SM SMM ve YMM Kanunu Genel Tebliği Seri No: 5
Serbest Muhasebecilik, Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanunu Genel Tebliği – (Sıra No : 5)(1)
17 Mart 1992 Tarihli Resmi Gazete
Sayı: 21174
Maliye ve Gümrük Bakanlığından:
3568 sayılı Serbest Muhasebecilik, Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanunu’ nun 12. maddesinin Maliye ve Gümrük Bakanlığı’na verdiği yetkiye dayanılarak hazırlanan ve 2.1.1990 tarihli Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren “Yeminli Mali Müşavirlerin Tasdik Edecekleri Belgeler, Tasdik Konuları ve Tasdike İlişkin Usul ve Esaslar Hakkındaki Yönetmelik (Tasdik Yönetmeliği) hükümleri uyarınca, Kurumlar Vergisi Kanununun 8. maddesi ve geçici 18. maddesinde yer alan vergi dışı tutulan işlemler ile Gelir Vergisi Kanununun mükerrer 39. maddesine göre kurum kazancıdan indirilen gelirlere ilişkin işlemler yeminli mali müşavirlerin tasdik edeceği konular kapsamına alınmış ve tasdike ilişkin usul ve esaslar bu Tebliğle belirlenmiştir. (2)
(1) Bu tebliğ, 18 Numaralı Tebliğ hükümlerine uygun olarak yıllık beyannamelerini yeminli mali müşavire tasdik ettiren mükelleflerin 1.1.1995 tarihinden sonraki işlemlerine uygulanmayacaktır.
(2) Bu konu ile ilgili olan 20 Sıra Numaralı Genel Tebliğin B bölümü aşağıya aynen alınmıştır.
B- KURUMLAR VERGİSİ İSTİSNASINA İLİŞKİN İŞLEMLER
Vergi Usul Kanununun mükerrer 227 nci maddesinin 2 numaralı bendinde, Maliye Bakanlığı’ nın, vergi kanunlarında yer alan muafiyet, istisna yeniden değerleme, zarar mahsubu ve benzeri hükümlerden yararlanılmasını Maliye Bakanlı’ nca belirlenen şartlara uygun olarak Yeminli Mali Müşavirlerce düzenlenmiş tasdik raporu ibraz şartına bağlamaya yetkili olduğu belirtilmiştir.
Bilindiği üzere, Kurumlar Vergisi Kanununun 8′ inci maddesinde 3946 sayılı Kanunla yapılan değişiklikle istisnaların büyük bir bölümünün uygulanmasına son verilmiş, geçici 18’nci maddesinin uygulama alanı kalmamış, Gelir Vergisi Kanununun mükerrer 39′ uncu maddesi ise 3946 sayılı Kanunla yürürlükten kaldırılmıştır.
A-TASDİK KAPSAMINA ALINAN İSTİSNALAR İLE KURUM KAZANCININ TESPİTİNDE İNDİRİLECEK GELİRLERE İLİŞKİN İŞLEMLER :
Aşağıda sayılan 5422 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 8. maddesi ve geçici 18. maddesinde yer alan istisnalar nedeniyle yararlanılan istisna tutarları ile 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun mükerrer 39. maddesine göre kurum kazancından indirilen kazanç ve iratlar tutarları toplamı 300.000.000.-TL’ yi aşan kurumlar vergisi mükelleflerinin, bu istisnalar ve indirimlerden yararlanabilmeleri için vergi dışı tutulan işlemleri yeminli mali müşavirlere tasdik ettirmeleri zorunluluğu getirilmiştir. (3)
Bu tebliğle tasdik kapsamına alınan vergiden istisna ve indirim konusu edilen işlemler şunlardır;
1- Kurumlar Vergisi Kanununun 8. maddesinin,
a-6. bendinde yer alan sanayi ürünleri ihracat istisnası,
b-7. bendinde yer alan tarım ürünleri ihracat istisnası,
c-8. bendinde yer alan dış navlun istisnası,
d-10. bendinde yer alan turizm, hasılatı istisnası,
e-15. bendinde yer alan eğitim, sağlık ve spor tesislerine ilişkin istisna,
f-17. bendinde yer alan Devlet tahvili, Hazine bonosu ve gelir ortaklığı senetlerinin elden çıkarılmasından sağlanan kazançlara ilişkin istisna,
2- Kurumlar Vergisi Kanununun geçici 18. maddesinde yer alan kurumların (kooperatifler hariç) iştirak hisselerinin ve gayrimenkullerin satışından doğan kazançlara ilişkin istisna.
