Harçlar Tebliği 17
26 Aralık 1990 Tarihli Resmi Gazete
Sayı: 20737
20.12.1990 gün ve 20731 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 3689 sayılı Kanunun 10 uncu maddesi ile 492 sayılı Harçlar Kanununun “Çeşitli işlemlerde değer” başlıklı 43 üncü maddesinin sonuna eklenen fıkrada, motorlu kara taşıtları ile ilgili alım, satım ve taahhüt işlemlerinde gösterilecek değer; işleme konu olan taşıtın cinsi, markası, modeli, tipi ve yaşı itibariyle Türkiye Sigorta ve Reasürans Şirketleri Birliği’nce tespit edilen ve işlemin yapıldığı tarihte geçerli olan kasko sigortasına esas değerinden aşağı olamaz. Türkiye Sigorta ve Reasürans Şirketleri Birliği’nce düzenlenen listelerde yer almayan eski model taşıtların asgari değeri; o taşıtların listede yer alan en eski modelleri için belirlenen değerinden, her model yılı için % 10 indirim yapılmak suretiyle tespit edilir. Birlikçe düzenlenen listelerde yer almayan taşıtların değerleri emsali taşıtların değerlerinden aşağı olamaz. Bu fıkranın uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Maliye ve Gümrük Bakanlığınca belirlenir” hükmüne yer verilmiştir.
Motorlu kara taşıtlarının noterliklerde yapılacak alım, satım ve taahhüdü ile ilgili işlemlerde gösterilmesi icabeden değer uygulamasına ilişkin hususları ihtiva eden, sözü edilen fıkranın uygulama usul ve esasları aşağıda açıklanmıştır.
I MOTORLU KARA TAŞITLARININ NOTERLİKLERCE YAPILAN ALIM, SATIM VE TAAHHÜT İŞLEMLERİNDE DEĞERİN TAYİNİ:
Motorlu kara taşıtları ile ilgili alım, satım ve taahhüt işlemleri, alım, satım veya taahhüde konu taşıtın cinsi, markası, modeli, tipi ve yaşı itibariyle 492 sayılı Kanunun 43 üncü maddesinin sonuna eklenen fıkra ile belli edilmiş değerden az olmamak üzere işlem taraflarınca beyan olunacak değer üzerinden gerçekleştirilecektir.
Sözü edilen değerler, Türkiye Sigorta ve Reasürans Şirketleri Birliğince yayımlanan “Motorlu Kara Taşıt Araçları Kasko Değer Listesi”nde yer almaktadır.
A _ Listelerde yer alan motorlu kara taşıtlarının alımı, satımı ve taahhüdü ile ilgili işlemlerde değer:
Türkiye Sigorta ve Reasürans şirketleri birliğince yayımlanan kasko değer listelerinde, motorlu kara taşıtlarının cinsi, markası, modeli ve tipi itibariyle sadece 15 yaşına kadar olanlarının kasko sigortalarına esas değerleri yer almaktadır.
Listede yer alan motorlu kara taşıtlarının noterliklerdeki alımı, satımı ve bunların aynına yönelik taahhütler sebebiyle yapılacak işlemlerde gösterilecek değer, işlem tarihinde bu taşıtların cinsi, markası, modeli, tipi ve yaşı itibariyle listedeki kasko sigortasına esas değerinden az olamıyacaktır. Ancak, taraflarca bu değerlerin üzerinde değer beyanı olunması halinde beyan edilen bu değerler üzerinden işlem yapılacağı tabiidir.
B _ Listelerde cinsi, markası, modeli tipi belirtilmekle beraber model yılı (yaşı) belirtilmeyen mtorlu kara taşıtlarının alımı, satımı ve taahhüdü ile ilgili işlemlerde değer:
Türkiye Sigorta ve Reasürans Şirketleri Birliğince yayımlanan kasko değer listelerinde, cinsi, markası, modeli ve tipi belirtilen motorlu kara taşıtlarından 15 yaşından büyük olanlarının kasko sigortasına esas prim değerleri yer almaktadır. Yaş, model yılına göre geçen süre olup, takvim yılı itibariyle tesbit edilecektir.
Harca konu alım, satım ve taahhüt işlemenin yapıldığı tarihte 15 yaşından büyük olan motorlu kara taşıtlarının işlem değerlerinin tespitinde aşağıdaki esaslar uygulanacaktır.
1. Alım, satım veya taahhüde konu 15 yaşından büyük aracın işlem değeri; cinsi, markası ve tipi itibariyle listedeki en eski (15 yaşındaki) modelinin kasko sigortasına esas prim değeri baz alınarak hesaplanacaktır.
2. Listede yer alan en eski model taşıtın kasko sigortasına esas değeri, her model yılı için % 10 nispetinde indirilerek, alım satıma konu olan taşıtın değeri hesaplanacaktır.
ÖRNEK: (A) marka 20 yaşında bir binek otomobilinin noterde satışının yapıldığını ve aynı marka 15 yaşındaki binek otomobili listedeki değerinin ise 20 milyon lira olduğunu varsayalım. Satış işlemine konu aracın asgari değeri aşağıdaki gibi tespit edilecektir.
| % 10 indirimli | % 20 indirimli | % 30 indirimli | % 40 indirimli | % 50 indirimli | ||||||
| 15 yaş |
16 yaş
|
17 yaş
|
18 yaş
|
19 yaş
|
20 yaş
|
|||||
|
20 milyon
|
18 milyon
|
16.000.000
|
14.000.000
|
12.000.000
|
10.000.000
|
Örnekte de görüleceği gibi, 20 yaşındaki (A) marka otomobilin noterdeki satış işlemi, listede yer alan 15 yaşındaki aynı marka taşıtın değerinin % 50 noksanı olan 10.000.000 liradan aşağı olmamak üzere, taraflarca beyan olunan değer üzerinden gerçekleştirilecektir.
