futbol karşılaşmalarına ait müşterek bahislerle gerçek ve tüzel kişilerce düzenlenen yarışma ve çekilişlerde verilen ikramiyeler üzerinden tevkif edilecek verginin oranı ise %20 dir.
11. Tarifenin birinci grubundaki oranlar, veraset (miras ve vasiyet) yoluyla meydana gelen intikallerin vergilendirilmesinde uygulanacaktır. Bu uygulamada, mirasçıların akrabalık derecelerinin bir önemi bulunmamakta olup bütün mirasçılar için birinci grupta yer alan oranlar dikkate alınacaktır.
ÖRNEK
12. (A) isimli şahsın vefatı üzerine varis olarak kardeşi (B) kalmıştır. Bu durumda intikal veraset yoluyla olduğundan, kardeşe kalan malın vergilendirilmesi birinci gruba ait oranlara göre yapılacaktır.
13. Diğer taraftan, ivazsız mal intikallerinde vergi, tarifenin ikinci grubunda yer alan oranlar uygulanmak suretiyle hesaplanacaktır. Ancak bir kişiye sağlığında ana, baba, eş ve çocuklarından (evlatlıktan evlat edinenlere yapılan ivazsız intikaller hariç) ivazsız bir mal intikali halinde vergi, ivazsız intikallere ilişkin oranların yarısı uygulanarak hesaplanacaktır. Evlatlıktan evlat edinenlere yapılan ivazsız intikallerde ise ivazsız intikallere ilişkin tarife uygulanacaktır.
ÖRNEK 1
14. (C) isimli şahıs sağlığında sahibi olduğu gayrimenkulü oğlu (D)’ye bağışlamıştır. Bu durumda, ivazsız bir intikal söz konusu olduğundan verginin hesaplanmasında, tarifede yer alan ivazsız intikallere ilişkin oranların yarısı uygulanacaktır.
ÖRNEK 2
15. (E) isimli şahıs bir malını kardeşi (F)’ye bağışlamıştır. Bu bağış ivazsız intikal kapsamında olup bağış anne, baba, eş ve çocuk tarafından yapılmadığından vergi, tarifenin ikinci grubunda yer alan oranlara göre hesaplanacaktır.
2. YENİDEN TESPİT EDİLEN İSTİSNA TUTARLARI
16. 7338 sayılı Veraset ve İntikal Vergisi Kanunu’nun 4008 sayılı Kanunla(6) değişik, istisnalar ile ilgili 4 üncü maddesinin son fıkrasında, “(b), (d) ve (e) bentlerine göre, her bir takvim yılında uygulanacak istisna hadleri, önceki yılda uygulanan istisna hadlerine bu yıla ilişkin olarak Vergi Usul Kanunu hükümleri uyarınca belirlenen yeniden değerleme oranında artış yapılmak suretiyle tespit olunur. Artırım sırasında 1 milyon liraya kadar olan tutarlar dikkate alınmaz.” hükmüne yer verilmiştir.
17. Diğer taraftan, Bakanlığımızca 1998 yılı için yeniden değerleme oranı, 267 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile % 77,8 olarak tespit edilerek ilan edilmiş bulunmaktadır.
18. Buna göre, 01/01/1999 tarihinden itibaren 7338 sayılı Veraset ve İntikal Vergisi Kanunu’nun 4 üncü maddesinin (b), (d) ve (e) bentlerinde yer alan istisnaların uygulanmasında aşağıda yazılı tutarlar dikkate alınacaktır.
19. “b) Değerleri 10 uncu maddeye göre belirlenen menkul ve gayrimenkul mallardan evlatlıklar da dahil olmak üzere füruğ ve eşten her birine isabet eden miras hisselerinin 9.169.000.000 Türk Lirası (füruğ bulunmaması halinde eşe isabet eden miras hissesinin 18.348.000.000 Türk Lirası);”
20. “d) İvazsız suretle vaki intikallerin 213.000.000 Türk Lirası;”
21. “e) Para ve mal üzerine düzenlenen yarışma ve çekilişlerde kazanılan ikramiyelerin 213.000.000 Türk Lirası;”.