3- Gelir Vergisi Kanununun mükerrer 39. maddesine göre kurumların kurum kazancından indirdikleri kazanç ve iratlar.
Yukarıda belirtilen değişikliklerden sonra Vergi Usul Kanununun mükerrer 227 nci maddesinin Bakanlığımıza verdiği yetki ve 5 sıra numaralı “Serbest Muhasebecilik, Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanunu Genel Tebliği” çerçevesinde tasdik edilmesi gereken istisna ve indirimler şunlardır:
a) Kurumlar Vergisi Kanununun 8 inci maddesinin 1 numaralı bendinde yer alan iştirak kazançları istisnası,
b) Aynı maddenin 3 numaralı bendinde yer alan turizm istisnası.
c) A tipi yatırım fonlarının portföy işletmeciliğinden doğan kazançlarının istisnası.
d) İştirak hisselerinin veya gayrimekullerin satışından doğan kazançlara ilişkin istisnası.
Söz konusu her bir istisna tutarının 2,5 milyar lirayı aşması halinde, bu istisnalara ilişkin işlemlerin Yeminli Mali Müşavirlerce tasdik ettirilmesi gerekmektedir. Tam tasdik yaptıran mükelleflerin bu istisnalara ilişkin işlemlerini Yeminli Mali Müşavirlerce ayrıca tasdik ettirmeyecekleri tabiidir”
(3) Bu tutar 13 Sıra Numaralı Genel Tebliğ ile 1.5 milyar liraya, 20 Sıra Numaralı Genel Tebliğ ile de 2.5, milyar liraya yükseltilmiştir.
Söz konusu istisna ve indirimler dışında kalan veya bu istisna ve/veya indirimler kapsamında olup da yıllık kurumlar vergisi beyannamelerinde yararlanılan istisnalar veya indirim konusu yapılan tutarlar toplamı 300.000.000.-TL’ yi aşmayan mükellefler de diledikleri takdirde, bu Tebliğde belirtilen usul ve esaslar çerçevesinde vergiden müstesna tutulan ve/veya indirim konusu yapılan işlemlerini yeminli mali müşavirlere tasdik ettirebilirler.
Kurumlar vergisinden müstesna tutulan ve/veya indirim konusu yapılan tutarların; kurum kazancından indirilmek suretiyle yararlanılabilmesi; istisna ve indirim yoluyla vergi dışı tutulan işlemlerinin, ilgili mevzuat hükümlerine uygun olduğunun yeminle mali müşavirler tarafından düzenlenen “Kurumlar vergisi İstisna ve indirim Tasdik Raporları” ile belgelenmesine bağlıdır.
B- YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLER TARAFINDAN DÜZENLENECEK KURUMLAR VERGİSİ İSTİSNA VE İNDİRİM TASDİK RAPORLARINDA BULUNMASI GEREKLİ ASGARİ BİLGİLER
Yeminli mali müşavirlerce yapılacak kurumlar vergisi istisna ve/veya indirimlerine ilişkin incelemelerde;
a) İstisnalardan yararlanacak mükelleflerin bu istisnalardan yararlanacak statü ve konumda olup olmadığı,
b) İstisnalara konu olan hasılat veya kazançların ilgili mevzuatın öngördüğü biçimde gerçekleştirilip gerçekleştirilmediği,
c) İstisna yoluyla vergi dışı tutulan işlemlere konu teşkil eden harcama ve maliyet unsurlarının gerçek durumu yansıtıp yansıtmadığı,
d) Söz konusu harcama, maliyet, hasılat ve kazançların gerçek tutarlarının ilgili mevzuatın öngördüğü biçimde belgelendirilip belgelendirilmediği, doğru olarak tespit edilip edilmediği, gerektiği hallerde istisnadan yararlanacaklara verilecek payların dikkate alınıp alınmadığı,
Hususları defter kayıtları ve bulunması zorunlu belgeler ile statülerini belirleyen belgelerden de faydalanılarak araştırılıp tespit edilecektir. Yapılan tespitler, istisna konuları itibariyle raporlarda ayrı ayrı yer alacaktır. Tasdik raporlarında istisnalar itibariyle ayrı başlıklar halinde, mükelleflerin yararlanacağı istisna yoluyla vergi dışı bırakılan tutarların hesaplanma şekline açık bir biçimde yer verilecektir.
e) Gelir Vergisi Kanununun mükerrer 39. maddesine göre indirim konusu yapılan kazanç ve iratlarla ilgili olarak yukarıda belirtilen hususlar ayrıca aranacaktır.
