Ertelenmiş Finansal Kiralama Borçlanma Maliyetleri
Emrah AYGÜL
Yeminli Mali Müşavir
[email protected]
Bilindiği üzere 24.04.2003 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan 4842 Sayılı Kanun uyarınca Vergi Usul Kanununa eklenen Mükerrer 290. madde ile finansal kiralama işlemlerinin değerlemesinde yeni esaslar getirilmiştir. Söz konusu düzenleme uyarınca 01.07.2003 tarihinden itibaren yapılan sözleşmelere göre ödenen finansal kiralama bedellerinin tamamı gider yazılamamaktadır. Bunun yerine kiralama konusu iktisadi kıymetin rayiç bedeli veya sözleşmeye göre yapılacak kira ödemelerinin bugünkü değerinden düşük olanı “finansal kiralama kullanım hakkı” olarak aktifleştirilerek bu tutar üzerinden amortisman ayrılmaktadır. Toplam kira bedelinin aktifleştirilmeyen kısmı ise faiz olarak değerlendirilerek tahakkuk ettiği dönemlerde gider yazılmaktadır.
Söz konusu yasal düzenlemenin yürürlüğe girmesinin ardından 31.07.2003 tarihli Resmi Gazetede 11 Sıra No.lu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği ile finansal kiralama işlemlerinin muhasebeleştirilmesine yönelik hesap planında bir takım düzenlemeler yapılmıştır.
Bu düzenleme uyarınca Finansal kiralama sözleşme tutarı ile finansal kiralamaya konu olan varlığa ilişkin kira ödemelerinin bugünkü değeri arasındaki fark (ödenecek faiz olarak kabul edilen kısım ) “Ertelenmiş Finansal Kiralama Borçlanma Maliyetleri” olarak 302/ 402 ERTELENMİŞ FİNANSAL KİRALAMA BORÇLANMA MALİYETLERİ (-) hesabına borç kayıt edilmektedir. Kiralama sözleşmesine uygun olarak tamamlanan her dönem sonunda gerçekleşmiş olan faiz giderleri tutarları bu hesaba alacak , “66-Borçlanma Maliyetleri” hesap grubunda ilgili borçlanma gideri hesabına borç olarak kaydedilerek bu hesap kapatılmaktadır.
Yine bilindiği üzere Vergi Usul Kanununun mükerrer 298. ve geçici 25. maddeleri uyarınca yapılacak enflasyon düzeltmesine, mali tablolarda yer alan parasal olmayan kıymetler konu olmaktadır. Parasal olmayan kıymetler, ulusal para değerindeki değişmelere rağmen satın alma güçleri değişmeyen kıymetler olarak tanımlanmakta olup, bilanço kalemlerine ilişkin parasal olmayan kıymetler 328 Sıra No.lu VUK Genel Tebliğinin 2 Sıra No.lu ekinde listelenmiştir. Tebliğ ekindeki bu listeye göre Bakanlıkça 302 ve 402 numaralı ERTELENMİŞ FİNANSAL KİRALAMA BORÇLANMA MALİYETLERİ (-) hesapları da parasal olmayan kıymet olarak değerlendirildiğinden bu hesabın da enflasyon düzeltmesine tabi tutulması gerekmektedir.
Peki bu hesap gerçekten parasal olmayan kıymet olarak kabul edilebilir mi? Bize göre bu sorunun cevabı “Hayır” dır. ERTELENMİŞ FİNANSAL KİRALAMA BORÇLANMA MALİYETLERİ (-) hesabı parasaldır. Çünkü:
- Bu hesap henüz ödenmemiş ve gelecek dönemlere ilişkin olan faiz giderini göstermeye yöneliktir. Bu sebeple özü ve tanımı itibariyle Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliğlerinde tanımlanan 180 ve 280 No.lu gelecek aylara ve yıllara ait giderlerden farklıdır.
- Finansal kiralama işleminden doğan borcun ödemesi TL olarak yapılacak ise, mali tablonun düzenlendiği tarih ile, faiz ödemelerinin yapılacağı tarih arasında faiz ödemelerinin TL karşılığı değişmeyecektir. Eğer ödeme dövizle yapılacak ise o zaman bu hesabın kur değerlemesine tabi tutulması gerekmektedir.
- Bu hesap finansal kiralama sözleşme tutarının izlendiği 301/401 FİNANSAL KİRALAMA İŞLEMLERİNDEN BORÇLAR hesaplarını düzeltmeye (borcu netleştireye) yönelik olup, 301/401 no.lu hesapların parasal kıymet olduğu kabul edilmektedir. Diğer bir deyişle 302/402 no.lu hesapların karşılığı 301/401 no.lu hesaplarda olup, bu iki hesabın karşılıklı kapatılması halinde pasifteki borç tutarı, aktifleştirilen “finansal kiralama kullanım hakkı” tutarına eşit olacaktır.
- Bu hesabın parasal olmayan kıymet olarak değerlendirilmesi halinde, gelecek dönemlere ait olup, ödenmemiş tüm banka kredi faizlerinin de muhasebeleştirilmesi halinde (?) parasal olamayan kıymet olarak değerlendirilmesi gerekecektir.