3. YARIŞMA VE ÇEKİLİŞLERDE KAZANANLARA ÖDENEN İKRAMİYELERİN VERGİLENDİRİLMESİ
22. Bilindiği üzere, yarışma ve çekilişlerde kazananlara ödenen ikramiyelerin istisna tutarını aşan kısmı, 25 Seri No.lu Veraset ve İntikal Vergisi Kanunu Genel Tebliğinde(7) yapılan açıklamalar çerçevesinde ikramiyeyi kazananlar tarafından beyan edilmek suretiyle vergilendirilmekteydi.
23. Veraset ve İntikal Vergisi Kanunu’nun 4369 sayılı Kanunla değişik 16 ncı maddesinin son fıkrasında, gerçek ve tüzel kişilerce düzenlenen yarışma ve çekilişlerde kazanılan ikramiyelerin %20 oranında vergilendirileceği ve ikramiyenin ayni olarak ödenmesi halinde, fatura değerinin esas alınacağı belirlenmiştir.
24. Aynı Kanunun 7 nci maddesinin ikinci fıkrasında da yarışma ve çekilişi düzenleyen gerçek ve tüzel kişilerin, ikramiye kazananların ikramiyeleri üzerinden kesilen vergileri bir beyanname ile bildirmeye mecbur oldukları hükme bağlanmıştır.
25. Bu hükümler çerçevesinde, yarışma ve çekilişlerde kazanılan ikramiyeler aşağıda belirtilen esaslara göre vergilendirilecektir.
3.1.Tanımlar:
26. a) “Yarışma”; çekiliş ya da kur’a yöntemine başvurulmaksızın önceden ilan edilen bilgi, yetenek, güzellik gibi bazı kriterlere göre müsabakalarda üstünlük gösterenlerin (bir seçici kurul tarafından belirlenen iştirakçilere ikramiye verilmesi dahil) seçilmelerini,
27. b) “Çekiliş”; çekiliş, bahis, iştirak, kur’a ve benzeri yöntemlere dayanan düzenlemelerle katılımcıların bir bedel ödemeden veya ödedikleri bedelden daha yüksek bir değerde mal edinmelerini,
28. c) “İkramiye“; düzenlenen yarışma ve çekilişler karşılığında taahhüt edilen ve kazananlara verilmesi gereken nakit dahil her türlü menkul ya da gayrimenkul mallar ile sair bütün hak ve alacakları,
29. d) “Nakit”; tedavülde bulunan Türk parasını ve yabancı paraları (Kıymetli madenler ve bunlardan mamül eşyalar ayni ikramiye olarak değerlendirilir.),
30. e) “Fatura değeri“; ikramiyenin ayni olarak ödenmesi halinde intikale konu mala ait fatura tutarını (mal bedelinden ayrı olarak, katma değer vergisi, motorlu taşıtlar vergisi, taşıt alım vergisi, emlak vergisi, eğitime katkı payı, çevre kirliliğini önleme fonu, harç, gümrük vergisi ve diğer giderlerin ikramiyeyi ödeyenlerce karşılanması halinde, bu ödemeler fatura değerine dahildir.),
ifade eder.
3.2. Yarışma ve Çekilişin Kapsamı:
31. Gerçek ve tüzel kişilerce düzenlenen ve yukarıda tanımı yapılan yarışma ve çekilişler sonucunda ödenen ikramiyeler, Veraset ve İntikal Vergisi Kanunu kapsamında değerlendirilerek, istisna tutarını(8) aşan kısmı vergilendirilecektir.
32. Yarışma veya çekilişin, yardım toplanması, kamu hizmetlerine destek olunması, eğlence, kültür, tanıtım, anma veya kutlama amaçlarıyla düzenlenmiş olması ya da kamu kurum ve kuruluşları, vakıflar ve dernekler (kanunla kurulanlar dahil), cemaatler, spor kulüpleri, okul aile birlikleri, emekli ve yardım sandıkları, görsel ve yazılı basın kuruluşları tarafından düzenlenmiş olması vergilendirilmesine engel değildir.
33. Yarışma ve çekiliş dolayısıyla ödenen ikramiyelerin vergilendirilmesi için bunları düzenleyen gerçek kişilerin Türkiye Cumhuriyeti uyruğunda bulunması zorunlu olmadığı gibi tüzel kişilerin kanuni veya iş merkezlerinin Türkiye’de bulunması da şart değildir.