Yeminli mali müşavirler yukarıda belirtilen hususlarla ilgili olarak yapacakları incelemelerde Tasdik Yönetmeliğinin kanıt toplama ve denetim teknikleri ile ilgili hükümlerine uymakla yükümlüdürler.
Kurular Vergisi istisna ve İndirim Tasdik Raporları, bu Tebliğin (1) No.lu ekini oluşturan rapor kapağı ile (2) No.lu ekini oluşturan rapor dispozisyonunda yer alan hususlara uygun olarak hazırlanır. Rapor içeriği itibariyle rapor dispozisyonunda yer alan hususlar ayrı ayrı belirtilir. Bu tebliğde (rapor dispozisyonu dahil) sözü edilen konular ayrı ayrı belirtilir. Bu tebliğde (rapor dispozisyonu dahil) sözü edilen konular mükellefin kayıt ve belge tarih ve numaraları da belirtmek suretiyle tereddüde yer vermeyecek biçimde açıklanır Gerekli tespitler ve inceleme kanıtları raporun eklerini oluşturur.
Yeminli mali müşavir tasdik raporlarının sonuç bölümünde, bu Tebliğde belirtilen konuların incelenip incelenmediği, fiili durum ile muhasebe kayıtlarının uygun olup olmadığı, istisna yoluyla vergi dışı tutulan işlemlerin, ilgili mevzuata uygun olup olmadığı, istisna ve/veya indirim hükümlerinden yararlandırılacak tutarlar, konuları itibariyle ayrı ayrı mutlaka belirtilecektir.
C-YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLERİN MÜTESELSİL SORUMLULUĞU
Yukarıda belirtilen; aranması ve doğruluğunun araştırılması zorunlu konu ve belgeler ile bunlara ilişkin defter kayıtlarının, usulüne uygun olarak düzenlenmiş, kayıt nizamı ve muhasebe ilkelerine göre kaydedilmiş olması gereklidir. Yeminli mali müşavirler, belgelerin geçerliliğini, usulüne uygun olarak düzenlenip düzenlenmediğini ve gerçeği aksettirip aksettirmediğini tespit etmek zorundadırlar.
Yeminli mali müşavirin yapmış olduğu incelemenin amacı, istisna ve/veya indirimlerin ilgili mevzuat hükümlerine uygun olarak uygulanıp uygulanmadığını; bu konu ile sınırlı olmak üzere vergi matrahını oluşturan kurum kazancının doğruluğunu araştırmak, tespit etmek ve sağlamaktır. Bu nedenle yeminli mali müşavir, gerçek durumu tespit etmek için her türlü belgeden yararlanmak ve her türlü inceleme tekniklerini kullanmak zorundadır.
Bu yükümlülüğün yerine getirilebilmesi için;
1- Mal ve hizmet hareketlerinin belgeleri ile nakit hareketlerinin belgeleri, borç-alacak ilişkileri irdelenerek birbirlerini doğrulayıp doğrulamadıkları araştırılacaktır.
2- İmalatçılarda, malın miktarı yönünden kapasite raporu ve sarf edilen ham ve yardımcı maddeler ile ambalaj malzemeleri ve uygun görülen diğer verilerde kullanılarak üretim, analitik inceleme yöntemleriyle test edilecektir.
3- Fatura bilgileri, gümrük çıkış beyannamelerinde ve döviz alım belgelerinde yer alan bilgilerle mukayese edilecek, miktar ve fiyat önünden olabilecek muhtemel uyumsuzluklar tespit edilecektir.