C _ Listelerde yer almayan motorlu kara taşıtlarının alımı, satımı ve taahhüdü işlemlerinde değer:
Türkiye Sigorta ve Reasürans Şirketleri Birliği tarafından 3’er aylık dönemler itibariyle yayımlanmakta olan kasko değer listesinde, bazı motorlu kara taşıtları, cinsi, markası, modeli, tipi ve yaşı itibariyle yer alan emsali taşıtların değerinden az olmamak üzere, ilgililerce beyan edilen değer dikkate alınacaktır.
Öte yandan listelerde yer almayan araçların, listelerde herhangi bir emsalinin bulunmaması halinde ise bu araçların alımı, satımı ve taahhüdü ile ilgili işlemlerde, piyasada alımı, satımı yapılan benzeri araçların değerinden az olmamak üzere, ilgililerce beyan edilen değer esas alınacaktır.
D _ Hasarlı araçlarla ilgili alım, satım ve taahhüt işlemlerinde değer:
Herhangi bir sebeple hasarlı hale gelen motorlu kara taşıtlarının hasarlı durumda noterlerde gerçekleştirilen alımı, satımı ve taahhüdü ile ilgili işlemlerde gösterilecek asgari değer, Tebliğin evvelki bölümlerinde belirlenen değerlerden, hasar tutarı düşüldükten sonraki kalan değer olacaktır. Ancak, hasar tutarının, satışa konu motorlu kara taşıtının yukarıda belirlenen değerinden indirilebilmesi için, satış işlemi sırasında taşıtın gerçekten hasarlı olduğunun belgelenmesi şarttır.
Satış esnasında satışa konu motorlu kara taşıtının hasarlı olduğu ve bu nedenle işlem değerinin düşük olduğunun ileri sürülmesi halinde, hasar miktarının tesbiti için;
a) Varsa mahkeme kararı,
b) Mahkeme kararının olmadığı hallerde hakem bilirkişi raporu,
c) Hakem bilirkişi raporunun da olmaması halinde, ilgili sigorta şirketinin sigorta ekspertiz raporu,
ibraz edilecektir.
d) Yukarıdaki belgelerin yanısıra, işlemi yapan noter, satışa konu motorlu kara taşıtının, satış esnasında gerçekten hasarlı durumda bulunup bulunmadığının, noterin bağlı olduğu vergi dairesinden yoklamaya yetkili bir memur vasıtasıyla tespitini isteyecektir.
Yoklamaya yetkili memur tarafından düzenlenecek yoklama tutanağında, hasar raporlarında yer alan hasar unsurlarının işlem tarihi itibariyle teyit edilmesi halinde hasar tutarı, belirlenen esaslar çerçevesinde işlem değerinden indirilecektir.
e) Kazaya uğraması sebebiyle hasırlı olduğuna ilişkin mahkeme kararı veya rapor ibraz edilen motorlu kara taşıtının, tamir ve bakımı yapıldıktan sonra alımı, satımı veya taahhüde konu işlem yapılması durumunda hasar tutarı dikkate alınmayacaktır.
f) Alım, satım ve taahhüde konu işlemin yapıldığı esnada hasarlı olduğu iddiasında bulunulan motorlu kara taşıtı ile ilgili olarak yukarıdaki belgelerden herhangi birinin ibraz edilememesi durumunda, yoklama memuru vasıtasıyla bir tespit yapılması cihetine gidilmeyecektir.
Bu durumda, sözü edilen motorlu kara taşıtlarının alımı, satımı ve taahhüdüne ilişkin işlemlerde, hasar beyanı dikkate alınmaksızın tebliğin önceki bölümlerinde belirlenen değerler, işlem değeri olarak dikkate alınacaktır.
II NOTERLİKLERCE UYULACAK DİĞER ESASLAR:
A _ Harç uygulamasının sağlıklı bir şekilde yürütülmesini ve iş sahiplerinin şikayetlerine sebebiyet verilmemesini sağlamak için noterler, motorlu kara taşıtlarının alımı, satımı ve taahhüdüne ilişkin işlemlerde dikkate alınması icabeden değerleri ihtiva eden kasko değer listelerini zamınında ilgili kuruluştan temin edeceklerdir.
B _ İlgililerce hasarlı olduğunun ileri sürülmesi sonucunda, bu durumun Tebliğin I/D bölümündeki esaslar çerçevesinde tesbiti üzerine, hasar tutarı düşüldükten sonraki değeri üzerinden alımı, satımı veya taahhüde konu işlemi yapılan motorlu kara tışıtları ile ilgili işlem dosyasında, hasar miktarını gsöteren belgelerin birer örneği muhafaza edilecektir.
C _ Noterler, alım, satım ve taahhüt işlemlerinde nispi harca esas değerleri Tebliğde yapılan açıklamalar çerçevesinde uygulayacaklardır. Aksi uygulama sonucu eksik alınan harçlar sebebiyle 492 sayılı Kanunun 128 inci maddesi hükmü gereğince sorumlu olacaklardır.
D _ Sözü edilen işlemlerde beher imza için binde 0,50 nispetinde alınacak harca ilaveten, bu işlemler sebebiyle düzenlenen kağıtlardan da aynı değer üzerinden binde 5 nispetinde damga vergisi tahsil edeceklerdir.
III YÜRÜRLÜK:
492 sayılı Kanununun 43 üncü maddesinin sonuna eklenen ve bu tebliğ ile uygulama usul ve esasları belirlenen fıkra hükmü 1.1.1991 tarihinde yürürlüğe girecektir.
Tebliğ olunur.