34. Bu çerçevede;
– Yazılı ve görsel basın başta olmak üzere gerçek ve tüzel kişiler tarafından düzenlenen çekilişler ile bilgi, kültür, deneyim veya sair becerilerin sergilenmesine dayanan yarışmalar,
– Yazılı basının iştirak edilmesini kupon toplamaya bağladığı çekilişler,
– Gerçek ve tüzel kişilerce sunulan mal veya hizmetlerin tanıtımı veya satış hacminin artırılması amaçlarıyla tüketiciye yönelik olarak düzenlenen çekilişler,
ile benzerleri, yarışma ve çekiliş kapsamında değerlendirilecektir.
3.3. Kazanılan İkramiye Üzerinden Yapılacak Vergi Tevkifatı Ve Beyan:
35. Yarışma ve çekilişi düzenleyen gerçek ve tüzel kişiler, düzenledikleri yarışma ve çekilişler sonucu ödeyecekleri ikramiyelerin istisna tutarını(9) aşması halinde, ikramiyelerin bu tutarı aşan kısmı üzerinden % 20 oranında vergi tevkif etmeye mecburdurlar.
36. İkramiyenin ayni olarak verilmesi halinde tevkifata o malın fatura değeri esas alınacaktır. Ancak ikramiyeyi ödeyenlerce, mal veya hizmetin bedelinden ayrı olarak bazı masraflar ile vergilerin (taşıt alım vergisi, veraset ve intikal vergisi, eğitime katkı payı, çevre kirliliğini önleme fonu, harç, gümrük vergisi vs.) üstlenilmesi halinde, bunlar fatura bedeline ilave edilerek bulunacak toplam değer üzerinden vergi tevkif edilecektir.
37. Tevkif edilen vergiler, ekte örneği bulunan “Veraset ve İntikal Vergisi Beyannamesi (Vergi Sorumluları İçin)” ile yarışma ve çekilişin düzenlendiği tarihi izleyen ayın 20 nci günü akşamına kadar(10); gerçek kişilerce ikametgahlarının, tüzel kişilerce ise kanuni veya iş merkezlerinin bulunduğu yer vergi dairesine beyan edilecek ve aynı süre içinde ödenecektir.
Yarışma veya çekiliş sonucu nakit olarak verilen ikramiyelerin vergilendirilmesine ilişkin örnek
38. (X) TV kanalı tarafından 25/12/1998 tarihinde düzenlenen yarışma programında bir kişi 500 milyon Türk Lirası nakit ikramiye kazanmıştır. Söz konusu ikramiyenin ödenmesi sırasında tevkif edilecek vergi aşağıdaki şekilde hesaplanacaktır.
İkramiye tutarı…………………………………………………………………………500 milyon TL
İstisna tutarı (1998 yılı için)………………………………………………………(-)120 milyon TL
Vergi tevkifatına esas matrahı……………………………………………………..380 milyon TL.
Hesaplanan V.İ.V. tutarı………………………………………………………………76 milyon TL
(380 milyon X %20 =)
Ödenecek ikramiye tutarı…………………………………………………………..424 milyon TL
(500 milyon _ 76 milyon =)
39. Bu örnekte ödenen ikramiye üzerinden (X) TV kanalınca tevkif edilen 76 milyon Türk Lirası tutarındaki vergi, 20/01/1999 günü akşamına kadar tarha yetkili vergi dairesine vergi sorumluları için düzenlenmiş veraset ve intikal vergisi beyannamesi ile beyan edilerek aynı süre içinde ödenecektir.
Katma değer vergisi dışındaki masrafların ikramiyeyi kazanana ait olması halinde, verilen ikramiyelerin vergilendirilmesine ilişkin örnek
40. (A) Limited Şirketi 01/08/1998-30/11/1998 tarihleri arasında işletmesinden alışveriş yapan kişiler arasından bir kişiye 25/12/1998 tarihinde yaptığı çekilişte katma değer vergisini de üstlenerek bir adet otomobil vermiştir. Söz konusu şirket, katma değer vergisi dışındaki vergi ve masrafların talihliye ait olacağını ilanında belirtmiştir.