4- İşin niteliği ve işletmenin türüne göre, istisna ve/veya indirim yoluyla vergi dışı tutulan işlemlere dayanak yapılan belgelerin, sahte ve muhteviyatı itibariyle yanıltıcı olup olmadığı araştırılacak, şüphelenilen durumlarda ilgililerin mükellefiyet durumlarına ilişkin olarak, vergi dairelerinden ve diğer kamu idarelerinden bilgi alınarak gerekli araştırma yapılacaktır.
5- Belgelerin hukuki geçerliliği ve gerçek durumu yansıttığı tespit edildikten sonra, ilgili mevzuat hükümlerine uygunluk sağlanarak istisna ve indirim yoluyla vergi dışı tutulan işlemleri tasdik edilecektir.
İmza ve mühür kullanmak suretiyle tasdik yapan ve tasdik raporunu düzenleyen yeminli mali müşavirler, tasdik kapsamı ile sınırlı olmak üzere tasdikin doğruluğundan sorumludurlar.
Yeminli mali müşavirler, yaptıkları tasdikin doğru olmaması halinde ziyaa uğratılan vergilerden ve kesilecek cezalardan mükellefle birlikte müştereken ve müteselsilen sorumlu tutulurlar.
D-VERGİDEN MÜSTESNA TUTULAN KAZANÇLARLA, İNDİRİM KONUSU YAPILAN İŞLEMLERİN TASDİK ETTİRİLMEMESİNİN SONUÇLARI
Bu tebliğle tasdiki zorunlu tutulan işlemlerin 1991 yılı hesap döneminden itibaren yeminli mali müşavirlere tasdik ettirilmemesi ve tasdik raporlarının ilgili hesap döneminin kurumlar vergisi beyannamesi ile birlikte verilmemesi halinde; bu kapsama giren kurumlar vergisi mükellefleri, istisna ve/veya indirimden yararlanma imkanından vazgeçmiş sayılırlar.
Yeminli mali müşavirlerce düzenlenen tasdik raporlarının iki örneği, biri ilgili hesap dönemi kurumlar vergisi beyannameleri ile birlikte bağlı bulunan vergi dairesine verilmek üzere kurum yetkililerine teslim edilir. Bir örneği de tasdiki yapan yeminli mali müşavir tarafından “Maliye ve Gümrük Bakanlığı-Gelirler Genel Müdürlüğü Serbest Muhasebecilik, Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Şubesi Dikmen-Ankara” adresine gönderilir.(15)
E-1991 TAKVİM YILI KURUMLAR VERGİSİ BEYANNAMESİ İLE BİRLİKTE BU TEBLİĞ KAPSAMINDA VERİLECEK OLAN YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLİK TASDİK RAPORLARI İLE İLGİLİ OLARAK YAPILACAK UYGULAMALAR
Yukarıdaki bölümlerde açıklandığı üzere, Tebliğ kapsamına giren kurumlar vergisi beyannamelerine yeminli mali müşavirlik tasdik raporlarının eklenmesi zorunludur. Ancak, 1991 takvim yılı kurumlar vergisi beyannamelerinin verilme süresine çok az bir zaman kalmış olması nedeniyle, söz konusu yıla ilişkin olarak beyanname ile birlikte verilecek yeminli mali müşavirlik tasdik raporları ile ilgili olarak aşağıdaki şekilde uygulama yapılabilecektir.
a) 1991 takvim yılı beyannamesinin ekinde verilecek olan yeminli mali müşavirlik tasdik raporlarının Nisan 1992 sonuna kadar yetiştirilememiş olması halinde, beyanname ile birlikte verilecek dilekçede belirtilmiş olmak şartı ile bu raporlar Haziran 1992 ayı sonuna kadar verilebilecektir.
b) 1992 yılı Nisan ayı sonuna kadar yeminli mali müşavirlik tasdik raporu olmaksızın verilen 1991 takvim yılı kurumlar vergisi beyannameleri ile ilgili olarak vergi daireleri, mükellefin beyanını esas alarak gerekli işlemi yapacak ve Haziran 1992 ayı sonuna kadar bekleyecektir. Haziran sonuna kadar yeminli mali müşavirlik tasdik raporunun vergi dairesine teslim edilmemesi halinde, vergi dairesince bu Tebliğ hükümlerine göre işlem yapılacaktır.
c) Beyanname ile birlikte verilmeyen ve yukarıdaki şartlarla 1992 yılı Haziran ayı sonuna kadar verilecek olan yeminli mali müşavirlik tasdik raporu ile mükellefin beyanı arasında herhangi bir farkın ortaya çıkması halinde; yeminli mali müşavirlik tasdik raporuyla birlikte verilecek bir pişmanlık dilekçesi ile farklılık giderilebilecektir.
d) 1991 takvim yılı kurumlar vergisi beyannameleri ile bu Tebliğ kapsamındaki yeminli mali müşavirlik tasdik raporlarını vermeyen ve Haziran 1992 ayı sonuna kadar da vereceğini bir dilekçe ile bildirmeyen mükellefler bu Tebliğ hükümlerine uymamış kabul edilerek gerekli işlemler yapılacaktır.
F- DİĞER HUSUSLAR
22.1.1992 gün ve 21119 sayılı Resmi Gazete’ de ilan edilen Asgari Ücret Tarifesinin yeminli mali müşavirlik asgari ücretleri bölümünde belirtilen istisna ve indirim işlemlerine ilişkin (%1) olarak belirlenen tasdiki ücreti tutarı 25.000.000.-lirayı aştığı takdirde, aşan miktar için ödenecek ücret, tasdik yaptıran ilgili firma ile tasdiki yapan yeminli mali müşavir arasında serbestçe belirlenir. (16)
Tebliğ Olunur.
(15) 24 Sıra Numaralı Genel Tebliğ ile Tam Tasdik, Yeniden Değerleme, Kurumlar Vergisi İstisnası ve Yatırım İndirimi tasdik raporlarının beyanname verme süresinin bitimini takip eden iki ay içinde yeminli mali müşavirlerce ilgili vergi dairelerine teslim edilebilmesi uygun görülmüştür.
Ayrıca aynı tebliğ gereğince yeminli mali müşavirin işyerinin bulunduğu il merkezi dışındaki mükelleflere ait raporlar, faaliyet belgesi ile birlikte taahhütlü olarak posta yoluyla vergi dairelerine gönderilebilecektir.
(16) Bu hüküm 7 Sıra Numaralı Genel Tebliğle yürürlükten kaldırılmıştır.
EK :1
Rapor Sayısı : YMM …../…..-….. …/…/….
YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLİK KURUMLAR VERGİSİ
İSTİSNA VE İNDİRİM TASDİK RAPORU
İncelemeyi Yapan Yeminli Mali Müşavir’in;
Adı Soyadı:
Bağlı Olduğu Oda:
Büro Adresi :
Telefon Numarası:
Dayanak Sözleşmesinin;
Gün Sayısı:
Adı Soyadı:
Unvanı :
Mükellefin;
Adresi :
Vergi Adresi:
Hesap No’ su:
Telefon Numarası:
İnceleme Dönemi:
Yararlanılması Uygun Görülen Toplam İstisna ve/veya İndirim Tutarı:
SONUÇ:
EK :2
RAPOR DİSPOZİSYONU
1-GENEL BİLGİ:
Bu bölümünde en az aşağıdaki bilgiler yer alacaktır.
-Firmanın ticaret unvanı, ticaret sicil kaydı ve numarası,
-Firmanın iştigal konusu,
-Varsa Sanayi Sicil Belgesi ve Kapasite Raporu özeti,
-Mevcut en son tarihli bilanço ve gelir tablosu,
-Muhasebeden sorumlu olanların adları ile serbest muhasebeci, serbest muhasebeci mali müşavir veya yeminli mali müşavir unvanı alıp almadıkları,
-Gerekli görülen diğer hususlar.
II- USUL İNCELEMELERİ :
Bu bölümde en az aşağıdaki bilgilere yer verilecektir.
-Yasal defterlerin tasdikine ilişkin bilgiler,
-Defter kayıtlarına dayanak teşkil eden belgelerin usulüne uygun olup olmadığı, gerçeği yansıtıp yansıtmadığı,
-Defter kayıtlarının kayıt nizamına, muhasebe ilkelerine uygun olup olmadığı,
-Beyannamelerin zamanında verilip, verilmediği,
-Gerekli olan diğer bilgiler.
III-HESAP İNCELEMELERİ :
Bu bölümde en az aşağıdaki hususların belirtilmesi zorunludur.