41. Bu bilgilere göre, ikramiye üzerinden tevkif etmesi gereken vergi aşağıdaki gibi hesaplanacaktır.
Arabanın fatura değeri…………………………………………………….3.690 milyon TL.
– Arabanın bedeli…………….3.000 milyon TL.
– K.D.V…………………………. 690 milyon TL
İstisna tutarı (1998 yılı için)………………………………………………. 120 milyon TL.
Vergi tevkifatına esas matrah……………………………………………3.570 milyon TL
Tevkif edilecek vergi tutarı…………………………………………………. 714 milyon TL.
(3.570 milyon X %20 =)
42. (A) Limited Şirketi, çekilişe konu arabanın katma değer vergisi dahil fatura değeri üzerinden tevkif edilmesi gereken 714 milyon Türk Lirası vergiyi, ikramiyeyi kazanan kişiden tahsil edecek ve 20/01/1999 günü akşamına kadar, sorumlular tarafından kullanılan veraset ve intikal vergisi beyannamesi ile tarha yetkili vergi dairesine beyan edecek ve aynı süre içinde ödemesi gerekecektir.
Veraset ve intikal vergisi ve diğer masrafların yarışmayı düzenleyen tarafından üstlenilmesi halinde, ikramiyenin vergilendirilmesine ilişkin örnek
43. (B) Anonim Şirketi, 29/12/1998 tarihinde yapılacak yarışmayı kazanana brüt 150 m2 den küçük 5 milyar Türk Lirası değerinde bir daire verileceğini ve veraset ve intikal vergisi dahil bütün masrafların kurumlarınca karşılanacağını ilan etmiştir.
44. Söz konusu daire ve bu dairenin yarışmayı kazanana devri dolayısıyla (B) Anonim Şirketince karşılanacak vergi ve masraflar aşağıda gösterilmiş olup, tevkif edilmesi gereken veraset ve intikal vergisi aşağıdaki gibi hesaplanacaktır.
Dairenin değeri …………………………………………………………..5.000.000.000 TL
Teslime ilişkin vergi ve masraflar…………………………………………85.000.000 TL
– Katma değer vergisi ………50 milyon TL
– (5 milyar X % 1=)
– Tapu harcı……………………30 milyon TL
– (5 milyar X %06=)
– Eğitime katkı payı……………5 milyon TL
Dairenin değeri ile vergi ve masraflar toplamı………………………5.085.000.000 TL
45. Bu tutar, yarışmayı kazanana sağlanan net tutardır. Örnekte, veraset ve intikal vergisi (B) Anonim Şirketince üstlenildiğinden, bu tutardan istisna tutarı düşüldükten sonra (5.085 milyon _ 120 milyon = 4.965 milyon TL.) hesaplanacak vergi tutarının da yarışmayı kazanana sağlanan bir menfaat olarak ivazsız intikal kapsamında değerlendirilmesi ve vergi matrahına dahil edilmesi gerekecektir.
46. Buna göre, tevkifat oranının %20 olduğu dikkate alındığında, yarışmayı kazanana sağlanan brüt menfaat tutarı aşağıdaki basit orantı yoluyla;
80 100 4.965 milyon X
(X) = 4.965 milyon X 100 = 6.206.250.000 lira olarak hesaplanacaktır.
80
Tevkifat matrahı………………………………………………………………….6.206.250.000 TL
Hesaplanan veraset ve intikal vergisi………………………………………..1.241.250.000 TL
(6.206.250.000 X %20 =)
47. (B) Anonim Şirketi, söz konusu vergiyi 20/01/1999 günü akşamına kadar, “Sorumlular Tarafından Kullanılan Veraset ve İntikal Vergisi Beyannamesi” ile bağlı bulunulan vergi dairesine beyan ederek ödeyecektir.
3.4. Yarışma ve çekilişlerle ilgili olarak beyanname vermeyecek olanlar:
48. Yarışma ve çekilişlerde kazananlara verilen ikramiyelerin değerinin istisna haddinin altında kalması halinde, bu tutar üzerinden yarışma ve çekilişi düzenleyenlerce vergi tevkif edilmeyecek ve beyanname verilmeyecektir.