A- SANAYİ ÜRÜNÜ İHRACAT İSTİSNASI :
1-İhracatçının imalatçı Olması Halinde :
a) İmalatçının aldığı sanayi sicil belgesinin kayıt numarası, tarihi ve hangi üretim dalında imalat yapmak üzere alındığı,
b) İmalatçının sanayi sicil belgesinde yer alan üretim konusunda gerekli araç parkına sahip olup olmadığı,
c) İmalatçının imalat işinde çalıştırdığı işçi sayısı, kullanılan hammadde, yardımcı madde ve ambalaj malzemesi miktarları ve tutarları,
d) İhraç edilen ürünün nev’i, miktarı ve diğer özellikleri,
e) İhraç edilen malların ilgili mevzuatında belirtildiği şekilde sanayi ürünü kapsamına girip girmediği,
f) Sanayi ürünü kapsamına giren malların yıllık ihracat tutarının ilgili mevzuatta öngörülen haddi aşıp aşmadığı, bunun belirlenmesinde gümrük çıkış beyannamesinde yer alan FOB değerin ve fiili ihraç tarihindeki döviz kurunun (veya paritesinin) esas alınıp alınmadığı,
g) Gümrük çıkış beyannamelerinin tarihi, sayısı ve hangi gümrük idaresince tasdik edildiği (dökümlü listesi),
h) İhracatın CİF bedelle yapılması halinde nakliyenin kim tarafından gerçekleştirildiği, tam veya dar mükellef olup olmadığı, nakliye bedeli,
i) İmalatçıların kendi üretimine ilave olarak fason imalat da yaptırmış olmaları halinde, bu imalatçının;
-Fason imalatın sanayi sicil belgesinde yazılı yazılı üretim dalında yapılıp yapılmadığı,
-Fason imalatta iş riski ve organizasyonu üstlenip üstlenmediği,
-Fason olarak imal ettirilen mallarla ilgili ham ve yardımcı maddeleri temin edilip etmediği,
j) Sanayi ürünü ihracatı istisnasının hesaplanmasında ilgili mevzuatta öngörülen oranın doğru olarak uygulanıp uygulanmadığı, istisna tutarı ve hesaplanma şekli,
k) Gerekli olan diğer hususlar.
2- İhracatçının ihraç ettiği Sanayi Ürününün İmalatçısı Olmaması Halinde:
İhraç ettiği sanayi ürününün imalatçısı olmayanlardan, yukarıda yer alan birinci bölümün (d),(e),(f),(g),(h),ve(j) bentlerinde yer alan hususlara ilave olarak,
-İhraç ettiği ürünün kimlerden satın alındığı, nev’i, miktarı,tutarları,ödeme şekli ve belgesi,
-İhraç ettiği sanayi ürününün satın alınmasından sonra nitelik ve terkip değişikliğine uğrayıp uğramadığı,
-Gerekli olan diğer hususlar.
3- İhraç Kaydıyla ihracatçılara Sanayi Ürünü Teslim Eden İmalatçılarda:
Yukarıda yer alan birinci bölümün (a),(b),(c),(d),(e),(i) ve (j) bentlerinde belirtilen hususlara ilave olarak,
– İhraç edilmek kaydıyla satılan sanayi ürünlerinin nev’i, miktarı ve tutarları,
-İmalatçı kurumun, sanayi ürünlerini doğrudan ihracatçı firmaya satıp satmadığı, bu tür ihracatın tevsikinde, ihracatçı firma gümrük çıkış beyannamelerinin ilgili vergi dairesince “bir örneği dairemize verilmiştir” şehrini taşıyıp taşımadığı, bu beyannamelere ilişkin bilgiler.
– Gerekli olan diğer hususlar.
B-TARIM ÜRÜNLERİ İHRACAT İSTİSNASI :
-İhraç edilen ürünün yaş meyve, sebze, kesme çiçek, süs bitkileri ile bunların tohum ve fideleri ve su ürünleri olup olmadığı,
-İhraç edilen ürünün nev’i, miktarı döviz olarak bedeli, ihracatın CİF bedelle yapılması halinde nakliyenin kimin tarafından gerçekleştirildiği, nakliyeci firmanın tam veya dar mükellef olup olmadığı, nakliye bedeli
-İhraç edilen ürünün gümrük çıkış beyannamesinde yer alan FOB değerinin ve fiili ihraç tarihindeki döviz kurunun esas alınıp alınmadığı,
-Gümrük çıkış beyannamelerinin tarihi, sayısı ve hangi gümrük idaresince tasdik edildiği (dökümlü listesi)
-İhraç kaydıyla satış yapılmış olması halinde üreticinin bu tür ihracatı tevsikinde, ihracatçı firma gümrük çıkış beyannamelerinin ilgili vergi dairesince “bir örneği dairemize verilmiştir” şerhini taşıyıp taşımadığı, bu beyannamelere ilişkin bilgiler,
-Bu istisnadan yararlanacak üreticilerin kurum olup olmadığı,
-Tarım ürünleri ihracat istisnasının hesaplanmasında ilgili mevzuatta öngörülen oranının doğru olarak uygulanıp uygulanmadığı, yararlanılacak istisna miktarı ve hesaplanma şekli,
-Gerekli olan diğer hususlar.
C-DIŞ NAVLUN İSTİSNASI
-Taşımanın yapıldığı araçların mülkiyetinde olup olmadığı, araçların kiralanması halinde kiralamanın döviz karşılığı yapılıp yapılmadığı, ödenen kira bedeli,
-Taşıma işinde kullanılan araçların nev’ i, sayısı, taşıma kapasiteleri,
– Taşıtların gümrüklerden geçtiğini tevsik eden belgelerin, nevi, tarih ve numarasını gösteren listeler,
– Navlun bedellerinin Türkiye’ye döviz olarak Getirilip getirmediği, döviz alım belgeleri ile tevsik edilip edilmediği, dövizlerin yetkili bankalara bozdurulup bozdurulmadığı, döviz alım bordroları tarih ve sayıları ile tutarları (liste halinde),
-Dış navlun hasılatı istisnasının hesaplanmasında ilgili mevzuatta öngörülen oranın doğru olarak uygulanıp uygulanmadığı, yararlanılacak istisna tutarı ve hesaplanma şekli,
-Gerekli olan diğer hususlar,
D- TURİZM HASILATI İSTİSNASI
– Kurumun Turizm Müessesesi Belgesi” veya “Seyahat Acentası İşletme Belgesine sahip olup olmadığı, sahip olması halinde belgenin tarih ve numarası,
-Dövizlerin yetkili bankalara bozdurulup bozdurulmadığı, döviz alım bordroları tarih ve sayıları ile tutarları (liste halinde)
-Kurumun, Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında 32 sayılı Karara İlişkin 91/32-5 sayılı Tebliğde belirtilen “yetkili müessese” de olması halinde, bu faaliyetlerinden elde edilen dövizlerin turizm faaliyeti sonucu elde edilenlerden ayıklanıp ayıklanmadığı,
-Dövizlerin yetkili bankalara bozdurulup bozdurulmadığı, döviz alım bordroları tarih ve sayıları ile tutarları (liste halinde)
-Kurumun, Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında 32 sayılı Karara İlişkin 91/32-5 sayılı Tebliğde belirtilen “yetkili müessese” de olması halinde, bu faaliyetlerinden elde edilen dövizlerin turizm faaliyeti sonucu elde edilenlerden ayıklanıp ayıklanmadığı,
-Dövizi bizzat bozdurmayan ve dövizi sağlayan müesseseden veya acentadan doğrudan doğruya pay alan turizm müesseselerine verilen pay tutarları,
-Turizm müesseselerine ilişkin istisnanın hesaplanmasında ilgili mevzuatta öngörülen oranın doğru olarak uygulanıp uygulanmadığı, yararlanılacak istisnanın miktarı ve hesaplanma şekli,
-Gerekli olan diğer hususlar,
E-EĞİTİM,SAĞLIK VE SPOR TESİSLERİNE İLİŞKİN İSTİSNA :
-Kurumların istisnadan yararlanmalarına izin veren Maliye ve Gümrük Bakanlığından gerekli belgeyi alıp almadıkları, bu belgedeki şartlara uyup uymadıkları,
-Kurumların okul, kreş, spor tesisleri ile 50 yatak (kalkınmada öncelikli yörelerde 35 yatak) kapasitesinden az olmamak üzere yurt ve sağlık hizmetleri, (huzurevleri dahil) işletilmesinden doğan kazançlarının tespiti,
-Kurumun bu kuruluşlarında ilgili mevzuatta öngörülen oranda kimsesiz veya yoksul ve yetenekli öğrencilere; muhtaç oldukları ilgili kuruluşlarca belirlenen kimselere hizmetlerini fiilen sunup sunmadıkları, gerekli kontenjanların ayırıp ayırmadıkları, bundan yararlananların ad ve soyadları ile adresleri,
-İstisnanın uygulanmaya başlandığı tarih,
-Yararlanılan istisna tutarı,
-Gerekli olan diğer hususlar.