49. Ayrıca, bu tür ikramiye kazananların kazandıkları bu ikramiyeler nedeniyle beyanname vermeyecekleri tabiidir.
4. AT YARIŞLARI ÜZERİNE OYNANAN MÜŞTEREK BAHİSLERDEN KAZANILAN İKRAMİYELERİN VERGİLENDİRİLMESİ
50. Veraset ve İntikal Vergisi Kanununun 2 nci maddesinin birinci fıkrasının (d) bendinde ivazsız intikal, hibe yoluyla veya herhangi bir tarzda olan ivazsız iktisaplar olarak tanımlanmış, aynı bendin parantez içinde de maddi ve manevi zarar karşılığı verilen tazminatların ivazsız sayılmayacağı belirlenmiştir.
51. Türkiye Jokey Kulübünce düzenlenen at yarışları üzerine oynanan müşterek bahislerde; kişiler müşterek bahise katılmak için bir bedel ödemekte, tahminlerde bulunmakta ve tutması halinde kendilerine ikramiye ödenmektedir. Ancak genellikle, bahise katılanların ödedikleri miktar ile kazanılan ikramiyeler arasında önemli fark olmakta, dolayısıyla ivazlar arasında nispetsizlik bulunmaktadır. İvazlar arasındaki bu nispetsizlik göz önünde bulundurularak , söz konusu ikramiyelerin ivazsız intikal kabul edilmesi ve istisna tutarını aşan kısmının vergilendirilmesi gerekmektedir.
52. Bu durumda, bahise katılanların kazandıkları ikramiyenin istisna tutarını geçmesi halinde(11) İstisna tutar, 1999 yılı için 213 milyon Türk Lirasıdır.; bu tutarı, hukuken iktisap ettikleri tarihten itibaren bir ay içinde Türkiye Jokey Kulübünün bağlı olduğu yer vergi dairesine beyan etmeleri gerekmektedir. Ancak, Vergi Usul Kanunu’nun 4 üncü maddesinin Bakanlığımıza verdiği yetkiye dayanılarak söz konusu beyannamelerin ikramiyeyi kazananların ikametgahlarının bağlı bulunduğu yer vergi dairesine verilmesi uygun görülmüştür. Dolayısıyla, bahise katılanlar, kazandıkları ikramiyeleri ikametgahlarının bağlı olduğu yer vergi dairesine beyan edeceklerdir. Beyan üzerine tahakkuk edecek veraset ve intikal vergisi ise 3 yılda ve her yıl Mayıs ve Kasım aylarında olmak üzere toplam altı eşit taksitte ödenecektir.
53 At yarışları üzerine düzenlenen müşterek bahislerden kazanılan ikramiyeler, Veraset ve İntikal Vergisi Kanununun 16 ncı maddesinde tevkifat yapılacak ödemeler arasında sayılmadığından, bu ödemelerden Türkiye Jokey Kulübü tarafından herhangi bir tevkifat yapılmayacaktır
54. Öte yandan, at yetiştiricilerine ödenen yetiştirici primi ile at yarışlarında at sahiplerine ödenecek ikramiyeler, zirai kazanç olarak gelir vergisi konusuna girdiğinden ayrıca veraset ve intikal vergisine tabi tutulmayacaktır.
5. VERGİYE KARŞILIK ALINACAK TEMİNAT
55. Amme idare ve müesseseleri, bankalar, bankerler, kasa kiralayanlar, sigorta şirketleri, sair şirket ve müesseseler, mahkemeler ve icra dairelerinde veraset ve intikal vergisinin konusuna giren para ve senedi (tahvil, hisse senedi gibi) bulunan istihkak sahiplerinin, bunlar üzerinde tasarrufta bulunabilmeleri için, öncelikle bu para ve senetlere isabet eden veraset ve intikal vergisinin ödenmiş olduğuna dair bir belgeyi ilgili kuruluşa ibraz etmeleri gerekmektedir(12)
56. Vergi dairelerince bu belgenin verilebilmesi için, mükellefler tarafından veraset ve intikal vergisi beyannamesinin verilmiş olması, belge istenilen para ve senetlerin bu beyannamede gösterilmiş bulunması ve tahakkuk eden vergiden para ve senede isabet eden tutar ile vadesi geçmiş taksitlerin ödenmiş olması gerekir.