F-DEVLET TAHVİLİ,HAZİNE BONOSU VE GELİR ORTAKLIĞI SENETLERİNİN ELDEN ÇIKARILMASINDAN SAĞLANAN KAZANÇLARA İLİŞKİN İSTİSNA
-Söz konusu menkul kıymetlerin nev’i, miktarı, alış bedeli ve tarihi,
-Söz konusu menkul kıymetlerin elden çıkarılmasından doğan kazancın saptanması, zararla sonuçlanan işlemlerin kazançtan indirilip indirilmediği, sonuç hesaplarına hasılat kaydının yapılıp yapılmadığı,
-Söz konusu menkul kıymetlerin vade sonuna kadar işletmenin portföyünde kalıp kalmadığı,
– Yararlanılan istisna tutarı,
– Gerekli olan diğer hususlar,
G- KURUMLARIN İŞTİRAK HİSSELERİNİN VE GAYRİMENKULLERİNİN SATIŞINDAN DOĞAN KAZANÇLARA İLİŞKİN İSTİSNA :
-İştirak hisselerinin veya gayrimenkullerinin kimlere satıldığı satış tarihi ve şekli fatura bilgileri, satılan miktar ve tutarları,
-İştirak hisselerinin veya gayrimenkullerin iktisap tarihi ve şekli, fatura bilgileri alış veya maliyet bedelleri, önceki yıllar bilançolarında yer alıp almadığı,
-İştirak hisselerinin veya gayrimenkullerin satışından doğan kazancın tespiti, bu kazancın doğduğu yılda tamamının nakit olarak sermayeye eklenip eklenmediği,
-Sermaye artırımı nedeniyle çıkarılacak hisse senetlerinin nama yazılı olup olmadığı, en geç altı ay içinde borsaya kote ettirilip ettirilmediği
-İştirak hisselerinin veya gayrimenkullerin vadeli satılması halinde, nakdi sermayeye sadece ödenen tutarın eklenip eklenmediği,
-Sermaye artırımı için ilgili Bakanlığa başvuru tarihi,
-Yararlanılan istisna tutarı,
-Gerekli olan diğer hususlar.
H- GELİR VERGİSİ KANUNUNUN MÜKERRER 39. MADDESİNE GÖRE SAFİ KURUM KAZANCINDAN İNDİRİLEN KAZANÇ VE İRATLAR
– İndirim konusu yapılan, kazanç ve iradı doğuran menkul kıymetlerin, nev’i, miktarı, alış bedeli ve tarihi,
-Söz konusu kazanç ve iratların, ilgili yılda hasılat yazılıp yazılmadığı ve defter kayıtlarında hasılattan indirim konusu yapılıp yapılmadığı,
-Kazanç ve iradı doğuran menkul kıymetlerin vade tarihi, elden çıkarılmış ise elden çıkarma tarihi, nev’i, miktarı, satış bedeli,
-İndirim konusu yapılan kazanç ve iratlar tutarı,
-Gerekli olan diğer hususlar.
IV-SONUÇ :
Yeminli mali müşavir, kurumun ilgili dönem hesaplarının vergi istisnaları ve/veya indirim yönünden incelenmesinde, fiili durumun, muhasebe kayıtlarının ve belgelerin, ilgili mevzuata uygunluğunun araştırıldığını belirterek, safi kurum kazancından istisna ve/veya indirim uygulaması ile vergi dışı bırakılan tutarların ne kadar olduğu konusundaki görüşünü kesin olarak ifade edecektir.
YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİR
Adı Soyadı
İmza – Mühür