57. İlgili kuruluşlara belge ibraz etmeyen hak sahiplerinin istihkaklarından bu kuruluşlarca veraset yoluyla intikallerde %5, ivazsız intikallerde ise %15 oranında vergi karşılığı tevkifat yapıldıktan sonra kalan tutarları alabileceklerdir.
58. Tevkifat yapılmaksızın teminat gösterilmesi suretiyle bu müesseselerde bulunan para veya diğer kıymetlerin serbest bırakılması mümkün değildir.
59. Diğer taraftan, tevkifat yapmak zorunda olan kuruluşların sorumlularının, tevkif ettikleri parayı bir hafta içerisinde bulundukları yerin malsandığına yatırmaları gerekmektedir. Söz konusu paranın bu süre içinde yatırılmaması halinde para, 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun(13) hükümlerine göre hesaplanacak gecikme zammı ile birlikte ilgili kuruluştan tahsil edilecektir. Ayrıca, bu paranın zamanında ilgili malsandığına yatırılmaması dolayısıyla uygulanacak %10 oranındaki ceza ise ilgili kuruluşun sorumlularından aranacaktır(14).
Vergiye karşılık alınacak teminatın hesaplanmasına ilişkin örnek
60. 15/11/1998 tarihinde vefat eden muris (A)’nın tek mirasçısı olan çocuğuna 25 milyar lira değerinde bir ev, 9 milyar Türk Lirası banka mevduatı ve 6 milyar Türk Lirası değerinde bir otomobil intikal etmiştir. Murisin belgeli borçları toplamı ise 6 milyar Türk Lirasıdır.
61. Çocuk adına tarh edilecek veraset ve intikal vergisi ile verginin bankada bulunan paraya isabet eden kısmı ve bu vergiye karşılık alınması gereken tevkifat tutarı şu şekilde hesaplanacaktır.
Beyan edilen mallar toplamı …………………………………………………..40.000.000.000 TL
(25 milyar + 9 milyar + 6 milyar =)
Borçlar…………………………………………………………………………….(-) 6.000.000.000 TL
Veraset ve intikal vergisine tabi tutar…………………………………………34.000.000.000 TL
– İstisna tutarı (1998 yılı için)………………………………………………….(-) 5.157.000.000 TL
.Verginin matrahı………………………………………………………………….28.843.000.000 TL
(34 milyar – 5.157 milyon =)
Hesaplanan veraset ve intikal vergisi …………………………………………….665.290.000 TL
62. Buna göre, mirasçı çocuk adına toplam 665.290.000 Türk Lirası veraset ve intikal vergisi tahakkuk ettirilmesi gerekmektedir.
63. Bu verginin bankadaki mevduata isabet eden kısmı ise aşağıdaki şekilde hesaplanacaktır:
Beyan edilen banka mevduatıXHesaplanan toplam vergi =9 milyar X 665.290.000 =149.690.000 TL.
Beyan edilen indirim ve istisnadan önceki tutar40 milyar
olacaktır.
64. Bu durumda, tahakkuk ettirilen toplam vergiden bankadaki mevduata isabet eden 149.690.000 Türk Lirasının ödenmesi halinde, bankadaki mevduatın serbest bırakılmasına ilişkin yazı (tasdikname) mükellefe verilecek ve bankadaki mevduat herhangi bir tevkifat yapılmadan mirasçıya ödenecektir. Ancak, mirasçının beyanname vermemesi ya da beyan etmesine karşın söz konusu tutarı ödememesi nedeniyle kendine vergi dairesince belge verilmemesi, dolayısıyla istenilen belgenin (tasdiknamenin) bankaya ibraz edilmemesi halinde ise bankaca mevduat tutarı üzerinden (9 milyar X %5=) 450 milyon Türk Lirası vergiye karşılık teminat olarak tevkifat yapılacak ve kalan (9 milyar _ 450 milyon =) 8.550 milyon Türk Lirası ise serbest bırakılacaktır.
65. Bankaca vergiye karşılık olarak 28/12/1998 tarihinde kesilen 450 milyon Türk Lirası teminatın, bir hafta içerisinde, yani 04/01/1999 günü akşamına kadar bulundukları yerin malsandığına yatırılması gerekecektir. Aksi takdirde tevkif edilen tutar, 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre 05/01/1999 tarihinden itibaren hesaplanacak gecikme zammı ile birlikte bankadan tahsil edilecektir. Ayrıca, bu paranın zamanında ilgili malsandığına yatırılmaması dolayısıyla uygulanacak %10 oranındaki ceza ise banka sorumlularından aranacaktır.
6. ÖDEME SÜRESİ
66. Yeni düzenleme ile veraset ve intikal vergisinin, tahakkukundan itibaren (3) yılda ve her yıl Mayıs ve Kasım aylarında olmak üzere toplam altı eşit taksitte ödenmesi öngörülmüştür(15).
67. Söz konusu değişiklik 29/07/1998 tarihinde yürürlüğe girdiğinden, bu tarihten sonra veraset yoluyla veya ivazsız suretle meydana gelecek intikallere ilişkin vergi, yukarıda belirtilen ödeme süreleri dikkate alınarak ödenecektir. Anılan tarihten önce meydana gelen intikallere ilişkin vergi ise değişiklikten önceki ödeme zamanları içinde ödenecektir.
68. Öte yandan, gerçek ve tüzel kişilerce düzenlenen yarışma ve çekilişlerde kazananlara ödenecek ikramiyeler ile Spor-Toto Teşkilatınca futbol karşılaşmalarına ait müşterek bahisler dolayısıyla dağıtılacak ikramiyelerden kesilen vergiler, örneği ekli (Örnek No: 1953-a) beyanname ile çekiliş ve yarışmanın yapıldığı günü izleyen ayın 20 nci günü akşamına kadar bağlı bulunulan vergi dairesine beyan edilecek ve aynı süre içinde ödenecektir.
7. DEĞİŞEN HÜKÜMLERİN UYGULANMASI
69. Veraset ve intikal vergisi uygulamasında; intikal tarihi esas olduğundan, ilgili maddelerin yürürlük tarihinden önceki intikallere eski hükümlerin, yürürlük tarihinden sonraki intikallere ise yeni hükümlerin uygulanması gerekmektedir.
70. Bu Tebliğ ile getirilen düzenlemelerle ilgili olarak daha önce yayımlanan Genel Tebliğlerde yer alan bu Tebliğe aykırı açıklamalar ile 25 Seri No.lu Veraset ve İntikal Vergisi Kanunu Genel Tebliği 01 Ağustos 1998 tarihinden geçerli olmak üzere yürürlükten kaldırılmıştır.
Tebliğ olunur.
EK : VERASET VE İNTİKAL VERGİSİ BEYANNAMESİ
(1) 29 Temmuz 1998 gün ve 23417 sayılı Mükerrer Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.
(2) 15 Haziran 1959 gün ve 10231 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.
(3) 06 Ocak 1961 gün ve 10700 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.
(4) 4369 sayılı Kanunla Gelir Vergisi Kanununa eklenen geçici madde 46.
(5) 10 Ocak 1961 gün ve 10703 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.
(6) 06 Temmuz 1994 gün ve 21982 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.
(7) 12 Haziran 1996 gün ve 22664 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.
(8) Veraset ve İntikal Vergisi Kanunu Madde 4/d.
(9) İstisna tutarı 1998 yılı için 120 milyon lira, 1999 yılı için ise 213 milyon liradır.
(10) Veraset ve İntikal Vergisi Kanunu Madde 9/3;
(11) İstisna tutar, 1999 yılı için 213 milyon Türk Lirasıdır.
(12) Veraset ve İntikal Vergisi Kanununun 17 nci maddesinin birinci fıkrası..
(13) 28 Temmuz 1953 gün ve 8469 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.
(14) Veraset ve İntikal Vergisi Kanununun 17 nci maddesinin üçüncü fıkrası.
(15) Veraset ve İntikal Vergisi Kanununun 19 uncu maddesinin değişik birinci fıkrası.